De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 20. Brieven 2987-3141

3009 Van Erasmus Schets
Antwerpen, 12 april 1535

Hartelijk gegroet. Meteen na de boekenbeurs in Frankfurt heb ik een paar brieven van jou in ontvangst genomen samen met veel brieven van anderen die je graag doorgestuurd ziet aan de heer Eustache Chapuys, ambassadeur van de keizer bij de koning van Engeland.^1. Daarom heb ik die meteen doorgestuurd, dezelfde dag dat ze hier arriveerden, en er één briefje aan toegevoegd. Je wilt niet weten hoe pijnlijk het voor mij is dat ik me zo in de luren heb laten leggen door jouw dienaar Clauthus, die een toonbeeld leek van een prima kerel, dat ik me de toekenningsbrief van jouw toelage heb laten ontfutselen en de man ook nog voorzien heb van drie kronen als reisgeld, tegen jouw uitdrukkelijke opdracht in. Maar ik heb te goeder trouw gehandeld.

Uit jouw brief die hij bij zich had, kon ik niets verdachts opmaken over wat je me later hebt laten weten. Want die brief vertelde dat jij hem naar Engeland stuurde om je toelage af te kopen of althans om de toekenningsbrief van de toelage te laten bevestigen. Ik heb nog gevraagd of jij hem soms opgedragen had die brief mee te nemen; hij beweerde van wel. Toen heb ik ook nog gezegd dat ik het raar vond dat jij mij niets daarvan had laten weten: hij zei dat hij zonder die brief in Engeland niets kon uitrichten. Ik geloofde hem zonder nadenken en heb hem toen de brief gegeven. Doordat die in handen van Cromwell is gekomen, die jij een erg vriendelijke man noemt die jou graag mag, zal hij niet verloren zijn, denk ik. Maar ik heb met die brief niet zo dom gehandeld als ik gedaan heb (ik geef het toe) door dat reisgeld te geven. Hij

1. Er zijn geen brieven van Erasmus aan personen in Engeland overgeleverd die uit deze tijd (voorjaar 1535) stammen.

[p. 94]

heeft me bedrogen door oprechtheid te huichelen. Hij beweerde niet te weten of het restant van zijn reisgeld voldoende zou zijn voor zijn terugreis uit Engeland, want hij wist niet of hij op jouw naam in Engeland iets zou kunnen ontvangen of niet.

Maar vergeef mij alsjeblieft, meester Erasmus, deze onzorgvuldigheid van me. Het allerergste vind ik nog dat ik geloofd heb dat hij een fatsoenlijke kerel was en dat jij ook tot die conclusie gekomen was doordat je hem zo snel eropuit stuurde; maar nu begrijp ik van jou dat hij steeds toneel heeft gespeeld en dat hij met ketterijen besmet was. Als je een ijlbrief naar Straatsburg had gestuurd die met spoed hierheen gezonden moest worden, en daarin me een soort waarschuwing had gegeven over de verdenking die jij achteraf bent gaan koesteren, dan zou ik de man veel omzichtiger behandeld hebben dan ik gedaan heb. Maar wat ik hem tegen jouw uitdrukkelijk verzoek in zonder na te denken als reisgeld gegeven heb, wil ik voor mijn rekening nemen en hoef jij niet te betalen: want zo is dat passend en rechtvaardig. Dierbare meester Erasmus, niets is mij dierbaarder of aangenamer dan jou van dienst te zijn. Ik heb ook nooit andere geluiden gehoord van Luis de Castro of zijn partner Alvaro de Astudillo.^2. Van hun medewerking maak ik altijd gebruik als er in Engeland iets te doen is, dus het is niet nodig dat je hiervoor de Fuggers lastigvalt zolang die geen eigen handelaar in Engeland hebben maar ook gebruik maken van dergelijke bevriende relaties. Jij hebt daar Eustache Chapuys, die jou toegewijd is. Na instructies van jouw kant zal hij je zaken regelen en er met één enkel woord meer uit halen dan tien dienaren die jij erheen kunt sturen. Wat hij in ontvangst zal nemen moet hij overhandigen aan de Spanjaard Alvaro de Astudillo om het naar mij door te sturen. Want de betrouwbaarheid die hij tot nu toe in jouw zaken en in de mijne aan de dag heeft gelegd, zal hij weten te handhaven.

De brieven voor Goclenius en Maarten Davidts zijn niet bij mij aangekomen want ze zaten niet in de postzak die aan mij gericht was.^3. Je vertelt me dat je hun geschreven had over iets dringends, waarbij ik moest zorgen dat ze goed zouden aankomen. Ik zal Goclenius schrijven om te achterhalen of hij die brief misschien langs andere weg ontvangen heeft.

Hier is geen nieuws, behalve dan wat gezegd en geschreven wordt over de almachtige keizerlijke vloot en over de geweldige hoeveelheid goud die dagelijks in Sevilla gelost wordt, afkomstig uit de nieuwe landen die de zeevaarders van de keizer ontdekt hebben; afgezien van hetgeen er sinds anderhalf jaar is binnengekomen, hebben sinds eind februari al vier schepen aangelegd

2. Alvaro de Astudillo was agent van Schets in Engeland. Samen met Luis de Castro had hij een Spaanse handelsfirma in Londen.

3. Deze brieven van Erasmus zijn niet overgeleverd.

[p. 95]

met twee miljoen gouden peso's (een peso is evenveel waard als één en een kwart dukaat). Anderen schrijven dat er elke dag uitgekeken wordt naar nog vier schepen met een even grote lading. Dit zijn mooie dingen waar je met je verstand niet bij kunt, en voor de vijanden van de keizer verbijsterend. God geve dat dit goud en de macht van de keizer eerder vrede tussen de christenen bevorderen dan oorlog instandhouden.

Het ga je goed, dierbare meester Erasmus; je krijgt de groeten terug van mijn vrouw en mijn zoon.

Antwerpen, 12 april 1535

Erasmus Schets, van harte je vriend