De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 13. Brieven 1802-1925

1825 Aan Jan Antonin
[Bazel, ca. 21 mei] 1527

Erasmus van Rotterdam groet de arts Antonin

Hoezeer overtref jij jezelf voortdurend in vriendelijkheid door het weinige dat ik voor jou deed zo te overdrijven en ondertussen te zwijgen over het vele dat jij deed!^1. Ursinus beschreef een tijdje geleden in een brief aan mij een stukje van zijn tragikomedie of liever komitragedie;^2. het leeuwendeel liet hij aan Johannes Fabri over, maar het is me tot nu toe niet gelukt hem te spreken. Ook kon ik er in de tussentijd niet achter komen waar hij naartoe was. Want hij leek te twijfelen wat hij zou doen.

Ik betreur het dat het in Hongarije zo onrustig is, vooral om jou, voor wie ik zou willen dat alles er gunstig en vredig uitzag, zoals je verdient. Aangezien je mijn advies vraagt: zolang het met de vorsten twee kanten op kan, zou ik geen van beiden al te zeer toegedaan zijn en in elk geval niemand voor het hoofd stoten.^3.

Ze schrijven ons dat Béda, samen met een paar pseudomonniken, druk bezig is. Hij zou iemand naar de brandstapel gesleurd hebben, als het Parlement en de koning niet hadden ingegrepen.^4. De man had wat van mijn pennenvruchten in het Frans vertaald; zo overtuigd zijn ze dat het met hun waardigheid gedaan is als Erasmus de volkstaal gaat spreken. Nu kunnen ze vrouwtjes die ze gek maakten en leken zoveel kletspraat verkopen als ze maar willen. Maar als het volk mijn boeken zou lezen, zou hun ongekende brutaliteit zichtbaar worden.

Van Thurzo (je bedoelt waarschijnlijk Alexius) ontving ik niets goeds en

1. Zie brief 1810, waarop deze brief het antwoord is.

2. Dit zal betrekking hebben op de slag bij Mohács en de gevolgen daarvan (zie brief 1805, noot 15). Ursinus was na de veldslag benoemd tot geschiedschrijver van Ferdinand van Oostenrijk, Antonin steunde diens tegenstander Johan Zápolya.

3. Zie voorgaande noot.

4. Het betreft Louis de Berquin. Hij stond in de gunst bij Frans i, maar het Parlement van Parijs was hem, in tegenstelling tot wat Erasmus hier suggereert, vijandig gezind.

[p. 104]

niets slechts, maar ik denk wel dat de man mijn werk waardeert.^5. Ik ontving geen brief van Henckel met deze bode, ook niet met de laatste beurs.^6. Wat betreft het feit dat hij een bisschopszetel afwijst, hij had ongetwijfeld een goede reden voor zijn besluit; toch is het, als je kijkt naar de toestand in de wereld op dit moment, beter een zwijnenhoeder te zijn dan een zwijn. Vertel me, wat was er voor iets ernstigs dat jullie je gereedmaakten voor zo'n lange reis hierheen? Om een stervende Erasmus te zien? Ik sterf immers, mijn beste Antonin, dagelijks.^7.

Wat Galenus betreft, al zou ik kunnen wat je zo graag wilt, ik heb er de tijd niet voor. Ik word weer teruggesleept naar de arena. Je mag Calvo de slechte vertaling van Hippocrates niet aanrekenen; want hij is alleen maar een drukker, zonder verdere kennis.^8. Ik bid om alle mogelijke voorspoed voor Martin Dobergast; als ik hem ergens een dienst mee kan bewijzen, zal ik dat graag doen. Inderdaad moet je mensen die zich voordoen als vrienden niet vertrouwen, maar toch moet je ze volgens Cicero benutten, om in elk geval te zorgen dat ze minder schade toebrengen.^9. Ook is het beslist niet uit de lucht gegrepen wat Ovidius schreef: ‘Vaak wordt iemand die doet alsof zelfs echt verliefd’.^10. Ik ontving het boekje van Andrzej Krzycki, nu bisschop van Płock geheten, samen met zijn brief, die evenwel kort was.^11. Ik wens je voortreffelijke echtgenote^12. al het mogelijke geluk. De pest heeft enkele van onze artsen weggenomen, onder wie Silberberg. Het ga je goed. 1527

5. Zie brief 1810, noot 11.

6. De halfjaarlijkse boekenbeurs in Frankfurt.

7. 1 Korintiërs 15:31.

8. Zie brief 1810, noot 15.

9. Vgl. brief 476, voorlaatste alinea: ‘Sinceris amicis utere, fictis abutere’. Ik heb de plaats bij Cicero niet kunnen traceren.

10. Ovidius, Ars amatoria 1, 615.

11. Zie brief 1822, noot 1.

12. Anna Zimmermann.