De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 5. Brieven 594-841

610 Van Johann Caesarius
Keulen, 20 juli [1517?]

Johannes van Gulik aan de heer Erasmus, gegroet

Gegroet, mijn vriend Erasmus. Ik zie duidelijk dat je je belofte van lang geleden met graagte hebt ingelost, maar dat je pas onlangs, zoals je ook elders schrijft, wist wat je zou schrijven. Je geeft me nu immers meer dan ik ooit had durven vragen. En zo lever je me het grootste bewijs van de tussen ons gegroeide vriendschap. Ach, wat zou ook ik me graag jegens jou, die iedere vriendschap waardig bent, zodanig betonen dat ik terecht op de lijst van je vrienden bijgeschreven kan worden! Maar je weet genoeg over mijn fortuin, dat het zo goed als niet bestaat of in ieder geval zeer bescheiden is. Anderzijds troost het me dat jij de grenzen van de vriendschap niet van bezit maar van gevoelens laat afhangen. Ik kan nauwelijks onder woorden brengen hoe dankbaar ik ben door iemand, zo groot in de letteren en in deugden, openlijk geëerd te worden, en wel in een van je werken, terwijl ik me geenszins naar behoren verdienstelijk heb gemaakt ten opzichte van jou. Maar deze welwillendheid jegens alle leergierigen is jou eigen. Ik zag en las je voorwoord bij het eerste boek van Theodorus' grammatica,^1. ik zag en las het nog

1. Zie brief 428.

[p. 33]

een keer, en het lezen deed mij iedere keer opnieuw een enorm genoegen, zoals gewoonlijk bij al je andere werken. Al je werken hebben immers als voornaamste kenmerk - ik zeg dat zonder te vleien - dat zij de lezer onderrichten en tegelijk boeien en vasthouden door een wonderlijk soort genoegen. Dat is in ieder geval mijn mening; wat anderen ervan vinden, laat ik over aan hun eigen oordeel. Er zijn echter mensen, en niet zo maar mensen, die mijn mening onderschrijven. Maar genoeg hierover, de feiten spreken voor zich.

Wat je schrijft over het drukken van je boekje,^2. dat laat ik aan jouw oordeel over. Maar als je het tegelijk met je brief^3. had gestuurd, had ik dezer dagen kunnen zorgen dat het via Reuchlin aan Thomas Anshelm werd gegeven om gedrukt te worden; zijn letters bevallen mij goed. Ik schreef namelijk drie dagen geleden aan onze vriend Reuchlin en had het ook over jou. Doe jij zoals je goeddunkt, ik zal je graag volgen. Je schrijft verder dat het Nieuwe Testament de goede en geleerde mensen daar bevalt, maar dat er toch honden zijn die blaffen. Dat verbaast mij niets, aangezien zelfs de schrijver zelf van het Nieuwe Testament slechts goede mensen kon behagen en misschien wel alleen degenen die goed waren opgeleid. Ook van onze theologen zijn er enkele die na lezing van mening zijn veranderd en je beter gezind zijn dan je zult geloven, want voordien waren ze felle tegenstanders van je en riepen ze steeds dat ze diep door jou waren gekwetst. Die mensen beginnen nu eindelijk ook te begrijpen wat een goede opleiding in de beide talen waard is en betreuren het dan ook ten zeerste dat zij die ontberen, ja meer nog: dat zij die niet meer kunnen verwerven, deels omdat zij zich schamen te leren en als het ware in de schoolbanken plaats te nemen, deels omdat zij het zo druk hebben met hun eigen malligheden waarmee hun boekenkasten gevuld zijn, dat ze hieraan geen tijd kunnen besteden.

Mijn heer, de illustere graaf van Neuenahr, en ik praten vaak over jou en juichen je bedoeling bij het herstel van de schone letteren van harte toe; wij willen graag je bondgenoten zijn, als dat gelukkigerwijze op ons pad zou komen. Vaarwel, voortreffelijk man.

Keulen, 20 juli.

Ik heb mijn vriend Tielmann^4. en je landgenoten meester Georgius,^5. een

2. Kennelijk een geschrift ter ondersteuning van Reuchlin, maar dat is nooit in druk verschenen. Pas in 1522 publiceerde Erasmus zijn colloquium Apotheosis Capnionis, waarin de inmiddels overleden Reuchlin werd geprezen.

3. Deze brief is verloren gegaan.

4. Tielmann Gravius.

5. Georgius Johannis.

[p. 34]

zeer eerbiedwaardig man en Jacob,^6. een zeer leergierige jongeman, uit jouw naam gegroet, zoals je had gevraagd. Niets kan hen dankbaarder stemmen of hun dierbaarder zijn, en daarom vroegen ze me jou de groeten terug te doen, niet zozeer met hetzelfde recht als wel om wat ze verschuldigd zijn.

6. Waarschijnlijk Jacob Teyng.