Logo DBNL
De sonne-bloeme (1700)

De sonne-bloeme

(1700)–Hieremias Drexelius–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het VI. Capittel.
'T betrouwen op Godt, sonder de kennisse van de goddelijcke voorsichtigheyt, is wanckelbaer.

Als nu den derden dagh begonst te daghen in die druckelijcke reyse van Abraham na den bergh Moria, daer sijnen sone moeste gedoodt worden, ende hy nu den bergh sagh, vraeghde Isaac, 't houdt op sijne schouderen dragende, sijnen vader met

't sweerdt omgort: Vader, siet hier, is vyer ende houdt, waer is d'offerande des brandtoffers? Maer Abraham heeft gheseydt: Godt sal sich van d'offerande des brandt-offers voorsien, sone. Alsoo zijnse t'samen beyde voortghegaen a. Och of wy oock, als wy meest benauwt zijn, als wy niet en weten wat doen, dit geduerighlijck dan metter herten peysden; Godt sal't voorsien, sone, Godt sal't voorsien. 'T gene ick segge, sal ick met een exempel betoonen. Eenen vader van vele kinderen is in sijn uyterste hier in alleen sorghvuldigh, wat sijne kinderen gebeuren sal: te vergeefs pijnigt den goeden man sy selven: Godt sal't voorsien. Eenen anderen gesont naer't lichaem, maer kranck naer de zielen, overdenckt by sy selven: Hoe sullen mijne saken gaen, als desen bystant oft die hulpe my gebreken sal? 'T is gemeyndelijck een ydele sorge: Godt sal't voorsien. Eenen anderen rijck van goederen ende vrienden, maer niet van deughden, seght in sijn herte: Ende of my dit buyten mijne meyninge ende hope overquame? O mensch van seer cleyne coragie! Den Heere sal't voorsien. Die hem betrouwen, sullen de waerheydt verstaen b. Soo hadde eertijdts Maximilianus II. Keyser van Roomen, als eenighen tegen-spoet sijnen geest beswaerde, dit spreeck-woordt altijdts in den mondt: Den Heere sal't voorsien. Soo moet-men het herte tot Godt opheffen, die niet en sal

toelaten, dat den genen, die op hem betrout, bedrogen sal worden.

Met wat een onuytsprekelijck betrouwen heeft Abraham, daer ick van gesproken hebbe, begonst Godts ghebodt te wercke te leggen, 't gene heel contrarie aen de goddelijcke beloften scheen te wesen? Men kan't niet uytspreken, hoe vele wercken van betrouwinghe hy in die dry dagen behoeffent heeft, die hy na den bergh, dien hem Godt gheseydt hadde, reysen moeste; dit geduerighlijck metter herten herhalende: Godt sal't voorsien. Hy heeft het inder waerheydt op eene wonderlijcke maniere voorsien. Want, seght Chrysostomus, den vader heeft offerande ghedaen, den sone heeft sy-selven opgeoffert, Godt heeft het alle beyde ontfanghen, ende nochtans is den slagh-offer niet gedoodt gheweest. Aldus is Abraham, op Godt betrouwende, tot den bergh, tot den autaer, tot het sweert, tot den slagh over den hals van sijnen sone te geven, ghekomen. Want den heyligen man hadde seer diep in sijn herte gedruckt dit alder sekerste woordt, Godt sal't voorsien. Die dit goddelijck woordt wilt begrijpen, sal dat alderbest door eene dagelijcksche practijcke leeren, ende in sy-selven anders wonderlijcke voet-stappen der goddelijcker voorsichtigheydt bevinden. Laet ons in't korte ons voorgaende leven overloopen: door hoe vele om-gangen ende swarigheden heeft ons de goddelijcke voorsichtigheydt tot

noch tot geleydt? uyt hoe vele ende groote perijckelen heeft sy ons soetkens verlost? Ieder van ons magh met recht seggen: Hy heeft van den hemel ghesonden, ende my opghenomen: hy heeft my uyt vele wateren ghetrocken, &c. Hy heeft my voorkomen op den dagh mijns lijdens, ende den Heere is mijne vastigheyt gheworden: hy heeft my verlost, om dat het hem behaeght heeft a? In hoe groote perijckelen van mijn leven, in hoe groote perijckelen des lichaems ende der ziele ben ick geweest? maer ick ben se ontcomen: Godt heeft het voorsien. Laet ons Godt betrouwen, Godt sal't voorsien. Maer dese betrouwinge op Godt en sal hy niet verkrijgen, die de voorsichtigheyt Godts niet wel en begrijpt. Wy en willen niet ondersoecken, ofter eene voorsichtigheyt is: want Clemens Alexandrinus leert, datter sommige vragen zijn, die weerdigh zijn gestraft te worden: gelijck het is te willen eenige sekerheyt ondersoecken, om te weten ofter eene voorsichtigheyt is: nae de-mael de voorsichtigheyt Godts klaerlijck blijckt uyt het aenschouwen van alle wercken, die in de konste ende wijsheyt ghelegen zijn b. Daer is dan eene voorsichtigheyt.

§. 1.

Maer wat is dese voorsichtigheyt? 'T is de Goddelijcke reden selve (spreckt Boetius) in den oppersten Prince, de welcke alle

dingen beschickt a. Seer wel leert Damascenus van de selve: De voorsichtigheyt is Godts wille, door den welcken alle dingen wel ende bequamelijck geregeert worden b. Aldus sullen wy dit best verstaen. Godt heeft vander eeuwigheyt gesien, hoe alle creature tot haer eynde soude geraken; ende heeft met eenen gesien alle de beletselen, die in't vervolgh van sulcken eynde haer overkomen souden. Voorts heeft den goedertierensten Godt, door sijnen heylighsten wille, sulcke middelen verkosen te geven, door de welcke alle menschen alderbest tot dit eynde souden geraken. Maer dese heeft hy stracks van't beginsel der werelt beschickt, ende door sijn onmatighe macht te wercke gestelt. Aldus, spreckt Dorotheus, is de goddelijcke voorsichtigheyt eene fonteyne van alle goederen. Dese hebben alle de Philosophen bekent; waer van die manieren van spreken comen: Volght Godt; Wilt met de goden niet strijden. De goden dragen daer sorge voor; Dat Iupiter dit besorge; Dat is onbekent ende verholen, ende diergelijck, by de Heydenen seer gebruyckt. Ende dese sijne providentie heeft ons Godt stracks in't beginsel door den overvloet der wateren, door den brant van Sodoma ende Gomorrha, door de plaghen van Egypten, door de spijse die hy voor soo vele hondert duysent Hebreen van den hemel sont, voor oogen gestelt: in't gesich-

te van de welcke hy oock de wet gegeven, ende sy selven vertoont heeft; daer-en-boven eene vyerighe ende lichtende kolomme voor een leytster van hunnen wegh gegeven, tot spijse veel gevogelte gesonden, ende wonderlijcke victorien verleent. Godt heeft t'eenemael eene voorsichtigheyt van al datter geschapen is. 'T is eene sekere sake De wijsheyt roept: Den kleynen ende den grooten heeft hy ghemaeckt, ende hy draeght ghelijckelijck sorghe van alle-gader a.

Maer om dat wy de wetenschap der goddelijcker voorsichtigheyt seer diep in ons herte soude drucken, laet ons dit voor een fondament leggen: datter in de wereldt niet by gevalle oft onversiens en geschiet. Is't dat wy de sake alleen naer onse voorsichtigheyt oft wetenschap ondersoeken, wy sullen meynen, datter vele dinghen by ghevalle, ende soo't komt, gheschieden; maer is't dat wy op de godtlijcke voorsichtigheyt letten, daer en geschiet niet by gevalle. Want't goddelijck verstant is oneyndelijck, ende streckt sich sonder eenigen arbeyt uyt tot al't gene't welck kan verstaen worden. Godt doorsiet op het selve puntken tijts, oft, by maniere van spreken, op den selven oogen-blick, alle den afgront des hemels, der aerde, der zee, ende der hellen. Seer wel spreckt Job: Niet en gheschiedter op der aerde sonder reden b. Godt heeft het al in mate, ende ghetal, ende ghewichte

gheschickt a vander eeuwigheyt. Aldus blijckt klaerlijck d'alderwouderlijckste voorsichtigheydt der goddelijcker regeringe in alle dinghen, de welcke niet alleen tot alle dese dingen roe en siet, maer is by de selve oock teghenwoordigh, jae in de selve. Wy blinde menschkens meynen datter vele dinghen by gevalle overkomen, de welcke nochtans al-te-mael door Godts voorsichtigheydt ende eeuwigen raedt geschieden.

§. 1.

Seer wijselijck spreckt Augustinus: Dat alsoo alle dingen tot de regeringe der godtlijcker voorsichtigheyt geschickt worden, de welcke de dwase menschen meynen dat gelijck by gevalle, ende lichtveerdelijck, ende sonder eenigh goddelijck onderwint geschieden b. Dit sal door een exempel klaer blijcken: Den huys meester sendt twee van sijne huys-knechten, aen de welcke sijn bestier onbekent is, door verscheyden weghen nae de selve plaetse: dat den eenen hier den anderen te gemoete komt, en is gheen geval voor den heere oft huys-meester, maer voor de knechten. Aldus is't wel een geval voor den armen delver, dat hy eenen schat vindt; maer niet voor Godt, die aldaer dien schat heeft willen verborgen, op dat dien werck-man daer gravende, denselven vinden soude, ende rijck worden, niet by gevalle, maer door de vader-

lijcke voorsichtigheyt Godts. Voor Godt en geschiet niet by gevalle. Oversulcks

Niemandt en gheloove dat d'ffairen der wereldt lichtveerdelijck, oft by ghevalle gheschieden nae eene wet, welcke den Schepper der wereldt haer vander eeuwigheydt ghestelt heeft.

Apelles hadde eenen hondt geschildert, ende in alle andere deelen sy selven wel voldaen hebbende, docht hem dat hy't schuym van den vermoeyden hondt niet wel en soude konnen uytdrucken; de conste selve mishaeghde hem, en hy en conde anders geenen middel vinden, ende't scheen dat dit schuym gheschildert wierdt, ende niet uyt den muyl en spruytte, ende alsoo verre buyten de waerheyt liep: hy hadde het dickwils uytgevaeght, ende hadde sijn pinseel met eene groote pijne des herten verandert: doch gheenssins sy selven behaghende, na-de-mael hy in de schilderije de waerheydt, ende niet't gene waerschijnelijck is, wilde hebben; heeft ten laetsten sich tegen de conste vergrammende, de spongie op dese moeyelijcke plaetse van't panneel geworpen, ende die heeft de coleuren, die daer af gewreven waren, daer weder op gheleyt, gelijck hy wenschte. Men seght dat Nealces insgelijcks't schuym van een peert, daer hy de spongie nae wierp, op de selve maniere uytgedruckt heeft a. Wylieden houden dusdanige dingen

als een oprecht geval, ende schrijven't al de fortuyne toe, de welcke de natuere in de schilderye uytgedruckt heeft. Wy dolen opentlijck: want't ghene wy de fortuyne noemen, is de verhevenste wijsheyt ende voorsichtigheydt Godts: daerom die de fortuyne jet toe schrijven, verdonckeren de voorsichtigheyt Godts. 'T en geschiede niet by gevalle, 't gene aldermeest scheen by gevalle te geschieden, dat het doodt lichaem door de vreese der roovers in't graf van Eliseus gheworpen wierdt, wiens gebeenten aenrakende den mensch die begraven moeste worden, terstondt levendigh wierdt a. Moyses is niet by ghevalle in een biesen mandeken gheleght, en van de dochter van Pharao ghevonden, en in de plaetse van haren sone aenghenomen gheweest b. Den Coningh Achab en is niet by ghevalle tusschen den hals en de schouderen ghequetst gheweest: 't Ghebeurde dat eenen van den volcke eenen pijl schoot in't onsekere c. Desen pijl wiert door de sekerste Godts handt bestierdt, ghelijck dien pijl die Julianum den Apostaet doode; alleen was de sake onseker aen den ghenen die den pijl schoot. De swaluwen en quamen niet by ghevalle, oft soo't viel, in't huys van Tobias ghevloghen, ende maeckten den goeden man blint. Dese bekoringhe heeft den Heere daerom laten op hem komen, op dat den nae-komelinghen een exempel van verduldigheydt ghegheven soude wor-

den a. Den Enghel seght het opentlijck? Om dat ghy Godt aenghenaem waert, daerom heeft het van noode gheweest, dat de bekoringhe u proeven soude b. Daer en gheschiedt niet by gevalle. Aldus en is't gheenssins by ghevalle geschiet, dat de heele wereldt in Christus gheboorte soude van Augustus den Keyser beschreven worden c. Soo en heeft Christus niet by gevalle aen de fonteyne met het Samaritaens vrouwken neder geseten, om met haer te kouten d. Dit is al vander eeywigheydt in den tafel-boeck van de goddelijcke voorsichtigheyt aengeteeckent.

§. 3.

Als Cyprianus ende Justina na de doodt gheleydt wierden, heeft Theochristus, te peerde sittende, dit alleen geseydt: Men doet dese menschen ongelijck. Terstont heeft Felicius den Prevoost belast, dat men hem van den peerde soude worpen, ende met d'andere nae de doot leyden. Heere, uwe oordeelen zijn eenen menighvuldigen afgrondt! Dit scheen wel een onverwacht gheval te wesen: doch, het is Godts voorsichtigheydt gheweest.

Als den H. Ignatius de Loyola sieck te bedde lagh van de wonde van sijnen voet, heeft hy, om den tijt te vergeten eenen boeck van eenige wereltsche historien, oft ydele geschiedenissen begeert. Maer't is by ghevalle ge-

schiedt (soo spreken wy) dat als doen sulcke boecken daer niet te vinden en waren, dan in de plaetse van dese wierden hem twee andere boecken van een godtvruchtiger inhout gebracht. Den eenen was van de Navolvinghe Christi, den anderen, de Legende der Heyligen. Dese boecken hebben een beginsel gheweest van de bekeeringe van Ignatius, ende nae hem aen vele andere ontallijcke. Maer dese boecken en heeft geen geval oft fortuyne, maer d'eeuwige voorsichtigheydt Godts seer goedertierlijck, op sulcke plaetse, ende aen desen leser beschickt.

Paphnutius gevraegt sijnde, welcke d'oorsake was, dat dese onder den selven meester in deughden voortgingen, ende d'andere achterwaerts; dat dese vielen, ende die bleven staen? antwoorde: Alle dinghen die'er gheschieden, gheschieden oft door Godts wel-behagen, oft door Godts toelatinghe: ende alle die met de deught versaemt sijn, geschieden naer Godts wel-behagen; maer d'andere, daer sonde mede gemengelt is, en die schade ende ongelijck in de wereldt brachten, alleen door Godts toelaten. Maer waerom laet Godt soo groot ende soo veel quaets toe? Hier moet-men ophouden: D'oordeelen Godts zijn eenen menighvuldighen afgrondt. Dit heeft hy alderbest verstaen, die seyde: Daer en geschiedt op der aerden niet sonder uwen raet, ende voorsichtigheydt ende reden: Daer van hebb' ick oock geleert, u ongrondeerlijck oordel vree-

sen, die den rechtveerdigen met den goddeloosen straft, maer niet sonder gerechtigheyt ende rechtveerdigheyt a. Seer wel spreckt den H. Augustinus: De tempeesten van desen poel rijsen op; gy siet de boose menschen in fleur ende voor-spoet, de goede in druck en tegenspoet: 't is eene tentatie, 't is eene bare: ende uwe siele seght: O Godt, o Godt, is dit uwe rechtveerdigheyt, dat de quade menschen in fleur sijn, en de goede in verdruckinge? Ende Godt antwoort u: Is dit uwe getrouwigheyt? Hebb' ick u dese dinghen belooft, oft zijdy daerom Christen geworden, om in de werelt te triompheren b? Laet ons dan onsen moedt stillen, ende op Godts voorsichtigheydt rusten, al sien wy de goddeloose heerschappije hebben, de godtvruchtige verdruckt, de religie uytgeroeyt, en de rechtveerdigheydt verdruckt. Wantter niet van alle dese en soude geschieden, 't en ware Godt dit sonderlingh toeliet; maer hy en soude't niet toelaten't en ware hy seer rechtveerdighe redenen daer toe hadde, ende't en ware't beter ware soo toe te laten als te beletten. Maer hier van komt groote schade, ende een over groot verlies der siele. Dat is wel te beweenen, maer matelijck; want het om seer billige redenen Godt soo belieft heeft, die uyt groot quaet een meerder goedt, als een rappier uyt de schede, weet te trecken. Daer en licht niet aen, dat dese verholene regheringe Godts nu soo openbaer niet en is; ten uytersten

dage sal men, als in eenen spieghel, den gheheelen loop van't leven der menschen, ende alle de redenen der godtlijcker voorsichtigheyt aenschouwen; de welcke Godt in elck rijcke, steden, familien, ende met elcken mensch gebruyckt heeft: op dat het blijcke, hoe goedertieren Godt tegen de quaetdoenders geweest is, ende hoe een jeder van hen-lieden meer of min te verontschuldigen is; ende ten laetsten, hoe dese maniere van regeren, de welcke Godt gebruyckt heeft, heel gevoeghsaem geweest is naer de natuere aller dingen, ende om sijne glorie te veropenbaren. Laet ons dit nu weten, dat Godt uyt alle quaet wat goets treckt. Wat isser droeviger dan den val des menschelijcken geslachts? Nochtans heeft Godt dat soo wederom verheven, dat het schijnt dat het beter is soo gevallen te wesen, dan altijts te hebben blijven staen. De doodt Christi is't meeste quaet ter wereldt, nochtans heeft dese oock de saligheyt der werelt geweest.

§. 4.

Theodorus, met een sware pijne des hoofts ghequelt zijnde, is eertijdts by Pachomium gekomen, begeerende dat hy voor hem soude bidden, om van dese pijne verlost te zijn. Waer op Pachomius hem vraeghde: Meyndy dat dusdanighe pijne des hoofts, oft jet diergelijcks sonder Godts toelaten ende wille geschiet? lijtse, ende als't Godt gelieven sal, sal hy die genesen: d'abstinentie van spijse is

goet, de mildtheydt tot den armen is goet; maer den siecken verdient meer, als hy verduldigh ende langhmoedigh sich naer Godts wille voeght. Hier uyt magh men verstaen, hoe ongherust van herten dien sal wesen, die sich niet seer wel nae de godtlijcke voorsichtigheyt en schickt. Maer dien mensch en sal oock niet langh ellendigh connen wesen, die de verholentheyt der goddelijcker voorsichtigheyt met een levendigh geloove gegrondeert heeft. Daer zijn wel vele tribulatien der rechtveerdigher, maer uyt alle dese salse den Heere verlossen. Den Heere bewaert alle hunne ghebeenten, daer en sal niet een van dese ghemorselt worden a. Daer zijn soo vele beenkens ende beenen in den mensch, dat men den mensch soude moghen ossuarium, dat is, eenen hoop beenen, noemen. Hier van dienen sommighe beenen in plaetse van naghels, ghelijck de tanden, d'andere zijn als dooskens, daer het mergh in rust, principalijck in de heupen ende scheen-beenen; eenige zijn als t'samen genaeyt, gelijck het beckeneel; d'andere zijn aen-malkanderen gehecht, gelijck den haeck aen de herre van de deure. Galenus, prince der medicijnen, telt in des menschs lichaem twee hondert beenen b. Viringus, vermaert onder de medicijnen, bewijster twee honder vier-en-twintigh. Elck van dese (soo Galenus leert) heeft veertig verscheyden eynden oft uytwerckingen, ten gebruycke van't lichaem; soo con-

stelijck zijnse allegader aen malkanderen gehecht ende geschickt. Om dan alle de beenen van's menschs lichaem in ordre te stellen, moet men meer dan op acht duysent eynden oft ampten letten. Niet een van dese en sal gemorselt worden sonder Godts wille: Den Heere bewaert alle hunne gebeenden. Want Godt en is niet gelijck den bouw-meester, die een huys gebouwt hebbende, 't selve verlaet: Godt en is niet alleen allen oogenblick by sijn werck, maer woont daer oock geduerighlijck in.

Seraphinus Firmanus een geleert ende heyligh man, leght een secreet uyt, dat seer aenmerckens weerdigh is, segghende: Het leven der Heyligen wordt van Godt allen oogenblicken, ende in alle minste saken soo bestiert ende geregeert, dat alle dingen tot hun voordeel geschieden. Iae alle dinghen: want wy weten dat den ghenen die Godt beminnen, alle dingen ten goede komen a. Soo is't dat Godt de sijne met een seer sonderlinghe voorsichtigheydt beschermt: hy heeft op hen een ooghe gevestight, die niet in slaep en sal vallen. Hier van comt dien lieffelijcken strijt tusschen Godt en de heylighe menschen: hen en valt niet soeter, dan altijdts te volbrengen't gene Godt behaeght: ende Godt en wijckt aen dese niet, ende doet altijdts't gene hy weet dat de sijne begeeren. Ludovicus Carbo, een seer weerdigh man van onse tijden onder de Venetianen, leert door eenighe redenen, dat een

rechtveerdigh mensch soo gratieus by den Coningh des hemels is, dat hy't al verkrijght dat hy begheert. 'T welck Joannes den Apostel seer klaerlijck bevestight: Wy hebben betrouwen op Godt, ende wat wy begheeren sullen, dat sullen wy van hem ontfanghen: want wy sijne ghebeden bewaren, ende doen't ghene voor hem behaghelijck is a. Ende't selve herhaelt hy dry-maels, om dat wy gheen' oorsake en souden nemen van te mistrouwen.

Godt hadde aen den Prophete Ezechiel belast een onsuyver broot van gerste, boonen, vitsen, ende milie-saet te backen, ende dat met menschen dreck te bedecken. Den Prophete toonde dat hy daer van eenen grouwel hadde; ende terstont heeft Godt sijne sententie verandert b. Iacob den worstelaer seght: Ick en sal u niet laten gaen, voor dat ghy my ghebenedijdt sult hebben c. 'T is ghedaen gheweest. Den H. Thomas van Aquinen heeft in sijne sieckte eene begeerte ghehadt van uytlandtschen visch t'eten: ende siet, hy heeft dien terstondt mirakeleuselijck verkreghen. De sake is klaer; Godt sal den wille doen van de ghene die hem vreesen, ende sal hun ghebede verhooren ende hy salse saligh maken d. Iae, Godt die ontdeckt aen de sijne oock dinghen die seer verholen zijn: Sal ick voor Abraham konnen verberghen't ghene ick doen sal e? Ende Christus spreckt oock soo: Ick

hebbe u-lieden vrienden ghenoemt: want alle dinghen die ick van mijnen Vader gehoort hebbe, hebbe ick u kennelijck ghemaeckt a.

§. 5.

Den School-meester die de kleyne kinders leert schrijven, leyt somwijlen de bandt van den eenen, ende van den anderen en draeght hy geene sorge. Om wat reden? Dit kindt is van goeden aerdt, eerlijck, leersaem, gehoorsaem; t'ander is moyelijck, ongehoorsaem, niet handelbaer, luttel bequaem, gelijck een esel om op de lier te spelen. Soo doet Godt den wille der gener die hem vreesen, soo bewaert hyse, soo regeert hyse t'allen oogenblicken, ende in alle minste saken, dat het hen al ten besten profijte komt. Aen d'ongehoorsame ende wederspannige wort geseyt: Als ghy uwe ghebeden sult vermenighvuldight hebben, en sal ick niet verhooren b. Hoe gaet het aldus? segghense, waerom en bewaert ons Godt soo wel niet als dese, en die, en die? Ghy-lieden selve hebt de schuldt: D'ooghen des Heeren zijn op de rechtveerdighe, ende sijn ooren zijn tot hunlieder ghebeden. Maer des Heeren aensicht (een aensicht vol toorn) is over de quaedt-doenders, dat hy hunne ghedenckenisse vander aerde soude te niet doen c. Aen de ghehoorsame kinderen heeft Godt belooft: Als ghy door de wateren gaet, soo sal ick met u zijn, en de vloeden en sullen u niet overdec-

ken: als ghy in't vier sult wandelen, en suldy niet verbranden; ghy sult roepen, ende hy sal segghen: Siet, ick ben hier a. Ende ick sal hen eenen vierighen muer in't ronde wesen, ende tot eene glorie in't midden van hen b. Godt die maeckt gelijck sijnen throon van de ziele des menschs, die hem gheheel naer Godts wille voeght, ende rust daer in gelijck eenen Coningh. Datse nu kome, die sulck eenen mensch willen quetsen, als hen Godt gheenen oorlof en gheeft. Seer fray spreckt den H. Ambrosius: Godt slaept voor de flauwe menschen, ende waeckt voor de volmaeckte. Niet dat hy hen vergeet; die hy vermaent, berispt, verweckt ende kastijdt; maer dat hy sijne voorsichtigheydt door sonderlinge middelen ende vele teeckenen tot de sijne betoont. Jacob door sijnen broeder van sijn geselschap ondervraeght zijnde, antwoorde: 't Zijn de kindekens, die Godt my uwen dienaer ghegheven heeft c. Aldus heeft hy hem soetkens geleert (seght Chrysostomus) hoe grooten voorsichtigheydt Godt t'sijne waerts droegh. De goede menschen worden van Godt als vrienden, als kinderen besorght; doch de boose als slaven ende knechten. Ende al is't dat Godt by-naer tegen sijnen danck d'ordre der nature omkeert; verandert die nochtans duysent en duysent-maels ter liefde van sijne vrienden. Hier van komt het dat het leven der Heyligen van soo vele mirakelen ende wonderlijcke daden vol is.

Dese wonderlijcke voorsichtigheyt Godts is ghelijck eene leere de welcke Jacob, onder den blauwen hemel vernachtende, gesien heeft van d'aerde tot den hemel opgherecht. Den voorsichtighsten Godt heeft alle d'affairen des hemels ende den aerde vander eeuwigheydt afgheveerdight. Want hy streckt van't een eynde tot het ander sterckelijck, ende beschickt alle dinghen soetelijck a. Want, Vader uwe voorsichtigheyt regheert alle dingen van den beginne b. Wantter anders geenen Godt en is dan ghy, die alle dinghen besorght, om te betoonen, dat ghy niet onrechtveerdelijck het oordeel en vonnist. Dese voorsichtigheydt heeft sulck eene kracht, datse door geen dingh belet, bedrogen, vertraeght oft beweeght en kan worden; maer sy is soo soet, datse niet tegen natuere en doet, alle dingen seer sterckelijck ende soetelijck voorsiende en beschickende.

D'oude Heydenen hebben jet dierghelijcks gedroomt, die eene goude keten verlierden, de welcke uyt den hemel tot d'aerde tot gelaten wierdt, ende als sy't al versaemt hadde, weder in den hemel opgetrocken wiert c.

Dus in Godt is, heeft gheweest, ende sal wesen die wackere ende gheduerighe sorghe, door de welcke hy alle dingen aensiet, toestaet ende bekent, ende bekennende onderrecht ende regeert die met eene gestadige ende ons

onbekende ordre a. Maer dit is, 't welck wy de voorsichtigheyt noemen, van de welcke wy dickwils niet en twijfelen, maer klaghen gelijck kinderen die de straffe onderwijsinge des vaders haten. Laet ons dese klachten eens laten varen, ende willen wy wijselijck doen, laet ons volgen de macht die ons van boven treckt, ende oordeelen dat het recht is, dat het den mensche behage al dat Gode behaeght heeft.

Daerom laet ons dagelijcks tot Godts oneyndelijcke voorsichtigheydt loopen. Want als wy heel de wereldt door, soo vele ende soo groote boosheden sullen ghesien hebben, soo sullen wy dit met eenen dencken: Want hy siet van verre, dat sijnen dagh komen sal b. Is't dat wy van de wereldt onse ooghen op ons selven slaen, soo sullen wy eene soo wackere, soo volcomene voorsichtigheyt, ende soo vol liefde t'onswaerts bemercken, datter oock niet een hayrken van ons hooft en valt, sonder de wete oft verbodt der goddelijcker voorsichtigheyt. Hierom spreckt Augustinus met eenen verheven moedt: Wat sal my grebeken, al is't dat den vyandt mijne litten verscheurt, als Godt mijne hayren telt c?


Vorige Volgende