Spiegelboeck
(1600)–Jacob Duym–
AuteursrechtvrijAndromache. Een out man. Vlisses.
| |
[Folio Ii2v]
| |
Dat hy vreesden altijt, en gheensins en hoopten niet,
Ghelijck men hier aen my, nu ter tijt vvel speuren,, sal.
Een oudt man.
VVat doet u bedroeft vvijf, vveder op't nieu treuren,, al?
Tis onghenuecht en angst, die u alom valt aen boort.
Andromache.
VVt het een quaet coemt nu, een vvel thienmael arger voort.
Troyens ongheluck is, noch niet al afgheloopen.
Den ouden.
VVat schuylter doch, vvilt my, uvve svvaerheyt ontknoopen,
Vvven aenstaenden noot, vvilt my terstont recht uyten.
Andromache.
Den droeven nacht die des, daechs claerheyt can besluyten,
En maken elcken een, door zijn duysterheyt besvvaert,
Besvvaerde mijnen moet, vvel toonende zijnen aert,
Hy brocht in my een vrees, en angst die niet seer cleyn,, was.
Sy swijcht wat stil.
Den ouden.
Segt voort.
Andromache.
So nu de rust, des nachts elcken ghemeyn,, vvas,
En ick slapende vast, in eenen svvaren droom lach,
Docht my dat ick mijn man, Hector voor mijn bed staen sach,
Niet so hy voormaels plach, geheel vvreet daer uyt int schijn,
Als hy daer vvas besorcht, datter yet op vvech soud' zijn,
Dat het Griecxsche volck hem, sou overvallen met macht,
Oft als hy heel verhit, den buet van Achillem bracht,
So en sach hy niet, maer, hebbende daensicht heel bleeck,
Schijnende heel vermoeyt, en van ghedaente heel vveeck,
Staet op uyt uvven slaep, sprack hy, o mijn liefste vvijf,
Neemt haest vvech uvven soon, bercht hem, sulcx sy u bedrijf,
Hy is d'eenighe hoop, daer Troyen mach op bouvven,
VVaerom vveent ghy, sprack hy, onsalichste der vrouvven,
Om Troyens groote schad', och vvaer dit doch de leste,
| |
[Folio Ii3r]
| |
Verbercht doch uvven soon, en doeter met het beste,
Tis ons eenighe spruyt, ende onser beyder ranck,
Dit hebbende ghehoort, bevreest ick terstont ontspranck,
En Hectorem meynd' ick, in mijn armen t'ontfanghen,
Maer hy ontvveeck my, dus, mach Troyen vvel verlanghen
Naer u mijn soon die de, hoop van Troyen zijt alleen,
Van uvven vromen vaer, zijt ghy 'tkint, en ander gheen,
En ghy zijt hem in als, volghende en vvel ghelijck,
Zijn ghedaente hebt ghy, en van ghesicht oock so rijck,
Sulck een groot voorhooft schoon, en van schouderen oock breet,
Ooghen, handen, en u, leden met claren bescheet,
Zijn al vvs vaders, daer, en sal oock niet ontbreken,
Och mocht ick dien dach, sien, dat ghy eens sult vvreken,
Al het onghelijck dat, Troyen nu heeft gheleden,
Maer vvat toef ick hier noch, tis gheheel teghen reden
Dat ick u niet ras en, versteeck tot onser baten,
Maer vvaer blijf ick met u, vvaer sal ick u doch laten,
Tis hier te grond' gheslecht, de heel stadt ligt over hoop,
Qualijck vveet ick een plaets, daer ick met u henen loop,
Maer noch sie ick 'tgroot graf, dat Priamus liet maken
Sy gaen nae het graf.
Voor mijnen man, oft vvy, het kint nu daer in staken,
Voorvvaer ick en derf niet, vreese coemt my te voren.
Den ouden man.
Ba en vreest niet, hy is, doch half gheschict verloren,
Sulck een edel kint sal, niemant in dit graf soecken.
Andromache.
Maer oft dan oock uyt quam,
Den ouden man.
VVilt u stoutlijck vercloecken,
Segt dat hy bleven is, en ghecomen ter schanden.
Andromache.
Maer oft hy raecten in, onser vyanden handen?
| |
[Folio Ii3v]
| |
De svvaerheyt sou int lest, noch vvel zijn dallermeeste.
Den ouden.
Dat den vyant meest raest, dat is claer al int eeste,
Ick hoop dat den hoochmoet, hem nu eens sal gaen sincken.
Andromache.
Mijn hert verschroomt my als, ic om dees plaets moet dincken
Daer ick mijn eenich kint, in sal moeten verborghen,
Maer Hector sal hoop ick, voor zijnen soon oock sorghen,
Tgheen dat ick stelen moet, sal hy hoop ick bevvaren,
Sy brengt den soon by't graf die daer qualijck in wilt, maer ten lesten in gaet.
Coemt soon en deyst doch niet, vvat vvilt ghy u vervaren,
Treet vry int graf, dat u, over coemt moet ghy lijden,
Al ist een leelijck hol, ick hoop u naect verblijden,
So ghy'tleven ontdraecht, daer coemt vry noch vvat goets af,
Maer ist der Goden vvil, dat ghy sterft, ghy vveet u graf,
VVy vvillen u haer met, uvven vader bevelen,
Maer mijnen besten vrient, vvilt dees saeck doch vvel helen,
Sulcx vvort vriendelijck en, hertelijck op u begheert.
Den ouden.
Ick belooft u, hola, nu vvord' ick vveer heel verveert,
Vlisses met zijn volck coemt uyt.
Vlissem boos en schalck, sie ick ras hervvaerts comen,
Ick loop door, mijn hert in, mijn lijf begint te schromen.
Hy loopt in.
Andromache.
VVat raet, nu begin ick, eerst te schudden en beven,
O oppersten God vvilt, my doch hert en moet gheven,
Dat ick den boosen mensch, mach cloeckelijck antvvoorden,
Als eenen blixem siet, hy, en als den verstoorden,
Hy salt vernielen al, so 'tschijnt aen zijn stuer vvesen.
Vlisses.
Andromache al bring, ick quae tijding mits desen,
Sulcx en is niet mijn stuck, maer aller Griecscher Heeren,
Onsen legher en sal, gheensins vveer naer huys keeren
Voor dat Hectors gheslacht, al teenemael is te niet,
Elck heeft naerdincken groot, en daerom noch te rug siet,
| |
[Folio Ii4r]
| |
Soeckende uvven soon, daer ist claer al uyt gheseyt.
Andromache.
Calchos heeft hy u so, der Goden vvil uytgheleyt?
Vlisses.
Al en had Calchos ons, hier af ghemaect gheen vermaen,
So hebben vvy nochtans, van Hector die les ontfaen,
Dat vvy eevvelijck zijn, afcoemst vvel vreesen moeten,
VVant een edel spruyt sal, altijt om druck versoeten,
Soecken te volghen zijns, vaders heerlijcke daden,
VVy hebben ons op 'tstuck, vvijt ende breet beraden,
En men segt dat so d'ou, songhen de jonghe pijpen,
Dus moet ghy hier in nu, eenen cloecken moet grijpen,
So lang vvy uvven soon, niet in onse macht,, hebben
En vertrecken vvy niet, vvilt op sulcx vvel acht,, hebben,
Maer heb hebbende vast, gaen vvy t'zeyl sonder dralen,
De schepen zijn al ree, men sal d'anckers op halen,
Door ons vertreck gheschiet, Troyen al te groote deucht.
Andromache.
Och vvist ick vvaer hy vvaer, 'tvvaer my noch een groote vreucht,
Ick sou haest sien vvat den, vyant al sou bedrijven,
Oft hy u vanghen sou, vvech voeren oft ontlijven,
VVie vveet oft hy ons noch, op 'tlest mocht zijn ghenadich,
Maer dat hy al doot is, sorch ick voorvvaer ghestadich,
Daer is gheen tvvijfel aen, hy ligt onder de dooden,
VVaer hy ghevloden doch, met den hoop vande blooden,
Dat vvaer naer mijnen vvensch, ick vvilder niet om lieghen.
Vlisses.
Meynt ghy Vlissem nu, met vvoorden te bedrieghen,
Ick kenne al te vvel, der schalcke vrouvven bedrijf,
Ick en gheloof haer niet, al svvoeren sy noch so stijf,
Dus segt recht uyt vvaer vvy, uvven soon sullen vinden.
Andromache.
VVaer is Priamus, vvaer, Hector, en al de vrinden?
| |
[Folio Ii4v]
| |
Ghy en soect maer een, en, ick soeck haer alle ghelijck.
Vlisses.
Ghy moetet seggen claer, van mijn vvoort ick niet en vvijck,
Oft ick salder u vry, met veel ghevvelts toe dvvinghen.
Andromache.
Doet vry al dat ghy vvilt, laet my den hals af vvringhen,
Ick en soeck anders niet, dan haestelijck te sterven.
Vlisses.
Hoe stoutelijck spreect sy,
Andromache.
VVilt my het hert doorkerven,
Maer vvilt ghy my leet doen, vvilt my 'tleven beloven,
Ghy maect my heel bly als, ghy my sulcx vvilt beroven,
VVaer ick doot, so vvaer ick, verlost van al 'tlijden,, hier.
Vlisses.
Met moort, met brant, met slaen, sal ick u castijden,, schier,
So ghy ons langher soect, uvven soon te ontstelen.
Andromache.
Brant my, slaet my, doot my, niet en mach my vervelen,
Bringt ghevangenis voort, honger, dorst, ja felle pest
Ick vragher so veel naer, als ick doe naer al de rest,
Noch naer al 'tgeen dat den, vvinner oock mach voor stellen.
Vlisses.
Dees sotte moeders liefd', en laet u so niet quellen,
VViltse naer laten doch, en haer vvat verminderen,
En laet erbarmen u, over vrou en kinderen
Die binnen Troyen noch, zijn in seer groote svvaerheyt,
Theeft thien jaren gheduert, ghy vveet daer af de vvaerheyt,
En Calchos verbiet ons, dat vvy niet sullen scheyden,
Oft uvven soon sal ons, zijn, vvat vvil ick veel vleyden,
Dus maket cort, oft u, vvort veel verdriets aen ghedaen.
Andromache.
Ghy cont Calchos, en al, de Griecken vvel doen verstaen,
| |
[Folio Kk1r]
| |
Dat mijnen jonghen soon, die ghy soect, al lang doot,, is.
Vlisses.
Sout ghy dat svveeren vast, met eenen eedt die groot,, is,
So doeghet dan terstont, vvy sullen u aenhooren.
Andromache.
Ick begheer dat al de, Goden haer op my stooren,
En al 'tquaetste dat den, vvinner heeft voor ghenomen,
Moet my bedroefde nu, al 'tseffens over comen,
So mijnen soon daer niet, en ligt onder de dooden.
Vlisses.
Nu ghy ghesvvoren hebt, en ist niet meer van nooden
V te quellen, ick sal, dese tijdinghe draghen,
Vlisses veynsde hem wech te gaen, maer keert terstont.
Maer Vlisses sout ghy, so haest naer tranen vraghen,
En van de vrouvven u, so haest laten verdooven,
Neen, neen, de Griecken en, souden my niet ghelooven,
Laet haer dooden, oft sy, moet ons de vvaerheyt melden,
Sa, sa, 'tsalder voorvvaer, nu al anders gaen ghelden,
Steectse doot so sy ons, haren soon niet vvilt vvijsen.
Vlisses met de knechten trecken haer gheweer uyt.
Andromache.
Mijnen moet begheeft my, 'thert crijcht nu een afgrijsen,
Och vvaer ick doot, so vvaer, ick van dees vrees ontsleghen.
Sy dreyghen haer weder.
Vlisses.
Valter al vveer aen, sy, heeft nu vreese ghecreghen,
VVijst uvven soon, oft daer, is gheen ghena' met allen,
Sy houden op.
Hola Calchos vvoort coemt, my daer juyst in ghevallen,
Hy sprack, cont ghy dan niet, ghevinden dat cleyne kint,
So vvilt stoutelijck, om, te blijven der Goden vrint,
Gaen schenden Hectors graf, vvorpt d'asschen in de revier,
Niet eer meuchdy naer huys, trecken, in gheene manier,
Dus nu het kint doot is, so moetet graf besueren,
Ontheylighen vvy den, tempel, tzijn al Mars kueren,
Valter aen, keeret graf, het bovenste heel onder.
Sy vallen aent graf om dat te breken.
Andromache.
| |
[Folio Kk1v]
| |
O rampsalichste vvijf, o vvonder boven vvonder,
VVat sal ick maken doch, sal ick mijns mans ghebeente
Laten verstroyen, 'tvvaer, hem te groote vercleente,
En even vvel sal 'tkint, ten lesten ghevonden,, zijn,
Ick salt vvijsen, sou hy, oock so valsch van gronden,, zijn
En doodent, ick hoop neen, hout op, vveest mijns ghenadich.
Vlisses.
Neen, neen, al voort, al voort,
Andromache.
Bloethonden onghestadich,
Sal ick mijn eyghen kint, hier nu moeten verraden,
Ia ick en trouvvens, ick, sal moeten van tvvee quaden
Dat my bedroefde vrou, het beste dunct verkiesen,
Liever vvil ick dat kint, dan man en kint verliesen,
Hout doch op, hout doch op, ick vveet ons anderen raet.
Vlisses.
Roeret al om en om, stoutelijck in als voort gaet,
Laet sy vry tieren noch, laetse ter deech grijsen,, noch.
Andromache.
Neen hout doch op, ick sal, u mijnen soon vvijsen,, doch.
Vlisses.
Neen, neen, ghy hebt voorvvaer, lang genoech met ons gegect,
Breket tot den gront toe af, slichtet heel eer ghy vertrect,
Hectoris asch sal den, vvreeden Vlissem paeyen.
Andromache.
Doot my eerst, vvilt u met, mijn vroulijck bloet versaeyen,
Oft hout op, en laet my, mijnen soon nu halen,, hier.
Vlisses.
Doetet dan, oft ghy sult, met de doot betalen,, schier.
Sy houden op van breken.
Andromache.
Coemt uyt dijns vaders graf, coemt uyt dit vreesselijck gat,
Sy haelt haren soon uyt.
Ick heb verborghen u, maer vvat helpt my doch nu dat,
Daer is het kint dat ghy, Vlisses soect te krincken,
| |
[Folio Kk2r]
| |
Is dit het kint dat de, Griecken doet achter dincken?
Can dit kint houden hier, de schepen in de haven?
Valt op u knien dan, bidt als pleghen de slaven,
Met een ootmoedich hert, en met ghevouden handen,
De overvvonnen mach, sulcx vvel doen sonder schanden,
Als hy sy selven vint, in sijnen uytersten noot,
O Vlisses vvat is, u beholpen met 'tkints doot,
Het kint valt op zijn knien.
Aensieghet bid ick nu, met ghenadighe ooghen,
Hebt met mijn tranen, hebt, met het kint metghedooghen,
Hy en denct niet meer op, zijn groote afcoemst voorvvaer,
Tleven soect hy alleen, die u ghevanghen is claer,
D'onnoosel bloet ligt hier, ootmoedich voor u voeten,
Schinct hem het leven doch, vvilt onsen druck versoeten,
Barmherticheyt is by, den vvinner een groote deucht.
Vlisses.
V vveenen beroert my, maer doet vry al vvat ghy meucht,
Der Griecken vvelvaert gaet, my vry noch al veel nader.
Andromache.
Sal dit kint vvreken dan, de doot van zijnen vader?
Sal dit kint dese stadt, Troyen vvederom stichten?
Sal dit kint desen hoop, asschen vveder op richten?
Voorvvaer desen troost is, voor ons met allen seer cleyn,
Mijn leste versoeck dat, ick u hier te bidden meyn,
Is, dat hy die daer is, van Conincklijcken gheslacht,
V altijt dienen mach, dus neemt hem in uvve macht,
Maecter uvven knecht af, hy sal u dienen int stil.
Vlisses.
Sulcx vvort u ontseyt om, Calchos, niet om mijnent vvil,
Tghemeen besten moet, elck, boven alle dinck soecken.
Andromache.
O vvraeckgierighen schelm, u mach ick vvel vervloecken,
Al u bedrijf is niet, dan elck een uyt te strijcken,
Noyt hebt ghy een vroom man, overvvonnen 'tsal blijcken,
| |
[Folio Kk2v]
| |
Het sy hant teghen hant, oft vromelijck te strijden.
Vlisses.
Vlissem kent elck een, ja al van langhe tijden,
En de Troyanen oock, kennen seer vvel zijn treken,
Maer vvat vvillen vvy veel, verloren vvoorden spreken,
Ick moet met u soon door, de schepen naer ons beyden.
Andromache.
Ick bid my ymmers gunt, eer ick van 'tkint sal scheyden,
Dat ickt omhelsen mach, voort lest in beyd' mijn armen.
Vlisses.
Ick vvilde voorvvaer dat, ick uvver mocht ontfarmen,
Maer neemt vry oorlof, dat, sal ick u noch ghehinghen.
Andromache.
Mijn kint dat ick bemint, heb boven alle dinghen,
Mijnen eenighen schat, en mijnen dierbaersten pant,
Moet ick scheyden van u, en sien dat onsen vyant
V vvech neemt, die daer vvaert, d'eenighe hoop van Troyen,
Gaet den vyant met u, Conincklijck kint so schoyen?
Sult ghy dan nimmermeer, het svvaert inde hant draghen?
Moet ghy't verlaten al, peirden, vvapens, en vvaghen?
Die daer tot een Lants-Heer, van Troyen vvaert gheboren?
Mijn kint sy sullen u, af vvorpen vanden toren,
Dit moet ghy lijden al, van onsen vyant seer vvreet,
Sy omhelst dat kint.
Nu ick beveel u de, Goden al ist my vvel leet,
Dat ick mijn tranen dus, stort op u roode vvanghen.
Vlisses.
Tis des grijsens ghenoech, gaen vvy door onse hanghen,
Het duerde vvel een jaer, sy is te dobbel en vals.
Andromache.
Dit is het lest dat ick, hem sal varen om den hals,
Sy omhelst hem noch eens.
Och liefste kint mocht ick, nu met u inden doot,, gaen,
Oft dat den vyant my, eerst voor al vvoude doot,, slaen,
So vvaer des drucx een endt, mijn doot sou my verheughen,
| |
[Folio Kk3r]
| |
Ick neem oorlof mijn kint, nu vvy niet blijven meughen,
Gaet naer der Goden vvil, het moet doch nu so vvesen.
Vlisses wil hem nemen, ende hy hout hem aen de moeder.
Astianax.
Och moeder hout my vast,
Andromache.
Tmoet doch zijn, 'tblijct by desen,
Maer u rocxken vvilt my, tot ghedachtenis laten,
Sy trect zijn rocxken uyt.
Om u peysende sal, my sulcx comen ter baten,
Nu vaert vvel mijn lief kint, als het emmers vvesen moet,
Sy omhelst hem noch eens, ende Vlisses gaet daer mede wech.
Moeten vvy scheyden dan, daer 'tbyvvesen vvas so soet,
maer nu het so zijn moet, ick moet 'tlijden gheduldich
D'oorloch bringhet met haer, groot lijden menichfuldich.
Gaet ooc in.
| |
Hier vvort vanden Dichter verhaelt vvat daer inde vierde geschiedenis volghen sal, in overander Dicht ghestelt van derthien Syllaben.Den Dichtstelder.
Ghy hebt ghesien hoe hem, de overwinner aen stelt,
Hy en vreest sonde, noch, oneer, blaemte, oft schanden,
Hy en is niet gherust, voor dat hy alle 'tghewelt
Ghebruyct heeft, en al zijn, vyanden heeft in handen,
Hy meynt dat hem al is, toe ghelaten, van wreetheyt
En wort hy niet beroert, hy acht gheen vrouwen tranen,
Oft hem yemant wat bidt, oft datmen hem zijn leet seyt,
Onbeweghelijck coemt, hy hoochmoedich ter banen,
Als ghy aen Pyrrum nu, terstont sult moghen mercken,
Polixena eylaes, wort deerlijck van hem vermoort,
Terstont sult ghy sien wat, wraeckgiericheyt can wercken,
Priamus, Paris oock, en Polites zijn doorboort,
En Polixena nu, met Pyrri swaert al gheschent,
Vlisses en wil oock, gheensins wesen de minste,
| |
[Folio Kk3v]
| |
Astianax het kint, door hem zijn leven oock ent,
Ghelijck ghy haest sult sien, sonder recht oft verdinste,
Hadden sy 'tkint int eerst, inde raserny vernielt,
Het waer noch eenichsins, te lijden en versetten,
Maer nu 'tbloet vercoelt is, ist een daet van eenen fielt,
D'oorloch doet elcken Zijn, handen met bloet besmetten,
Den overwinner en, ghebruyct reghel noch wetten.
|
|