Logo DBNL
De sonne-bloeme (1700)

De sonne-bloeme

(1700)–Hieremias Drexelius–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende


illustratie
Impedimenta
Vocaui et renuistis. Prov. i v. 24.


Het III. Boeck.
Van't profijt der vereeninghe van den menschelijcken wille met den wille Godts.

Het I. Capittel.
Wat een groote gherustheydt des herten dese vereeninghe van den menschelijcken wille met den godtlijcken, aenbrenght.

Wy hebben geseyt, hoe wy den godtlijcken wille connen kennen, ende op wat maniere wy den onsen met dien connen vereenighen. Nu resteerter voorts te segghen, wat profijt datter uyt comt, indien onsen wille met den godtlijcken altijdt vast vereenight is.

§. 1.

Godt is soo milt in rijckdommen ende gaven, dat hy ons niet alleen geschickt en heeft geluck-saligh te maken met d'eeuwige wellustigheden; maer den dagh der eeuwigheyt als voorcomende, om ons tot alles bereyder ende veerdiger te maken, seynt ons van sijne taefel als eenen soeten voor-dranck des hemelsch banket, ende doet ons ten minsten een teughsken der eeuwiger gelucksaligheyt voor-proeven. Ende alsoo en ontbreckt oock niet in't stinckende gast-huys deser sterffelijckheydt het voor-bancket van dat groot ende eeuwigh durende avondtmael. In dese werelt hier beneden is oock eenige ruste, hier is oock eenigen troost uyt den hemel geson-

den. Ende hier toe en is geene groote moeyte ofte kost van noode; alleenlijck eenen wille, die met den godtlijcken vereenight is.

Den H. Apostel Petrus en hadde op den bergh Thabor nauwelijcks een druppelken van de hemelsche gelucksaligheyt gesmaeckt, ende hy riep terstont: 't Is ons goet hier te zijn: ja hy scheen alreede van desen hemelschen dranck droncken te wesen; want hy en wiste niet wat hy seyde a. O Petre, 't is al veel te vroegh, dien soeten hemelschen dranck en spijse hier te verwachten; sy sullen ons op een betere plaetse gegeven worden, maer noch niet.

Den H. Joannes seght in sijne Openbaringe Daer is eene groote stilte in den hemel gheworden, by-naer een half ure b. Hier door (ghelijck den H. Gregorius dat uytleght) wort eenige ruste beteeckent, de welcke hier verkrijgen, die den godtlijcken wille hier soo begeeren te volbrengen, als dien in den hemel gedaen wort, ende om dese reden woonen sy als in de voorsalen des hemels. David hier na snackende, seght: Ick sal vliegen ende rusten c. Waer wilt dit vliegen henen? voorwaer tot d'aldersoetste contemplatie van den godtlijcken wille: soo wie daer toe gecomen is, die begint nu ten laetsten sijnen adem te herhalen, ende seer lieflijck te rusten. Want hy en begeert niet so vierighlijck als dit alleen: Vwen wille geschiede op aerde, als in den hemel. Voorwaer onder de dingen die den meesten vrede ende gherustigheyt des herten aenbrengen, wort dit het eerste gestelt; naer

ons uyterste vermogen te poogen ende t'arbeyden den godtlijcken wille geduerighlijck ende volherdelijck te volbrengen. 't Welck dien treffelijcken schrijver ons beveelt. Wenscht altijt (seght hy) ende bidt, dat den wille Godts volcomelijck in u gheschiede. Siet, soodanigen mensch comt in't landt des vredes ende der rust a. Soo wie met dien heyligen Coningh begheert te vlieghen ende te rusten, die can voorwaer met dese vleugelen in de locht gevoert worden, ende wondere dingen uytrichten.

§. 2.

Cesarius, een geloofbaer schrijver b, verhaelt van sekeren Religieus, wiens kleederen alleenlijck aengeraeckt zijnde, aen vele sieckte hunne gesontheyt gaven; waerom hy by de siecke in groote eerbiedinge was, ende by de sijne voor een wonderlijck heyligh man gehouden wiert; daer nochtans geene besondere deught in hem en was uytschijnende; want hy en leefde niet anders als d'andere Religieusen, sonder eenige ongewoonlijcke strengigheden te doen; alleenlijck wel nauw toesiende, dat hy noyt jet anders en soude begeeren, dan't gene Godt wilde Dus; om dat hy vele sieckten sonder eenige medicijnen genas, soo vraegde hem den Oversten d'oorsake des selfs; waer op hy antwoorde, dat hy selfs daer van verwondert ende grootelijck beschaemt was, na-de-mael hy in't vasten ende bidden met d'ander by kant niet en was te gelijcken, veel min daer

in hen te boven-gaende. Dat is waer (seyde den Prelaet) wy weten wel dat gy een bly geestigh man zijt, ende voort boven d'andere niet uyt en steckt. Doen begonst den Abt alles nauwer t'ondersoecken, ende veel te vragen, begeerigh sijnde om't secreet sijns herten t'ontdecken. Eyndelijck seyde den Religieus tot hem: Ick ben met reden wel indachtigh, dat Godt my die gratie gegeven heeft, dat ick my soo naer den godtlijcken wille soude schicken dat ick noyt jet teghen Godts danck en soude willen bestaen. Ick en vreese oock noyt, datter sulck een tegenspoet sal opstaen, dat het my lusten sal den moet te verliesen, oft eenighsins te clagen; noch ick en meyn oock niet, dat my eenigen voorspoet soo sal bewegen ende streelen, dat ick my om die tot eene besondere blijtschap soude uytstorten. Want ick ontfanghe alle dingen sonder onderscheyt van de handt Godts; noch en begeere niet, dat de dingen dier geschieden, naer mijnen wille souden geschieden; maer ick begeere datse geschieden ghelijckse geschieden. Dus en isser niet dat my verblijde, niet dat my bedroeve: daer en is niet dat my beroere niet ooc dat my geluckigh make, dan alleen den eenen en eenige wille Godts. Hierom begeere ick dit alleen in alle mijne gebeden, dat den godtlijcken wille in my, ende in alle creaturen altijt heel volcomentlijck geschiede. Den Abt hier over grootelijcks verwondert, vraeghde hem. Ick bidde u, seght my doch, hoe waert ghy onlanghs gemoet ende ghestelt als dien boosen mensch

't vier in ons Clooster stack, ende als onsen stal ende schuere met soo veel graen ende vee verbrande, tot een overgroote schade? en waert gy met ons alle gader daerom niet wel ghestoort ende bedroeft? Waer op den Moninck antwoorde: Weet, Eerweerdighe Vader, dat ick daerom niet met allen en ben bedroeft geweest. Want ick hebbe voor eene gewoonte Godt voor dierghelijcke dingen te dancken, aenghesien ick heel versekert ben, dat al't ghene daer geschiet, door't toelaten der godtlijcker voorsienigheydt gheschiedt, ende al t'onsen profijt. Daerom en ben ick niet seer besorght oft wy weynigh oft veel hebben om op te leven; ick betrouwe op Godt, die een jeghelijck van ons soo wel met een stucksken broot voeden can, als met een heel broot. Oversulcks leyde ick een blij ende vrolijck leven. Doen begonst den Abt veel hier tegen op te worpen, ende den Religieus met vele vragen te pramen, om soo soetelijck't verborgen gevoelen sijns ghemoedts t'ondertasten. Ten laetsten nae veel vraghens, seyde hy: Dat meer is, door de dagelijcksche opdraginghe mijns selfs aen den godtlijcken wille ben ick soo verre ghecomen, dat, al wiste ick van te voren dat ick door d'onveranderlijcke ordinantie Godts moeste in de helle geworpen worden, ick nochtans daer niet tegen en soude willen worstelen, als ick maer en moghte weten dat het Godt alsoo goet vindt, dat het Godt alsoo wilt: jae dat

meer is, al waer het in mijne macht, oock met eens eenen Pater noster te lesen, dese godtlijcke ordinantie te niet te doen, ick voorwaer dat niet en soude willen bestaen, maer liever dese twee gebedekens Godt soude opofferen; Dat hy soude voortvaren met sijnen alderbillichsten ende alderheylighsten wille in my te volbrengen; ende, Dat hy my alleen dese gratie wilde doen, dat hy my inder eeuwigheyt verbieden soude jet te peysen dat tegen sijnen godtlijcken wille in't minste ware strijdende. Tot dese woorden stont den Abt verbaest, connende sy beyde niet spreken. Ten laetsten seyde den Prelaet: Gaet, mijnen Vader, gaet, ende blijft vast by u goedt voornemen. Gy hebt den hemel buyten den hemel gevonden: ende weet dat dit eene gratie is, die aen seer weynighe gejont wort. Het is eene groote vrymoedigheydt van niemant gestoort oft gehindert te connen worden. Die sy selven gheheel met den godtlijcken wille vereenight, die woont in een heel gheruste sterckte.

§. 3.

Aldus heeft den Abt sijnen Religieus laten van hem gaen: doch hy ondertusschen by sy selven seer verbaest begost op deser voegen te spreken. Nu wete ick waerom desen man de gratie heeft van sieckten te genesen, den welcken men voor eenen dwaes hiel. De groote vereeninge met den godtlijcken wille verheft den mensch tot sulck eene hoogheyt. Ende

hoe soude Godt soodanighen mensch tot den eeuwigen brandt connen verwijsen? dit strijt tegen d'oneyndelijcke goetheyt. Ende voorwaer ick moet het belijden, dat het gheenen langen, noch swaren wegh en is, om tot dese hooghde van eene seer stantvastige gerustigheyt te geraken: want hier toe en is geen ongewoone strengigheyt des levens van noode; men moet hier niet strijden met dickwils te vasten ende langh te waken: dit wordt alleen te weegh gebracht door een cloeckmoedigh Willen: maer dit Willen moet dagelijcks vernieuwt worden, ende men moet een vast propost maken van noyt jet al willens teghen Godts wille te doen. Want alsoo seght Chrysostomus, maeckt Het willen, dat wy't connen; ende Het niet willen, dat wy't niet en connen. Den wille is seer crachtigh, den welcken ons doet vermogen't gene wy willen, ende sulcke dingen niet vermogen, die wy niet en willen a.

Waer't dat jemandt's morghens sy selven aldus Gode beveelde; O mijnen Heere, mijnen Gode, ick offere my op tot alle uwe beliefte: heden en sal ick willens ende wetens niet tegen uwen godtlijcken wille doen. Ende ginge op den selven dagh, dies-niet-tegenstaende, naer een verboden herberge oft oneerbaer bordeel; oft begave sich lichtveerdelijck tot andere occasien der sonden; voorwaer desen schijnt met Godt te gecken, ende niet d'een'

handt een broodt, ende met d'andere een scorpioen te presenteren. Al-even-eens geschiet het, als jemandt belooft dat hy denw ille Godts heel sal onderworpen zijn, ende leght dies niet teghenstaende listen aen de rijckdommen, d'eere, oft den naem van sijnen even naesten-is haet-en-nijdigh, begheeft sich al willens, ende niet uyt passie, tot de gramschap: desen geckt met Godt, ende verhaest de sonden, ende opent de deure aen de selve, sonder datse eens ghevraeght hebben om in te moghen comen. Wat is dit doch voor een teecken van liefde? Ick beminne u vrient, maer neemt dese kaeck-smete van my. Oft: Ick en sal u noyt verlaten; maer als't te passe comen sal in een engh weeghsken van een steen rotse, sal ick hem, dien ick te voren met woorden soo ghestreelt hadde, met mijne handt van boven neder in eenen diepen afgrondt stooten. Doch wy pleghen ons met seer traghe woorden te verontschuldighen: Ick en konde het niet anders. Aen de welcke den H. Joannes Chrysostomus aldus andtwoorde: Niemandt en sal connen verontschuldight worden, als oft hy ghewilt hadde, ende niet geconnen; nae-de-mael het blijckt, dat hy daerom niet gheconnen en heeft; om dat hy niet ghewilt en heeft; op dat den ghenen die niet en wilt, door't exempel van den genen die wilt, verdoemt worde; ende den ghenen die wilt, om dat hy volbrocht

heeft't ghene hy ghewilt heeft, gheloont worde a.

§. 4.

Oversulcks en is dese t'samensprekinghe tusschen twee Godts-dienstige mannen niet swaer om te begrijpen: ende wy moeten belijden, dat den wegh tot dit sop der gherustigheydt voor een jegelijck open staet; dat dit paradijs voor niemandt ghesloten en is: die alleen can willen dat Godt wilt, is al reede daer in gheraeckt; niemandt, van wat orden oft gheslachte, graedt oft staet, oft ouderdom hy is, en wordt hier uytghestooten. Doch in de vermelde t'samen-sprake zijn besonderlijck twee hooft puncten van soo uytnemende leeringhe, dat, soo wie die wel verstaen sal hebben, sal hier den papegaye afgeschoten hebben.

Het eerste is; Seer diep in't herte te drucken, dat al't ghene daer ghebeurt, door de godtlijcke voorsienigheydt gheschiedt, die alle dingen tot sijn eynde en tot de saligheyt is schickende, soo het vander eeuwigheydt aen't verholenste oordeel Godts behaeght heeft. Alle dinghen gheschieden door eene seker, ende van alle eeuwen bestelde wet. Seer treffelijck spreckt hier van den Philosoph Seneca: D'eene oorsake hanght van d'andere, seght hy: soo veel de besondere als de ghemeyne saken worden door eene sekere orden bestiert. Hierom moet-men't al

vromelijck verdraghen: want alle dingen en gheschieden (soo wy meynden) niet by gevalle, maer comen op hun ordre. 'T is al over-langh gestelt, waerom dat ghy blijde soudt zijn, ende waerom droevigh: ende hoe wel datter eene groote verscheydenheyt in een jeders leven schijnt te wesen, nochtans comt het al op een uyt. Wy zijn vergangelijcke, ende hebben vergangelijcke dinghen ontfanghen. Waerom stooren wy ons soo; waerom beclaghen wy ons? laet ons daer toe bereyt wesen. Dat de nature hare lichamen gebruycke soose begeert; maer laet ons blymoedighlijck ende vromelijck in alle dingen peysen, datter niet met allen van het onse verloren en gaet a.

Het ander is; Te doen al dat in ons is, ende voorts al de reste aen de godtlijcke voorsienigheydt, door een heel volcomen betrouwen op te dragen, met onsen staet te vreden te wesen, van eens anders staet niet t'ondersoecken, noch niemandts beter-varen te benijden. Dese dinghen brengen ons in't onverwinnelijck bol-werck der gerustigheydt: dit is dat vol harnas aller deughden. Maer met dat en worden alsulcke noyt gewapent, die dese verganghelijcke goederen, als hunne eyghene ende eeuwige beminnen, die om de selve willen ge-eert worden, die op de godtlijcke voorsienigheydt niet ghenoegh en betrouwen: dese beswijcken voor de minste be-

roerten van eenige cleyne injurie; ende verliesen heel den moedt, ende treuren als aen hunne ydele ende kinderlijcke siele, die d'oprechte ende gewisse genoechte niet en kent, de valsche ende verganghelijcke wellusten ontbreken. Maer die sich om de voorspoedige dinghen niet en verblijdt, noch om de tegenspoedige niet en bedroeft, dien betrouwt volcomentlijck op de godtlijcke voorsienigheyt t'hemwaerts: hy heeft tot beyde de gesteltenissen een onverwinnelijck ghemoet, ende is van eene wel beproefde stantvastigheyt: is gewapent met't vol harnas aller deughden, ende om met een woort te seggen: Hy wilt dat Godt wilt.


Vorige Volgende