De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 5. Brieven 594-841

781 Aan [William Warham?]
Leuven, 5 maart 1518

Gegroet, zeereerwaarde bisschop, enige sieraad en bescherming van mijn studies. Dichters verdelen hun toneelstukken in vijf bedrijven. Voor mij blijft nu nog slechts het vijfde bedrijf van deze komedie over, en ik zou die graag zo opvoeren dat ik daarmee het applaus van de goede mensen verdien, en vooral dat Christus, de enig grote regisseur van het spel, hem goedkeurt! Ik ga naar Bazel of Venetië, beide een lange en gevaarlijke reis, vooral door Duitsland dat, naast het ingewortelde banditisme, ten prooi is gevallen aan de pest; die heeft Lachner,^1. het hoofd van uitgeverij Froben, al weggenomen, samen met vele anderen. Als ik naar Italië ga, zal ik meer geld nodig hebben om onverwachte gebeurtenissen, die altijd plaatsvinden, het hoofd te kunnen bieden. Ik ben van plan mijn bibliotheek aan te vullen met zeer goede boeken, die dagelijks nieuw verschijnen in Italië. Ik moet noodgedwongen aanwezig zijn bij het Nieuwe Testament. Het werk is gecompliceerd en, als ik niet persoonlijk aanwezig ben, zal niets gaan zoals ik het wil. Waar ter wereld ik zal zijn, ik zal altijd uw toegewijde dienaar zijn. Als ik levend terugkeer, ben ik van plan te verhuizen naar Engeland als naar een geheime en verafgelegen schuilplaats. En ik vertrouw er op dat u, in uw vriendelijkheid, mijn kleine fortuintje zult willen aanvullen, want de oude dag komt dagelijks naderbij en elke dag begrijp ik het laatste hoofdstuk van het boek Prediker beter. Als het niet zo mag lopen, zal het helpen te sterven, als ik mij niet vergis, tijdens een vroom werk. Het bittere lot van Grocyn staat me voor de geest.^2. Ik zou

1. Wolfgang Lachner was gestorven op 27 januari 1518, maar niet aan de pest.

2. William Grocyn was getroffen door een beroerte en zou in juni of juli 1519 sterven.

[p. 244]

voor dergelijke genieën wensen wat zij verdienen, namelijk dat zij ouderdom noch dood voelen. Maar zo heeft de hemelse macht beslist. Zoals vroeger de Vestaalse maagden, dragen wij het heilige vuur rond in vazen van klei, en om de een of andere reden is het alsof juist zij, die onsterfelijkheid het meest verdienen, het meest te lijden hebben van de kwalen van sterfelijkheid.

Ik heb geen zin te schrijven over de oorlog die men voorbereidt tegen de Turken. Als ik me niet vergis gaat het om iets anders dan men voorwendt. Vanuit Zwitserland schrijft men dat men erop uit is de Spanjaarden uit Napels te verdrijven. Lorenzo, de neef van de paus, die getrouwd is met de dochter van de koning van Navarra,^3. probeert Campanië te bezetten. De Zwitsers, hoe hardleers ook, hebben dat heel goed door, maar overal telt vooral het geld. In Gods naam, wanneer zal er eens een eind komen aan al die weinig christelijke oorlogen tussen christenen?

Ach, wat zou ik graag een paard hebben zoals u vroeger, via mij, stuurde aan de abt van Sint-Bertinus.^4. Sommige mensen verbazen zich erover dat ik op deze leeftijd nog een zulk reis onderneem. Ik verbaas me meer dat de bijna zeventigjarige bisschop van Parijs een nog zwaardere reis aangaat voor, naar ik meen, minder belangrijke bezigheden.^5. Ik vraag u mijn dienaar^6. vriendelijk te behandelen en hem snel terug te sturen, zodat hij mij niet laat wachten. En blijft u uw Erasmus begunstigen. Zolang ik weet dat u in goede gezondheid verkeert, zal ik nooit ongelukkig zijn. Vaarwel, zeer eerwaarde heer, aan wie ik me helemaal toewijd.

Leuven, 5 maart anno 1518.

3. Lorenzo de' Medici (1492-1519), hertog van Urbino, was op 28 april 1518 getrouwd met Madeleine de la Tour d'Auvergne; zij was een dochter van de graaf van Auvergne, niet van de koning van Navarra.

4. Anton van Bergen.

5. Etienne Poncher verbleef van september tot december 1517 in Engeland om te onderhandelen over de teruggave van Doornik.

6. John Smith.