Logo DBNL
De sonne-bloeme (1700)

De sonne-bloeme

(1700)–Hieremias Drexelius–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het II. Capittel.
Oft het kan gheschieden, dat jemandt noyt bedroeft en wordt, ende oft dit te verkrijghen is door die konste, door de welcke wy onsen wille naer den godtlijcken voeghen.

Salomon, die zee ende dat groot wonder der menschelijcker wijsheydt, heeft heel vrymoedelijck gheseydt: Den rechtveerdighen en sal niet bedroeven, wat hem oock overkomt a. Den alderwijsten Coningh spreckt van teghenspoedighe saken, die by gevalle eene goede ziele tegen haren danck, ende anders dan sy wilt overcomen: als of

hy seyde: 'T ghene men al willens doet, als sonden ende misdaden, maeckt eenen goeden mensch voorwaer beanghst, ende bedroeft hem: maer de dingen die der fortuyne oft gevalle onderworpen zijn, als verlies van goet, van eere, gesontheyt, verlies van vrienden ende maghen, en zijn een rechtveerdigh man soo seer niet bedroevende ende quellende, oft hy en acht die oock seer dickwils voor weldaden; noch en houtse voor geen quaet, maer voor een oeffeninge der lijdtsaemheyt, ende is Gode voor dese danckede, ghelijck het wel reden is. Want alle ellenden is aen een vroom ende deughdelijck ghemoet een occasie van deught. Daerom Hugo dese woorden, Wat hem oock overkomt, diepsinnighlijck uytleggende, seght: Gelijck't gene den Philosoph noemt Accidens (by exempel, wit oft swart) can ergens bygevoeght oft afghedaen worden, sonder de sake in haer selven te bederven (by exempel, eenen steen can dit oft dat coleur ontfangen, sonder daer mede bedorven te worden) soo gaet het met d'ellende ende tribulatie van desen tijt; sy can in den rechtveerdigen wesen en niet wesen, sonder dat hy om de selve ontstelt worde, oft sich bedroeve.

Voorts den H. Paulus betuyght genoeghsamelijck, dat eenen rechtveerdighen allen uytwendigh quaet met een rechtsinnigh ende bly herte ontfanght: Ick ben vervult, seght hy, met vertroostinghe, ick overvloede van

blijdtschap in alle onse tribulatie a. Niet alleen in honger ende dorst, niet alleen in gevangenisse ende plagen, maer in alle ellende ende teghen-spoeden, in alle onse tribulatie. Ende ick en hebbe niet alleen een cleyne blijtschap maer, ick ben vervult met vertroostinghe, ick overvloede van blijdtschap, oock als ick ghegeesselt worde, als ick ghesteenight worde, als ick schip brekinghe lijde. Severus Sulpitius en heeft den heylighen Martinum Bisschop van Tours in soo vele jaren noyt toornigh, noch droevigh, maer altijdt stil van moede, ende sijns selfs ghelijck ghesien. Alsoo voorwaer en sal den rechtveerdigen niet bedroeven wat hem oock overcomt. Den H. Chrysostomus dese sententie volcomelijck bevestigende, seght: Daer en is niet dat swaer ende bitter is, dan in Godts gramschap te vallen; behalven dit en can geene quellinghe, geene lagen, noch jet anders ter wereldt eene voorsichtige ziele pijnlijck vallen. Jae dat meer is, ghelijck als men een cleyn gensterken in eene groote zee worpt, dat terstont uyt sal gaen: soo sal oock quellinghe, hoe groot datse oock is, terstont vergaen ende verdwijnen, indiense aen een siele overcomt, die haer nergens in beschuldight en vindt b. Den selven S. Ian Guldemont, om de sake breeder als voor ooghen te houden, de ziele met den hemel verghelijckende, spreckt aldus: Den hemel is verhevender dan den

slagh-reghen: ende den selven, als hy met wolcken overdeckt wordt, schijnt wel jet te lijden, maer en lijdt niet. Aldus wy lieden al meynt jemandt dat wy jet lijden, en lijden niet; dat is, men meynt dat wy met droefheyt als met wolcken overdeckt worden, maer wy en bedroeven ons niet. Maer laet het ons de menschelijcke kranckheydt toe-gheven, dat wy ons eenigsins bedroeven oft rouwigh sijn, maer hoedanigh oft hoe luttel is dat? Ambrosius seght: Dat in dese (te weten, in den arbeyt oft verdriet) eenige bitterheyt zy. Wat eene droefheyt en verberght eene vrome siele niet? Ick moet voorwaer bekennen dat de zee diep is, al is't dat den oever geene diepte en heeft: dat den hemel claer is, al is't dat hy ondertusschen met wolcken bedckt wort: dat d'aerde vruchtbaer is, al is in sommige plaetsen steenachtigh en dorre: dat het koren op't veldt schoon ende vol staet, al loopter wat onkruyts ende wilde haver onder ghemengelt. Peyst dat alsoo den oost van eene heylige conscientie ondertusschen met eenigen bittere droefheydt ghemenght is: doch dese wort (is't datter by aventure eenigen tegenspoet oft bitterheyt overcomt) als eene wilde haver onder de schoven van een saligh leven, oft een bitter onkruyt onder het soet koren verborgen a. Dus en sal den rechtveerdigen niet bedroeven wat hem oock overcomt. Hy sal de droefheyt wel gevoelen, doch geen con-

sent daer in gheven: den hemel sal wel met wolcken overdeckt worden, maer niet bedorven oft geschonden; het onkruyt sal sich wel onder de terwe mengelen, maer die niet beschadigen. Sijn quade niet te gevoelen en is in den mensche niet; maer dat niet te verdragen, en is niet mannelijck.

§. 1

Niet alleen de wijsheyt der Christenen en heeft dit verstaen, maer d'oude Heydenen hebben van dese kloeckigheydt des gemoedts oock wel gheweten. Want Horatius den Poët heeft daer seer wel af gesproken:

 
Een oprecht man, en standtvastigh
 
Van ghemoet, en heel waerachtigh,
 
En sal in sijn vast opset
 
Worden door gheen kracht belet:
 
Sal door't dreyghen van sijn borghers,
 
Door tyrannen, door verworgers,
 
Sal door pijnen, door ghewelt,
 
Worden niet een hayr ontstelt.
 
Keert de wereldt't opperste onder
 
Door tempeesten, blicksem, donder;
 
Omberoert en onversaeght
 
Hy daer naer gansch niet en vraeght a.

Laet alle dingen onder-op waerts keeren, dat den hemel valle; onder dit swaer gewichte en sal een herte, op Godt betrouwende, niet vreesen. Dit herte is met seer groote ende menigvuldige beloften gewapent. Godt roept

over-luyde: En wilt mijn ghesalfde niet raken a, die ick met d'olie mijner gratie ghesalft hebbe. Ende seker de zielen der rechtveerdighe zijn in Godts handt, ende het torment der boosheydt en sal hen niet raken b. Ende by Zacharias: Wie u lieden raeckt, die raeckt den appel van mijn' ooghe c. Den H. Joannes seght: Wy weten dat alle die uyt Godt gheboren is, niet en sondight (schendende de liefde door eene dootsonde) maer Godts gheneratie bewaert hem, ende den boosen en raeckt hem niet d; te weten, met sulck eene macht, dat hy hem soude mogen verwinnen.

Sennacherib Coningh van Assyrien heeft alle de steden van't Iodtsche landt inghenomen, maer Jerusalem en heeft hy niet connen winnen, noch oock beleghert, jae niet eens ghesien. Opentlijck seght dat Isaias: Die seght den Heere over den Coningh der Assyriers: Hy en sal in dese stadt niet inkomen, ende hy en sal daer gheenen pijl schiete; ende gheenen schildt sal in haer plaetse krijghen, ende hy en sal in haren om-gangh gheenen wal maken e. Soo is oock eenen rechtveerdighen, wiens wet is den wille Godts, allenssins onverwinnelijck, Niet en is hem bedroevende wat hem oock overkomt: al heeft hy pijne in alle sijne leden, al wordt hy van d'armoede overvallen, al wordt hy met duysent ellende verdruckt, hy is nochtans met

een sterck ende verheven gemoede Godt seer vastelijck om helsende, ende oock als dan sy selven geheelijck naer den godtlijcken wille voeghende. Ende waerom en soude hy dat niet connen doen hy heeft d'ermen der liefde vry, die, indien hy niet en wilt, noyt en connen met eenighe ketenen ghevetert worden; maer die met een eeuwigh om-helsen (begeert hy) aen den godtlijcken wille sullen hangen.

Men seght dat een wel gheleert ende seer deughdelijck man, als hy eenige groote swarigheyt ende quellinge hadde, pleegh te seggen: Weest ghegroet alderbitterste bitterheydt, vol van alle gratie ende benedictie. Wat is dit anders dan met den Philosoph Socrates't vernijnigh cruyt al lacchende te drincken? Oft, om beter te seggen; wat is dit anders dan met den H. Apostel Andreas het cruys, oock van verre begroet ende, t'om helsen? Voorwaer alsoo groet men (soo men seght) den tuyn om den hof; en bemint men den boom om de vruchten.

§. 2.

Ghy sult segghen: Soo disputeert men in de scholen, maer t'huys leeft men al anders. Den honger, oneere, verlies van goet, 't gewelt der sieckten en verblijden niemant: want al dit en comt ons niet seer sacht aen. Het soude moeten eenen yseren mensch wesen, die in dusdanige quellingen noch soude bly van herten wesen.

Vergevet my, mensch, my dunckt dat ghy een van de vrienden van Job zijt, de welcke hy stoutelijck aensprack, segghende: Lastighe troosters zijt ghy al te samen. Mijne vrienden zijn vol van woorden; tot Godt druypt mij' ooghe a. Sy druypt, ick en loochene het niet, ende dit en is geene welluste; maer sy druypt tot Godt, dat is eene bestandige ende vaste genoechte: Godt en sal den simpelen niet verworpen, noch de handt uyt reycken tot de boose: tot dat uwen mont met lacchen vervult wordt, ende uwe lippen met jolijdt b. Wat wildy hebben? De handt Godts heeft my gheraecktc. Het is veel saligher van dese handt gheslagen, dan van eenige andere ghestreelt te worden. Dese handt des Heeren gheneest oock alleen door haer aenraken; slaende en maecktse niet sieck, maer gesont; en doodt niet, maer geeft het leven. Dit seyde Job tot sijne vrienden, dit segghe ick u oock. Ende vraghe u met eenen: Waer't dat u jemandt met een ijsere handt-schoen sloegh, ende dede bloeyen, soudt gy die handt-schoen in recht roepen? de handt heeft het gedaen; suldy de handt doen ter vierschare comen? den mensch heeft u beschadight. Aldus deckt Godt de handt daer hy mede slaet, nu met een ledere handt-schoen, nu met een houte, nu oock met een ijsere; nu straft hy u met den hongher, nu met oneere, nu doet hy desen mensch tegen u opstaen, nu eenen anderen, somwijlen ca-

stijdt hy u door uwe neven, door uwe huys-ghenoten, door uwe broeders. Wat ghebreckt u nu? 't is de selve handt Godts, 't is den selven Godt die u slaet, maer hy slaet u op een andere ende andere maniere, door andere ende andere. O mensch, wat murmureert ghy dan? desen schelm is d'oorsake van dien haet en nijt dien rabaut heeft my tot dese benautheyt gebracht; desen nacht dief heeft my van alle mijne jonste ende gelt berooft. Wat seght ghy hier, dwasen mensch? waerom kijft ghy teghen de handt-schoen? let op de handt, siet op Godt die u castijdt: Godt heeft u alle dese dinghen ghedaen. En zijt gy niet gedachtig waer van ick boven vermaent hebbe? dat dien alderheylighsten Coningh gheswegen heeft, jae oock stom gheworden is, dit alleen overdenckende, Want ghy hebt het ghedaen. Ecclesiastes van den goeden ende quaden dagh dispurerende, seght: Want ghelijck Godt desen, soo heeft hy oock dien ghemaeckt, op dat den mensch teghen hem gheene rechtveerdighe klachten en soude vinden a. Waerom en schicken wy dan Gode ten minste dien lof niet toe, dien wy den Chyrurgijn toe schicken, tot den welcken wy segghen, als hy een aposteumie wel open ghesneden heeft: Seer wel meester, door dese wonde die ghy my ghegheven hebt, verhope ick de ghesontheydt: Wy prijsen oock eenen Medicijn, die onder sijnen thriakel het slanghen-

vleesch soo mengelt, dat het groote gesontheydt veroorsaeckt: waerom sullen wy dan Godt berispen, dat hy onder sijne medicijnen de sonden der menschen ende ongerechtigheden mengelt? Weet dan, dat Godt de reden van sijne wercken wel weet, oock als wy die niet en weten. Maer daer-en-tusschen murmureren wy al heymelijck teghen Godt. O Heere, hoe bitterlijck slaet uwe handt! ghy hebt te vrome armen om te slaen. O Christen mensch, en beschuldight Godt niet, dat hy te straf in te slaen is, gy ziet al te delicaet om te verdragen: dat u maer eens eene quade locht en rake, dat u den Chyrurgijn maer en come wat etters uytdouwen, ghemeynt te sterven. Den rechtveerdighen sal zijn, ghelijck een eeuwigh fondament, &c. Den rechtveerdigen en sal inder eeuwigheydt niet omghestooten worden a. Hy blijft ten laetsten daer staen, daer hem niet en sal verjaghen, niet en sal vervaren. Ten sal den rechtveerdigen niet bedroeven, wat hem oock over comt.

§. 3.

Seneca schrijft tot sijnen vrient Lucilius: Ick en begeere niet dat u oyt de blijtschap ontbreke; ick begeere dat u die't huys gheboren worde: sy sal u daer geboren worden, is't datse alleenlijck binnen u is. Alle d'andere genoechten en vervullen't herte niet; maer verheugen alleen het aensicht: sy zijn licht

ende cleyn, 't en zy dat gy misschien gelooft dat hy blijde is die lacht. Het herte moet blijmoedigh, ende betrouwende, ende boven alle dingen verheven sijn a. Het is inder waerheydt alsoo: dat het herte boven alle dingen tot Godt opgeheven zy, soo van de beliefte ende wille Godts hangende, dat hem noch voorspoedt en verheffe, noch teghenspoet cleynmoedigh en make: ende aen't welck de versmadenisse der wellusten eene ware welluste zy. Dit herte soo vry, soo onvervaert ende stantvastigh, soo vry van alle eerloose vreese, van de blinde onkuyscheyt, ende vuyle begeerlijckheden: wiens eenigh goet Godt is ende sijnen godtlijcken wille: wiens eenigh quaet is van Godt en sijnen godtlijcken wille afgekeert te zijn: dit herte, segge ick, en sal gheene sake bedroeven, wat hem oock over comen sal; dit herte aldus ghevestight, moet nootsakelijck, oft het wilt oft niet, eene gedurige vreught hebben, ende een hooge ende van boven comende blijtschap b. Alle andere blijtschappen sijn, oft niet eerlijck, oft kranck, ende buyten den mensch. Ende aldaer't ghemeyn volck sich in vermaeckt, heeft eene cleyne, vergangelijcke, ende voorby-gaende genoechte: ende alle aen gebrachte blijdtschappen heeft gheene vastigheydt. Heel anders is't met de blijdtschap van een rechtveerdigh man. Want, ghelijck Seneca getuyght, dese spruytende uyt haer selven,

is ghetrouwe en vaste, sy groeyt ende blijft hem by tot den uytersten toe. Let op dese woorden, Blijft hem by tot den uytersten toe. 't Welck oock met de reden selve bestaet: want de deught alleene geeft een eeuwige ende geruste blijdtschap: comter eenigh beletsel, dat comt als eenighe wolckskens die van onder drijven, ende noyt den dagh en verwinnen a. Want voorwaer, een herte dat aen den godtlijcken wille hanght, is gelijck den staet der wereldt boven de Mane:

 
Een eeuwigh klaer en schoonen dagh,
 
Die noyt duystere wolcke en sagh b.

Want gelijck dat opperste ende geschickste deel der wereldt noch wolcken, noch onweder en heeft, noch en wordt van gheene storm winden bevochten, ende is van alle beroerte vry: soo is oock een herte ghestelt, dat den godtlijcken wille volstandelijcken aen-hanght; 't is gerust, vry van alle beroerte, stille ende geset; niet en sal dat bedroeven wat hem oock over-comt. Soodanighen rechtveerdigen man en sal geen ongeschickte vrolijckheden noch dertelheden toonen, noch overdadige banketten hanteren: dat is eene geruste en verborgene blijdtschap, ende met eene statigheydt ende rijpigheydt des ghemoedts vermenght. Want't en is anders niet dan eene inwendighe ruste, vrede, ende eendrachtigheydt des ghemoets, ende eene grootheydt met sachtmoedigheydt gevoeght.

Welcke dingen de boose ende dwase menschen niet en hebben: in de welcke de begeerlijckheden selve tegen malkanderen al knibbelende kijven ende strijden, ende in hunne herten altijdt domineren, als eenige benden ende heyr legers van oneerlijcke oft bittere gepeysen. Eene goede ziele, ende die aen den godtlijcken wille in alles onderdanigh is, en sucht noyt om haren teghen-spoedt, versmaedt mannelijck alle avonturen: al datter geschiedt verdraeghtse verduldighlijck, ende keert het al in't goet, ende en is noyt over Gode clagende. Dit is die ruste ende hoogverheventheydt der ziele, die in vrede ende buyten allen gevaer ende beroerte gestelt is; dit is dese blijdtschap uyt de kennisse ende onderdanigheyt des godtlijcken wils voortcomende, die soo groot ende onberoerlijck is, dat geene sake den rechtveerdigen bedroeven en can wat hem oock over comt. Want't ghene de Wijsheydt in de H. Schrifture spreckt, belooft den godtlijcken wille oock: Die my hooren sal, sal met versekertheydt woonen, ende sonder vervaertheydt buyten allen quaedt austena. Dat den H. Ambrosius ons dit leere: Een wijs man en wordt door de pijnen des lichaems niet ontstelt, noch door't onghemack gequelt; maer blijft oock in d'ellenden gelucksaligh. Want de saligheydt des levens en is niet in de wellustigheydt des lichaems gheleghen, maer

in eene conscientie die suyver is van alle sonde a.

§. 4.

Den rechtveerdigen mensch dan gevoelt wel d'ellenden, want gheene deught en neemt het ghevoelen van den mensch wegh; maer hy en vreest die niet, ende is boven alle dese. Seneca spreckt seer claerlijck: Eenen goeden man en can niet quaedts over comen b. Als of hy andtwoorde: Ick belijde, hem can wel eenighen teghenspoed over comen, maer niet quaedts; ende daer in dooldy. Ghelijck soo vele rivieren de siltigheydt der zee niet en verminderen; soo en verstoort oock't ghewelt van de teghen spoedighe saken't ghemoedt van eenen vromen mensch niet. Hy blijft in eene ghesteltenisse, ende al wat hem over comt, verandert hy naer sijn gemoet. Want hy is machtiger dan alle uytwendige dingen; ende ick en segge oock niet dat hy't niet en gevoelt; maer hy verwintse, ende anderssins gerust ende stilmoedigh, verheft sich teghen allen aenstoot. Allen tegenspoedt houdt hy als beproevingen. Dusdanighen inder waerheydt was Job, dusdanigen was den Coningh David. Want, seght hy, al wandelde ick in't midden van de schaduwe der doodt, soo en sal ick gheen quaedt vreesen, want ghy zijt met my c. Is Godt met ons,

wie sal teghen ons wesen a? Den H Paulinus seyde: Is Godt voor my, soo sullen oock de spinne kop-webben my als eenen dry-dobbelen muer wesen: maer is Godt teghen my, soo sal oock dese subtijle webbe my meer connen beletten dan eenigen muer. Soo is't aen Felix Priester van Nolen geschiet, den welcken aen den Heydenen hunne godtloose offeranden verweten hebbende en vervolght zijnde, heeft sich tusschen d'enghde van twee mueren versteken: welcker ingangh soo de vervolghers met versche spinne-kop webben behanghen saghen, en hebben gheen achterdencken ghehadt dat daer jemant sy selven versch soude versteken hebben.

Inder waerheydt, de rechtveerdighe hebben gheroepen, ende den Heere heeftse verhoort, ende uyt alle hunne tribulatien verlost b. David heeft dit aen de wereldt bekent ghemaeckt: Ick hebbe den Heere ghesocht ende hy heeft my verhoort, ende uyt alle mijne verdruckinghen heeft hy my verlost. Oversulcks, Ghebenedijdt zy Godt, die ons in alle onse tribulatie vertroost, op dat wy selve oock hen souden troosten, die in alle bedrucktheydt zijn c. Wat datter oock overcomt, 't en sal den rechtveerdighen niet bedroeven. Want gelijck den appel van d'ooge Christi niemandt en conde raken, dan den ghenen, van den welcken Christus die wilde

gheraeckt hebben; soo weet een deughdelijck mensch voorseker dat hem oock niet een hayr sonder Godts wille en sal ontnomen worden. Weet hy dat Gode jet behagelijck is, staet terstont veerdigh ende roept: Dat uwen wille gheschiede, ghelijck in den hemel, oock op der aerde: my en sal niet bedroeven, wat my naer den godtlijcken wille sal overcomen. Hierom sendt den Propheet Isaias als boden tot alle deughdelijcke menschen, hen bevelende datse hen dese bootschap souden doen: Seght den rechtveerdighen, DAT HET WEL IS a.

Maer, ô Isaia, desen man is sijn alderliefste huys-vrouwe afgestorven. Dit niet-tegen-staende (seght hy) seght hem, Dat het wel is. Maer sijn huys is hem afghebrandt: seght hem even wel, Dat het wel is, Maer hy is van sijn officie ende alle sijne jonste berooft: seght hem, Dat het wel is. Maer hy heeft eene groote schade in sijn eere geleden: Noch en is't niet quaet. Maer nu sijn hem alle sijne kinderen afgestorven: seght hem niet te-min, Dat het wel is. Maer hy heeft eene groote somme gelts verloren; noch seght hem, Dat het wel is; want hy soude selve verloren gegaen hebben, indien hy sijn geldt niet eerst verloren en hadde.

Jacob sliep onder den blauwen hemel, d'aerde diende hem tot een bedde, eenen steen was sijn oor-kussen; dit was (ick bekenne't)

eenen harden slaep, maer hy sagh d'Enghelen hier en daer gaen ende comen, ende Godt op't sop van de leedere rusten a. Aen vele menschen duncken alle dingen soo hardt als steenen te wesen, nochtans weten sy dat d'Engelen ront-om hen waken, ende sien dat Godt hunne ellenden ghedurighlijck aenschouwt; hierom en bedroeft hen niet wat hen overcomt. Dus rechtveerdighen als eenen leeuw betrouwende sal sonder vervaertheydt zijn b.

Alphonsus dien grooten Coningh van Napels ende Arragon, die nu oudt zijnde, de boecken van Titus Livius ende Julius Cesar dagelijcks gelesen heeft, die de Brieven van Seneca in de Spaensche tale overgheset heeft, ende niet alleen in de wereldtlijcken Schrijvers sijn vermaeck en nam, maer die oock den heelen Bijbel, soo van't out als't nieuw Testament, t'samen met d'uyt-leggingen, veertien-maels, niet als overloopende, maer heel aendachtelijck uytgelesen heeft; desen Coningh, segghe ick, die soo seer in de deught ende wetenschap ervaren was, heeft onder soo vele andere dese godtlijcke leeringe sijnen nae comelingen achter gelaten. Want gevraeght zijnde, wie hy in dese werelt voor geluckigh hiel? heeft geantwoort: Desen achte ick heel geluckigh in dit leven, die sy selven aen Godt den Heere uyt een over groote godtvruchtigheydt ende af-

fectie beveelt, ende al dat hem overcomt, niet anders en prijst noch en ontfanght, dan als eene sake van Godt gedaen a. Sullen wy dit niet voor eene godtlijcke antwoorde houden, ende voor een stemme die uyt den hemel gecomen is? Eenen Enghel uyt den hemel en soude niet waerachtelijcker, noch heylighlijcker connen spreken.

§. 5.

Heraclides van Alexandrien verhaelt, dat hy by den H. Dorotheus (die nu sestigh jaren in een uyt-geholde steen rotse seer heylighlijck geleeft hadde) gecomen zijnde, van hem gesonden is tot eene fonteyne om water te putten, ende dat hy in den put eene slange saghe swemmen, waerom hy terstondt met de leghe kruycke weder keerde. Den H. Dorotheus lacchende, ende den man eenigen tijdt langh besiende, sijn hooft een weynighkens schuddende, seyde hem: Waer't dat Godt den duyvel toe liete in alle putten slangen te worpen, soudt ghy u van allen dranck onthouden? Dus hy uyt sijne speloncke tot de fonteyne gegaen zijnde, heeft water geput, ende dat met het teecken des H. Cruys gesegent, ende by Heraclides gebracht, seggende: Daer het cruys is, daer en vermogen de listen van Satanas niet. Den rechtveerdigen als eenen leeuw betrouwende, sal sonder vervaertheyt zijn: ende hem en sal niet bedroeven wat hem oock overcomt b.

Maer om't gene hier geseyt wort te wercke te stellen, geeft den H. Chrysostomus a twee goede raden. Den eersten, als jemant in sijn lichaem verscheyden pijnen gevoelt, soo gebeuret gemeynelijc dat d'eene pijne om d'andere niet gevoelt en wordt. By exempel, als jemant eenen gequetsten ende sweerenden vinger, en t'samen pijne in de mage oft in't hooft heeft; soo swijght hy van den vinger, ende claeght van de pijne der mage oft des hoofts: soo oock, seght Chrysostomus, doet u eenigh verlies van gelt, oft van eere ende fame, oft eenige andere ellende droevig sijn; soo verweckt eene droefheyt over uwe sonden, sucht ende over-peyst de schandige versmaetheden ende onuytsprekelijcke tormenten die Christus geleden heeft als hy aen de colomne gegeesselt is, langhs d'aerde gesleept, aen't cruys gehangen heeft; ende bekent dat uwe sonden oock verdient hebben gestraft ende gepijnight te worden. Dese pijne ende droefheyt sal u verbieden d'andere te gevoelen; oft wortse wat gevoelt, sal ten insten die versoeten. Hierom seght Christus: En wilt niet vreesen de ghene die't lichaem dooden, ende de ziele niet en konnen dooden; maer vreest liever hem, die de ziele ende't lichaem kan verdoemen in de helle b. Onsen Heere wilt dat d'eene vreese met d'andere verwonnen worde, en d'eene van d'andere verslonden, op dat den rechtveerdigen niet en soude bedroeven, wat hem oock over-comt.

Den anderen raedt is; eene plaester op de plaetse te legghen die gewont is, ende niet op de gene die gesont is, oft daerse niet nut en is. D'oogh-salve geneest d'oogen, niet d'armen; pillen moet-men inswelgen, niet aen't been binden; de plaesters moet-men op de sweeragie, niet op de by-gelegen partyen legghen. Insgelijcks oock en geneest de droefheyt't verlies van't geldt niet noch't verlies van d'eere, noch eenighe sieckte, oft eenigh quaet. Bedroeft u vry seer, weent vry overvloedelijck, ende gy en sult niet met allen opdoen: gy en sult noch geldt, noch eere, noch gesontheyt door de droefheyt wederkrijgen, maer sult de schade en de pijne vermeerderen. De reden hier van is: De droefheyt is d'eygen remedie van de sonde: dese peste wort met dusdanige medicijne genesen; leght dese plaester op sulck eene sweeragie; weest bedroeft om dat gy gesondight hebt, niet om dat gy u gelt verloren hebt. Den H. Chrysostomus ons hier van seer neerstelijck vermanende seght: Is jemant met eene geldt-boete geslagen: bedroeft hy hem daerom, hy en heeft daerom dese boete niet geboedt. Heeft jemandt sijnen sone verloren; ende is hy daerom droevigh, hy en heeft den dooden daer mede niet verweckt. Is jemandt gegeesselt geweest; ende bedroeft hy sich, hy en heeft daer mede de schande niet verbetert. Is jemandt in eene seer sware sieckte gevallen: is hy droevigh, hy en heeft de sieckte niet ver-

dreven, maer vermeerdert. Siet gy wel dat de droefheydt niemanden van dese voorderlijck en is geweest? Heeft jemant gesondight? is hy droevigh ende rouwigh, hy heeft de sonde uyt-gewischt, en de schult betaelt a. Paulus spreckt seer claer: Ghy-lieden zijt bedroeft gheweest naer Godt; op dat ghy nerghens in en soudt hinder lijden uyt ons Want de droefheydt die nae Godts is, die werckt penitentie te ghestadigher saligheydt: maer de droefheydt der werelt werckt de doodt b De droefheydt dan is soo wel fenijn als eene medicijne; daer hanghet al aen, datmense wel ghebruycke. Daerom herhale ick duysent-maels: Geene sake en sal den rechtveerdighen bedroeven, wat hem oock overcomt.


Vorige Volgende