Tondalus' visioen en St. Patricius' vagevuur (2 delen)

Hoe die ziel ginck over die brug mitter cuwe .vde.

Dese quellende ziel stoent op ende wolde mit groten ernste volghen den engel / mer si en mochte, si was te zeer ghegheyselt Dinghel ons heren ghenase ende sterckese ende dan liep si voer mit eynen sterken moede / ende wolde gaen werwaert hi wolde Doe si verre quamen / saghense eyn staende water wijt ende zeer woest van winde Zo datmen omme der baren wille diere in liepen cume den hiemel conste ghesien In dat water liep mennighe menicvoldicheit van eysliken beesten / dien alle loyden / ende niet anders en heysden dan die zielen te verslinden Over dit water aen deyn sijde lach eyne brugghe anxtelic / ende twe mijlen lanc / ende die breide was eyne ghemeten palme Dese was anxtliker ende langer dan dander te voeren Dese tafel, dese brug, was al gheseyet mit yseren spikinghen tscarpe opwaert ende doer negelt Daer die overlijdende zelen doer moesten treden Te deser brugghen quamen die voerseide beesten alle omme hoer aet of te nyemen Dat waren die selen die niet overgaen en consten Dese beesten waren so groet datmense wel gelijken mochte groten tornen Tvuyer quaem oec so groet uut horen muylen / dat / dat

[fol. 10a]

groet water scheyn siende daer ave Dese ziele [...] sach op gheene brugghe eyne herde zeer weynende ziele / die hoere selven [...] wroechde van voel sonden Dese ziele was zeer geladen mit eynre groter bordenen zangen van tarwen ende was ghedwonghen over die brug te gaen Al waest dat hoer die doerboerde voete vanden yseren nagelen zeer daden / nochtan ontsachse vele meer in dat vuyrighe water daer dier groter beesten wijde mulen [...] gaepden te vallen Die ziele dye dit swaer vernoye sach seide tot horen ingel Achlacie heer, woldi, ic solde gherne weten / waeromme men die ziele onder sulke boerden dwinct te gaen / ende sonderlinghen wilker zielen pijne is dit Dingel antwoerde. Dese pijne es sonderlinghen uwe ende uwes gelijcs / die diefte hebben ghedaen eest luttel eest voel / Mer si en doeghen niet gelijc / die luttel / ende voel mesdaen hebben Op dat / dat luttel niet ghewijt en was Mer die ghewijt dinck stielt och dat den ghewijden toe hoert, ende meyst die ghene die sondighen onder eyn religioens abijt, eest dat sijt niet en beteren mit penitencien / weerden ghewijst ten meren pijnen Ende dan seide hi: Haesten wy ons / wy moeten dese brugghe overlijden Doe seide die ziel: Acharme heer mijn, hoe salic daer overlijden Dingel seide: Ghi selse wel overlijden mitter macht van gode / mer gher en solt my niet alsic

[fol. 10b]

wane met u overleiden Ic en sal, seit hi, niet mit u overgaen / ghi solt mit u selven overgaen Oec en seldiere niet ydelrehande overgaen / Want eyne onghetemde cuwe moet di mit u leyden / ende die moet di my over die brug lieveren onghequets / Doe weynde die sele bitterlijc / ende seide / We my, waeromme gheschiep my god ye dit te doeghen / ende ic die so onghevallich ben, en daede gods ontfermicheit / ic en solde niet connen ghestaen / hoe salic hi overghegaen Doe seide dingel / Laet u ghedinken dat ghi / doe ghi in uwen lichame waert urs ghevaderen cuwe staelt Hoe heer, [...] seitse, en gavicse niet weder den propren persoen dies si was Jae, seit hi dingel, gaefdise weder dat dady, als ghijse niet verberghen en mochte / daeromme en soldi oec al dit tormente niet ghedoeghen / et es mynre sonde quaet willen / dan quaet doen / al eest beyde quaet voer gode Mettien toende hi hoer eyne onghetemde cuwe / dit is die cuwe / die ghir overleyden solt Alse die zeel sach dat sijs niet ontghaen en mochte beweyndese hoer mesdaet / ende naem

die cuwe ende stoeketse, so dat si [...] meyste mochte, mit hoer ter brugghen waert Die loyende beesten quamen ende beyden na nae die spijse die si op die brugghe saghen Doe die ziele begonste te gaen stoent die couwe / ende en wolde mit hoer niet

[fol. 11a]

gaen / ende als die zeel stoent viel die cuwe / ende als die cuwe stoent viel die ziel / ende alteynen contrarie / alse nu stoendense / alse nu vielense So verre ende so voert / dat si ter myddelt vander brugghen quamen ende doe ontmoetense dier zielen mitter boerden sangen.

Daer bat deyn den anderen datsi niet en belette horen wech dien si mit groter pijnen ghegaen hadden / elc baets den anderen oetmoedelijc / want hoere gheyn en mochte wederkeren / noch oec achterwaert sien Aldus druevende stoendense langhe tijt ende bebloeden die brug met hoeren bluedighen voeten Alse herde lange tijt dus ghestaen hadden, biddende / ende hoer sonden beweynende / waerensi deyn den anderen leden si en wisten hoe / Ende die ziele mitter cuwe was altemale overghevoert Ende den ingel den se achter hoer liet sachse Ende hi spr[ac] te hoer mit sueten woerden / Willecoemt, seit hi, ghi en dorst niet meer rueken der cuwe / want ghi en sijt hoer niet meer sculdich Ende die ziel toende hoer voete ende clagede zeer datse niet en mochte gaen Dingen antwoerde / Ghedenct hoe snel uwe voete waeren lude te doeden / ende daeromme solde ongeluc ende mesval in uwen weghe hebben gheweest en hed u die ontfermherticheit gods niet te hulpen ghecomen Ende mittien gheruerde hijse ende si ghenas / ende hi ginck voer Doe seide dziele: Werwaert gae wij nu Dinghel antwoerde Eyn verveerlic hangdief beijdt nae ons hijr voer Die pristinus het. Sijnre herberghen en moghen wi en

[fol. 11b]

gheyns ontgaen En al es die herberge al vol gaste / nochtan begheerter die weert alteynen noch meer