De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 13. Brieven 1802-1925

[p. 159]

1850 Van Frans van Cranevelt
Mechelen, 26 juli 1527

Cranevelt aan Erasmus van Rotterdam

Een hartelijke groet. Toen ik via deze bode van jou^1. een brief van More had ontvangen, kon ik het niet nalaten iets aan jou te schrijven, omdat ik dankzij jou bevriend ben geraakt met zo'n groot man. Ik hoor dat hij samen met de kardinaal^2. in Calais is aangekomen op doorreis naar Frankrijk. De grote en almachtige God geve dat dit gezantschap More tot eer zal strekken en ons land tot zegen zal zijn. Want sommigen vermoeden dat wij het gelag zullen betalen^3. en dat de gemeenschappelijke oorlogsgod^4. het op Vlaanderen gemunt heeft. Maar iets dergelijks mogen we niet van een koning denken die zo nauw verwant is met de keizer.^5. Het mag ook niet gebeuren dat het koninklijk huwelijk nu na al die tijd nietig verklaard wordt, nadat het zoveel jaren wettig standgehouden heeft, en dat een mens degenen scheidt die God heeft verbonden.^6. Maar onze tijd lijkt vol van tragedies in allerlei soorten. Aan alle kanten ontstaan er situaties waardoor de wereld vlam kan vatten: als die dagen niet verkort zouden worden, zou geen enkel mens worden gered.^7.

Ik hoorde van Albert Pigge wat men met excessief militair geweld heeft bereikt.^8. Ik heb hem bij al deze rampspoed zo goed als ik kon getroost. Hij heeft bij deze omwenteling persoonlijk ervaren hoe waar deze spreekwoordelijke Griekse zesvoeters zijn:

Een goede opleiding is het prachtigste bezit voor een mens.
Wijsheid is een kostbaarder bezit dan geld.^9.

Zonder twijfel wekt veel van wat er wordt verteld bij jou en alle weldenkende mensen groot misnoegen op. Maar dat zijn allemaal dingen die een eenmaal begonnen oorlog met zich meebrengt, zodat het misschien niet zo vermetel is wat Caesar bij Lucanus zegt: ‘Wie een gewapend man weigert waar hij recht op heeft, geeft hem uiteindelijk alles’.^10. In een oogwenk was het

1. Nicolaas Kan.

2. Thomas Wolsey.

3. Cranevelt gebruikt een uitdrukking die voorkomt bij Terentius, Eunuchus 381; vgl. Adagia 84 (‘In me haec cudetur faba’).

4. Adagia 3649.

5. Hendrik viii was verwant met Karel v via Catharina van Aragon, die de tante van de keizer was.

6. Matteüs 19:6; Marcus 10:9.

7. Matteüs 24:22.

8. Cranevelt doelt op de plundering van Rome.

9. Menander, Monosticha 275 en 482.

10. Lucanus, Pharsalia 1, 348-349.

[p. 160]

gedaan met de glorie van die grote stad en van de paus, tot grote vreugde van de Turken, mag men aannemen. Dankzij deze gebeurtenissen ligt voor hen de weg open naar een nog grotere overwinning, tenzij de christelijke vorsten eindelijk hun vijandigheid en geruzie laten varen en worden zoals hun naam zegt. Maar dat ligt in Gods hand. Het ga je goed; blijf me zoals altijd genegen. Met Robbyns gaat het goed, behalve dat hij last van jicht heeft, waardoor hij geen wandeling kan maken. Nogmaals, het ga je goed. Mechelen, 26 juli 1527

Je zeer toegewijde Frans

Aan de zeer illustere en geleerde heer Erasmus van Rotterdam, theoloog. Te Bazel