De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 15. Brieven 2082-2203

2132 Aan de lezer
[Bazel, circa maart 1529]

De brief is het voorwoord bij een aantal Sententiae die aan Seneca werden toegeschreven en in de Seneca-editie van 1529 (zie brief 2091) zijn opgenomen.^1.

1. In 1515 door Erasmus als Senecae proverbia uitgegeven; zie brief 2091 voor de Seneca-editie van 1529.

[p. 140]

Aan de lezer

Een liefhebber van de wetenschap was begonnen uit de mimen van Publius^2. en Laberius enkele opvallende Sententiae te verzamelen, want deze twee mimenschrijvers hadden in vroege tijden met dit genre veel roem geoogst; Publius stak echter boven iedereen uit.^3. Maar het is onzeker of deze verzamelaar bij de letter N is blijven steken of dat iemand met het werk heeft geknoeid. Want hierna komt er bijna geen versvorm voor. Ook bij de andere letters zijn Sententiae in proza opgenomen die meestal uit de werken van Seneca zijn geplukt. De verzen zijn jambische senarii of trocheïsche acatalectische tetrameters; jambische tetrameters komen heel weinig voor. Hiervan worden er nogal wat door Aulus Gellius en Macrobius op naam van Publius en Laberius gesteld, sommige worden ook bij Seneca gevonden; allemaal zijn ze wonderbaarlijk misvormd. Ik heb ze grotendeels hersteld.

Ik heb dit werkje in Cambridge^4. aangetroffen, zorgvuldig op perkament geschreven, met initialen in goud en kleur, maar zwaar verknoeid. Er waren commentaren aan toegevoegd, - lieve hemel, hoe dwaas waren ze! Zij raakten zogezegd kant noch wal.^5. Onder de afzonderlijke commentaren had men een tweeregelige hexameter geplaatst die dezelfde sententia natuurlijk met andere woorden toelichtte, naar ik meen om met zijn rijkdom aan woorden op te scheppen. In dergelijke onzin werden toen ook volwassenen onderwezen, met zulke nonsens werden kinderzielen geplaagd. En ook nu nog zijn er mensen verontwaardigd omdat kennis van de talen en de schone letteren in het lager onderwijs zijn teruggekeerd.

2. Publius was een gebruikelijke vergissing voor Publilius Syrus.

3. Zie Macrobius 2, 7.

4. In Kings College; zie brieven 1656 en 1797.

5. Letterlijk ‘raken hemel noch aarde’; Adagia 444.