De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 5. Brieven 594-841

[p. 251]

786 Aan John Colet
[Leuven, ca 5 maart 1518]

Aan Colet

Gegroet, mijn vereerde leermeester. Het verbaast en verdriet me dat Eenoog^1. zonder brief van jou is teruggekeerd. Hij klaagt namens jou dat ik niets schrijf. Maar ik verontschuldigde me al bij jou, meen ik, dat ik zelden en kort schrijf, en ik feliciteerde je met je vrije tijd, en nu verlang je talrijke en lange brieven van me. Geloof me, Colet, ik word hier steeds gestoord door zoveel brieven van bisschoppen, hoge heren, geleerden, vrienden uit Italië, Spanje, Duitsland, Frankrijk dat, als ik verder geen werk heb, ik toch niet tegen deze ene bezigheid opgewassen zal zijn. Ik kan allen liefhebben, ik kan niet iedereen afzonderlijk antwoorden.

De ziekte van Grocyn, hoe hij ook tegenover me stond, doet mij oprecht verdriet.^2. Wat een onwaardige zaak! Ik wou dat dergelijke grote geesten noch ouderdom noch dood kenden, maar juist zij die onsterflijkheid verdienen voelen deze kwalen des te meer. Ik moet vanwege de uitgave van het Nieuwe Testament en sommige andere dingen of naar Bazel of, en ik denk dat dat eerder het geval zal zijn, naar Venetië gaan. Want van Bazel schrikt mij deels de pest af, deels de dood van Lachner, door wiens inspanningen de zaak hoofdzakelijk werd behandeld. ‘Jij, een zwakke grijsaard’, zeg je, ‘onderneemt een zo grote reis? En dat in deze tijd, de misdadigste sinds zeshonderd jaar, met alom rovers van een ongekende brutaliteit?’ Maar wat wil je? Voor dit noodlot ben ik geboren. Als ik sterf, sterf ik voor een werk dat niet bepaald slecht is, als ik me niet vergis. Als het me gegeven is om, na een bevredigende voltooiing van het laatste bedrijf van het stuk, terug te keren, heb ik besloten om wat me aan leven rest bij jullie door te brengen. Dat zal mijn scheiding zijn van een wereld die overal bedorven is. Aan alle hoven van de vorsten leven schijnheilige theologen. De Romeinse Curie heeft het toppunt van schaamteloosheid bereikt. Wat is er immers onbeschaamder dan die voortdurende aflaten? En nu wendt men een oorlog tegen de Turken voor, terwijl het er in werkelijkheid om gaat de Spanjaarden te verdrijven uit Napels. Want neef Lorenzo probeert Campanië voor zich op te eisen, nu hij getrouwd is met de dochter van de koning van Navarra.^3. Als die onrust zich voortzet, zal een overheersing van de Turken heel wat beter te verdragen zijn dan die van deze christenen.

1. Pieter Meghen.

2. Zie brief 781, noot 2.

3. Zie brief 781, noot 3.

[p. 252]

Maar genoeg van die nutteloze klachten. Ik ben je dankbaar dat je zo vriendelijk mijn zaak bij de koning begonnen bent aan te kaarten en ik verzoek je die af te maken. Want ik heb nu een ruim reisgeld nodig, om wat achter de hand te hebben als me misschien dingen overkomen, waarmee mensen nu eenmaal vaak geconfronteerd worden. En ik ben van plan mijn bibliotheek aan te vullen. Wat is er aan de hand? Ik heb al zo dikwijls de koning en Zijne Eminentie^4. aangesproken. Zo dikwijls blijven mijn netten leeg. Mountjoy is alleen maar op me gesteld, en dat is al heel wat, maar niets voor deze tocht. Hij klaagt, hoor ik, dat ik niet de positie aanvaardde die de koning mij onlangs aanbood. Er werd me veertig pond aangeboden en hij liet mij in de verwachting dat het er honderd zouden zijn. Waarlijk iets nieuws: hij wilde dat ik verwachtte wat zij niet durfden beloven; ik heb al zo vaak meegemaakt dat ik zal niet zeggen beloften, maar heilige eden, niet werden nagekomen.

Het verbaast me dat Franz^5. noch Eenoog een briefje van jou hebben meegebracht. Maar de eerste pleegt zijn eigen zaken te behartigen en Pieter kon geen tijd vrijmaken van zijn braspartijen; toen hij in Antwerpen arriveerde, was het niet mogelijk hem de eerste dag te ontmoeten, zo diep was hij in de wijn begraven. Deze keer heb ik mijn eigen bediende^6. naar jullie gestuurd, die mij meer betrouwbaar nieuws over allerlei zaken kan brengen. Alsjeblieft, stuur hem niet met lege handen terug en laat hij zo snel mogelijk terugkeren, want dit is het enige dat mijn vertrek ophoudt. Betrek ook Tunstall bij de zaak, hij is een echte vriend. Laat het geld, op raad van Sixtinus, deponeren bij Maruffo die een wissel aan mijn bediende moet geven waarmee ik het overal kan innen en tegen de minste kosten. De heer Urswick beloofde me een jaar geleden een paard^7. en in die hoop gaf ik hem een Nieuwe Testament ten geschenke. Als ik zou weten dat die zaak hem niet ter harte gaat, zou ik de man niet lastig vallen. Als het zinvol lijkt, schrijf hem dan een paar woorden via mijn bediende.

Ik ben blij voor je dat je Zotheid in persoon bij je hebt, die drukke man, bedoel ik;^8. ik vraag je hem de hartelijkste groeten te doen namens mij. Ik houd van hem uit het diepst van mijn hart en ben hem veel verschuldigd. Hij steunt me met zijn gebeden, troost me en moedigt me aan met zijn brieven.

Mocht mijn bediende iets nodig hebben, laat dan je goedgeefsheid, zo vraag ik je, hem niet teleurstellen.

4. Hendrik viii en Thomas Wolsey.

5. Franz Birckmann.

6. John Smith.

7. Zie brieven 451 en 452.

8. Waarschijnlijk Thomas More.