De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 15. Brieven 2082-2203

2178 Aan István Brodarics
Freiburg, 9 juni 1529

Erasmus van Rotterdam groet István Brodarics, elect-bisschop van Pannonië^1. en voormalig kanselier van de koning van Hongarije

Ik heb geaarzeld of het beter was op zo'n wijze en zo'n vriendelijke brief van een achtenswaardige bisschop helemaal niet te reageren of met een paar woorden terug te schrijven, omdat de koerier onbetrouwbaar^2. was en ik het

1. Erasmus bedoelt waarschijnlijk Pécs.

2. Zie brief 2174, noot 8.

[p. 251]

erg druk had. Niettemin leek het mij onbeleefd u niet terug te groeten. Weliswaar herken ik mij niet in de prachtige loftuitingen die u mij verleent, maar ik waardeer uw oprechtheid zeer. Dat u een uitzonderlijke vroom en geleerd iemand bent, leid ik ook af uit het feit dat de eerwaarde bisschop van Krakau^3. u als een van zijn beste vrienden koestert. Daarom zal ik u niet alleen in mijn lijst van vrienden opnemen, hetgeen naar ik zie voor u, bescheiden als u bent voldoende is, maar ook heel graag uw naam in het register van mijn beschermheren noteren. Met mijn reputatie ben ik al lang ontevreden; laten we aan de goden overlaten hoe het nageslacht over mij zal oordelen.

Het gros van de theologen bestudeert de volledige Schrift aan de hand van enkele scholastieke dogma's die het als richtsnoer hanteert, en kent heel weinig waarde toe aan de oude kerkleraren. Wij leren nu dat Christus bij de taak die hem door zijn vader was opgedragen, aan zijn moeder gehoorzaamheid was verschuldigd en dat zijn moeder in overeenstemming met haar gezag hem die nu met zijn vader in de hemel heerst, kan gebieden volgens het bekende vers ‘Laat zien dat u de moeder bent’.^4. Wij leren dat wij het rijk der hemelen te danken hebben aan onze goede werken, zelfs goede werken de condigno.^5. Wij leren dat zelfbeheersing iets heel eenvoudigs is als de mens het maar wil. Wij leren dat het een enorm gevaar voor de kerk is als bij kerkdiensten in plaats van de maagd Maria Christus of de Heilige Geest wordt aangeroepen. Wij leren dat wij om de dood van Christus moeten treuren zoals wij om de dood van een willekeurig iemand treuren. Moge God ons een tweede Ezra sturen om de tempel en Jeruzalem te herstellen!^6.

Meer kon ik op dit moment niet schrijven. Het ga u goed.

Freiburg, 9 juni 1529

3. Piotr Tomicki.

4. De Latijnse tekst Monstra te esse matrem komt uit de anonieme Mariahymne Ave maris stella (ca. 8e eeuw).

5. D.w.z. goede werken die volledig een beloning met heil verdienen, in tegenstelling tot goede werken de congruo (halve verdiensten, die op zich geen heil verdienen). Erasmus bedoelt de laatste categorie, maar heeft de congruo hier met de condigno verward.

6. Ezra herstelde de tempel niet, maar voerde weer strikte inachtneming van de joodse wetten in; zie Ezra 7-10 en Nehemia 8-10.