Het oude Nederlandsche lied. Deel 1

[p. 629]

169.
Boerinneken, als ghy gaet waterken halen.

1.
Boerinneken, als ghy gaet waterkan halen, (2 maal)
waerom en wilt ghy my niet een woort vertalen
waer ma dat ghy my doet (3 maal)
mijn sinnekens dwalen?

2.
Als ghy dan thuys compt (2 maal)
blozende als een godinne,
bevangen ben ick dan met uwer minnen,
waer me dat ghy my doet (3 maal)
breken mijn sinne.

3.
O schoon ionck vrouwe, als een kersouwe
syde gy in u visagie;
ick en sach mijn dagen noch schoonder personagie,
waer me dat ghy my doet (3 maal)
maecken couragie.

4.
Tis al de dage, dat ick beclage
om te sien aen die fonteyne,
het is al om u claer aenschijne,
d' welck my mijn hert verheucht, (3 maal)
dat is certeyne.

5.
U blosende wanxkens, u borstjens blancxkens
staen soo schoon menschen hert mocht lusten,
wat sout u schaden oft ghijt eens blusten?
Comt stelt u kruycxken neer, (3 maal)
compt by my rusten.

6.
Ick ongesonden, ja, heel deurwonden,
bidde u wilt my toch aenschouwen
wat ick hier lijde om een schoon jonckfrouwe;
dat ick, mijn leven lanck (3 maal)
haer mach behouwen.

[p. 630]

 

7.

 

Princerse vol weerden, al my begheren

 

is om u te helpen dragen

 

de melck cruycke by nacht en by dage;

 

dus, bidde ick u, mijnen dienst (3 maal)

 

laetten u behaghen.

5, 1. t.: borstens. - 7, 1. t.: werden. - 7, 4. t.: mynen dinst.

Tekst.

Lb. met emblemata, Hs. van c. 1635; nr. 19544 der K. Brusselsche Biblioth., lied nr. 54, zonder wijsaanduiding. Volgens het Hs. wordt de eerste regel van de eerste en de tweede strophe herhaald, en wordt de voorlaatste regel van elke strophe driemaal gezongen.

Melodie.

Hooft's lied: ‘Ach Amarillis’, voert tot opschrift: ‘wijze: vant boerinneken dat water haelt’ (zie Dr. F.A. Stoett's uitgave I, bl. 32, 339, 399), terwijl de melodie te vinden is:

I.

Camphuysen, Stichtelyke rymen, 1624, bl. 16, ‘zang: Schoon Amaryllis, zegt wat u wil is’:

Ay my! wat pla-gen!
Wien hoor ick kla - gen?
Een mensch ge-druckt door veel el - len - den.
Daer is geen quaedt zoo groot
of Godt kan 't wen-den.
Godt wendt geen zon-daers quaedt.
Ia, als hy zon - de laet,
Maer die niet kan, wat raedt?
Godt kan raedt zen - den.

Zelfde zangwijs: Pers, De laetste vernieuwde Urania, Amst. 1656, bl. 178, voor: ‘Wegh, snoode lusten’, en Evangelische leeuwerck, Antw. 1682, I, bl. 48, voor: ‘Vast'lavonts gasten’.

II.

Theodotus, Paradys der geest. en kerck. lof-sanghen, Antw. 1648, bl. 648, heeft eene eenigszins andere lezing, ‘op de wijse: Boerinneken, als ghy gaet water halen’:

[p. 631]

Wilt my ver - lich - ten en on - der - rich - ten,
Bid ick u o Heer Godt ver - he - ven:
Dat ick u ken- ne Heer/
en min - ne seer;
Want ghy zijt doch mijn licht/
Want ghy zijt doch mijn licht/
wilt gra - ci' ghe -ven.

Want ghy zijt doch mijn licht/

Hier ook bestaat de driedubbele herhaling van den voorlaatsten regel der strophe.

III.

Stalpaert, Extractum cath., Loven 1631, bl. 392, ‘stem: Boerinnetje, als ghy gaet water halen’, geeft de melodie aldus:

Ge - haet/ ge - schrikt/ ge - vlucht
moet t' al - len ston - den/
De wor-tel en de vrucht zijn van de zon- de//
Die Sa- tans quaed be-drijf//
Tot scha van ziel en lijf/
Door dienst van 't eer-ste wijf/
Ons heeft ge-von-den.

Zelfde zangwijs en stemopgave in Stalpaert's Gulde-iaers feest-dagen, Antw. 1635, bl. 569, voor: ‘Stadt Padua! vermaerd / seer langh te vooren’. In de zangwijs II is de tweede muzikale zinsnede van I, waarschijnlijk om hare hooge tonen, weggelaten; in III daarentegen zijn de eerste en de tweede muzikale zinsneden van I en de eerste van II achterwege gebleven. - De stem: ‘Boerinneken als ghy gaet water halen’, wordt door Dr. Stoett, t.a.p., bl. 399, vermeld als aangehaald in Cupido's lusthof (1613), bl. 56; in T' vermaeck der ieucht (1616), bl. 58, en in Cupidoo's schighje, Delf, 1656, II, bl. 149. Dr. Stoett verzendt nog naar Tijdschr. der Vereeniging voor N.-N. mzgsch. V (1895), bl. 27.

Bij gebrek aan een beteren tekst, vooral wat de eerste strophe betreft, kan men zich slechts bij gissingen bepalen, waar het er op aankomt het hier behandeld lied op de melodie te brengen.