wyls het minste gevoel, de minste genie hebben; en dat hy, die enkel en alleen kan gezegd worden vurig te zyn, zeker niet vatbaer is voor eene ware inspiratie, ja, even min als hy die enkel en alleen phlegmatiek is.’ Was ook de eerste voorstelling de ware, dan zouden wy by Vondel niet buitengewoon veel dichterlyk vuer kunnen verwachten. Wy weten dat hy ‘stil en zwaergeestig’ was, diepdenkend en aen melancholische vlagen blootgesteld. Wat dan? Is het dichterlyke vuer eene tydelyke opgewekte hartstogtelykheid? Evenmin. De dichter is altyd dichter, en draegt zyn dichtvuer steeds met zich mede. Het is de natuerlyke warmte van zyn gemoed, doorgaends met volmaekte kalmte bestaenbaer. Het is niets anders dan de koesterende gloed van een diep, een zuiver, een sterk gevoel, dat meestal in rust is, maer zyne oogenblikken van ontvlamming heeft, en alsdan al de zedelyke, al de verstandelyke vermogens van den geest gaende maekt en doet zamenwerken tot eene uiting, waeraen het behoefte heeft, waerin het voldoening zoekt, en smaekt; om daerna tot zyne ruste weder te keeren.
Deze oogenblikken van ontvlamming, kan men, des verkiezende, ook oogenblikken van bezieling, van inspiratie noemen; en wy kunnen zoowel door eenen enkelen aenblik, woord, klank, gedachte als door de grootste dingen en gebeurtenissen worden uitgelokt. Zeker is het dat, wat in zulke oogenblikken geboren wordt, wat zynen oorsprong aen dat levendig opwaken van den inwendigen gloed des harten te danken heeft, de moederlyke levenswarmte levenslang met zich omdraegt, en die mededeelt aen al wat een hart heeft dat nog klopt. Dit is die zuivere gloed, die over alle echte Poëzy verspreid ligt.
NICOLAAS BEETS.
Studiën op Vondel.
Auteursrechtvrij