Nederduitsche tael- en letterkundige lessen voor school- en zelfonderricht

7. - Vereischten in den schryver.

Wat wordt er by den schryver of opsteller zelven vereischt? - Een edel hart, goede ooren en een' gezuiverden smaek. Wat het eerste betreft: wie zal toch iemand van eene lage geboorte, die slecht werd opgevoed, en altoos onder ruwe menschen verkeerde, wie kan van zulk een mensch verwachten, dat hy verheven zal denken, en zich op eene edele wyze zal uitdrukken? ‘Het is niet mogelyk dat een man, die gedurende zyn gansch leven, niet dan onedele en slaefsche gevoelens heeft gekoesterd, ooit iets voort brengen kan, dat zeer wonderbaer en des nazaets waerdig zy.’ Dit zyn de eigene woorden van Longinus, die dit met het grootsch gedrag en antwoord van Alexander aen Parmenion opheldert. - Een goed schryver moet ook goede ooren hebben. Zekere teederheid van gevoel, schynt hier den besten regel aen de hand te geven. Aenmerkelyk is hier omtrent eene plaets van Cicero. ‘Wel verre, zegt hy, dat ik, ten dezen opzichte, over my zelven te vreden zou wezen, ik ben het dikwerf zelfs niet over Demosthenes; zoo moeijelyk valt het, om myn geest en ooren te voldoen.’ Zulk een aendoenlyk en keurig gehoor bezaten ook Bossuet en

[p. 164]

Mosheim, mannen, in wier styl zoo veel welluidendheid gevonden wordt, dat iemand, die niets van hunne tael verstonde, met vermaek naer hunne klanken zou luisteren, en waervan men ten regte heeft aengemerkt, dat in hun proza al 't liefelyke der poëzy doorstraelt. En (opdat ik er dit byvoege) verdient het niet eene oplettendheid, dat, onder anderen, Milton en Pope, die uitmuntende meesters in alles wat gladheid en bevalligheid, vooral in verzen, kan genoemd worden, beiden kenners en oefenaers der muzyk zyn geweest? - Een goed opsteller, eindelyk, moet vooral een' gezuiverden smaek hebben. Enkele geleerdheid, een schat van zaken en woorden, is hier niet genoeg. Een scherp oordeel, kennis van de fraeije letteren, en eene lang beschaefde tael moeten hiertoe zamen loopen.

Heeft nu een schryver, by de overige noodzakelyke vereischten van een' geleerden, ook die, welke wy hier beschreven, dan heeft hy alleenlyk van het reeds verhandelde gebruik te maken, en het zal hem aen geene algemeene regelen van den goeden styl ontbreken.

LUBLINK, de jonge.