De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 1. Brieven 1-141

[p. 166]

76 Aan Martijn
Brussel [juli 1498]

Erasmus kwam aan het einde van de lente 1498 in Kamerijk aan en moest de bisschop (Hendrik van Bergen) vergezellen naar Brussel. Hendrik vertrok daarna op ambassade naar Engeland, maar Erasmus ging naar Holland en bezocht daar een meester Martijn, een arts die in Gouda woonde.

Erasmus van Rotterdam aan meester Martijn, arts, gegroet

Ga door, ga door, zoals je begonnen bent, met jouw Erasmus almaar in de hoogte te steken, mijn zeer vriendelijke Martijn. Want ik heb wel gemerkt dat je dat niet voor niets hebt gedaan. Oom Theobald,^1. vertrouwend op al je mooie praatjes, heeft mij mijn tweede gewaad ontfutseld, ik denk om zijn neef ter wille te zijn en hem van deze last te bevrijden op zijn verdere reis. Ik ben erg dankbaar en vrolijk dat je je zo inzet voor mij, Martijn. Maar, als je even naar me wilt luisteren, je bent niet alleen wat overdreven in je loftuitingen voor dat nederige vriendje van je, maar ook onnozel. Je schept op dat Erasmus rijk is, maar hoe kan men dat geloven van een dichter en van een man die voorbeschikt lijkt tot armoede? Als je je nieuwe vriend per se met jouw leugens beroemd wilt maken, doe dan alsof hij buitengewoon bescheiden is en lieg dat hij een zeer ontwikkeld man is; maak me dan zoals ik zou moeten zijn en zoals ik wil zijn. Wat heeft Erasmus te maken met geld?

Ik zou je inlichten over mijn gezondheid. Al vanaf het begin van de reis, toen ik bij jou was, heb ik mijn gezondheid veel schade berokkend door overal in Holland veel te drinken. Ik heb echter alle gevaren doorstaan en ben weer helemaal op krachten gekomen; kleur en energie zijn teruggekeerd en ik bid de goden dat zij hun geschenk beschermen. Te Dordrecht^2. heb ik mijn krachten het meest op de proef gesteld, maar het is goed gegaan. Ik voelde dat ik alles onder controle had. Met veel tegenzin heb ik me van die stad losgescheurd en met evenveel tegenzin als ik Dordrecht heb verlaten, hang ik nu hier rond. ‘Wat houdt je daar vast?’, zul je vragen. Ik denk dat mijn kwade geest hier mijn geldkistjes leegt, zonder enig resultaat. Ik ben bijna tien

1. Er zijn geen vermeldingen van de andere broers van Erasmus' vader.

2. Misschien bezocht Erasmus bij deze gelegenheid ook de broers van zijn moeder - in zijn Compendium vitae staat dat hij zijn ooms van moederskant in Dordrecht bezocht toen zij tegen de negentig waren.

[p. 167]

dagen bij de bisschop gebleven. Op 3 juli is hij met een afvaardiging naar Engeland vertrokken. Ook deze afvaardiging is voor mij een schadepost geweest. De bisschop, in beslag genomen door een enorme hoeveelheid zaken en piekerend hoe hij de reissom bij elkaar moest brengen en verder nogal nijdig dat koning Filips, in wiens naam hij werd gestuurd, hem had afgescheept met maar zeshonderd goudstukken, heeft veel klachten, maar heel weinig geld over me uitgestort. Nu - en dat is nog het vervelendste - zit ik hier vast met grote onkosten. Het is niet eenvoudig hier een reiswagen of reisgenoten te vinden en ik moet zo snel mogelijk in Parijs zijn. Maar genoeg hierover.

Ik vond het erg vervelend je op de terugreis niet meer te treffen. Ik bezocht Leuven, waar ik een dag en een nacht ben gebleven en waar sommige mensen, onder wie Francesco van Crema, een zeer belezen man, me buitengewoon gastvrij onthaalden. Als je ook nieuwtjes wilt horen: de paus^3. heeft een prachtig geschenk aan onze aartshertog^4. gegeven, een roos van goud, schitterend niet alleen door het materiaal, maar vooral door het grote vakmanschap waarmee zij vervaardigd is. Op 30 juni ging de vorst, samen met de aartsbisschop, de vertegenwoordiger van de paus twee mijl tegemoet. Het geschenk zelf werd in plechtige optocht naar Brussel gebracht, waarbij de vertegenwoordiger van de paus, tussen de beide bisschoppen, met opgeheven handen de gouden roos droeg; de hertog begeleidde hem daar naar zijn gastverblijf waarna iedereen naar huis terugkeerde. De volgende dag, 1 juli, werd in de kerk van Coudenberg^5. het pauselijk geschenk overgedragen aan de vorst in een drukbezochte samenkomst. Er werd een rede gehouden over de voornaamheid van het geschenk en over de verdiensten van de vorst; het dankwoord werd door de kanselier^6. uitgesproken.

Ik heb veel gebazel over je uitgestort. Maar het schrijven was voor mij een genoegen, alsof ik met je praatte. Vaarwel en wees mij, zoals je altijd gedaan hebt, genegen.

Brussel, uit de bibliotheek van de bisschop

3. Alexander vi.

4. Filips de Schone

5. De kerk van de augustijner abdij van Sint Jacobus.

6. Thomas de Plaine, heer van Maigny, kanselier van Bourgondië van 1496 tot 1507.