Het oude Nederlandsche lied. Deel 1

[p. 828]

226.
Wy boeren en boerinnen.

1.
Wy boeren en boerinnen,
wy werken dag en nacht,
wy ploegen en wy spinnen,
en wy zingen uyt'er macht:
Lieven Heer, kost en kleer,
hemelrijk, en dan niet meer!

2.
Wy spitten en wy spaeyen
twaelef maenden lang,
wy zaeyen en wy maeyen
in genuchten met dezen zang: enz.

3.
Wy zieden alle dagen
smorgens boekwey-pap,
zoo vullen wy ons magen
en wy zingen even rap: enz.

4.
Wy drinken meestendeel boter-
mellik voor den dorst,
dan zijn wy veel devoter
en wy zingen uyt'er borst: enz.

5.
Wy gaen met houte blokken
en dikwils zonder hoet,
wy gaen met pije rokken
en wy zingen wel gemoet: enz.

6.
Wy bakken boekwey koeken,
die smaeken ons zeer wel,
wy draegen lijne broeken
en wy zingen even hel: enz.

7.
Wy dekken zelden tafel;
een stuksken uyt de hand
dat smaekt ons als een wafel;
en wy zingen langs alle kant: enz.

8.
Wy gaen een pintjen drinken
zondags naer den noen,
wy dansen en wy klinken
en wy zingen int het groen: enz.

[p. 829]

 

9.

 

De meyskens die wy vryen,

 

die zeggen wy altijd:

 

wy zullen wel bedijen,

 

laet ons zingen met iolijt: enz.

10.
Al woonen wy in huysen
zonder muer oft schouw,
al quellen ons de muysen,
toch wy zingen zonder rouw: enz.

11.
Gy edel en gy rijken,
wy zeggen u zeer vry:
wy willen u niet wijken,
want wy zingen altijd bly: enz.

1, 5-6. ‘Kost en kleer' // 't hemelrijk en dan niet meer’, komt voor onder de Spreekwoorden aen geestelyke zaken ontleend, verzameld door Pr. van Duyse, Belgisch Museum, V (1841), bl. 210. - 2, 2. t.: twaelf. - 4, 2. t.: melk.

Tekst.

Kers-nacht ende naervolgende dagen, Antw. P.J. Rymers, z.j., bl. 47, ‘Liedeken tot vermaeck van de boeren, stemme: Lanterlu, hierboven weergegeven; - Delfschen Helicon, Amst. 1729, 29^sten druk, bl. 50, zelfden tekst, op de wijse Lanterlu’; - Passi, Paesch en Pinxter-gezangen, Amst. 1722, bl. 116, ‘stemme Lantur in’ (sic), vijf strophen (1-4, 7 van bovenstaanden tekst), overgenomen door Hoffmann v.F., Niederländische Volkslieder, nr. 175, bl. 311; - Willems, Oude Vl. ldr., nr. 242, bl. 502, ‘Boerenvreugde’, zonder bronopgave, zeven strophen 1, 2, 5, 4, 7, 8, 12) van bovenstaanden tekst, echter niet zonder veranderingen. Eene aanteekening van Snellaert verzendt naar: De alder-nieuwste leyssem-liedekens, Antw. M. Verhulst, 1684, bl. 39. - De eerste strophe van ons lied wordt aangehaald in Historie, regels ende bemerkingen wegens de nederduytsche rymkonst, Antw., z.j. (naamloos werk van Godefridus Bouvaert, gedrukt in 1773), bl. 83, ter plaatse waar de schrijver sprekende ‘van de veêrskens van zeven en van zes sijllaben op zwaer voeten’:

zegt: ‘van deze veêrskens, en van die nog kort'er zyn, maekt men zelden gedichten, zonder andere lange veêrsen daer tusschen te mengen: maer komen te pas in liedekens en in spreékwoôrden’.

‘Lanterelu’ wordt o.a. aangehaald in 't Groot Hoorns lb., Amst. z.j. II, bl. 74, voor: ‘Waarde feest-genoten’ en 102, voor: ‘Dogters wiens gedagten’.

Melodie. A.

Pers, Bellerophon, Amst. 1657, bl. 234, ‘stemme Lanter-lu’:

[p. 830]

Rept u snel - le voet - jes /
Lie - ve Ga - la - thé,
Laet u niet ver - ley - den /
Door de wel - lust en de Min /
Dus treet aen / dus treet aen /
Eer het vee sal do - len gaan.

Draelt doch niet so soet - jes /
Ach - ter 't tie - righ vee:
Lie - ve Ga - la - thé,
Laet u niet ver - ley - den /

B.

Klein 17^de-eeuwsch Gentsch beiaardboek, op het Stadsarchief berustend:

De melodie behoort tot een ouden Franschen dans. De ‘Branle de Lanterlu’ wordt als wijs vermeld in Noëls Bressans van den tijd van Lodewijk XIV (zie Tiersot, Hist. de la chans. popul., bl. 245, 252). De in de nieuwe uitgave van Ph. Le Duc, Bourg-en-Bresse, 1845, onder nr. 4 der bijlagen voorkomende zangwijs, is echter zeer verschillend met de door ons medegedeelde melodie. Doch reeds vroeger was deze zangwijs bekend. In het glossarium dat volgt op de Noei Borguignon de Gui Barôzai (B. de la Monnoye, 1641-1728), 4^de uitg. Dijon, 1720, bl. 272 (nieuwe uitg. Parijs 1842, bl. 319), leest men: ‘Lanturlu-Lanture. Refrain d'un fameus vaudeville qui eut grand cours en 1629. L'air en étant brusque et militaire, des vignerons séditieus attroupez l'année suivante à Dijon, un jeudi au soir 28 de Février, et tout le jour du lendemain premier de Mars, furent de là nommez Lanturlus, parcequ'ils faisoient batre cet air sur le tambour par la ville pendant leur marche. Ils pillèrent plusieurs maisons; et cette sédition, quand on en parle, est encore appelée le Lanturlu de Dijon’.

Deze melodie treft men ook aan in ‘La clef des chansonniers van Ballard, Parijs, 1717, I, bl. 144, ‘L'air de Lanturlu, etc.’:

Quand Me - re sau - va - ge,
Dit dans ses le - çons,
Vous de - vez ré - pon - dre,
C'est ce que j'ay re - so - lu,
Lan - tur - lu, Lan - tur - lu,
Lan - tur - lu, Lan - tu - re.

Que fille à vôtre â - ge,
Doit fuir les gar - çons:
Dit dans ses le - çons,
Vous de - vez ré - pon - dre,

Nog in OEuvres de Le Sage, théatre de la foire, I-IV, Paris 1823, onder nr. 18 der muziekbijlagen, voor tooneelstukken aanvangend met het jaar 1713, en tot in de Clef du caveau, 4^de édit., Brux. c. 1830, nr. 1894, vindt men dezelfde zangwijs met eenige varianten terug.