De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 13: Brieven 1802-1925

1889 Aan Juan Luis Vives
Bazel, 15 oktober 1527

Erasmus van Rotterdam groet Luis Vives

Het door jou op 1 juni verstuurde bundeltje brieven,^1. waaronder een van Virués aan jou, werd mij omstreeks 1 oktober overhandigd. Je gaf het misschien aan de boekverkoper Franz^2. mee, want die behartigt meestal op die manier de belangen van vrienden. Je gaat er terecht van uit dat ik je tot mijn trouwste vrienden reken. Dat ik minder vaak schrijf dan je zou willen, komt evenwel niet alleen daardoor. Brieven raken zoek, worden onderschept, blijven ergens steken, zodat het geen zin heeft te schrijven zolang ze óf helemaal niet óf te laat worden bezorgd. Ook bevind jij je niet altijd in hetzelfde gebied, omdat je als een amfibie nu eens in Engeland rondzwemt voor voedsel, dan weer in Brugge nestelt en eieren legt. Verder is het schrijven van al die brieven slopend, of welk vreselijker woord daarvoor te vinden is. Bedolven onder enorme stapels werk heb ik amper iets geproefd van je boekjes: telkens

1. Brief 1836, waarop deze brief het antwoord is, heeft evenwel 13 juni als datum. Daarin wordt ook de brief van Alonso Ruiz de Virués genoemd.

2. Franz Birckmann. Uit brief 1847 blijkt dat het bundeltje aan Erasmus Schets was meegegeven.

[p. 276]

werden ze me uithanden geslagen. Ik zal in een andere brief een beter gefundeerd oordeel geven, aangezien je Erasmus (ik zei bijna: de ezel) met de bekende leeuwenhuid opscheept.^3.

Augustinus wordt in een bijzonder fraaie uitvoering gedrukt.^4. Ze zeggen dat jouw deel bij deze gelegenheid niet wordt gedrukt, omdat alle handelaren exemplaren in overvloed hebben. Als je verbeteringen of aanvullingen wilt, kunnen die toegevoegd worden. Maar, mijn beste Vives, ik zou graag willen dat je het boek niet onnodig overlaadt. Alaard^5. roept dat de tekst niet overal zorgvuldig genoeg is herzien, maar ik weet wie het zegt. Er zijn passages waar je niet helemaal wakker was, maar dat zijn er maar heel weinig. Je herinnert je het geval van typho.^6. Dat kun je weghalen, maar je mag niets toevoegen behalve wat wetenswaardig en relevant is. Dat is plezieriger voor de zetters, prettiger voor de lezer en beter voor jouw reputatie. Het is vroeg genoeg als je het omstreeks de Straatsburgse beurs stuurt.^7. Ik ben bijna jaloers op je, hoezeer je ook mijn vriend bent, om je vertrouwelijke omgang met de broers Laurinus. Ik begin af te takelen in deze tredmolen, of liever, ik val erbij neer, al denk ik er af en toe over te ontsnappen. Het ga je goed.

Bazel, 15 oktober 1527

3. Vgl. Adagia 266 (Jullie doen me een leeuwenhuid aan). In zijn toelichting bij het adagium verwijst Erasmus naar de leeuwenhuid als attribuut van Hercules en naar een fabel over een ezel die zich omhulde met een leeuwenhuid (Lucianus, Piscator 32).

4. Deze uitgave zou in 1528-1529 bij Froben verschijnen. Over Vives' editie van De civitate Dei zie brief 1836, noot 9.

5. Waarschijnlijk Alaard van Amsterdam.

6. In De civitate Dei 11, 33 gebruikt Augustinus het woord ‘typho’, ablativus van typhus (‘trots’). Vives vatte dit op als Typhon, de naam van een honderdkoppig wezen dat de goden wilde verdrijven.

7. Rond 24 juni, de feestdag van Johannes de Doper.