Den Ryper zee-postil, bestaende in XXII. Predicatien toegepast op den zeevaert
(1699)–E. Az. van Dooregeest, C.A. Posjager–
Auteursrechtvrij
[pagina 73]
| |
IV. Predikatie.
| |
[pagina 74]
| |
Abraham, Ga naar margenoot+ dien grooten Patriarch, die had met verheuginge verlanght, op dat hij Christi dagh soude sien. Daer over riep den stervenden Jacob uyt: Ga naar margenoot+ Op uwe saligheyt wachte ick: Heere. Dat waren die dingen daer veele Propheten en rechtvaerdige na verlanght hadden om te sien en te hooren: na het woordt van de Heylant. Matth. 13.17. En geen wonder, dat dese oude geloovige met sulcken hertelijcken verlangen na de komste en verschijning onses Salighmaeckers in den vleesche aengedaen waren: want sy merkten de komste des Messias aen, als een saeck daer het aldergrootste heyl en geluck voor het gantsche menselijcke geslacht in gelegen was. Hy was dat zaedt der Vrouwe, aen onse eerste Ouders in den Paradijse al belooft, en aen Vader Abraham met die expresse conditie toegeseye, dat in hem gesegent souden worden alle volckeren der aerde. Ga naar margenoot+ Daerom song 'er Israels Koninck van in den 72. Psalm: Hy sal de elendige des volcks richten; hy sal de kinderen des nootdruftigen verlossen; hy sal nederdalen als een regen op het nagras, als de druppelen, die de aerde bevochtigen. In sijne dagen sal de rechtvaerdige bloeijen, en de veelheyt van vrede, tot dat de mane niet meer en zy. Dan sou der soo grooten vrede op den aerdtbodem wesen, Ga naar margenoot+ dat den wolf by het lam sou verkeren, en den luypaert met den geytenbock nederliggen. Men sou nergens geen leet doen noch verderven op den gantschen Bergh des Heeren; maer de aerde sou vol zij van de kennisse des | |
[pagina 75]
| |
Heeren, gelijck de wateren den bodem der zee bedecken. Dat was de algemeene bevattingh, die onder die geloovige Mannen, nopende de salige verschijningh van de Heylant in de werelt, plaetse hadde, en uyt dien hoofde was het, datse soo hartelijck wenschten om die geluckige dagen, selfs te mogen sien en beleven. En daerom, wat wonder was het, dat den saligen Engel uyt Godts troon in 't Bethlemitisch velt nederdalende, wanneer dese groote Saligmaker van de werelt nu geboren was, om de Herderen dit saligh nieuws bekent te maken, en de menschen met dit groote heyl geluck te wenschen: het selve noemt een groote blijtschap, die alle volcken wesen sou, en voorts die gantsche saeck met sulcke omstandigheden beschrijft, die ons aen alle kanten vertoonen het groote heyl datter voor het menschelijck geslacht in opgewonden en begrepen was. En om van den inhoudt van die aldertroostelijckste bootschap des Engels aen de Herderen nader na gelegentheydt des Feestdaghs te spreecken, sullen wy in die Historie aenmercken twee saken. I. De verschijninge des Engels aen de Herderen in het velt van Bethlehem, om haer de geboorte van de Saligmaker bekent te maken. vers 8, 9. II. Sijn boodtschap en aenbrengen selve. vers 10, 11. Van het I. Stuck seght het Euangelium al- | |
[pagina 76]
| |
dus: Ende daer waren Harders in die selve landtstreke, haer houdende in het velt, ende hielden de nachtwake over hare kudde. Ende siet, een Engel des Heeren stont by haer, ende de heerlijckheyt des Heeren omscheense. Ende sy vreesden met groote vreese. Waer in de Euangelist ons verscheyden saken aenteeckent. 1. Vooreerst, van wat conditie en beroepinge die persoonen waren, daer den H. Engel de geboorte onses Heylants aldereerst aen verkondight heeft, namenlijck, Herders. Ende daer waren herders in de selve lantstreke, seght de Euangelist. Een volck, wiens werck bestont in vee, en wel insonderheyt in schapen te hoeden en te weyden, en daer haer kostwinninge van te soecken. 't Was die oude en eenvoudige veldtneeringe, daer de oude Patriarchen, en insonderheyt Iacob en sijn Soonen haer wel-eer in dese selve contrey van Bethlehem mede geneerden. Een ampt en beroeping niet alleen in die oude en godtvruchtige Patronen, Abraham, Isaac, Iacob, David en andere, dat allemael Veehoeders en Harders waren, maer oock insonderheyt door de verschijningh van desen Engel aen en by dese Harders, genoeghsaem geheylight en verheerlijckt Verkiezende Godt, die wonderlijck in al sijn wegen is, niet de wijse, niet de machtige, niet de rijcke, de groote en aensienelijcke van dese werelt, om de geboorte van sijn Soon aldereerst bekent te maecken: maer dese geringe en ongeachte menschen voor de werelt, die hy dit troostelijck | |
[pagina 77]
| |
nieuws door sijn Hemelschen Legaet aldereerst bekent maeckt, terwijlse dus met neerstigheyt haer beroepinge waernemen: want sy hielden haer (seght Lucas) in het velt, om dat haer hantteeringe haer daer meerder als in de steden riep: want hier was haer vee datse hadden te besorgen, te behoeden, en te bewaken, tegen diefachtige menschen, of tegen den inbreuck van wrede wolven en andere verscheurende beesten; en daerom hieldense, na 't getuygenis van de Euangelist, de nachtwake over hare kudde. 't Ampt van een Herder vereyst, dat hy niet alleen by dage, maer wel insonderheyt en boven al by nacht een wakend ooge over sijn kudde houdt, want dan is het dat den wolf en andere ongedierte aldermeest loert om het weereloose vee in sijn tanden te krijgen. En daerom, Iacob verhalende met hoe veel sorgh en trouwe hy het vee van sijn schoonvader Laban had gehoedt, segt onder andere: Ga naar margenoot+ Ick ben geweest dat my by dage de hitte verteerde, en by nacht de vorst, en dat mijne slaep van mijne oogen week. En dus betoonden dan dese Herders, haer te zijn van die goede en getrouwe Herders, Ga naar margenoot+ die haer leven stellen voor de schapen: Want sy laten de sorge van haer vee niet drijven, sy begeven haer niet tot slapen en roncken, maer nemen haer eerlijcke beroepinge in alle getrouwigheyt waer. Ons daer mede als in 't voorby gaen leerende, niet alleen onse tijdelijcke beroepinge met neerstigheyt en in alle getrouwigheydt | |
[pagina 78]
| |
waer te nemen, niet slof noch achteloos daer omtrent te wesen, noch onse kostelijcke tijdt met ydele dingen te doen, of in ledigheyt niet door te brengen; Ga naar margenoot+ maer dat we in stilheyt werkende, ons eygen broot mogen eeten. Alle zijnwe mede Harders en Wachters: wy hebben in het tijdelijcke en geestelijcke voor onse huysgenooten, voor onse vrouw en kinderen te waken en te sorgen, om die beyde na ziel en lighaem te hoeden en wel waer te nemen; haer met liefde en voorsichtigheyt te bejegenen, en met een goet exempel wel voor te gaen. Wy zijn ook Wachters en Herders over ons selven: wy hebben selfs veele vyanden, daerwe tegen waken en besorght moeten zijn. Ga naar margenoot+ Den duyvel die gaet rontom ons, als een briesschende leeuw, soeckende wien hy soude mogen verslinden. Tegen onse eygen dierelijcke lusten moetenwe waken: Ga naar margenoot+ ons eygen hart moeten we behoeden boven alles watter te bewaren is, om dat van daer zijn de uytgangen des levens. En die soo sijn tijdelijcke en geestelijcke beroepinge wel waerneemt, die sal des Heeren goetheyt ongetwijffelt in sijn doen ondervinden, gelijck dit aen dese Herderen is gebleken: want terwijlse haer vee dus in der nacht bewaeckten, soo komt 'er een Engel van Godts troon, om haer de geboorte van de langh beloofde Salighmaker aldereerst bekent te maken: gelijck de H. Lucas ons dat nu vorder te kennen geeft. Siet (seght hy) een Engel des Heeren stont by haer, en de heerlijckheydt des Heeren omscheense. | |
[pagina 79]
| |
Engelen, dat zijn die salige Geesten, die na alle waerschijnlijckheydt al vroegh, en selfs voor de wereltmakingh van Godt geschapen zijn. 't Zijn schepselen, die met leven, met verstant en bestaenlijckheyt aengedaen zijn: inwoonders van den derden Hemel, die Godts aengesicht in glory en heerlijckheyt geduerigh aenschouwen, en die van Godt tot glory van sijn naem, tot dienst der vroome menschen, of om sijn oordeelen over de sondaren uyt te voeren, seer dickwils gebruyckt zijn. Dus spreeckt Godts Woort doorgaens van de nature en dienst der Engelen. Waeromse genaemt worden, Ga naar margenoot+ gedienstige Geesten, die tot dienst uytgesonden worden, om der gener wille die de saligheyt beërven sullen. Krachtige Helden. Ga naar margenoot+ Godts Dienaers, en sijn Heyrscharen, die sijn woort doen, gehoorsamende de stemme sijns woorts. Dusdanigen Engel en Hemel-bode heeft Godt afgesonden, om de Herderen de geboorte van sijn Soon bekent te maken. 't Was een van die geluckige Geesten, die onverandert in haer eerste oprechtigheyt, soo als se uyt de hant van haren Maker voortquamen, zijn gebleven: en daerom vande H. Lucas een Engel des Heeren genaemt. Dese stont by haer, te weten gantsch onverwacht, en 't geen haer ongetwijfelt in de duystere nacht, als wanneer alle dingen sich veel wonderlijcker als des daaghs vertoonen, ten uytersten verlegen heeft gemaeckt. Dat was dat Hemels licht, en die groote klaerheyt, die den Engel met hem bracht. Een | |
[pagina 80]
| |
Klaerheydt, waer van 't gantsche Bethlemitische Velt niet weynigh is verlicht geweest. De heerlijckheyt des Heeren (seght de text) omscheense, en sy vreesden met groote vreese. Een vreese, die uyt de swakheyt van de menschelijcke nature in haer is ontstaen; en daerom gantsch niet sondelijck te noemen is: want de Goddelijcke Majesteyt die kan van 't eyndige schepsel niet anders als met vreese en beeven beschout worden. En daerom, dit Hemels licht dat diende beyde om haer een diep ontsach voor desen Hemelschen Legaet in te boesemen, en om haer van de Goddelijckheyt van sijn boodtschap ten vollen te versekeren. Want brengen Ambassadeurs en Konincklijcke Gesanten haer Credentialen en Brieven van geloove met haer; dese Hemelsche Klaerheydt was een duydelijcke Geloofs-brief, waer uyt de Herders ten volle versekert konden zijn, dat dit was een Engel des Lichts, afgesonden van dien Vader der Lichten, die selfs een ontoeganckelijck licht bewoont, om haer bekent te maken, dat het waerachtige licht, 't welck alle menschen verlicht, nu was verschenen en opgegaen, gelijck dit in de boodtschap van den H. Engel gesamentlijck vervangen en begrepen was. Waer van de H. Lucas in het tweede Deel van den text alsdus seght: Ende de Engel seyde tot haer: En vreest niet, siet ick verkondige u groote blijdtschap, die alle den volcke wesen sal, namenlijck, dat u heden geboren is den Salighmaker, welcke is Christus, de Heere, in de Stadt Davids. | |
[pagina 81]
| |
Elck woordt van de boodtschap des Engels aen de Herders is vol van troost voor een geloovigh Christen. Het eerste beginsel van sijn reden is: En vreest niet. Een tale die de H. Engelen bykans soo menighmael tegen de vrome menschen gevoert hebben, als haer glans en heerlijckheyt in hare verschijningen haer heeft ontset en verbaest. Soo sprack den Engel tegen Maria; soo sprack den Engel oock tegen de Vrouwen die na 't graf gingen, om onsen Salighmakers lichaem te salven. En waerlijck hier was gantsch geen reden van vreese voor de Herders, maer in tegendeel stof van vreugde en blijdtschap: want de Engel euangeliseerde en verkondigde haer een groote blijdtschap. En dat niet alleen een blijdtschap voor haer, voor de Ioden, maer oock voor de Heydenen, was hier een groote blijdtschap, die alle den volcke wesen sal. Blijdtschap is een ontvonckinge of verheuginge des gemoeds, ontstaende uyt de hope van eenigh toekomstigh, of uyt de dadelijcke genietingh van eenig tegenwoordigh goet: en sy is in de menschen na hare oorsaken. 1. Of vleeselijck en geheel sondigh, spruytende uyt sondige en ongeoorlofde dingen. 2. Of naturelijck en middelmatigh: gelijck den Lantman hem soo verblijdt over een goede oogst: den Visser over een goede vangst: en den Koopman over een goede negotie. 3. Of eyndelijck isse geestelijck: ontstaende uyt de hope en genietinge van Goddelijcke | |
[pagina 82]
| |
en Hemelse dingen: als daer is de vergevinge der sonden, de aenneminge tot het Goddelijcke kindtschap, en de belofte des eeuwigen levens. En gelijck de Engel niet en sprack van de natuurlijcke, veel minder van de sondelijcke blijdtschap; soo is het openbaer, dat hy handelt van de geestelijcke en Goddelijcke blijdtschap, die in de zielen der gelovige gewrocht wordt door de kennisse Iesu Christi, en alle die uytnemende weldaden, die door sijn salige verschijningh in de wereldt, aen de gelovige menschen geschoncken en mede-gedeelt worden. Ga naar margenoot+ Want den Engel euangeliseerde en predickte haer hier dat Koninckrijcke Godts, dat niet bestaet in spijse noch dranck; maer in vrede, vreughde en blijdtschap door den H. Geest. En daerom een blijdtschap, van den H. Engel hier met groote reden, een groote blijdtschap genaemt. 1. want voor-eerst soo was die blijdtschap groot ten aensien van de stoffe en saken, waer over men hem verblijden moet: want die zijn heerlijck en uytnemend: en daerom van Petrus genoemt, de grootste en dierbaerste beloften. Ga naar margenoot+ 2. Groot isse oock ten aensien van haer uytgebreytheyt, om datse alle volcken wesen sal. Christus is die saligheyt Godts, bereydt voor het aengesichte van alle volcken: na de tale van den ouden Simeon, Luc. 2.30, 31. 3.Groot is dese blijdtschap oock ten aensien van hare geduursaemheydt: waer van onsen | |
[pagina 83]
| |
Heylant op het 16. Capittel van Johannes dus troostelijck getuyght: Ick sal u wederom sien, ende u harte sal hem verblijden, en niemant sal uwe blijdschap van u nemen. Soo groot was dan dese blijdtschap, die de Engel aen de Herders euangeliseerde en verkondigde: en daerom, daer was geen reden voor haer om te vreesen; maer om haer hoogelijck te verblijden: want dus was'er, aengaende de komste Christi in de werelt, voorseyt: Ga naar margenoot+ Sy sullen nochtans blijde wesen voor u aengesichte, gelijck men sich verblijdt in den oogst, gelijck men verheugt is wanneer men de buit uytdeelt. Maer om de ware gront van dese geestelijcke blijdtschap nader in te sien: de H. Engel verklaert dat aen de Herders in het volgende van den text. Namelijck, dat u heden geboren is den Salignaker, welcke is Christus de Heere, in de Stadt Davids. Dit was nu de groote saeck, daer alle menschen haer ten hoogsten over te verheugen en te verblijden hadden. De groote Salighmaker van de werelt: het Heyl der Ioden, en de wensch der Heydenen: die aen de Aertsvaderen soo menighmael was belooft, daer alle de Propheten van gepropheteert, en alle de schaduwen des Ouden Testaments op gefigureert hadden, die was nu geboren. En derhalven, wanneer de Herders de Engel hier hooren spreken aengaende de geboorte van de Saligmaker, en dat die de Christus en Heere | |
[pagina 84]
| |
was: en dat die wonderlijcke geboorte, na de Goddelijcke voorseggingen, in Davids Stadt, in Bethlehem Ephrata, was voorgevallen, soo kondense daer terstont op sekere gronden uyt besluyten, dat dit de langh beloofde en verwachte Messias was, die onder sulcke tijtelen en eernamen, als de Engel hem hier aen de Herders beschreef, onder de Iooden bekent was. Want de Iooden geloofden in het algemeen, dat hy sou komen om haer alle heyl en geluck na lichaem en na ziel beyde toe te brengen. Hierom was hy van oudts af een Heylant, een Salighmaker en Verlosser genaemt. Van wien Iosua, David en andere Helden en Heylanden, die Godts volck uyt de handt van hare uyterlijcke vyanden redden, voorbeelden zijn geweest. Bestaende dese sijne salighmakinge in een geestelijcke verlossinge, die Hy te wege bracht door het uytstorten van sijn bloet voor de sonden der geheeler werelt: waer door hy onse sonden uytgewist, en Godts toorne tegen de menschen gestilt heeft, ons dadelijck verlossende van den vloeck des Wets, en overbrengende onder het Koninckrijck der genade; waer in we, onder voorwaerde van geloove en bekeeringh, de vergevingh van de salige heerlijckheyt in den Hemel, op seeckere en omtwijffelbare fondamenten, vryelijck verhoopen en verwachten konnen. Daerom dan oock de H. Engel tegen de rechtvaerdigen Ioseph, aengaende dese groote Salighmaker, seyde: Ga naar margenoot+ Gy sult sijn name Jesus heeten: want hy sal sijn volk salig maken van hare sonden. | |
[pagina 85]
| |
't Was dan geen gemeene Heylandt en Verlosser, hoedanige Godt verscheyden aen sijn volck gegeven hadt, om haer van hare uyterlijcke vyanden te redden: o neen: maer de Christus, of gelijck den Engel in de Hebreeuwsche tale gesproken heeft, de Messias, dat is, gelijck wy in onse tale souden seggen, de Gesalfde: want Christus is een Griecks woordt: over-een-komende met het Hebreeuwsch Messias; 't welck in onse tale soo veel seght, als Gesalfde. Zijnde onsen Salighmaker op een ongemeene wijse tot de drie uytsteeckentste ampten, die oyt onder Godts volck bedient waren: namenlijck tot onsen Koninck, Hoogenpriester en Propheet op een ongemeene wijse van sijn Vader geschickt en gesalft: hebbende hy onder het bedienen van dese driederleyde waerdigheden het werck van onse Saligheyt op een alderheerlijckste wijse besorght en uytgevoert: zijnde hem deswegen met recht de eernaem van Heere toegevoeght; Ga naar margenoot+ als hebbende van den Vader ontvangen alle macht in hemel en op aerde. Een naem, die hem van David in den 110. Psalm al was gegeven. De Heere heeft tot mijnen Heere gesproken, Sit tot mijne rechterhandt, tot dat ick uwe vyanden sal geset hebben tot een voetbanck uwer voeten. En om de Herders alle twijfeling in dese gewichtige saeck te ontnemen, de H. Engel getuyght 'er by, dat dese groote Heylandt, volgens 't geen de Godtspraecken der Propheten daer van hadden voorseydt, in de Stadt Davids geboren was, namentlijck Bethlehem. Soo | |
[pagina 86]
| |
genaemt om dat die plaets het Stamhuys van Koninck David was, daer sijn Voorouders gewoont, en hy selfs geboren en opgevoedt was. Want dit Bethlehem was de eygen en rechte plaets, die Godt al honderden van jaren te voren in sijn raet daer toe bestemt, en door duydelijcke voorseggingen afgebakent en bestempelt hadt: want dus lesenwe bij Micheas, cap. 5. vers 1. Ende ghy Bethlehem Ephrata, zijt ghy klein om te wesen onder de duysenden van Juda? uyt u sal my voortkomen, die een heerscher sal zijn in Israel, ende wiens uytgangen zijn van outs, van de dagen der eeuwigheyt. Zijnde het, na de aenmerckingh van sommige onder de Oude, een seer gevoeglijke saeck, en die selfs in 't woort Bethlehem, dat in 't Hebreeuwsch een Huys des Broodts beteeckent, eenighsints aengewesen wiert, namentlijck, dat in die plaets het geestelijcke en waerachtige Ga naar margenoot+ Broodt des levens, Christus Jesus, dat uyt den hemel nederdaelt: en den genen die het eet, het eeuwige leven geeft, geboren en te voorschijn gebracht sou worden. Uyt de verhandelingh van dese woorden konnenwe in 't generael leeren en verstaen, hoe grooten heyl en uytnemenden geluck datter in de menschwording en verschijning onses Salighmakers in de werelt voor het menschelijck geslacht gelegen was. Ga naar margenoot+ De H. Lucas toont ons dat ten duydelijcksten in de omstandigheden van dese gantsche historie. Want om de menschen een levendigh denckbeeldt van alle die voortreffelijcke saken, die hier in opgeslooten | |
[pagina 87]
| |
zijn, te geven; Godt sendt 'er selfs een Hemelschen Ambassadeur, een Engel van voor sijn saligen throon toe af, om dese groote saeck te euangeliseren en bekent te maken. Die Hemelsche Gezant die noemt het selfs een groote blijdtschap, die alle den volcke wesen sal. Hemel en aerde was over dit groote werck ontset. En Hy, die de Prince der Engelen was, trock het ooge van Engelen en menschen op hem, en een geheel heyrleger van die salige Geesten, daelden uyt haer woonplaets neder, om de menschen van dit groote Heyl geluck te wenschen, en dit saligh nieuws lof te singen: want noyt hadt den Hemel soo veel heyl en segening voor de menschen uytgevoert, als hier in opgeslooten lagh. Godt hadt, 't is waer, de gantsche wereldt door sijn groote macht en wysheyt uyt enckel niet geschapen; Een werck waer in men Gods eyndeloose macht en wijsheyt ten klaersten ondervinden kan: Maer in de menschwordinge Iesu Christi sagh men de levendighste proeven van Godts onbegrijpelijcke liefde en barmhertigheyt jegens den gevallen en doodschuldigen sondaer, aen alle kanten uytblincken. Ga naar margenoot+ Godt was nu in Christo, en hy versoende de werelt met hem selven, hare sonden haer niet toerekenende. In de eerst Scheppingh ontfanght den mensch het leven, en sulcke begaeftheden waer door hy als een redelijck schepsel hem geneeren kan: maer wat is dat leven buyten de bedeelingh der Goddelijcke genade, en de hope des | |
[pagina 88]
| |
levens aengemerckt, anders als een droevig treurspel dat we hier moeten speelen? waer in ons niets anders als hope, vreese, sorge, en ten laetsten de doot wedervaert. Maer in en door Iesus Christus en sijn salige komste in de werelt verkrijgenwe dat geestelijcke leven dat uyt Godt is, daer door wordenwe levendig, vrugtbaer en bequaem tot alle goede wercken. Formeerde Godt in de eerste scheppingh, als het nutste en noodighste, aldereerst het licht, Ga naar margenoot+ dewijle daer buyten de gantsche aerde woest en ledigh, en duysternis op den afgront was: in de verschijninge van Godts Soon in de werelt, heeft Godt geopenbaert dat groote en aldertroostlijckste licht, Ga naar margenoot+ die Sonne der gerechtigheyt, onder wiens vleugelen genesinge sou zijn te vinden; die beide Ioden en Heydenen met de straelen des Euangeliums sou verlichten, op datse niet meer in de duysternisse der onwetenheyt of in de schaduwe der oude Wet souden dwalen. En daerom, de salige Menschwordinge onses Heylants is een saeck van een onuytsprekelijck heyl voor de menschen. Ga naar margenoot+ 't Is dat werk dat van den Heere geschiedt, en wonderlijck in onse oogen is. Waer over de H. Paulus met groote nadruk uytroept: Ga naar margenoot+ Ende buyten alle twijfel de verborgentheyt der godsaligheydt is groot, Godt is geopenbaert in den vleesche, is gerechtvaerdight in den geest, is gesien van de Engelen, is gepredickt onder de Heydenen, is gelooft in de werelt, is opgenomen in heerlijckheyt. | |
[pagina 89]
| |
Over soo heerlijcken werk hebben wy Christenen ons hoogelijck te verheugen en te verblijden, om den Hemel daer voor te roemen en te dancken. Daer toe weckt den H. Engel de Herders, ja daer toe weckt hy ons en alle menschen op: Hy noemt het selfs een groote blijdtschap. Die niet een kleyn getal, eenige weynige persoonen, maer alle volcken betrof en aenging. Godts Woort gebruyckt 'er byna in alle plaetsen, daer van dese groote saeck gehandelt wort, deselve tale van, en getuyght, Ga naar margenoot+ dat Godt de werelt soo lief gehadt heeft, dat hy haer sijn eenig-geboren Sone gaf. Ga naar margenoot+ Dat Christus een versoeninge is voor de sonden der geheeler werelt. Ga naar margenoot+ Dat hy gestorven is voor de godtloose. Ga naar margenoot+ En dat hy gekogt heeft die geene, die hem verloochenen. En daerom, niemant heeft hier by hem selven te twijfelen, of dese groote Salighmaker wel voor hem gegeven en geschoncken is, en of hy wel part en deel aen alle die weldaden ooyt hebben kan. Godt heeft geen mensch ter werelt door een absoluyt besluyt van dese groote saligheyt versteecken, maer heeft in Christus Iesus de weg tot sijn Vaderlijcke barmhertigheydt voor alle menschen open gestelt, uytroepende: Wendet u na my toe, wordet behouden alle gy eynden der aerde. 't Komt hier maer op de goede applicatie en toepassing van dese groote weldadem ten principalen aen. En daerom, wat is 'er meerder met onse plicht over-een-komende, als datwe dat gepredickte Heyl, dat groote licht van kennis en genade, ons geeuangeliseert, wel gade slaen, en door | |
[pagina 90]
| |
een godsalige wandel wel trachten te beantwoorden. Dat was het gene de H. Paulus de Christenen in opsicht van dese groote genade soo ernstigh recommandeerde in de Brief aen die van Romen op het 13. cap. Ende dit segge ick te meer, dewijle wy de gelegentheydt des tijdts weten, dat het de uure is, dat wy nu van den slaep opwaken: want de saligheyt is ons nu nader dan doen wy eerst gelooft hebben. De nacht is voorby gegaen, en de dagh is naby gekomen. Laet ons dan afleggen de wercken der duysternisse, ende aendoen de wapenen des lichts. Laet ons als in den dagh eerlijck wandelen, niet in brasseryen ende dronckenschappen, niet in slaepkameren ende ontuchtigheden, niet in twist en nijdigheyt: maer doet aen den Heere Jesum Christum, ende en versorgt der vleesch niet tot begeerlijckheden. Want gewisselijck, of wel in Christus Iesus, Godes soon, de wegh tot den saligen Hemel, en de Poorte tot dat geluckige Paradijs, voor alle Menschen is geopent; men kan echter met de alderminste gront van waerheyt niet dencken, dat dese groote saligheydt aen alle menschen sonder onderscheyt, en sonder eenig insicht, op haer geloove en goede wercken toegepast en geschoncken sou worden; dat zijn dingen die met de hooge wijsheyt onses Godts en sijn volmaeckte heyligheyt gantschelijck niet over een te brengen zijn: Ga naar margenoot+ Gy en zijt geen Godt (seyde David) die lust hebt aen godtloosheydt, de boose en sal by u niet verkeeren, de onsinnige sullen voor uwe oogen niet | |
[pagina 91]
| |
bestaen: gy haet alle werckers der ongerechtigheyt: gy sult de leugensprekers verdoen: van den man des bloets en des bedrogs heeft de Heere een grouwel. Het H. Euangelium schrijft ons allerwegen duydelijcke conditien voor, waer op de vergeving onser sonden, en de eeuwige saligheyt, in Christus Iesus alleen te verkrijgen zijn, namelijck geloove, bekeeringe des levens, en ware heyligmaking en vernieuwing aen ons hert: buyten die voorwaerden en noodige gesteltheden des gemoedts, heeft niemant part en deel aen Christus Iesus, en aen die groote weldaden, die in sijn salige komste in de werelt opgeslooten leggen. Ga naar margenoot+Want indien wy in het licht wandelen, dan hebbenwe gemeenschap met malkander, en het bloet Jesu Christi reynigt ons dan van alle sonden. En daerom, wy hebben Christus niet alleen aen te mercken als onse Saligmaker, maer oock als onsen gesalfden Koninck en Heere, wiens onderdanen dat we zijn, en na wiens Euangelische Wetten wy de gangen onses levens voor al te richten hebben, indien we door hem behouden en salig gemaekt sullen worden: wetende dat hy eenmael nederkomen sal van den Hemel, om als onsen geduchten Koninck en Rechter op 't strenghste tegen alle verachters van sijn alderbillijckste wetten en geboden, als tegen troulose knechten te procederen: Ga naar margenoot+ Doende met vlammenden viere wrake over alle die gene, die God niet gekent en hebben, en sijn heylig Euangelium ongehoorsaem zijn geweest. Wel dient dan den Heere met | |
[pagina 92]
| |
vreese, verheught met beevinge. Kusset den Soone, op dat hy niet en toorne. Ga naar margenoot+ Warelijck hier is geen andere wegh, geen ander middel voor ons open: Ga naar margenoot+ Want in Christo Jesu en heeft noch besnijdenisse eenige kracht, noch voorhuydt; maer het geloove door de liefde werckende. 't Komt hier, Geliefde, op het ongeveynsde geloove, op de ware godtsaligheyt en op de heylighmaking en vernieuwing van ons hert ten principalen aen, dat zij de dingen die ons uyt genade gemeenschap met Godt en Iesus Christus, en deel aen sijn salige vriendtschap doen hebben. Waerom onsen Salighmaker seyde: Ga naar margenoot+Gy zijt mijn vrienden, indien gy doet wat ick u gebiede. En soowe die wegh maer inslaen, wy staen onder de sekere verwachtingh der eeuwige saligheyt: Iesus is en blijft dan onse getrouwe Salighmaker en Verlosser. Dan sal dese groote blijdtschap ons te stade komen: dat troostelijck licht des levens sal dan schijnen op ons padt, en wy sullen ons selven (om hier mede te besluyten) vrijelijk mogen toe-passen die troostelijcke toeseggingn onses Godts: Ga naar margenoot+ U lieden daer en tegen, die mijn name vreest, sal opgaen de Sonne der gerechtigheyt: ende daer sal genesinge zijn onder sijne vleugelen; ende ghy sult uytgaen ende toenemen als mestkalveren. Amen. |
|