De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 13. Brieven 1802-1925

1831 Aan William Warham
Bazel, 29 mei 1527

Erasmus van Rotterdam groet William Warham, aartsbisschop van Canterbury

Ik vrees dat ik Uwe Eerwaarde Excellentie overlaad met brieven en boden, maar er gebeurde onverwachts iets waardoor ik deze dienaar van mij, Nicolaas Kan, een zeer betrouwbaar iemand met wie ik een nauwe band heb, uw kant op moest laten gaan - zeer tot mijn ongerief. Ik schreef u kort geleden^1. en zond u een verguld exemplaar van Hieronymus;^2. ik zal erg blij zijn als de delen bezorgd zijn. Zo vaak merk ik namelijk hoe vreselijk oneerlijk mensen kunnen zijn als het om dit soort dingen gaat.

Hier lijkt alles in de richting van een omwenteling te gaan; ik vrees voor bloedige ongeregeldheden, als je ziet hoe deze partijen wijd en zijd wortel schieten: niemand gelooft het zonder het met eigen ogen te hebben gezien. Mijn ouderdom valt ongelukkigerwijs in deze tijd. Ik kan de kerk niet de rug toekeren. Ook heeft de andere partij aanhangers met wie ik geen verbond wil aangaan. De monniken die tekeergaan verergeren deze tragedie tot hun eigen

1. Dit slaat waarschijnlijk op brief 1828.

2. Zie het slot van brief 1828.

[p. 112]

nadeel. Die landgenoot van u^3. draagt in Spanje ijverig zijn steentje bij en vergeet daarbij zijn taak als gezant, hoewel hij weet dat ik de gunst van de keizer en van de Spaanse primaten geniet. Slecht karakter, slechte gedachten.^4.

In Rome heerst alom chaos^5. en brieven komen niet aan. Ze denken dat er een verdrag komt tussen de keizer en de paus. Zolang de vorsten toelaten dat de paus nu eens met de een, dan weer met de ander een verdrag aangaat en verbreekt,^6. vrees ik dat er nooit vrede in de wereld zal zijn. De paus zou een goedgunstig vader voor iedereen moeten zijn. Maar door hun eerzucht en haat zien de vorsten dat niet, en als ze het wel zien, volgen ze liever hun hartstochten dan hun verstand.

Ik vrees dat ik hier niet lang zal kunnen blijven; maar dat moeten we aan Christus overlaten. Als u tijd hebt, zal mijn dienaar Kan u verder nieuws vertellen; u zult ervaren dat hij allerminst leugenachtig of onbetrouwbaar is. De Heer moge u behoeden en bewaren.

Bazel. De dag voor Hemelvaartsdag. 1527

3. Edward Lee.

4. Terentius, Andria 164.

5. Rome werd geplunderd nadat de stad op 6 mei 1527 door keizerlijke troepen was ingenomen.

6. Vgl. brief 1819, noot 23.