Vaderlandsche poëzy. Deel 1
(1840)–Prudens van Duyse–
Auteursrechtvrij
[pagina 170]
| |
Justus Lipsius.aant.Liefdadigheid, o pronk der aerde!
O gy, wier luister godlyk praelt,
Wie meldt uw lof, wie schat uw waerde,
O telg, uit Sions woon gedaeld?
p.j. renier.
Gy, reeds als kind een wareldwonder,
Uw eernaem blinkt verkwiklijk-schoon,
Als diamant van 't eerste water,
O Lipsius, in Leuvens kroon.
Welaen, dat ik een liefdekransjen
Om uw eerwaerden schedel trens'!
Ik schets uw glans niet, als geleerde;
Ik schets uw adel af, als mensch.
Nooit naekte ik uw gewyde tombe,
Ter schaduw van den tempelboog,
Of 't bly herdenken aen dien adel
Doornatte zacht mijn peinzend oog.
| |
[pagina 171]
| |
Nog hield in Belgies sombre streken
Geloofstwist en vervolging aen;
Nog hing 't vooruitzicht overneveld
Wat reddingszon er op zou gaen.
Noch zuchtte een aental rampgenooten,
Op Brabands felgeschokten grond,
In kluistren: 't woord van dood of leven
Verwachtten ze uit een spaenschen mond.
Licht zou de brandmijt hen verslinden,
Hunne asch verstuiven in den wind,
En 't dreunend danklied Albert loven,
Als Jezus volgling, 's Hemels vrind.
En Belgies vorst met Isabella,
Omschitterd van een hoovlingschap,
Is Leuvens gryze vest genaderd
En treedt er voort met trotschen stap.
‘O Vorst (sprak de achtbre burgervader),
Wat ge in 't doorluchtig Leuven zoekt,
Hoe 't gothisch stadhuis moog' verlokken,
Wat van deez' wallen sta geboekt,
Voorwaer, niets schooners, dat ze bieden,
Dan de oude hoogeschool, wier glans
Ook vorsten op haer bank deed zitten,
Hun kroon verneedrend voor haer krans.
| |
[pagina 172]
| |
Die Adriaen, na ze als een leerling
Hem had begroet met moedermond,
Zijn staf van Petrus hoogen zetel
Zag reiken over 't wereldrond.
Die schittrend... doch waer vond ik palen,
Moest al heur eerstam opgesomd?
Genoeg het woord, dat Belg en vreemde
Voor Lipsius er nu verstomt.’
- ‘Welaen, welaen (riep Isabella)!
Getreden naer den grooten man,
Die meer dan bouw of beeld of tombe
En Belg en vreemde boeien kan.
Wanneer beklimt hy 't leergestoelte?’
- ‘Vorstin; hy spreekt op de eigen stond.’
- ‘Welaen! wy snellen henen (sprak zy,
Met gloênden blik en blyden mond)!
Er zwermt een hofstoet op de stappen
Van 't vorstlijk paer hervoort getreên.
Het flonkerde van diamanten,
Van zyde blonk 't om beiden heen.
Baronnen, hopliên, staetsjonkvrouwen,
En ridders van het gulden Vlies,
En volk by volk, elkâer verdringend,
En dat nog telker stonde wies.
| |
[pagina 173]
| |
De tempel van de wetenschappen
Ontsluit zich voor d'ontelbren stoet;
De vorsten buigen voor den wyze,
Voor Lipsius met hoofschen groet.
Een kleine vaes van bonte tulpen
(Zijn lieflingbloemen) nevens hem,
In breedgemouwden tabbert zeetlend,
Hief hy op 't leergestoelt' de stem.
Zijn ernstig oog erkent de vorsten;
Hy groet, met buigend' eerbied, weêr;
En 't edel paer zit by den leerling
Op glorieryke banken neêr.
En Lipsius hief weêr de stemme
En ging met les en leering voort,
En sprak op 't boek daer opgeslagen
Zoo menig zieldoordringend woord.
Hy maelde treffende tafreelen,
Voor 't stoutste kunstpenceel te hoog,
Ter eer van goedertieren vorsten:
Een hemelvonk glom in zijn oog!
Mijn Lier, herhael een flauwen naklank
Van 's wyzen zieldoordringend woord,
Verruklijk als de stem der liefde,
Als kerkbezielend harpakkoord!
| |
[pagina 174]
| |
‘O Seneka (riep hy)! uw leering,
Schoon door geen Christendom gebaerd,
Is grootsch, maer dooft by Jezus wandel:
Een goedertieren God op aerd'.
Ja, zalig, wie 't vergeven minde,
En zegen op een vyand spreidt.
Die, als een God, vergaf, wacht stervend
Op Godes mededoogendheid.
Ja, zalig 't volk, waer zacht- en goedheid
Een dierbaer vorstendom bezielt.
Rampzalig 't volk, waer dwang de liefde,
Dien vasten throonpilaer, vernielt.
Jehova zou geen God meer wezen,
Waer' hy niet even goed als groot.
In boosheid ligg' 't heelal verzonken,
Zijn wenk schenkt immer 't morgenrood.
De Satan zou geen Satan wezen,
Drong dit verheven zielsgevoel,
Dat menschen vormt tot hemelingen,
Ooit door tot d'eeuwgen jammerpoel.
De vorsten als de minste menschen
Zijn voor den Opperste slechts groot,
Naer mate een stroom barmhartigheden
Hun zegenryke borst ontvloot.
| |
[pagina 175]
| |
Zie Jezus aen het kruis geklonken,
Die stervend voor zijn beulen bad,
En sla hem nieuwe wonden, Christen,
In woeste wreedheid uitgespat!’
Hier zweeg de wyze - neen, de seraf
Gedaeld uit zaelgen starrenkring;
En 't vorstlijk paer zag nimmer koning
Verheven als die sterveling.
Toen trok het, in de ziel getroffen,
Doortinteld, zwygend, deftig af;
Toen riep een droeve stem: ‘Genade!’
Uit d'afgrond van een kerkergraf!
En voor het heuchlijk daglicht uitstierf,
Schonk Albert en Filippus telg
Genade aen ieder, in de boeien
Versmachtend', hopeloozen Belg.
Zy gingen bly en vry, en maelden
Aen Lipsius zijn zegeprael;
En nimmer trof hem zoeter lofspraek
Dan deze oprechte hartetael.
Zy boden jaerlijks hem dien feestdag
Een frisschen tulpenruiker aen;
En lachend blonk die frissche ruiker,
Bepareld met erkentnistraen!
| |
[pagina 176]
| |
En eens hervonden zy den man niet
Wiens Godsspraek hun de vryheid gaf,
Maer weenend leiden zy den ruiker,
Den frisschen ruiker op zijn graf.
|
|