De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 20. Brieven 2987-3141

[p. 210]

3047 Van Ambrosius van Gumppenberg
Rome, 21 augustus 1535

Gegroet, hooggeachte Erasmus. Een aantal dagen geleden heb ik u, zeereerwaarde heer, geschreven over het heengaan van Johan Ingenwinkel, die hier in Rome bij de Heilige Stoel is overleden en ik heb er wat u betreft bij de Heilige Vader op aangedrongen dat de door de dood van deze Johan vrijkomende begunstigingen ook aan u zouden worden toegekend. Uiteindelijk heb ik de proosdij van de kerk van Deventer verkregen. De Heilige Vader heeft u die toebedeeld en hij heeft daarvoor maatregelen genomen. Het jaarlijkse bedrag van die proosdij is volgens zeggen 1500 dukaten, na aftrek van kosten. Al was het maar de helft van die schatting. Ik weet zeker dat u met deze schenking tevreden zult zijn, te meer omdat die gesitueerd is in uw vaderland en op uw geboortegrond en omdat iedere proosdij daar meer oplevert dan enig bisschopsambt hier. Daar komt het schitterende woonhuis nog bij en het feit dat de paus u dat met voorrang boven alle anderen die het graag wilden hebben op eigen initiatief heeft toegewezen. U zult dat nog beter kunnen opmaken uit het aan u gerichte document in de vorm van een brief van Zijne Heiligheid, die ik u in tweevoud toestuur, naar Milaan en Augsburg, zodat men u die, waar die ook aankomt, zo snel mogelijk ter hand kan stellen.

Het is aan u om onze Heilige Vader oneindige dank te betuigen en zijn genegenheid en dankbaarheid voor u te koesteren en te bewaren. Hij heeft mij beloofd u onverwijld het van een loden stempel voorziene decreet van uw proosdij te zullen sturen. U heeft het hart en de sympathie van onze Heilige Vader helemaal voor u gewonnen. Hij heeft voor u ook een brief geschreven aan de zeer doorluchtige koningin Maria, regentes van Vlaanderen,^1. waarin hij haar op het hart drukt om de genoemde proosdij tegen iedere inbreuk te vrijwaren en in stand te houden. Ook die brief heb ik in tweevoud verstuurd. De ene aan u, de andere aan de zeer doorluchtige koningin, via de zeer geachte en eerwaarde Georg van Oostenrijk, bisschop van Brixen, die aan het hof van genoemde vorstin verblijft. Ik heb uw zaak bij hem aanbevolen. Ik weet dat hij voor u bij de zeer doorluchtige vorstin met de grootste inzet en zorgvuldigheid zo plichtsgetrouw mogelijk zal bemiddelen. Want hij is u uiterst goedgezind, leest dag en nacht vol overgave uw werken en geschriften en heeft bij genoemde vorstin heel veel invloed. Schrijft u hem daarom gerust en u zult merken dat u daar baat bij zult hebben. Ik heb u nu verder niets te melden, maar verwijs u naar wat ik u kort geleden geschreven heb. En mocht er nog iets anders zijn, dan zult u dat vernemen van de proost van Chur en van Pietro Merbeglio de hertogelijke secretaris.^2. Het ga u goed en op mij kunt u rekenen.

1. Brief 3034.

2. Proost van Chur was Johann Koler; Pietro Merbeglio was secretaris van de hertog van Milaan.

[p. 211]

Rome, 21 augustus 1535

Op 16 juli jongstleden is de kardinaal van Bari overleden.^3. De kardinaal van de Vier Heilige Gekroonden verblijft deze zomer in Florence. Hij zal volgende maand naar Rome terugkeren. Nicolaus von Schönberg, aartsbisschop van Capua, nu titulair kardinaal van de heilige Sixtus, is buitengewoon op u gesteld en heeft verklaard al uw belangen overal te willen behartigen. Want hij is een man van weinig woorden, geleerd en rechtschapen, en hij speelt een belangrijke rol in het college van kardinalen. Ook zijn secretaris Joh. Albertus Lucretius, een jongeman van ongeveer vierentwintig jaar, die hier in Rome onder de theologen als de meest gezaghebbende en geleerde wordt beschouwd en die het Chaldeeuws, Hebreeuws en Grieks beheerst, is zeer op u gesteld.^4. Het is vooral de bastaardzoon van de koning van Portugal, die zich uit alle macht voor uw belangen inzet bij onze heilige Vader om u in aanmerking te laten komen voor de rode hoed.^5. Vergeet daarom niet hem uitgebreid te schrijven, want daar zult u veel baat bij hebben. Doctor Franciscus Rupilius heeft u bij een andere gelegenheid de persoon van deze Portugees beschreven.

Verder noem ik Blosius, de secretaris van onze Heilige Vader en zijn plaatsvervanger Petrus Paulus Gualterius, geleerde mensen met een grote reputatie en u zeer toegewijd.^6. Niets is hun meer welkom dan dat u hun in een brief de groeten doet. Als u dat doet zullen zij heel opgetogen zijn en u zult er het grootst mogelijke profijt van hebben. Pietro Corsi zegt dat hij u nogmaals antwoord wil geven, maar ik geloof daar niets van tenzij anderen, die hem als dom beschouwen en als zodanig behandelen, hem daartoe aansporen.

Op de tweede dag van deze maand deed hier in Rome voor de eerste keer de bisschop van Parijs zijn intrede als kardinaal in een openbaar consistorie.^7. Daarbij is voor het eerst het gebruik van de term ‘rechtsontzegging’ opgetekend, gericht tegen de koning van Engeland, omdat hij de kardinaal van Rochester heeft laten ombrengen. Men zegt dat de koning van Frankrijk zich openlijk tot vijand van de koning van Engeland wil verklaren en in het grensgebied steden en gebieden van hem wil bezetten: zo leert men zijn vrienden kennen.

Er wordt met stelligheid beweerd dat de keizer na zijn verovering van de stad Tunis in Afrika ook de piraat Barbarossa te pakken heeft gekregen en hem levend in handen heeft.^8. Die boet nu voor zijn roverij. Met zijn gevangen-

3. Volgens de meeste anderen was 29 juli de sterfdag van kardinaal Merino.

4. Johann Albrecht Widmanstetter.

5. Martinus Portogallus, aartsbisschop van Funchal en ambassadeur van Portugal bij de Heilige Stoel.

6. Pier Paolo Gualtieri schreef Erasmus brief 3024.

7. Jean du Bellay, sinds mei 1535 kardinaal van Parijs.

8. Barbarossa was niet in handen van de keizer gevallen: loos gerucht.

[p. 212]

neming zijn tienduizend gevangen christenen bevrijd; de sultan van Tunis, die aan de kant van de keizer staat, heeft de keizer ook nog eens twaalfduizend gevangen christenen overgedragen, die allemaal zijn vrijgelaten en van wie de meesten naar Rome zijn gekomen. Moge God de keizer in alles de overwinning schenken en aan ons allen zijn genade.

Ook wordt met stelligheid gezegd dat de keizer de winter zal doorbrengen in Rome en in Napels en in het voorjaar in eigen persoon naar Constantinopel zal varen.

Van u zou ik willen weten of u op kosten van de paus hierheen zou willen komen, indien hij u hier in Rome van een passend levensonderhoud zou willen voorzien. Want hij wil u heel graag ontmoeten. Geeft u zo snel mogelijk antwoord. Het ga u goed, nogmaals.

Uw Ambrosius van Gumppenberg heeft dit eigenhandig ondertekend.

Aan de voortreffelijke Desiderius Erasmus van Rotterdam, proost van Deventer, zijn hooggeachte heer. Breisgau