Vaderlandsche poëzy. Deel 1
(1840)–Prudens van Duyse–
Auteursrechtvrij
[pagina 35]
| |
De Monnik van Afflighem.aant.Duizend jaren zijn in uwe oogen, als de dag
van gisteren, wanneer hy voorby gegaen is;
en als eene nachtwake.
Ps. 90.
De choorklok wekte, hol van stem,
In de oude abdy van Afflighem,
't Halfwakend kloostervolk,
Opdat, schoon heel natuer nog zwijg',
De galm van Davids harpe stijg'
(Voormorgen-wierookwolk)
Op daverenden mettentoon,
Tot voor des Allerhoogsten throon.
Nog had geen vogel in het woud
Der stilte zijn gezang vertrouwd,
Waerin hy d'Eeuwge looft;
Nog dook de sluimringzieke stad,
| |
[pagina 36]
| |
Van spel of reeknen afgemat,
In dons het zware hoofd;
En reeds las de Afflighemsche stoet
Den Vader ons en 't Wees gegroet.
Die stoet bezit een Godsvruchtheld,
Wien 't hart van hemelwellust zwelt,
Als hy in 't Godsrijk dringt;
Wien zoo veel heerlijkheid verplet,
Als hem, in 't vurige gebed,
Een tranenstroom ontspringt.
't Is Felix, in het stoflijk kleed
Verwant aen wie op starren treedt.
Uit de enge cellen, langs den trap,
Trad ieder met verhaesten stap
En logger plof op plof;
Een zwaren roezenkrans ter hand,
Doorgolfde een drom den duistren pand;
En eer door 't kloesterhef
De klok ten tweeden male klom,
Knielde ieder in het heiligdom.
Ontroerd bad de aendachtvolle schaer
Voor 't prachtig marmren hoogaltaer,
Versierd met rood fluweel;
Met keur van brusselsch kant getooid,
En kortrijksch linnen blank ontplooid;
Verhoogd met een tafreel,
| |
[pagina 37]
| |
Waer reeds de vlaemsche kunst uit straelt,
Schoon zonder olieverw gemaeld.
Met gouden rand en gouden top
Hief zich het tabernakel op,
Waerin 't nieuw manna ligt.
Een englenpaer, uit blanken steen,
Lag neêrgebukt (als in gebeên),
De vleuglen voor 't gezicht,
Aen elke zyde van 't altaer,
En ieder bad als 't englenpaer.
In 't midden van het hooge choor
Hing 't lampvat op, welks heilge gloor
(Als 't Christenharte) waekt,
En in den schoonen eikendisch,
Waer 't broedrental gezeteld is,
Gaet waschlicht op, en blaekt;
En 't orgel rijst, en rolt, en dreunt,
Dat d'eersten psalmtoon ondersteunt.
En plechtig, met vereenden galm,
Klonk door het kerkgewelf de psalm
Vol goddelijk ontzag:
‘Wy snakken naer uw woon omhoog!
Heer, voor uw aldoordringend oog
Is duizend jaer één dag,
Dien gistren de eeuwigheid verslond.
By u is duizend jaer één stond.’
| |
[pagina 38]
| |
Één stond... zoo galmt het kerkruim na,
En daevrend klinkt het Gloria,
Dat bede en danklied sluit;
En broeder Felix hoort het aen,
Blijft, opgetogen, luistrend staen,
En weent; en lang en luid
Weergalmt ook (als de zoete stem
Eens engels) 't treffend woord in hem.
Het orgel volgt op 't mettenlied.
Het waschlicht dooft, het duister vliedt;
De stoet trekt, zwygend, heen.
Een enkle (Felix!) naer den vloer
Gebukt, wiens ziel ten hoogen voer,
Verslonden in gebeên,
Vroeg nog, met mymerenden mond:
‘Is by U duizend jaer één stond?’
En voor hy-zelf het denkt of weet,
Verstrooid en zwaernadenkend, treedt
Hy kerk en kloostermuer
Stil uit ten woude, waer hy vaek
Verpoosde van zijn dagwerktaek,
By 't dalende avonduer;
En, biddend met ontvlamden zin,
Stapt hy deez' andren tempel in.
De dauw heeft zode en loof bespat;
De scheemring danst op stam en blad
| |
[pagina 39]
| |
Met steedsverhoogden gloed;
Het woud herleeft: 't gepiep, 't gejoel,
't Gefluit, 't gekwetel en 't gewoel
Wint veld: de vooglenstoet
Begint de hymne der natuer,
En heerlijk glanst het morgenuer!
Daer zwijgt op eens 't gewiekte heir.
Een nachtegael, uit hooger sfeer
Gedaeld, zweeft, neurend, aen;
En zet zich op den naesten stam,
Waerby de monnik, peinzend, kwam;
En onder 't wuift der blaên
Verheft hy 't liefelyke lied,
Dat over 't vooglenchoor gebiedt.
't Verzwakt en zwelt; het stijgt en daelt,
Altijd verwisseld, nooit herhaeld,
Met harpemelody;
Nu traeg en slepend, als de beek,
Die murmlend, morrend, suisend, week,
Van wind en wieling vry;
Dan vlot en vluchtig voortgespoed,
Als golven van d'onstuimen vloed.
En broeder Felix heft het oog,
Met sterkgeschokte borst, omhoog;
En ziet den nachtegael,
En 't opgehelderd hemelplein,
| |
[pagina 40]
| |
Nooit voor zijn blik zoo blauwend rein,
En roept met teedre tael:
‘O nachtegael, wat zoet geluid!
Het overstelpt my: schei er uit!’
Een wellustbronwel overgiet
Zijn ziel, die wegsmelt en vervliet
In 't golvend keelakkoord
Van d'onvermoeiden zangheraut.
't Was hem, als werd hy toevertrouwd
Met vreugd van hooger oord,
Waer 't geestendom Gods stoel omkringt,
En de eindelooze hymne zingt.
Maer, wijl hy naer den hemel staert,
En zynen voeten bosch en aerd'
Ontzinkt, stort hy, bedrukt,
Op eens van uit die hoogte nêer.
Naer boven vloog de vogel wêer,
Die hem zoo had verrukt;
De stilte heerschte wêer in 't woud,
En weg zonk luchtazuer en goud.
De broeder voelt zich nu alleen;
Hy trekt wêer naer het klooster heen,
Uit duistrend boschverblijf.
En, God! 't was op den zelfden grond
Dat daer een ander klooster stond,
Hoe hy zich de oogen wrijv';
| |
[pagina 41]
| |
Een andre toren, andre poort;
Een ander hof en 't eigen oord!
‘'t Is Afflighem nochtans! Doe op,
Poortier!’ En zijn verzwaerd geklop
Wekt spoedig wien hy riep;
Zy kennen beî elkander niet,
En wat de monnik hoort of ziet,
't Verbaest hem alles diep;
En, tot den gryzen abt gebracht,
Doolt Felix brein in donkrer nacht.
Wie zijt ge, zoon? - ‘Uw lotgenoot,
Die me aen een heilige orde sloot
In 't roemrijk Afflighem.’
- ‘Wanneer verliet gy dit gesticht?’
- ‘Nog heden voor het morgenlicht,
Voor de eerste vogelstem.
'k Vertoefde in 't plechtig bosch, en keer
Tot mijn geruste celle wêer.’
Nu schetst hy, wie het zwaerd van 't land
En wie d'abdystaf had ter hand,
Toen hy 't gesticht begaf.
Men zoekt in 't oude pergament,
Waerop de feiten staen geprent
Verzwolgen door het graf,
En 't bleek, drie eeuwen reeds was hy
Getreên na metten uit de abdy.
| |
[pagina 42]
| |
Al 't volk herkent Gods wonderwerk;
En Felix stapt ter kloosterkerk,
Voorthuppelend; daer stuit
Zijn blyde voet zoo onverwacht
Op graven van het voorgeslacht!
Met innig klaeggeluid,
Stort hy, en zegt, met veegen mond:
‘By u is duizend jaer één stond!’
|
|