|
| |
| |
| |
| |
Harie, Arthur Loontjens (1902 - God wèt wienie)
Mestreech en z'n groete persessie
Mestreech kin väöl mèt sjoenheid stóffe,
Mèt z'n awwerwèts gehiel,
Mèt z'n kèrken en z'n straote,
't Groet versjèl vaan z'ne stiel,
Meh ouch 't nuie maag g'r kieke
Lop mer ins róndum de stad,
Zeet ins, wat 'ne gordel paarke
Me uuch dao heet neergezat.
't Slut ziech aon, 't ein bij 't aander,
Aldenhoof en Zwaonegrach,
Villapark, 't is eine gordel,
Ei genot vaan plante-prach.
En is Mestreech neet mèt zien feeste
Nommer ein gewees altied?
Waor neet altied zien versering
Gans bekind, jao ore wied?
Baog op baog, dee boog ziech euver
Al de straote, boe strak weer
Góng passere sjoensten optoch,
Stök leve vaan d'n Treechteneer.
| |
| |
En mèt persessie, es op 't Vrietof
't Hèllige-huiske is opgezat,
Zeet daan ins rónd op euze Vrietof,
Alles leef en alles tintelt,
En oet 't aidste hèlligdom
Boven oet d'n tore dreunend,
‘Grameers’ stum daan zöch en bromp
Um uuch d'raon te laote dinke,
Al mèr ropend: ‘Komp, noe komp,
Sjaart uuch hij um 't hèlleg altaor,
Buig de knee en beit noe, beit,
Veur eur eige, veur 'nen aand're,
Veur de mins dee lijt, noe beit,
Beit veur stad en land en velder,
Beit veur g'louf en ierzaamheid,
Beit veural tot hij de glorie
Vaan Servaos noets óndergeit.’
En gestiedig lojt eus ‘Grameer’
‘Beit, noe beit en komp, noe komp’.
Daan obbins, weurd alles stèl dao,
't Is of alles is verstomp,
Allein 'ne zèlv'ren toen vaan belle
Parelt door de stèlte heer,
En daan zeeg'nend riech d'n deke
't Sakramint hoeg op, daan neer,
Daan nao rechs en daan nao links touw,
Nao alle inder vaan de stad...
En daan sjalt obbins meziek weer,
Mestreech heet weer 't gelök gehad
Z'n eige ziel te laote kieke
Door e prach persessiefees,
Ter ier vaan Häöm, dee al deit leve,
Dee mèt us is altied gewees,
En blieve zal t'n allen tije,
Zoe hopen en zoe beie veer,
Daan zal ouch de persessie blieve
D'n daank vaan d'n echten Treechteneer.
| |
| |
| |
Gewijde pame
Ze zien aon 't altaor noe gewijd,
Die hulde ins bracht' aon Slivvenhier:
De geistelik, dee deilt ze oet,
Me puunt z'n hand veur daanke,
En de persessie trèk daan rónd
Want ouch noe weurd de zegepraol
Bezóngen al vaan 't lije,
D'n ierepaam haos oetgereik
Daan geit 't tekske mèt nao hoes,
Weurd achter 't kruus gestoke.
Dat is 'n hiel sjoen aaid gebruuk,
Boe noets mèt weurd gebroke.
En is d'n tied vaan us veurbij
En ligke v'r: han te same,
Ao, laot daan 't lèste kruiske zien,
| |
Gooie vriedag
Vloog ins door 't zwèrrek,
Braok d'n duuster vaan d'n daag,
Haos in nach vergaange waor,
Wie de Meister veur us storf,
Sleit noe door de kèrrek,
Brik d'n duuster vaan d'n daag,
| |
| |
Tristiger vaan stumming is
En diech stèl deit weure.
De kèrrek is zoe kaaid, zoe leeg,
Niks, wat op deit fleure.
Donderslaag en bliksemslaag,
Slaot door zwèrk en kèrrek,
Brek d'n duuster vaan d'n daag,
Zjus door al z'n duusterheid
En verstikken in z'ne greep
Brek d'n duuster van d'n daag,
Dee 't leech wèlt bringe.
Gooit 'm, hout 'm, slaag op slaag,
Dat wie ins de Meister storf
Gans de eerd toen beefde,
Dat Heer lijde en pijn verdroog
Veur us... oet pure leefde.
| |
Paostied
Bedèk zien de kruzer mèt deuk vaan maof,
De kleur vaan de boete en 't lije.
Bedèk, wie Zie leve, wie Heer ziech begaof
In 't verborge um veur stergkde te beie;
En zjus wie Heer dao in 't verborgene góng,
Tot de tije ziech zouwe voltrèkke,
Zoe heet ouch de kèrrek vaan wie ze bestóng,
De kruzer mèt maof doen bedèkke.
Zien Godheid veural verborg 'r toen,
Um miejer es mins nog te lije,
Um deper te veule nog wat 'r góng doen.
Wee begrip vaan die leefde de reie?
Zoe ouch is de Godheid verborrege noe
Onder kleure vaan leid en vaan boete,
| |
| |
Meh hoeger op zien v'r 't Kalvariekruus, boe
Veer de Lijer en Verlosser begroete.
't Aaid Testamint dat heet 't veurzag,
Wie ins Heer zou lijen en sterve.
't Nuie, dat zeet us, wie Heer us bedach
En d'n Hiemel veur us góng verwerve.
Twie tije zien dat, boe-in väöl is belaof
En veer ouch väöl höbbe gekrege.
Twie weke bedèkke de kruzer mèt maof,
Daonao kump de blijdsjap en zege.
| |
Vastelaovend
Allemaol dao hand in hand,
Euver straot en mert en plein,
Hots d'n hiele boel doorein.
Kump obbins dao op uuch aon,
Zeet, dao kin me 'm dalik aon.
'nen Domino mèt 'n pjerrèt...
Mèt 'n daam in krip-sorsjèt.
Pas óntvlöch en gans keduk,
Heet ziech veur 'm opgesmuk.
Zeuk in de göt nao pieringe.
| |
| |
Weurd daan euveral gezag,
Weurd ins lekker oetgelach.
In e pekske ‘stijle Queen Ann'’,
Good te hawwe in z'n han.
Koumen 'rs nog altied mie,
Mörrege weer mèt te doen,
‘Wat is vastelaovend sjoen!’
Al de nuien daag aongief,
Daan veult me 't pas aon zie lief.
| |
De Mestreechter koejong
Dat is de Mestreechter koejong.
| |
| |
Vaan d'n echte Mestreechter koejong.
En de kaar vaan de bekker
Vaan d'n echte Mestreechter koejong.
Zoe is de Mestreechter koejong.
Meh vaan binne toch neet,
En is weg, ie d'r 't zeet,
Zoe is de Mestreechter koejong.
| |
| |
| |
Leedsje
Dao kaome dèkser langs 'ne weeg
Zie waor te voot, heer in 'n kouts.
En 'r sjmagkde mèt z'n tong.
Of heer 't veur 't peerd, of 't meidske doog,
Dat weit iech al neet mie,
Meh es iech miech neet d'rin vergis,
Daan waor 't veur alle twie.
't Meidske keek al wel ins op,
Nao 't kuitske en de jong,
Heer naom daan zienen hood ins aof
En 'r sjmagkde mèt z'n tong.
Of heer 't veur 't peerd, of 't meidske doog,
Dat weit iech al neet mie,
Meh zie geluifde toen al vas,
Dat deit 'r veur alle twie.
En op 'ne sjoenen aovend, jeh,
Toen zag obbins dee jong:
‘Zègk, klummel bij miech in m'n kouts,’
En 'r sjmagkde mèt z'n tong.
't Peerdsje zugde wel ins hel
Iers sjmagkden heer veur miech allein
En noe deit 'r 't veur twie!’
Ze rijde same dèkser noe,
En wie 'r vaan häör 't jaowoord kraog,
Toen sjmagkden 'r mèt z'n tong.
Mistruustig keek 't peerdsjen um
Noe is 't neet m'ne baas allein,
Noe sjmagke ze alle twie!’
| |
| |
| |
Op 'n aw jong-juffrouw!
Ze heet e gans medern medel vaan hood op,
Ze zeuk de bèste middelkes veur kleur wie blood op,
Iech gaon es pesteurken 't kemoot op!
| |
Verleef!
Dien ouge, deep-blauw, zien get manjefieks
'ch Weit neet zjus op wat sjèlderij totstiech lieks,
... 't Weurd tied jong, totste häör ins bekieks.
| |
Parasiet
Heer kump zoe kwansijs z'ne noed ins klaoge,
of kump ins kwansijs evekes get vraoge,
Tot m' ete moot en m'm slech weg kin jaoge.
| |
Op dialeksjrijvers!
D'n eine wèlt, tot me 't zoe zal sjrieve,
D'n aand're zeet: iech sjrijf veur wrieve, vrieve.
Es iech zègk, tot 't vreigel zal blieve.
| |
Limburgs
Veer brèngen eder dee 't verdeent
Meh 't sjoenste blijf altied bewaord
| |
| |
| |
Vergadering en nog get
(Fragmint oet ‘Wieker Lui’)
D'n toemel vaan de Vastelaovend waor veurbijgeroesj.
De lèste konfetties waoren oet de götte gekeerd en 'n inkel serpenti hóng nog verdwaold te wèje in 'ne boum of aon 'ne lanteriepaol. Eder had op zien maneer vasteloevend gehawwe en 't bónt gewiemel in de straote, mèt 'ne goodineingezadden optoch hadde de lui evekes oet hunne gewoenen doen gebrach. Daonao waor 't assekruiske veur hunne kop gesjreve en de vaste mèt kies en hiering en bökkeme had z'nen intrej gedoon in de hoeshawwes.
Zoe laangksamerhand góng 't op Paosen aon en ein vaan de ierste weke vaan de vaste kraoge de bewoeners vaan de straot e breefke toesgebrach, ónderteikend door drij lui, veur op 'ne Goonsdaggenaovend in ‘De gouwen tieger’ te komme. Allein bij Lemeer toes en in de winkel hadde ze geint gekrege. Toch wiste ze devaan aof en 't waor hun vreemp, te doen ezzof ze vaan Sint Jaan kaome.
't Waor vergadering veur de ierste mès vaan Harie.
De kaffee leep vol. Zoe get niemand mankeerde. Achter ein vaan de taofele zaote de initiatiefnummers en waoren 't nog neet eins wee vaan hunnen drije de vergadering zouw leie. Eindelik stóng einen op en verzeugkde stèlte.
‘Dames en Here...,’ begós er, ‘wij hebbe gemeend gegad... hè... voor eens allemaal biejeen te moete kome... hè... voor eens te bespreke... hè... waddof we zulle doen hè... as de jonge van Lemeer... die nouw kaplaan gaat worden hè... as die kaplaan wordt... en zijn eerste mis doet... hè...’
Aocherrem, de zweit stóng de mins al op z'ne kop, meh heer woort al dadelik röstiger, wie z'm oet de vergadering de raod gaove veur mer Mastreechs te spreke, Dat góng 'm beter aof, meh 't gebäörde neet, zónder 'n hiel klei proteske vaan 'nen Hollender, dee al versjeie jaore in de straot woende. 't Waor 'ne bleike mins, dee e bäönsje had aon 't spoor, aon alle gooi werreke mètdoog, 'n hiel hoeg bensje droog mèt e klei knievelke en niks es limmenaad drónk. Wie 'r ziech dee vaanaovend bestèlde, vroog 'm de slachter Späöpkes, dee neven 'm zaot: ‘Weurste dao noets kraank vaan?’
| |
| |
Zoe stèllekes aon waor heer in de naobersjap opgenómme, meh dèkser es ins hadde z'm te graze gehad, want al hiel gaw had me in de gater gekrege tot m'n 'm e bitteke väöl kós wiesmake. Zoe waor veur de vergadering de sjeunmeker Wóbbe, dee zellèf knaarries trok, mèt 'm euver die bieskes aon de geng gewees en 'r had 'm vertèld, tot 'r ins 'n proof had genómme mèt 'n póp, die 'r 'n doeve-ei had óndergelag. Zjus wouw 'r 'm oetlègke wat veur maotregele heer allemaol had genómme veur 't mèt dat bieske tot e good ind te bringe, wie de vergadering waor begós.
D'n Hollender zie protes hollep neet väöl.
‘Geer verstaot us toch, toert?’
‘Ja, dat wel, heel goed zelfs, maar wanneer ik iets zeggen wil, dan zal ik toch Hollands moeten spreken.’
‘Doeg dat mer gerös, Braam’ zoe hèdden 'r ‘veer zölle diech niks doen!’ reep iemand vaan achteraon oet de kaffee.
‘Noe daan dames en hiere, noe mote v'r iers e kommitee keze.’
Al dadelik e gegóns vaan stumme. Dee zag get en dee. Eine wouw dames d'rin en 'nen aandere weer neet, die móste veur de bruudsjes zörrege. Dee voont vief maan genóg en dee wouw 'r zeve höbbe, tot eindelik 'ne jonge mins 't woord vroog en kraog en veurstèlde veur allemaol in e groet kommitee zitting te numme - wee teminste get deveur voolt - en zoeväöl meugelik werrek te doen, meh ónder leiing vaan de drij hiere die dao zaote, mèt nog e paar aandere en... leefs jong lui.
't Kaom in orde!
D'n hier dee noe veurzitterde, wouw dat neet blieve doen en toen woort de jonge van Loon, dee al zoe good gesproken had, dat bäönsje touwbedach. 'ne Sikkertaris, penningmeister en apaarte lui veur de versering woorte aongeweze en eindelik gevraog wee ziech op wouw geve veur sent op te hole. Ouch dat kaom in orde en nao nog euver den eventueel te koupe kedo te höbbe gesproke, boe me natuurlik iers veur mós zien wieväöl geld me bejeinkraog, woort de vergadering geslote en alvas mètgedeild tot 't groet kommitee euver 'n week weer zouw bejein komme en vaste planne zouwe veurgelag weure.
De dames en de mieste hiere gónge nao hoes.
E paar täöfelkes gónge nog 'ne slaag tóppe en 't klein
| |
| |
wèrrekkommitee sloog dadelik de han inein en heel de ierste bestuursvergadering.
Wóbbe had 'n uigske geknik tege bekker Steves en nog e paar aandere en die hadden al dadelik in de smieze tot de sjeunmeker get mèt Braam had. Me sjaarde ziech bejein en mèt groete belangstèlling vollegde ze de techniese oeteinzètting vaan Wóbbe euver 't doeve-ei ónder de knaarriepóp.
Es Wóbbe tege Braam spraok, doog 'r dat op ziech Hollans en tege de aandere spraok 'r Mastreechs.
‘Steves, is 't woer of neet, heet dee knaarrie vaan miech dat doeve-ei oetgebreuid, jao of nein?’
‘En of,’ zag Steves mèt 't serjeuste geziech.
‘Zie je nouw, je wouw me eerst niet gegloof hebbe... daar heb je de bewijze... ik heb het jong dadelik aan hem gegeve...’
Steves stóng bekind es 'nen iersten doevemèlleker. Dat wis Braam ouch. Dèkser es ins had 'r Zondags mèt stoon te kieke es de doeve móste trökkomme en 'r waor ouch al ins bij Steves nao d'n doevespieker opgekrets bove de bekkerij, veur nao de slaag te zien.
‘Je weet toch wel Braam’, zag Steves ‘die lichtendonkele die ik je toen heb late zien, die toen gepaard was met die brikrooie waar ik later die witpen en die schullever uit heb gekrege... nouw dat was ze. 't Is een mooie zije geworde, maar ik kan niet iederen hore bij haar zette...’
Braam waor e bitteke verpópzak. Nog geluifden 'r 't neet, meh de bekker waor 'ne serjeuze mins en um zien belangstèlling toch te laote blieke vroog 'r aon Wóbbe of 't allemaol good waor gegaange. Dee legkde ziech sjus de sjoem oet ziene knievel vaan e nui glaas aaid en nao 'nen trèk aon zien piep vertèlden 'r wijer:
‘Goed gegaan? ... Ik heb dekser in de rats devoor gezete dat het beesje niet drop kon blijve zitte en zouw drafschijvele, maar 't heef het volgehouwe... Ik heb het intans deks 't voer in moete duwe... een beetje fijngeknauweld en trouwes iederen dag zijn ers dena kome kijke... wah Gielisse wie dèks bistiech wel gekomme en Jaokops en Sjäöpkes en diech snijder?’
Ze beaomden 't allemaol en nog had Braam niks in de gater.
‘Hiere... ezzebleef... 't is euver tied... ‘kaom d'n hospes vertèlle.
| |
| |
‘Nog eve... wach nog effekes...’ meh twie deenders kaomen in en de kaffee leep leeg.
Boete, ónder 'n lanterie, vertèlde Wóbbe wijer. Braam wouw nao hoes, want zoe laat maagkden 'r 't noets.
‘Nee Braam, nouw luister gauw wijer. Ze heef drop blijve zitte wie ik al zag... De duif is uitgekome en die heef Steves gekrege, maar de póp deej toch zo raar... Ik heb haar toen eens nagezien en geloof me, 't beesje had twee kwaarte aan zijn dèrrejèr gekrege zo groot wie een priester en daar is 't van kapot gegaan...’
‘Twee wat...?’
Meh Wóbbe waor al nao hoes in d'n duuster en de aandere waoren ouch obbins weg. Braam stóng eve te kieke. Zouwe z'm daan toch te graze höbbe gehad? Heer meinde tot 'r zoe good Mastreechs kós verstoon, meh dat waor 'm toch te mechtig. Toch had 'r gere geweite wat dat bieske gekregen had, meh wie 'r sanderendaogs op 't kantoer aon eine vroog wat ‘twee kwaarte wie een priester’ waore, kós dee 'm ouch geinen oetlègk geve.
Braam heet langen tied gemeind tot 't get mèt 't priesterfies te maken had want vaan priesterpruimkes had 'r noets gehuurd en kweerte had 'r ouch noets aon han of veuj gehad, wèl stèlzwiege aon zienen dèrrejèr.
De Zuid-Limburgers hebben even opvallende karakteristieke eigenschappen als hun dialect. In opgewondenheid en beweeglijkheid geven zij niets toe aan Brabanders en Vlamingen. Vooral bij volksfeesten treft de Noord-Nederlander de vrolijke uitgelatenheid... Zij hebben veel aanleg om aanstonds de belachelijke kant der dingen op te merken. De menselijke zwakheden van hun Noorderbroeders, wier zin voor orde en regelmaat vaak met hun zucht naar afwisseling in botsing komt, worden dan ook meer dan eens belachelijk gemaakt.
(De Regenboogkleuren van Nederlands Taal).
|
-
-
[tekstkritische noot]maof = paars.
-
-
[tekstkritische noot]göt = goot; pieringe = pieren.
-
-
[tekstkritische noot]kemoot = kommode, kast; vreigel = plagend getwist, gehassebas.
-
-
[tekstkritische noot]Het proza-fragment uit H. Loontjens, Wieker Lui, bekroond antwoord op een prijsvraag, door Veldeke uitgeschreven (nog niet uitgegeven).
ezzof ze vaan St. Jaan kaome = alsof ze nergens van af wisten.
-
-
[tekstkritische noot]'ne slaag tóppe = een partijtje tóppe, 'n bepaald soort van kaartspel.
-
-
[tekstkritische noot]nao d'n doevespieker opgekrets = naar boven naar de zolder, waarop de duiventil is, ‘gekrabbeld’; slaag = doeveslaag = duiventil; schullever = een bepaalde soort van sierduif; zije = wijfjesduif; hore = mannetjesduif; drafschijvele (Maastrichts-Hollands) = Maastrichts draofsjievele = er van afschuiven, glijden; intans = nochtans.
-
-
[tekstkritische noot]kwaarte (Maastrichts-Hollands) = Maastrichts kweerte = eelt; priester (pruimke), zie aant. bij blz. 194.
|
Auteursrecht onbekend
