Het oude Nederlandsche lied. Deel 1

[p. 167]

28.
Doen Hanselijn over de heyde reed.

1.
Doen Hanselijn over de heyde reed,
hoe haestigh werd hy gevangen,
hy wierd al op eenen toren geleyt,
geboeyt wel alsoo strange.

2.
En dat verhoorde een meysjen jongh,
een meysjen van seventhien jaren,
sy gingh al voor haer moeder staen,
daer na al voor haer vader.

3.
‘Och vader,’ sey sy, ‘vader van mijn,
o alder-genadighste heere!
wout gy my geven den gevangen man,
de vrome lantsknecht ter eeren.’

4.
- ‘Dese gevangen man en krijgt gy niet,
want hy zal moeten sterven,
hy isser van seven lands heeren verwesen
alsoo veer in vreemde erven.’

[p. 168]

 

5.

 

Het meysje liet backen twee witte broots weggen,

 

daer in twee scherpe vijlen,

 

sy wierpse al in den toren was hoog:

 

‘hey, landsknechtje, wilt jou los vylen.’

6.
Hy vijlden soo menigen nacht en dag,
so menigen stouten ueren,
tot datter den toorn ontsloten was:
hey, men sag 'er noyt lantsknegt treuren.

7.
Sy trok hem daer twee laersen an,
daer toe twee scharpe sporen,
sy setten hem op haer vaders graeu ros:
‘lantsknecht, geeft de moet niet verloren.’

8.
Doen hy ter halve wegen quam,
hy keek so dickwils omme,
hy dogt 'er wel om den toren was hoog,
dog veel meer om 't meysken was jonge.

9.
‘Nu heb ick alle de jonkvrouwen lief,
al omme de wille van eene,
sy heeft 'er behouden het leven van mijn,
ach mocht ick haren dienaer wesen!’

1, 1. Oudt Haerl. lb., 1716. Doen bijgev. naar wijsaanduiding Ps. 69 Sout.; - t.: Hanseleijen. - 1, 3. t.: hy wierde al op toren. - 1, 4. t.: geboeyet. - 2, 4. sey daer na. - 3, 3. t.: wout gy my de gevangen man geven. - 4, 1. en bijgev. - 6, 2. t.: uyren. - 9, 4. t.: dienaer zijn.

Tekst.

Oudt Amst. Lb., bl. 44; - Haerlems Oudt lb., 1716, bl. 42 ‘van Hanselyn’, hierboven weergegeven; - Willems, Oude Vl. ldr., nr. 62, bl. 162; Hoffmann v.F., Holländische Volksldr., nr. 11, bl. 135 en Id. Niederl. Volksldr., nr. 68, bl. 159; - Böhme, Altd. Lb., nr. 32, bl. 104; - Erk u. Böhme, Deutscher Liederhort, I, 63a bl. 222.

In dit lied zoowel als in het lied ‘van den heere van Valkenstein’, zie bl. 116 hierboven, wordt een gevangene door de tusschenkomst van een meisje verlost.

Omwerking door J.J. van Asten, te vinden in Haerlemsche Winterbloempjes, 1651, bl. 161; tekst herdrukt door Le Jeune, Letterkundig overzicht, 1828, nr. 56, bl. 221: ‘Daer zoud een ruitertje vroeg uitrijen’.

Melodie.

Souterl. 1540, Ps. 69: ‘Ghenadighe Heere, mijn toeverlaet’ - ‘na die wise: Doen Hanselijn over der heyden reedt’, en Fruytiers, Ecclesiasticus, 1565, Antw. nr. 86, bl. 164. De melodie zoowel als de tekst van Ps. 69 Sout. en

[p. 169]

van het Oudt Haerl. lb. duiden het refrein op het einde van het vierde vers van elke strophe aan, refrein, dat overigens uit de melodie blijkt. Over de notatie van dit lied, zie onze Oude Nederl. ldr. mel. uit de Souterl., bl. 74-76.

In O. en n. Hollantse boerenlities, Amst., 2^e uitg., aanv. der XVIII^e eeuw. nr. 266, met opschrift: ‘Hanseleyn over de heyde reet’, vindt men de meer moderne zangwijs: