De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 15. Brieven 2082-2203

2162 Aan Pierre de Mornieu
Freiburg, [ca. 14 mei] 1529

Erasmus van Rotterdam groet Pierre de Mornieu, abt van Saint-Sulpice

Hoewel ik eerlijk zeg dat brieven die ik van vrienden zoals jij ontvang mij zeer aangenaam zijn, heb ik toch nooit aan dit soort plichtplegingen de genegenheid afgemeten van degenen van wie ik ooit eens hun oprechtheid heb gemerkt en ervaren. Als ze mij schrijven beleef ik daar meer genoegen aan. Als ze zwijgen bezorgen ze mij wel minder genoegen, maar zijn ze niet minder dierbaar. Ik weet heel goed door hoeveel bezigheden jij ondanks je jonge leeftijd in beslag wordt genomen. Degene die voortdurend toegenegen is en die, telkens als de nood om een dienst vraagt, ons goede hulp biedt, schrijft voldoende.

Je hebt onze vriend Albanus^1. zo vriendelijk ontvangen - want hij heeft mij het hele verhaal in detail verteld - dat je je nauwelijks kunt voorstellen

1. Albanus Torinus.

[p. 217]

hoeveel mijn genegenheid voor jou hierdoor is toegenomen. Voor mij staat vast dat je zult ondervinden dat hij iemand is die een weldaad onthoudt en dankbaar is. Voordien ging ik heel weinig met hem om; nu is mijn sympathie voor hem gegroeid, sinds ik zie dat de man door jou zo welwillend is ontvangen. Hij heeft mij in Freiburg opgezocht en ontdekte, zoals bij nieuwe gasten steeds het geval is, dat ik erg weinig rust ken. Hij vroeg me niets anders dan jou namens hem te bedanken.

Het boek^2. dat hij aan jou heeft opgedragen, heb ik nog niet gezien. Ik juich het van harte toe dat je mensen die zich op de meest eervolle studies toeleggen, met jouw gunst en vrijgevigheid steunt, zoals bijvoorbeeld Hieronymus^3. die naar ik hoor voor de letteren en de humaniora is geboren. Jij houdt hem bij jou vast, op gelukkige wijze geboeid met een gouden ketting.^4. Dit bewijst dat jij een goed iemand bent die dat wat eervol is, op deze manier bij anderen begunstigt en koestert. Het zal jou niet alleen in dit tijdsgewricht, maar ook bij het nageslacht een roemvolle en levendige herinnering bezorgen. Je brief^5. laat zien dat je ook met de Griekse muzen omgaat, hetgeen ik je nog sterker aanbeveel. Want zij zullen heel veel glans en aanzien aan je geleerdheid toevoegen. Met jouw talent heb jij het geluk dat het naar believen voor verschillende vakken toereikend kan zijn, als jij je maar daarop toelegt.

Volledig gelijk heb je als je schrijft dat in Duitsland de hemel bewolkt en somber is. Maar er is nauwelijks een andere plaats waar ik een heldere lucht zie, en ik ben bang dat deze wolken ons een zwaardere storm zullen brengen. Oprecht bedroefd ben ik over hetgeen burgemeester Meltinger^6. is overkomen. De man heeft zich voor de stad vaak zeer verdienstelijk gemaakt. Toch ben ik blij dat hij met succes is ontsnapt.

Tegen Frankrijk voel ik helemaal geen weerzin. Maar overal in dat land is eksters en kraaien alles toegestaan, en ook aan sommige Bédaïsten.^7. Hun schandelijke optreden heeft de kerk van Christus veel ernstiger beschadigd dan enige aanhanger van Luther, ook al beelden zij zich in dat ze haar op hun schouders torsen. De afloop zal bewijzen dat ik de waarheid spreek. Ik zou

2. Een editie van Epiphanius' De prophetarum vita et interitu met een Latijnse vertaling van Torinus (Bazel, 1529).

3. Hieronymus Gemuseus.

4. Vgl. Horatius, Oden 4, 11, 24.

5. Niet bewaard gebleven, waarschijnlijk Mornieu's antwoord op brief 2084.

6. Zie brief 2158, p. 208.

7. De belangrijkste Bédaïsten waren Noël Béda zelf en Pierre Cousturier.

[p. 218]

op mensen als Herostratus, Pan en Midas^8. zonder moeite neerzien, als ze niet alles in bezit hadden genomen en over snelwerkend vergif zouden beschikken. Het addervergif ligt onder hun lippen,^9. hun tanden zijn slagwapens en pijlen, hun tong is een scherp zwaard. Zelfs vorsten boezemen ze met deze wapens en ook hun aantal angst in. Ook vorsten hebben een slechte reputatie - dat geef ik toe. Maar zij geven anderen gemakkelijk toestemming om openlijk voor hun mening uit te komen als het hun zelf maar is vergund te doen wat in hun hart opkomt. ‘Bliksem treft de bergtoppen.’^10. Bij dit citaat kon ik eerlijk gezegd mijn lachen niet inhouden. ‘Van een mug een olifant’^11. plachten de ouden te zeggen. Van een regenworm maak jij een berg, van een krekel Apollo.

Ik ben je uitmuntende vader buitengewoon dankbaar en al wat hij mij toewenst, wens ik hem met rente toe. Gemuseus is mij om veel redenen dierbaar omdat jij op hem gesteld bent, of omdat hij zich met volle overgave op de meest eervolle vakken heeft toegelegd, of omdat hij met zijn sympathie voor Erasmus laat zien dat jij zijn beschermheer bent en Glareanus zijn leermeester. Moge de Heer je in goede gezondheid laten leven en al je studies goed laten verlopen.

Freiburg im Breisgau, 1529

8. Als de brief van Mornieu bewaard was gebleven, was waarschijnlijk duidelijk wie Erasmus hier bedoelt.

9. Psalm 140, 4; 57, 5; vgl. brief 2136, noot 12.

10. Vgl. Horatius, Oden 2, 10, 11-12; Mornieu had blijkbaar dit citaat gebruikt om aan te geven dat Erasmus' vooraanstaande positie hem kwetsbaar maakte.

11. Adagia 869.