Logo DBNL
De sonne-bloeme (1700)

De sonne-bloeme

(1700)–Hieremias Drexelius–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het V. Capittel.
Met hoe grooten loon't betrouwen op Godt vergolden wordt.

Het helmet op't hooft, 't pansier aen de borste, den ancker op de zee is aen vele menschen behulpigh: ende niet-tegen-staende wordender vele gedoot die een helmet draghen, vele die met een pansier gewapent zijn, doorschoten, ende vele die eenen goeden ancker hebben, verdrincken: Maer die op den Heere betrouwt, ghelijck den bergh Sion, en sal inder eeuwigheydt niet beweeght worden a. Want gelijck gheene storm-winden, gheen ghewelt der baren de steen-rotse van Sion van hare plaetse en conde roeren, niet alleen om datse eenen bergh is, maer om dat het eenen bergh is Gode toege-eygent; alsoo en sal geen gewelt der ellenden dien mensch connen verporren, die in der waerheydt op den Heere betrouwt, ende begeert in alles den goddelijcken wille onderdanigh te wesen.

Dit betrouwen op Godt is een helmet, dat met geene wonden en can gebroken worden; is een pansier, dat met gheene pijlen en can doorboort wesen; is eenen ancker, aen gheen schip-brake onderworpen. Dese hebben wy als eenen ancker der ziele seker ende vast b.

§. 1.

Paulus den predicant der werelt bemerckte dat't betrouwen van sommighe sijne discipelen wanckelde, als of sy met een ydele hope onderhouden wierden: dus heeft hy dese, die te seer cleynmoedigh waren, willen onderwijsen, segghende: Laet ons d'onbeweghelijcke belijdinghe onser hope houden, &c. Dus en wilt u betrouwen niet verliesen, 't welck eene groote vergeldinghe heeft; want de verduldigheydt is u van nooden, op dat ghy den wille Godts doende, de belofte verkrijght. Want noch een luttel, ende een kleyn luttelken, en die toekomende is, sal komen, ende hy en sal niet vertoeven. Daerom en wilt u betrouwen niet verliesen, 't welck eene groote vergeldinghe heeft a.

En d'eerste vergeldinge van dese deught is: dit betrouwen en bedrieght noch en beschaemt niemandt. De hope en beschaemt niet b. De bedriegelijcke hope op menschelijcke dingen bedrieght duysent-maels, ende en maeckt nochtans de bedroghene niet voorsichtigher. Fraey spreckt Plato; De hope der menschen is eenen droom van de ghene die waken, ofte beter der ghener die begeerlijck sijn. In't jaer 1084. heeft Odo Bisschop, broeder van Guilielmus Coningh van Engelandt, door de waer-segghers bedroghen, ghelooft dat hy Paus van Roomen nae Gregorius

den VII. soude worden; ende om dat hy door't gelt den wegh tot dese hoogheyt sich soude banen, heeft hy dat t'alle kanten door onbehoorlijcke middelen by een vergadert; ende nu door de hope seer naer-by den Roomschen stoel, is van sijnen broeder Gulielmus in den karcker ghesteken; waer hy dry volle jaren volbracht heeft. Desen throon betaemde sulck eene hope. Ende Odo en heeft den Roomschen mijter noyt op sijn hooft gehadt. Aldus is aen vele andere hunne hope eene schade ende schande. De hope van den goddeloosen is ghelijck een licht wolcksken, dat van den windt wegh ghelicht wordt; ende ghelijck een dun schuym, dat van de water-baren verstroyt wordt; ende ghelijck eenen roock, die van den windt verstroyt is! ende ghelijck de ghedenckenisse van eenen voor-by-gaenden gast van eenen dagh a. De hope ende't betrouwen op Godt, en is geenen mensche schandelijck. De hope en beschaemt niet Weet dat niemant in den Heere ghehopet en heeft, ende is beschaemt gheweest. Want wie is in sijne gheboden ghebleven, ende is verlaten gheweest? oft wie heeft hem aengheroepen, en is van hem versmaet geweest b? Den Coninghlijcken Prophete David sy selven tot dit betrouwe verweckende, seyde: In u, Heere, hebb' ick ghehopet, ick en sal inder eeuwigheydt niet beschaemt worden c. Fraey spreckt den H. Augustinus: Wie isser die beschaemt wordt? die seght: Ick en hebbe

niet gevonden, dat ick hoopte Doch niet te vergeefs: want gy hoopte op u-selven, oft gy betrouwde op uwen vriendt: maer vermaledijdt is hy die sijn betrouwen op den mensch steldt. Ghy wordt beschaemt. Want de hope die gy op de leugen stelde, heeft u bedrogen: want allen mensch is leughenachtigh. Maer steldy uwe hope op uwen Godt, ghy en sult niet beschaemt worden: want den ghenen, daer ghy uwe hope op ghestelt hebt, en kan niet bedroghen worden a. De hope en beschaemt niet.

Overdenckt hier, bidd' ick u, 't betrouwen van Moyses, hoe hy niet en is beschaemt geweest. Als de Hebreen uyt Egypten treckende, allegader in groote benauwtheydt waren: want hen Pharao nu van achter vervolghde, ende van voren de bergen ende zee de vlucht beletteden; seght men dat Moyses aldus gebeden heeft: Heere, dit is uwe zee, ende dit is uwen bergh die ons belet; ende die kan door u gebodt geopent oft geslicht worden; de zee kan oock droogh worden; wy konnen oock door de locht vlieghen, is't dat u belieft ons aldus te behouden b. Dit gebeden hebbende, heeft hy met sijne roede op de zee gesmeten, door welcken slagh hy onversiens eenen gebaenden wegh, om daer door te gaen, getoont heeft. De hope en beschaemt niet. 't Eerste werck dan van't betrouwen, is niet te bedrieghen.

§. 2.

De tweede vergeldinghe van dit betrouwen, is Eene groote gerustheydt des levens. Die op Godt ernstelijck betrouwt, doet alle sijne ampten, hoe menighvuldigh sy zijn, sonder beroerte: oock blijde wesende in den teghen-spoet. Heere, datse blijde zijn alle die in u hopen a. Want door de hope zijn wy saligh gheworden b. Saligh zijnse alle die in hem betrouwen c. Den H. Augustinus schrijft seer fraey naer sijne ghewoonte op dese woorden des Psalms: Want ghy d'arbeyden uwer handen sult eten! saligh zijdy, ende u sal wel zijn d. Het schijnt aen de gene die dit niet wel en verstaen (seght hy) verdraeyt geseyt te zijn: want hy hadde moeten seggen: Ghy sult de vrucht van uwe arbeyden eten. Want vele eten de vrucht van hunnen arbeyt: sy arbeyden in den wijngaert, sy en eten den arbeydt niet, maer't gene van hunnen arbeydt wast, &. Wat bediet het, Gy sult d'arbeyden uwer vruchten eten? Nu hebben wy den arbeydt, de vrucht sal daer naer volgen. Maer om dat oock den arbeydt selve niet sonder vrucht en is, om de hope, van de welcke wy een luttel te voren spraken: Door de hope verheughende, in de tribulatie verduldigh; soo verheught ons nu onsen arbeydt, ende maeckt ons blijde door de hope. Heeft dan onsen arbeydt connen ghe-eten worden, ende heeft hy connen verblij-

den, hoedanigh sal de vrucht des arbeydts wesen, die ge-eten wordt a?

Het is een oudt spreeck-woort der Hoogh-duytschen, 't welck men oock op den muer plagh te schrijven: Wie alle sijne dingen Gode beveelt, sal hier gherust, ende daer (te weten in den hemel) saligh wesen. Voorwaer't is alsoo: alle sijne dingen Gode bevelen, geeft ons hier eene gherustheydt, ende hier naemaels de saligheydt. Maer soo moeten wy't Godt al bevelen; soo moeten wy't al gelijckelijck van Godts handt ontfangen, dat hier niet uytgenomen en worde. Seer klaerlijck heeft dien godtvruchtigen schrijver geleert: En bemerckt (seght hy) desen regel: Alle dingen van Godts handt t'ontfanghen, is eenen soo algemeynen regel, dat men daer van niet en moet uytnemen: soo dat-men niet alleen d'uytwendige cruyskens ende quellingen der wereldt, ende van onsen even-naesten, van Godt en moet ontfanghen, maer oock d'inwendighe, die uyt onse onvolmaecktheden spruyten: Want de ghene die Godt beminnen, kome't al tot goedt b.

§. 3.

De derde vergeldinghe is, eene vromigheydt in teghenspoedt, ende een ghemoedt dat door gheen' ellende en kan verwonnen worden. De rechtveerdighe zijn als een eeuwigh

fondament, &c. Den rechtveerdighen en sal inder eeuwigheyt niet omghestooten worden a. Den kloeckmoedighen Coningh David singht: In den Heere hopende, en sal ick niet kranck worden b. Seer wel spreckt Theodoretus: Hebt Godt voor uwen gouverneur ende voer-man, ende dat alle uwe dinghen van sijns voorsichtigheyt hangen: want soo suldy onberoerlijck ende onveranderlijck blijven. Aldus hebben sich soo veel hondert duysent Martelaren ghedragen. 'T is eene nieuwe ende selsame sake in de paleye te hangen, aen de zijden gebrandt te worden, ende nochtans daer mede te gecken en te lacchen. 'T en is niet nieuws, dat een jeghelijck komt gheloopen, als de Princen gaven in de griel worpen, als de giften aen de soldaten uytgedeylt worden, als men wijn oft koren, oft vleesch uytdeylt: maer als men de hoofden afkapt, als de fruyt pannen, als de raders ende galghen voortghebracht worden, als men alle soorte van pijnen aendoet, dat-mender nochtans vint die'er na loopen, ende strijden wie d'eerste sal sterven, dit is nieuw, dit en is noyt gehoort: nochtans (spreckt Eusebius) hebb' ick dit met mijn oogen gesien, datter ontallijcke in Egypten buyten de mueren der stadt ongebonden nae't veldt gheleydt wierden, daer den eenen den anderen willende voorkomen, sijnen hals uyt stack: de beulen en de sweerden gebraeckender; sy saten vermoedt van te

pijnigen, sy moesten dat met beurten doen, sy moesten de sweerden veranderen; den dagh was te kort; niemandt van hen, oock niet de kleyne kinderen, en was bevreest. Siet hier onverwinnelijck vrome mannen ende vrouwen: gelijck den bergh Sion en wierdense niet beroert. Tot desen propooste leert seer wel den H. Ioannes Chrysostomus. Hy heeft een onveranderlijcke, vaste, gestadige, ende onverwinnelijcke hope in Godt eenen bergh genaemt. Want gelijck hy, die ontallijcke geschutten ende gereetschap der oorloge ghebruyckt, nochtans gheenen bergh en sal konnen slichten oft krencken; soo sal hy oock met ydele handen t'huys keeren; die den genen bevechten wilt, die sijne hope op Godt ghestelt heeft. Maer waerom en heeft hy niet alleen gheseydt, als eenen bergh, maer heeft van den bergh Sion mentie gemaeckt? Om ons te leeren dat wy den moet in d'ellenden niet en moeten verloren gheven, noch ons van haer laten verwinnen, maer ons op de hope in Godt verlatende, alle dingen ende oorloghen, twisten ende beroerten vromelijck verdragen. Want, ghelijck desen bergh, die somtijdts van d'inwoonder heel verlaten hadde geweest, tot den voorspoet der voorledene tijden gekeert was, sijnen voorgaenden staet hernomen hebbende, als d'inwoonders nu weder gekeert waren, ende wonderlijcke teeckenen daer ander-mael geschieden: alsoo oock en wort eenen vromen en klock-

moedighen man niet omghestooten, al wordt hy van ontallijcke ellenden overvallen a.

Die in den Heere hopen, sullen hunne sterckheydt veranderen (de menschelijcke kranckheydt in eene goddelijcke) sy sullen vederen aennemen als arenden; sy sullen loopen, ende niet arbeyden; sy sullen wandelen, ende niet beswijcken b. Saligh zijnse alle die in hem betrouwen. Doet dan mannelijck, ende laet u herte versterckt worden, alle die in den Heere hopet c.

§. 4.

De vierde vergeldinghe: Van seer vele sonden vry te wesen. Ende sy sullen niet misdoen alle die in hem hopen d. 'T is eene volmaeckte bekeeringe tot de deught, naer't ghetuyghen van Bernardus, als ons niet en lust, dan't ghene betaemt oft gheoorloft is. Ende dan sal ten laetsten den wille volmaeckt wesen, als hy ten vollen goedt, en wel volcomen sal zijn e. Maer dien heeft eenen wel volcomen, ende ten vollen goeden wille, die nu niet meer sijnen eygen, maer, in de plaetse van sijnen, Godts wille omhelst, en aen dien sy selven met eene seer devote vernederinge onderworpt. Ende dusdanighen is die Gode in alle dingen betrouwt. Maer alle die dese salighste conste verstaen, ende dadelijck hen selven volcomelijck, soo aen de goddelijcke voor-

sichtigheydt, als aen Godt wille overleveren, en sullen gheene sware opvallen der sonden vreesen. Het waerachtigh betrouwen op Godt en weirt niet alleen de beroerte van een ongerust herte, maer neemt oock wegh de slappigheyt en de verouderinge des geests, die dese contrarie is. Bernardus bevestight dit overvloedelijck: Aldus, spreckt hy, sal den gheest, is't dat hy op sy selven niet en staet, maer van Godt versterckt wordt, over sy selven connen heerschappije hebben, op dat alle onrechtveerdigheydt over hem gheene heerschappije en hebbe. Aldus, segg' ick, en sal geen gewelt, geen bedrogh, geen aenlocksel sulck eenen, die op Godt steunt, connen oft staende te neder legghen, oft heerschappije hebbende onderworpen. Anders arbeydt hy te vergheefs, indien hy op Godt niet en steunt. Leert dan op Godt betrouwen, al waren u alle dinghen contrarie: leert tegen de hope in de hope gelooven, ende den wille des Heeren sal door uwe handt voor spoedighen voortgangh hebben a

§. 5.

De vijfde vergeldinge: Door dit waerachtigh betrouwen op Godt wordt den mensch als al-machtigh. Paulus roept vrymoedelijck: Alle dinghen vermagh ick door den ghenen die my versterckt b. Ende al is't dat-men teghen een jeder van ons hier moghte

seggen; Volght gy Paulum van verre, ende kust sijne voet-stappen; niet-tegen-staende magh een jeghelijck, die op Godt betrouwt, kloecmoedelijck segghen: Stelt my neffens u, en laet wiens handt ghy wilt teghen my strijden a. Is Godt voor ons, wie kan ieghen ons b? Doch, waer toe dienen soo vele getuygenissen? Christus seght het opentlijck: Kondy ghelooven, alle dinghen zijn moghelijck den gheloovenden c. Op welcke woorden Christi seer fraey den heylighen Bernardus spreckt: Hoe en soude't niet al moghelijck wesen aen dusdanigen, die daer steunt op den ghenen die't al vermagh? Daer en is niet dat Godts almoghentheydt meerderen luyster gheeft, dan dat hy alle menschen die op hem betrouwen, al machtigh maeckt. Is hy niet al-mogende, die't al mogelijck is d?

Waer in ick niet en wete ofter oyt jet fraeyders geseyt oft beschreven is, dan't gene den selven Bernardus gheseydt, ende met dese woorden beschreven heeft: D'aldersoetste miltheydt en ontbreckt noyt aen de gene die in hem hopen. Want dit is alle de verdienste des menschs, alle sijne hope op den genen te stellen, die den gheheelen mensch saligh ghemaeckt heeft. Onse Vaders hebben in u gehopet, sy hebben in u ghehopet, ende ghy hebtse verlost, sy hebben tot u gheroepen, ende sy zijn behouden; sy hebben in u ghehopet,

ende en zijn niet beschaemt. Alle vergaderinghe des volcks hopet in hem: want alle plaetse die uwen voet sal betreden, sal uwe wesen. U lieder voet voorwaer is uwe hope, ende soo verre die sal voortgaen, sal sy verkrijgen; is't datse nochtans gheheel op Godt ghehecht wordt, om vast te wesen, en niet te wanckelen a.

Nae dat d'Apostelen den Heere secretelijck gevraeght hadden, waerom sy dien maensuchtigen jongelingh, die van den boosen vyandt beseten was, niet en hadden konnen verlossen; soo heeft Christus dit hunne mistrouwigheyt toegheschreven: Want voorwaer, ick segghe u lieden, is't dat ghy een gheloove hebt als een mostaert-saet, soo suldy tot desen bergh segghen? Gaet van hier derwaerts over, ende sal daer over gaen, ende niet en sal u onmogelijck zijn b. Hier en wordt niet alleen het Christen geloove gepresen, maer oock dat betrouwen, 't ghene sich soo met d'Almogentheyt Godts bekleedt, dat het alle sware saken bestaet, ende wonderlijcke daden uytrecht. Al is't dat Christus niet geseyt en heeft; Doet mirakelen, maer, Hebt't gheloove Godts; laet varen de klachten teghen Godts beschickinghe, verwint de kleynmoedigheydt die in sware saken een achterdencken krijght, verjaeght van u alle mistrouwigheyt: kondy met de voeten de serpenten en draecken niet verpletten, treedt onder de voeten de hooveer-

dije: condy met uwe stemme't vyer niet uytblusschen, bluscht den brandt uwe onkuysheden; condy de leeuwen niet breydelen, de luypaerden en tigers temmen, bedwinght uwe gramschap; condy de doode niet verwecken, verwindt den haet-en-nijdt, den welcken tot groot achterdeel soo levendigh is; condy de dorre boomen niet doen groeyen, maeckt dat uwe gierige hant mildelijck aelmoessen geeft. Dit is't dat Christus versoeckt: Hebt't gheloove Godts. Die dit heeft, treckt uyt alle quaeden jet goedts, uyt alle loot vergadert hy wat silvers ende gouts, 't welck eene godtlijcke conste is. Want, soo Boethius spreckt, Godts kracht is alleen, aen de welcke oock het quaedt goedt is, als men uyt dat quaedt eenigh goet treckt, 't selve naer de gelegentheydt gebruyckende a. Maer hier van sullen wy elders breeder spreken.


Vorige Volgende