Het oude Nederlandsche lied. Deel 1

[p. 209]

38.
Het spruyt een roosjen aen geen landsdouwe.
(Hansken.)

1.
‘Het spruyt een roosjen aen geen landsdouwe,
ick heb gedient so schoonen vrouwe,
rijck Godt wat loon sal ick ontfaen.’

2.
- ‘Hansken, wilt gy daer u loon af hebbe,
so komt noch te avont voor mijn bedde,
ick sal u loonen met mijn eygen lijf.’

3.
- ‘Vrouwe, dat was my so groten schande,
mijn edel heer is uyt in vreemde lande,
hy sal noch t'avont komen t'huys.’

4.
Dat vrouken lag 'er op hooger tinne,
sy sagh haer edel heere komen binnen,
sy hiet hem droevelijken wellekom.

5.
‘Jonkvrouw, dat ben ik seer ongewoone,
dat gy my so droeffelijk heet wellekome,
of heeft u yemant groot leyt gedaen?’

6.
- ‘Jonkheer, dat sal ick u gaen vertellen;
gy hebter een knaepjen onder u gesellen,
die badt my om te slapen by.’

[p. 210]

 

7.

 

- ‘Brengt my dat knaepje al voor mijn oogen,

 

heeft hy daer schult an ik sal 't doen doden:

 

ick sal hem doen sijn hooft afslaen.’

8.
Sy nam haer Hansken by sijne kleederen,
sy bragt hem al voor de edel lantsheere,
daer liet sy Hansken in sorge staen.

9.
‘Hansken,’ seyd hy, ‘wie raen u so koene,
dat gy met mijn huisvrou hebt te doene,
als ick in vreemde landen jagen ben?’

10.
- ‘Heer,’ seyde hy, ‘heer, het is gelogen,
sy heeft my voor haer bedde doen komen,
had ick gewilt 't waer al geschiet.’

11.
- ‘Hansken, ick wil u seer wel gelooven,
sy heeft my elf knaepjes doen doden,
maer selfs sal sy de twaelfe zijn.’

12.
Hy nam dat vrouken al by der hande,
hy leydese veer in vreemde lande,
daer liet hy haer het hooft afslaen.

13.
Hy nam dat hoofjen al by den hayre,
hy smeetet in de fonteyne was klare,
aldaer haer son noch maen bescheen.

14.
‘Legt daer, legt daer nu, gy valsche tonge,
gy hebt so meenigh vals liet gesongen,
gy hebt gesongen, maer singet niet meer.

15.
‘Hansken,’ sey hy, ‘gaet nu uyt mijne oogen,
gy hebt my so schoonen vrou doen dooden,
en sy had u geen leyt gedaen.’

16.
- ‘Heer,’ seyd hy, ‘heere geeft my mijn huere,
die my so dikwils is geworden suere,
ik sal uyt uwen oogen gaen.’

17.
- ‘Hansken, gaet gy nu van stal tot stalle
en neemt den besten ros van alle,
en reyst daer mede ten lande uyt.

[p. 211]

 

18.

 

‘En als gy dan komt in vreemde lande,

 

spreekt dan van u lantsvrou geen schande

 

want sy heeft u geen leyt gedaen.’

19.
Hansken die ginger van stal tot stalle,
hy nam den besten ros van alle,
hy reedt daer mede ten lande uyt.

20.
Maer doe hy nu quam in vremde lande,
hy sprak van sijn lantsvrou geen schande,
maer hy heeft 'er een liedeken af gedicht.

Tekst.

Haerlems oudt lb., Amst. 1716, 27^en druk, bl. 74, ‘van Hansken’, zonder wijsaanduiding, hierboven weergegeven; - Hoffmann v.F., Niederl. Volksldr., nr. 28, bl. 90, met de aant.: ‘Oudt Haerl. lb. 16. druk en 27. druk’. Dat het lied van ‘Hansken’, den middeleeuwschen Jozef, zeer oud is, blijkt, zooals Dr. Kalff, Het lied in de M.E., bl. 216, zegt, in de eerste plaats uit den inhoud, uit de assoneerende rijmen en de oude uitdrukkingen, die nog zijn overgebleven.

Melodie.

Het ware niet onmogelijk, dat men dit lied op de Halewijns-melodie zou gezongen hebben. Beide liederen hebben zelfden vers- en strophenbouw, ten minste wat het Halewijnslied volgens Van Paemel's uitgave aangaat. Naar deze uitgave toch heeft het lied drieregelige strophe. Ook in Willems' lezing vindt men hier en daar deze drieregelige strophe terug; dit wil nochtans niet zeggen, dat het Halewijnslied oorspronkelijk uit drieregelige strophe heeft bestaan. Wat meer is, gansche regelen van het Halewijnslied worden in het lied van ‘Hansken’ teruggevonden; vgl. str. 13, 17 = 19 van dit laatste, met str. 31 en 17 van het eerste, volgens Willems' lezing, bl. 2 hierboven.

Onder nr. 25 van het Luitboek van Thysius deelt Dr. J.P.N. Land eene andere melodie mede tot opschrift dragende ‘Hansken (Courante)’.