De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 3. Brieven 298-445

[p. 153]

355 Van Johann Kierher
Spiers, 16 september 1515

Johann Kierher van Sélestat aan de heer Erasmus, gegroet

Al heel lang, zeergeleerde en welsprekende Erasmus, ken ik je vriendelijkheid en beminnelijkheid voor de minnaars van de schone letteren. De veelzijdige en beroemde werken van je genie tonen deze en vele andere goede eigenschappen. Pas sinds de tijd die je hier in Spiers zo genoeglijk met ons doorbracht, heb ik echter ervaren hoe gemakkelijk je met iedereen omgaat. Je trad ons zo vriendelijk en zo charmant tegemoet dat je bij allen een enorm verlangen achterliet om je beter te leren kennen en vereren, wat duidelijk daaruit blijkt dat allen als uit één mond Erasmus loven, bespreken, prijzen, steeds weer verklarend dat hij de enige echte geleerde, en een waarlijk bescheiden en aangename gast is. Ze vinden dat hen een goddelijke gave te beurt is gevallen, niet alleen omdat ze kennis met je konden maken, maar ook - want zo vriendelijk ben je - konden genieten van je gezelschap. Aangezien de zaken zo staan, richt ik me tot je in de vaste overtuiging dat ik iets wat ik je ga vragen voor een gemeenschappelijke vriend, zonder veel moeite, van je gedaan kan krijgen. Onlangs stuitte mijn vriend Maternus,^1. die het voorrecht had in Spiers jouw gastheer te zijn, op een passage bij de heilige Hieronymus, in het voorwoord van Contra Jovinianum, waarin het gaat over cijfers van huwelijk, weduwschap en maagdelijkheid. Op een subtiele, dus nogal duistere manier, werkt hij die cijfers uit op zijn vingers, waarbij hij uitlegt dat door een combinatie van de vingers en door ze op een bepaalde manier te buigen de Ouden het getal dertig, zestig, of honderd wilden aangeven. Deze manier van tellen was duisterder voor ons dan - naar men zegt - de cijfers van Plato, dus Maternus begon wat theologen te raadplegen. Godallemachtig, de nietszeggende, onbenullige antwoorden waarmee die kwamen aanzetten! Ze hebben duidelijk geen zin de belangrijkste kerkvaders te lezen en buigen zich liever over allerlei onbeduidende, doornige en frivole vraagstukjes. Dat verbaasde me ook in het geheel niet, want wat kan een ezel aanvangen met een lier? Teleurgesteld besloot Maternus toen - hij is in dergelijke dingen nogal koppig - de kwestie aan jou voor te leggen, want jij, met je enorme geleerdheid, moést het wel weten. Wij juichten dat allen van harte toe. Omdat jij en ik al heel lang goede vrienden zijn, wilde Maternus graag dat ik voor deze gelegenheid zou optreden als zijn woordvoerder; ik gaf hem zijn zin en nam deze taak met veel genoegen op me.

1. Maternus Hatten.

[p. 154]

Daarom vraagt hij, of liever vragen en bezweren wij je, zeer welsprekende Erasmus, indien de tijd en je drukke bezigheden - die zeer zwaar zijn, we weten het - het je mogelijk maken, om deze hieronymiaanse, en voor ons gordiaanse knoop door te hakken, want als je het wilt, kun je dat. Er zijn twee prikkels die je er toe zouden moeten brengen dit, wat zo helemaal op jouw gebied ligt, graag te doen. De eerste is onze grote dankbaarheid voor deze vriendendienst. De tweede is dat je, door deze passage te verklaren, de voze arrogantie van de theologen breekt en die sissende koppen van hen die altijd gekant zijn tegen de betere studies, verplettert zoals Hercules dat deed bij de slang. Als je met ons zeer eerzame verzoek instemt, wat jouw roeping en onze grote eerbied voor jou vereisen, dan hoop ik dat het je nooit zal spijten ons die goedheid te hebben bewezen. Wij van onze kant zullen alles doen wat voor jou van belang kan zijn, wat je maar wilt, als dat binnen ons vermogen ligt. Vaarwel, enig sieraad der letteren, en neem het Kierher niet kwalijk dat hij je durfde lastig te vallen.

Je grote bewonderaar, Thomas Truchses, die je een keer voor een maaltijd heeft uitgenodigd, en ook Maternus zouden graag eens wat voor je willen doen. Zij wensen jou gezondheid toe en een lang leven om de letteren te bevorderen.

Spiers, 16 september 1515