Nederduitsche tael- en letterkundige lessen voor school- en zelfonderricht
(1860)–Emmanuel van Driessche–
Auteursrechtvrij
[pagina 417]
| |
4. - Ode aen Gent.
1 -
Gy zyt niet meer,
Gelyk weleer,
De trotsche wereldstad, die koningen deed beven;
Gy zyt niet meer dat leeuwennest,
Dat wydgeducht gemeenebest,
Dat tot de volkren sprak, het hoofd fier opgeheven;
Niet meer de bakermat van Vlaendrens heldenmoed,
Niet meer de zetelplaets van weelde en overvloed.
2 -
Uw heerschappy
Is lang voorby,
Met alles wat de glans van heerschappy vereenigt;
Voorby, met al de wonderkracht
Van zelfbestaen en eigen magt,
Die eigen voorspoed schept en eigen onspoed lenigt;
Voorby, met eigen zede en aert en eigen pracht;
Voorby, gelyk het ryk van een verdelgd geslacht!
3 -
't Is lang, sints hier
De leeuwbanier
Ontrold werd voor het oog dier Neringen en Gilden,
Die elk, gelyk een legerschaer,
Het harnas gespten in 't gevaer,
En wilden wat was regt, en wonnen wat zy wilden!
| |
[pagina 418]
| |
Dit tuige Frankryks vorst,Ga naar voetnoot(1) dit tuig' Bourgonje's huis,Ga naar voetnoot(2)
Dit tuige 't veld voor Brugge,Ga naar voetnoot(3) en dit de zee voor Sluis!Ga naar voetnoot(4)
4 -
De tyden vloôn,
Sints u een zoon,Ga naar voetnoot(5)
De glorie zyner eeuw, een keizer, werd geboren.
De tyden vloôn, sints hier ter steê,
Na lang en snerpend oorlogswee,
Het heilig vreêverbond van Neêrland werd bezworen.
o, Wie geeft u terug uw telgen van weleer!
Of ziet het vaderland ooit zulke helden weêr?
5 -
o Neen, de roem
Is als een bloem,
Die nimmer wederbloeit, wanneer zy eens ontblaêrde.
En in zoo menig staetsorkaen,
Als over u is opgegaen,
Is de uwe neêrgestormd, en ligt verwelkt ter aerde.
Al wat gy nog behoudt van uwe aloude faem,
En ongeschonden draegt, is uwe aloude naem.
6 -
En toch, nog nu
Bemin ik u,
o Gent! gelyk een spruit van adelyken bloede;
Gelyk den ryksten diamant
In de eerekroon van 't vaderland;
Gelyk de schoonste telg die 't schoone Vlaendren voedde.
Ik min u als 't gebloemt dat in uw tuinen bloost,
En 'k juich dat gy de wieg zyt van myn dierbaer kroost!
| |
[pagina 419]
| |
7 -
Want gy bevat
Nog menig schat
Van oude vlaemsche deugd en oude vlaemsche zeden.
Want gy vergat die tael nog niet
Die donderde in uw zegelied,
Of klonk in uw geboôn, of smolt in uw gebeden.
En uw gevoel voor al wat heilig is en schoon,
Spreidt gy nog in den glans der heerlykheid ten toon!
8 -
De noeste vlyt
Is nog altyd
Het kenmerk van uw kroost. Aen wriemelende drommen
Verschaft gy 's levens onderhoud,
Het heilig werk, die myn van goud,
Die in uw luchtkring smookt uit honderd vuerkolommen!Ga naar voetnoot(1)
Streefde Albion u voor, Europa's vaste land
Erkent dat gy de kroon der nyverheid nog spant!
9 -
Steeds onderscheidt
Weldadigheid
U boven allen nog, in 't liefderykste plegen.
Gy hebt voor elk gezucht een hert,
En heul en troost voor elke smert,
Voor elken nood een wyk, voor elken ramp een zegen
En in de feestzael zelfs, tot zang en dans getooid,
Wordt de aelmoes door uw hand, als bloesem, neêrgestrooidGa naar voetnoot(2).
10 -
Waer schittert toch
De Bouwkunst nog
Zoo heerlyk als by U? Wien vlecht zy ryker kroone?
Uw tempelen van hecht arduin,
Belaên met eeuwen op de kruin,
Zyn hun bestemming waerd, waerd dat de Heer er wone.
| |
[pagina 420]
| |
Zy wyzen aen het oog de blyken uwer gunst,
Die hen heeft opgesierd met peerlen van de kunst.
11 -
De Wetenschap,
Ten hoogsten trap,
Laet ge in een heiligdom van marmren zuilen pronkenGa naar voetnoot(1),
Met pracht omkleed en majesteit;
Terwyl gy der GeregtigheidGa naar voetnoot(2)
Een puikjuweel der kunst, een' tempel hebt geschonken,
Waerop de vreemdeling in stomme aenbidding staert,
En zoo als Themis nooit er een bezat op aerd!
12 -
Iets manlyk schoons
Ligt in uw zoons,
Dat nog aen 't vlaemsche bloed van vroeger' tyd laet denken,
Iets dat getuigt van manlyke eer.
En uwe dochtren! o, wanneer
Er sommige, onbewust, myn oog met wellust drenken,
Dan denk ik, daer myn blik in zoo veel schoonheid baedt,
‘Uw werk, o God van liefde! is godlyk inderdaed!’
13 -
En daerom, nu
Nog, min ik u,
o Gent! gelyk een spruit van adelyken bloede;
Gelyk den ryksten diamant
In de eerekroon van 't Vaderland;
Gelyk de schoonste telg die 't schoone Vlaendren voedde.
Ik min u, als 't gebloemt dat in uw tuinen bloost,
En 'k juich dat gy de wieg zyt van myn dierbaer kroost! -
14 -
Doch, is het waer?
Hangt een gevaer
U dreigend boven 't hoofd, verborgen onder rozen?
En schoon ge er ligt mogt in vergaen,
| |
[pagina 421]
| |
Is 't waerheid, ziet gy 't achtloos aen,
En is 't u een vermaek dat lokaes lief te kozen?
Is 't waerheid dat gy juicht by 't delven van uw graf?
Dit alles zy niet zoo, - dit keere uw schutsgeest af!
15 -
Gy zyt geen spruit
Van 't lauwe Zuid;
Gy zyt een kloeke telg van 't blonde en frissche Noorden!
En echter, zegt men, gy bemint
De zoelte die de zuidewind,
Gelyk een stiklucht, blaest uit zyn verpestende oorden;
En merkt niet dat zy 't gras van Vlaendrens beemden schroeit,
Wanneer ze er aen het zwerk geen donderwolken broeit.
16 -
Men zegt, gy mint,
Gelyk een kind,
Wat Frankryks hoofdstad teelt van wufte grilligheden,
Van zingestreel en valsche pracht,
Van schynvermaek, en zwier en dragt,
Van wulpsche dartelheid en laf verwyfde zeden.
Men zegt gy draegt haer juk als een geliefd sieraed,
En deelt den schimplach zelfs waermeê ze uw landaert smaedt?
17 -
Men zegt, dat gy
De melody
Van eigen spraek miskent, om vreemden na te zingen;
Dat gy uw gouden moedertael,
Uit leeraerstoel en regterzael,
Als ruw en onbeschoft, misdadig laet verdringen,
En dat de dierbre, by de altaren biddend, zwygt,
Of slechts nog, ongetooid, ten stoel der waerheid stygt!
18 -
o, Heeft dit schyn!
En kan het zyn
| |
[pagina 422]
| |
Dat men van vryen grond naer uitheemsch juk wil vlieden?
Dat men aen andren wetten vraegt,
En willig vreemde kluisters draegt,
Als men geboren is om zelve te gebieden?
Als men op eigen erf eene ongeleende tolk,
Een eigen tael bezit, het kenmerk van een volk?
19 -
Wie zulks bestond,
Die ondervond
Welhaest de gruwbre straf van die zich-zelv' verdelgen:
Om 't magtloos poogen, schimp en spot
By 't nagestreefde vreemde rot,
En smaed by nagebuer en vloek by eigen telgen.
Want die geen onheil ziet in laffe bastaerdy,
Is veil voor vlek en schande, en ryp voor slaverny!
20 -
Geen ryker kroon
Dan eigen schoon!
De roos behoeft geen glans van blakende robynen;
De malsche wei, geen rozengaerd;
De blanke zwaen, geen pauwenstaert;
De fiere boschmonarch, geen bont van hermelynen!
Een wat behoeft het schoon der maegd van Lei en Scheld?
Gewis geen vreemden tooi, die haer de leden knelt!
21 -
Daerom, o Gent!
Begryp in 't end
Hoe 't Zuiden niets u biedt dan minderheid en snoodheid;
Dat ge in u-zelv' den ryksten schat
Van voorspoed en van heil bevat;
Dat ge een geschiednis hebt die glanst van eigen grootheid!
En dat uw gouden spraek reeds dan een' Maerlant vond,
Toen aen den boord der Seine eene nieuwe tael ontstond!
22 -
Daerom, gedenk
Den heilgen wenk
| |
[pagina 423]
| |
Van al wat u omringt. Blyf trouw aen uw voorleden;
Blyf steeds uw' vlaemschen oorsprong waerd;
Wees vlaemsch van hert en vlaemsch van aert,
Wees vlaemsch in uwe spraek en vlaemsch in uwe zeden.
Uw roem en uw geluk vindt ge op dien weg alleen,
Met al de heerlykheid der dagen van voorheen!
23 -
En dan, dan zal
Men overal
U minnen als een spruit van adelyken bloede;
U, als den ryksten diamant
In de eerekroon van 't Vaderland;
U, als de schoonste telg die 't schoone Vlaendren voedde.
Dan bloeit ge eens als 't gebloemt dat in uw tuinen bloost,
En blyft ge, o Gent, de roem, de zegen van uw kroost!
Karel Ledeganck.
|
|