De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 1. Brieven 1-141

[p. 27]

1 Aan Pieter Winckel
[Gouda, eind 1484]

Kort na elkaar overleden de ouders van Erasmus aan de pest in 1484. De vader, Gerard, had voor zijn zonen, Pieter en Erasmus, drie voogden aangewezen, van wie Pieter Winckel, schoolmeester en later onderpastoor te Gouda, de voornaamste was. In de twee belangrijkste bronnen voor de jonge jaren van Erasmus, Korte Schets van het leven van Erasmus en de brief aan Grunnius (brief 447), verweet hij zijn voogden de nalatenschap niet goed beheerd te hebben en hem en zijn broer te hebben gedwongen in het klooster te treden. Deze brief, die aantoont dat Erasmus zich grote zorgen maakte om de afwikkeling van de nalatenschap, is klaarblijkelijk geschreven kort na de dood van zijn vader in 1484.

Erasmus van Rotterdam aan meester Pieter Winckel, zijn voormalige voogd, gegroet

Ik ben erg bezorgd en bang dat onze belangen bij het verstrijken van de termijn, die nu snel ten einde loopt, nog niet veiliggesteld zullen zijn; toch zal dat zo vlug mogelijk - ook al is het te laat - moeten gebeuren. We moeten er, meen ik, dan ook met alle vernuft, aandacht en ijver op toezien dat ons belang geen schade lijdt. U vindt misschien dat ik een van die mensen ben die bang zijn dat de hemel naar beneden valt. Dat geef ik graag toe, als maar eenmaal het geld in de la zit. Maar nu eist de voorzichtigheid dat u behoedzamer omgaat met ons bezit. We moeten de boeken^1. nog te koop aanbieden, we zullen een koper moeten zoeken, een bieder moeten benaderen. U ziet hoe ver zo'n verkoop nog weg ligt. We moeten zelfs het zaad waarmee we ons brood moeten bakken, nog aan de aarde toevertrouwen. Maar ondertussen ‘gaat de tijd met snelle voet voorbij’, zoals Ovidius zegt.^2. Ik zie niet in welke voordelen dit getreuzel kan opleveren, wel welke nadelen. Bovendien hoor

1. Erasmus' vader was een uitstekende kopiist. Sommige van de boeken die hij had gekopieerd, maakten blijkbaar deel uit van de nalatenschap.

2. Ovidius, Ars Amatoria iii, 65.

[p. 28]

ik dat Christiaans^3. de boekjes die hij heeft, nog niet heeft teruggegeven. Probeer alstublieft zijn laksheid door uw aandringen te overwinnen. En als hij aan uw verzoek geen gehoor geeft, stuur hem dan een bevel. Vaarwel.

3. Waarschijnlijk Johan Christiaans (1464?-1496), prior van het klooster Stein.