|
| |
| |
| |
De kerker.
Respiciunt, clausi tenebris et carcere caeco.
..... o God, 'k ben vader: 'k voel het bloed
Bild., Ond. der eerste Wareld.
| |
Tweede zang.
‘'k Werd met u reeds in de yzren boei gekneld,
Dampierre! ik heb uw brekend oog gesloten,
Wanneer ge, uw Philippine toegeschoten,
Ten hemel vloogt, eerst vry van 't fransch geweld.
Het liet my los, en, Vlaendren toegesneld,
Hoorde ik op nieuw de krygstrompetten schetteren;
Met Loodwiks vader snelde ik weêr ten kamp.
Een goedendag dreigt hem het hoofd te pletteren,
En dees gekluisterde arm voorkwam dien rouw en ramp.
| |
| |
‘Hy drukte zoo hartstochtlik my de hand,
En riep: Myn vriend, Bethune dankt u 't leven;
Een nieuwen glans hebt ge uw blazoen gegeven;
Wees maerschalk van 't doorluchte Vlaenderland!
Die titel moog' den trots van andren wekken,
'k Bezit er een, dien strafloos niemand schendt -
Wiens majesteit my 't gryze hoofd moest dekken
Voor schenners, hoe aen gruwlen ook gewend;
Die titel, my ten schild, was 't burgerrecht van Gent!
‘Ik smeek, o Heer, u voor my zelven niet!
'k Mocht vyftig jaer voor 't land van Vlaendren stryden,
En wil daeraen myn laetsten bloeddrop wyden,
Die heden licht voor eer en recht vervliet.
'k Vraeg voor myn kind alleenig mededoogen:
Voor haer die traen van 't afgemarteld hart.’
Zoo bad de gryze, in 't kerkerstof gebogen,
Vergat zyn eigen leed en lot, hoe zwart,
En zyner borst ontvloog een zucht van vadersmart.
Het lampj', als by der dooden asch ter waek,
Glimt, aen het laeg gewelfsel opgehangen,
Opdat het zulk verblyf te droever maek'.
Hy is van zichtbre duisternis omvangen,
De onzalige, die, biddend, starrenwaert
Zich hief, als op Elias vuergen wagen,
Viel in uw nacht terug, ellendige aerd,
By 't deurgeknars: ‘O, is myn uer geslagen,
Roept hy, ik ben bereid: ontboei' me 't beulenzwaerd!
| |
| |
‘Men brasse en zing', my wacht een hooger feest...’
Hy keert zich om.... God! is 't een hemelgeest,
Die redden koomt, of vliegt zyn dochter nader?
Ze stamelt aen zyn boezem: ‘Vader! vader!’
- ‘O dierbaer kind!.’ bedankt, bedankt zy God!
O liefdrykste aller kindren, die 'k omstrengel,
Schoon vastgeboeid, 'k bedrieg me niet, o engel!
In hemelryk verkeert dit kerkerslot.
Herdenkt, wie u aenschouwt, nog vroeger jammerlot?
‘Ik bad voor u den Vader van 't heelal,
Ik bad den Geest, der vryheid ten beschermer,
Ik bad den Vorst, verdrukten ten ontfermer,
En die ook thands ons niet verlaten zal.
Verdwaesde waen van laffe slavenzielen!
De vryheid valt niet met myn schedel neêr.
Heil my! my knelt geen knagend hartezeer,
Geen angst als hen, die vóór de kluister knielen;
'k Ben zalig, ja: ik zie myn Catharina weêr.
‘Wie bracht u hier? vast een eerwaerdig man,
Een edel hart, door ramp ook neêrgeslagen.’
- ‘Ja, vader: 't was de brave hertog Jan
Van Luxemburg, een held der oude dagen,
Die manlik hier uw vryheid durfde vragen,’
- ‘Heb dank, myn vriend, heb dank voor zoo veel troost!
Riep Cortrezyn, met opgehevene armen.
God, die 't u loon', moge uw geslacht beschermen,
O dappre, wien voortaen geen morgenschemer bloost!’
| |
| |
- ‘Och vader, hadt ge op 't feest zyn harpakkoord,
Hadt gy zyn lied, zyn roerend lied gehoord!...
De wreedheid zal den boezem niet verstalen
Aen Loodwik, neen: ik mede, ik bad zoo teêr.
Uw leed heeft uit; ras zult ge zegepralen.
Een blyde zon verguldt uw burcht dan weêr.
Nu treuren daer uw ros, uw hond, uw bloemen;
Nu treurt al 't land, dat zuchtend u blyft noemen:
De moed van Vlaendren stortte in banden met u neêr.’
- ‘Denkt Loodwik, dat hy, naer zyn trotschen zin,
Dees vlaemsche borst met ambten om mag koopen?
Op gistren trad hy stil dees kerker in,
Gelyk een slang, in slaep ons toegeslopen;
O Cortrezyn, sprak hy, gy, vaders vrind,
Grootvaders steun, verlaet ge dan hun kind?
Zal Vlaendren, dat op vreemde hulp durft hopen,
My, zynen graef, vertrappen in het slik?
Bescherm myn stoel, en u verhoogt graef Lodewik.
- ‘Graef Lodewik, 'k vermaende u als myn zoon;
Myn vinger toonde u d'afgrond, opgebroken
Vóór uwen voet: 'k heb vry en vrank gesproken,
Na vyftig jaren dienst.... ge ziet myn loon!
Ja, Frankryk, als de vooglaer stil verdoken,
Beloert zyn prooi. Hoe zou des afgronds kolk
Niet schaetren, dorst gy onzen handel boeien;
Zoo ge Englands wol, die 't weven hier deed bloeien,
Op Frankryks wenken, laf ontrukte aen 't stervend volk!’
| |
| |
- ‘'t Volk! riep hy uit, gelyk een donkre orkaen
Losbarstend; 't volk!... moet ik die tael ook hooren
Uit zulk een mond!... Vlieg' 't volk ter hulp u aen,
Dat gy bestondt tot weêrstand aen te sporen!
Geeft my, ook hier, uw Engeland de wet?
- ‘Een volk kan niet vergaen, is 't vryheidlievend,
O Vlaendrens graef!... want uit zyn nacht, hoe grievend,
Daegt eenmael licht. Een Mozes koomt, die redt,
Wanneer een yzren staf 't wanhopig volk verplet.
‘Sluit de oogen niet, myn meester, voor den glans,
Die heerlik straelt op 's lands kronykenbladeren!
Wat Châtillon maekte immer Brugge fransch?
Wat Gentenaer bewierookt landverraderen?
Herdenk den roem, die Groeninge overblinkt!
Hoe menig naem, die dóór alle eeuwen klinkt,
Verhief zich daer met dien van Piet de Coninck!
De vryheid werd den volke er tot belooning,
En 't zegeteeken rees, dat slechts met de aerd verzinkt.
‘Ik zweeg: geen woord, dat zyn' verbleekten mond
Ontvlood, en ik verstond dit toornig zwygen.
Ik zag zyn borst naer helschen wellust hygen,
Naer wraek. Zoo 't licht des bliksems blonk in 't rond,
Zwygt alles doodsch: door zwarte hemelperken
Breekt nu de donder uit, met gloênde vlerken,
En heinde en ver holt alvernieling voort.
'k Bleef kalm: my scheen een engel te versterken,
En dreigend ging de graef, maer sprak geen enkel woord.’
| |
| |
- ‘Beschut me, riep de maegd, o groote God!
Gy weet hoe ik bemind ben van myn vader,
Hoe ik hem min: 'k deel met hem ieder lot,
Maer zonder hem...’ Hier zwygt ze, en dringt zich nader
Aen vaders hart, met stelpeloos geween,
En knelt dien vast, en staert ten hoogen heen.
Maer, zie, de kerkerlamp verbleekte en doofde:
De lieve maen, die 't wolkgevaert doorkloofde,
Verspreidde een schemer, die door de yzren tralie scheen.
- ‘Myn dochter, hoop! de maen daelt in dit graf,
Gelyk een geest, om ons tot moed te manen.
Gewis, de Heer zag neder op myn tranen;
Hy telde die, en droogt ze spoedig af.
Myn klachte steeg tot vóór den opperzetel;
Hy vonnisde een ondankbre, die vermetel
My én den lande én u ontrukken dorst.
Met wat triomf zyn fiere waen zich ketel',
Hy sidder' reeds op aerd voor aller vorsten Vorst!
‘Gy zyt myn kind: ook u doortintelt moed.
Had my de Heer een zoon in u geschonken,
Ik had in u een wreker opgevoed.’
- ‘Ja, vader, 'k heb uw ziel, ik ben uw bloed;
Waer de eere roept, voel ik myn borst ontvonken.
Myn haet voor dwang is sterk gelyk uw haet.
Wee Loodwik, wee, zoo hy, naer Frankryks wenken,
Een enkel hair van vaders hoofd durft krenken!
Ja, 'k voel het: 't is uw hart dat in myn boezem slaet.’
| |
| |
- ‘Dank, driemael dank!’ En uit het schamel kleed,
In lompen om zyn ridderboezem hangend,
Haelt hy een kruisj', en 't aen zyn harte prangend,
En kussend: ‘Ras is 't uit met al myn leed!
Zie hier wat my een hemel heeft ontsloten,
By 't blaffen der op my verhitte hel.
'k Ontfing dit kruisj', o kind, by 't laetst vaerwel
Van uwer moeder, half der aerde ontschoten;
Aenvaerd het, kind, en dat het u geluk voorspell'!
‘Neen, wanhoop aen een beter toekomst niet!
Die sterven kan, is allen dwang ontwassen.
Zou slaverny den braven Vlaming passen,
Die 't tempelkruis, als sein der vryheid, ziet
In 't zwerk? Is hy voor vryheid niet geboren?
Heeft hy gebukt by Cesars heirgeweld?
Voor Vlaendren ryst eerlang een sterke held,
Een edel mensch, tot redding uitverkoren:
Zyn scepter is zyn woord, zyn naem is Arteveld'.
‘Zoo 't my ontzegd is hertog Jan te zien,
Breng hem myn groet, meld hem myn vryheidsdroomen.
De Algoede wil den lyder naderkomen,
Die steeds hem eerde op onverslaefde kniên.
Kind, bid voor my, en, slaep ik by de vromen,
Staer op dit kruis, en denk: de Alvader leeft,
Die eens my paert met onvergeetbare ouderen.
Vaerwel!’ - De maegd is kalm, rust op zyn schouderen,
En staert op 't kruis, en schreit en hoopt, en bidt en beeft.
| |
| |
En de yzren deur des kerkers kryscht; ze ontsluit.
Een stem bromt in dit graf: ‘Koom, jonkvrouw, mede!’
De gryze zegt: ‘Myn kind, ga, ga in vrede.
Vaerwel!’ - ‘Vaerwel, myn vader!’ roept zy uit.
De vader bidt, op 't aengezicht gezonken,
Teruggebonsd in d'ouden kerkernacht,
En weêr aen 't graf der eenzaemheid geklonken,
Maer waerdig zyn verheven voorgeslacht,
En 't schrikverblyf weêrgalmt van Catharina's klacht.
Zy wil vergeefs op nieuw aen 's graven voet
Zich storten; ach, de zael blyft toegesloten:
Een stalen wet heeft haer daeruit gestooten.
Bang voorgevoel vermeestert haer gemoed;
Maer hertog Jan, gelyk een held gerezen:
‘Ik ben uw andre vader; 'k wil het wezen.
Verlaet de krocht, waer weelde en wreedheid brast,
Koom dochter, gaen we zaem! Wat zoudt ge vreezen?’
Hy zwygt, terwyl hy naer heur natte wangen tast.
Ze ryden voort. De valbrug, straks gedaeld,
Steekt weêr in 't zwerk haer zwarte reuzenarmen;
Ze ryden. God wil Cortrezyn beschermen!
De onmeetlikheid des hemels treurt; flauw straelt
De bleeke maen, door wolken overwassen.
De stormwind giert, de stammen kraken, plassen
Hoort men het nat; de honden huilen, bassen
In 't rond by sombren echo, raven krassen,
En 't hoefgeklepper klinkt, met snellen slag herhaeld.
| |
| |
Van 't rennend ros, gewoon aen heure hand,
Bestuert de maegd manhaftelik den teugel,
En om haer middenlyf sluit de armenband
Des blinden vast. Ze vliegt, licht als een veugel,
Voorby de plaets, geen slavenramp bewust,
Waer 't blank gebeent van vlaemsche mannen rust,
Voor 't vaderland, gesneuveld trouw en wakker,
En stal- by stallicht danst op 's Heeren akker;
Maer zy schiet heen, terwyl ze bidt, en 't kruisjen kust.
|
|
Auteursrechtvrij