Logo DBNL
Den Ryper zee-postil, bestaende in XXII. Predicatien toegepast op den zeevaert (1699)

Den Ryper zee-postil, bestaende in XXII. Predicatien toegepast op den zeevaert

(1699)–E. Az. van Dooregeest, C.A. Posjager–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Tweede deel.

I. Predikatie,
Over Joan. Cap. 11. vers 25. Op den H. Paesch-dagh.

Den Text.

Ik ben de opstandinge ende het leven: die in my gelooft, die sal leven al waer hy ook gestorven

Waerde Toehoorderen:

OF schoon Godt goed, + ende het leven selve is, en daerom ten aensien van redelijke schepselen, om sijn selfs wille, de doot noyt en maekte, noghtans sietmen dat alle menschen sterven moeten, en aen de doot onderworpen zijn: + Want wat man leeft'er die den doot niet zien en sal. Die sijne ziele sal bevryden van 't gewelt des grafs? 't Heeft den Almagtigen dan volgens sijn regtveerdigen haet tegen de sonde, en om hier een kragtig en eeuwig exempel van te stellen, tot noodige waerschouwinge van ons allen, gelieft, om de misdaet van onsen eersten Vader Adam, zijnde den eenigen Tronck ende wortel, waer uit alle menschen spruyten ende voortkomen, ons alle de nootsaeckelijkheyt des doots op te leggen. Waerom de H. Paulus seyt, + dat door eenen mensche de sonde in de werelt in gekomen is, ende door de sonde de doot. + Dat de doot door een mensche is, ende dat wy alle in Adam sterven. Want indien een onderhoorig Vorst door sware misdaeden tegen de Keyser, niet hem selve

alleen, maar selfs ook alle sijn nakomelingen en kinderen, van alle die leenen ende heerlijke goederen soude beroven ende ontsetten, die sy andersints van hem hadden konnen erven ende verkrygen: ofte indien een gemeen onderdaen door swaere fouten alle sijn goederen aen den rigter verbeurt hebbende, deselve aen sijn eygen erfgenamen niet meer kan overdoen. Wat wonder is't dan, dat wy 't regt om altyt te leven en noyt te sterven, van Adam onser aller Vader niet konnen erlangen, om dat hy dit, door zijne zonde verlooren hebbende, selver niet meerder en besat. Want dog om aen een ander te geven, 't geen men selver niet en heeft, dat is onmogelijk. Nu dat Adam het middel om noyt te sterven, ofte eeuwig te leven, zijnde den boom des levens, verlooren hadde, zijnde uit den Paradyse verdreven, dat is zeecker. En om van dit leven nader te spreeken, ten was volgens het reght van Godt met de mensche opgereght, geen eygendom door sig selven van de natuer, maer een goedertieren gifte, welk op voorwaerde van een volmaekte gehoorsaemheyt, eerst aen de selve stont geschonken te worden. Maer wie is 'er onder alle Adams nakomelingen, welk hem selven van sulcke uitnemende dingen insonderheyt sig by Gods volmaekte gereghtigheyt vergelijckende, eens beroemen kan? Want wat de onmondige en kleyne kinderen aangaat, hoe souden die, uyt dese voorwaerde 't geluk van dit leven daer wy nu van spreeken, bereyken konnen? dewyl datse selfs het vermogen niet eens en hebben, om

dese voorwaerde te kennen, veel minder datse de selve souden volbrengen konnen: en wegens de mondige ende volwassene, wie is 'er (of men Godt van geene ongerymtheyt en kan beschuldigen) die sulck een volmaekten eysch ende voorwaerde (onse Heere Iesus alleen uitgenomen) oyt volbraght? Want wie kan seggen: + Ick hebbe mijn herte gesuyvert, ick ben reyn van mijne zonde? Dewyl dat wy dog alle, + na de leere van de H. Paulus, gesondigt hebben, en derven de heerlyckheyt Gods: Maer hebben wy de voorwaerde, van dit altytduurende leven niet volbragt: hoe souden wy dan de belofte, hier op alleen na Gods regtveerdigheyt gegeven ende gefondeert, eens hopen ende verwagten konnen? Aengesien het regt tot dese weldaet, alleen uyt de vervulling van desselfs voorwaerde, na desen regel spruyten moest.

Uyt welcke gronden en fondamenten dan, gantsch klaer kan blycken, dewijl Godt, die met sijn eygen doen mag wat hy wil, het leven gegeven hebbende, het selve vryelijck, voornamentlijck na desen staet van saecken, wederom mag uytblusschen ende vernietigen, als het hem maer soo belieft: dat het dan niet meer als ten uitersten redelijck ende billijck is, dat de menschen uit Adam, zijnde hy na Gods volmaekte regtveerdigheyt, niet dan een dootwaerdigen vader, van haer allen het ware leven niet verhoopen konnen, maer datse, hebbende voor haer zelven niet dat beter is verdient, om zijne zonde wille, alle aen de doot onderworpen zijn, en bygevolge, datse, ten desen

insigte, het zy jonck, het zy oud, bekeert, ofte onbekeert, alle sterven moeten; te meerder, om dat de beloften des Nieuwen Verbonts, welke niet uyt des menschen verdiensten, maer alleen in Christus den eenigen Middelaer, uyt Gods genade en vrywillig welbehagen spruiten, door sijne wijsheyt en regtveerdigheyt, ten aensien van ons, ende om dat wy alle uyt dien sondigen wortel, namelyk Adam, die aldereerst van ons allen den Heere soo grootelijcks wederspannigh was, voortkomen; deselve soodanig om gewigtige redenen en oorsaecken, getempert ende gematigt heeft, dat niemant van ons allen oit kan leven sonder te moeten sterven. Zijnde het Oude en algemeene Verbondt, ten opsigt van alle menschen: Gy moet sterven, ende kont niet in't leven blijven.

Maer konnen wy arme zondige menschen, 't zy in Adam, 't zy in ons eygen doen en laten aengemerckt zijnde, en op den weegschaal van Gods regtveerdigheyt gelegt, gantsch geen hope nog vertrouwen ten leven hebben? Hoe groot is dan Gods barmhertigheyt t'onswaerts, dat wy dit groot geluk ende dese ongemeene weldaet selfs versuymt ende verwaerloost hebbende, nogtans in den rijckdom van sijne groote genade en goedertierentheyt wederom verkrijgen ende erlangen konnen? gelijk hy dan, om dit aen ons te verseeckeren, soo troostelijck tot ons alle spreekt: + Ik en hebbe geenen lust in den doodt des stervende, spreekt de Heere, Heere, daarom bekeert u, ende levet.

Maer in wie vinden wy, dat ons dese gena-

de om 't verloren leven weder te verkrijgen, dus in barmhertigheyt geopent is? Was dan onsen Vader, te weten den eersten Adam, de oorsaeck van de doot, Christus de Sone Godts, den tweeden Adam, die is de oorsaeck, welck ons, door het geloove in sijn naem ten leven brengt; waerom de H. Paulus zeyde: + Indien door de misdaet van eenen, de doot geheerscht heeft, veel meer sullen de gene die den overvloet der genade, ende der gave der regtveerdigheyt ontfangen, in het leven heerschen, door dien eenen, namelijck Jesum Christum. Hy is het dan, + die de doot heeft te niete gedaen, ende het leven, ende de onsterffelijckheyt aen het ligt gebragt door het Evangelium. Mogende hy, die de deure des levens, om der sonden wille toegeslooten, genadelijck wederom voor ons allen geopent heeft, vryelijck wel spreecken tot onser troost: + Ick ben de weg, de waerheyt, ende het leven: Niemant komt tot den Vader dan door my. Ende in den tegenwoordigen text: Ick ben de opstandinge ende het leven, die in my gelooft, die zal leven al waer hy oock gestorven. In welke woorden wy orders halve, dese twee Hooftstucken hebben aen te mercken. Als

Ten eersten de troostelijcke leere der opstanding ende des levens.

Ten anderen de naedere verklaringe welcke ons aangaande de ware gelegentheyt desselfs, gegeven wordt.

Aengaende nu het eerste Hooftstuck, namelijck de troostelijcke leere der opstanding, ende des levens; daar van staet in den text:

Ick ben de op standing ende het leven. De Autheur, ende persoon, welck ons dit uitnement getuygenis, tot een aldertroostelijkste verseeckering geeft, ende onder dese woorden, Ik ben enz. in den text doet voorkomen is Jesus Christus: want soo wordt even te vooren getuygt: + Jesus seyde, Ik ben enz. 't Is dan geen bloot mensch, uyt de menschen, gelijck wy alle zijn: + maer Gods eygen ende eenig-geboren Zone. + Het afschynsel van Gods heerlijckheyt, en het uitgedruckte beelt zynder selfstandigheyt. Welk zelfs seyde: + Eer Abraham was ben ick: + ende dat hy heerlijckheyt hadde by den Vader eer de werelt was. Zijnde hy derhalven na het getuygenis van de H. Paulus, + de gene, die zelfs in de gestaltenisse Gods zynde, het genen roof geacht en heeft Gode evengelijk te zijn. Waer van de oude Christenen in 't Concilium van Niceen, niet te onregt seyden: Godt uyt Godt, ende ligt uyt ligt. Dog, welck blyvende het gene hy al te vooren was, namelijck Godt ende Godes Zone, geworden is, dat hy niet en was, te weten, een waeragtig mensche, en menschen Zone, ons in alles gelijck uitgenomen de zonde. Want na de leere van de H. Joannes: + In den beginne was het Woordt, ende het Woordt was by Godt, ende het Woordt was Godt: Dit was in den beginne by Godt, en alle dingen zijn door het zelve gemaeckt, ende sonder het selve en is geen ding gemaeckt, dat gemaeckt is: Ende het Woordt is vleesch geworden, ende heeft onder ons gewoont (ofte anders soo de taelkundige getuygen, heeft onder ons een tabernakel gehadt,

ende wy hebben sijne heerlijckheyt aenschouwt: eene heerlijckheyt) als des eenig-geboren van den Vader, vol van genade ende waerheyt. Zijnde zijn gesegende persoon, suyver als het ligt, ende schoon als de dageraet, welcks kroon van onbesmette heyligheyt, en goddelijcke waerdigheyt, selfs alle chooren en reyen der H. Engelen, steets eeren en aenbidden moeten. Ziet dese is't, zijnde over-bequaem ende waerdig, om dese goddelijcke en alderheerlijckste weldaden, waer van in den text gehandelt wordt, aen ons toe te brengen, welcke zegt in den text: Ick ben de opstanding ende het leven.

Zijn dan tot onse zaligheyt, insonderheyt dese twee dingen noodig, namelijck, dat wy gestorven zijnde, uit den dooden worden opgeweckt, ende dat wy verresen zijnde uit de doot, niet wederom en sterven, maer altoos ende eeuwiglijck in 't leven blijven. Ziet van beyde dese groote dingen, versekert ons de Heere Jesus, die getrouwe Getuyge, in den text, als hy hem selven de opstanding niet alleen, maer oock het leven noemt.

Wat de opstanding des menschen aengaet, die en beteeckent hier niet, gelijck uyt alle omstandigheden, ende beyde uit het voorgaende en volgende van den text kan blijcken, de geestelijcke vernieuwinge des menschen, waer door het beeldt Gods, ofte den inwendige mensche, bestaende in allerleye goddelijcke ende hemelsche deugden in hem verweckt, ende opgeregt wordt. Waer toe dese vermaening van de H. Paulus dient ende streckt: + Ontwaeckt gy die slaept,

ende staet op uyt den dooden, ende Christus sal over u lichten: Maer daer door wordt aengewesen die goddelijcke herstellinge des menschen, welck aen het lighaem sal geschieden, wanneer de Heere het selve, uyt de doot, uyt het graf, ende uyt de verderffenisse opweckende, wederom met sijn eygen ziele t'samen binden, vereenigen, ende alsoo met het leven op nieuws begiftigen ende beschencken sal. Waerom geseydt werdt, + dat het Godt is die de doode levendigh maeckt, ende roept de dingen die niet en zijn, als ofse waren. En wederom: Indien de Geest des genen die Jesum uyt den dooden opgewekt heeft, in u woont, soo sal hy, die Christum uyt den dooden opgewekt heeft, oock uwe sterffelijcke lighamen levendig maken door sijnen Geest die in u woont. + Ende dewijl dat Godt het eeuwigh leven aen de persoon des menschen, te weten, der geloovigen, belooft ende toegeseght heeft; soo sal het voorseecker oock aen des selfs persoon gegeven ende geschoncken werden. Maer nu, de persoon des menschen bestaet niet uyt de ziele alleen, welck men niet eygentlijk den mensch, maer de ziele des menschen noemt; oock niet uyt het lighaem alleen, 't welck men eygentlijck niet als den mensch, maer als zijnde het lighaem des menschen kan aenmercken. Maer bestaet den mensch, als mensch, niet uyt de ziel, noch uyt lighaem alleen, maer uyt beyde, soo blijckt, sal den mensch met het eeuwig leven beschoncken worden, dat dit niet na de ziele alleen, maer oock ten aensien van het lighaem geschie-

den sal: en derhalven, dat het selve gestorven ende vergaen zijnde, om aen dit groote geluck deel te hebben, van Godt, by welk geen ding onmogelijck is, wederom opgeweckt ende in 't leven herstelt sal worden; doch bestaende dan niet meer in swackheyt, broosheyt, sterffelijckheyt, ofte in vleesch en bloet, gelijck nu onse nedrige lighamen doen; maer als zijnde verheerlijckt ende gelijckformig gemaekt het heerlijcke lighaam Christi: + op dat wy hier gedragen hebbende het beeldt des aerdtschen, namelijck van Adam, dan mogen dragen het beeldt des hemelschen, te weten van Christus. Waerom de H. Paulus seyde: + Dat vleesch ende bloet het Koninckrijcke Godts niet beërven en konnen: ende dat dit verderffelijcke moet de onverderffelijckheyt aendoen, ende dit sterffelijcke moet de onsterffelijckheyt aendoen. Ende daerom, of men hier, wat de substantie, ende oock eenigsints wat de gedaente aengaet (alsoo het menschelijcke, ende geen andere lighamen sullen zijn) deselfde lighamen, als te vooren hebben sullen; soo sullense nochtans in hoedanigheden soodanigh verheven, ende verheerlijckt worden, datse niet meer aertsche, maer alleen hemelsche lighamen, geschikt tot het geestelijck ende eeuwig Koninckrijck in den Hemel, sullen zijn.

Siet dus heeft men, volgens de leere der H. Schrift, van de salige opstandinge ende verrijsenisse al stamelende, + en als siende door een spiegel in een duystere reden, te spreecken: verwachtende dat Godts onbegrijpelijcke macht

ten Jonghsten dage, alles in 't licht brengen, ende volmaecktelijck openbaren sal. Soo dat men aengaende dese groote verwachtinge, gaern met de H. Joannes moet belijden ende seggen: + Geliefde, nu zijn wy Kinderen Gods, ende het en is noch niet geopenbaert dat wy zijn sullen; maer wy weten, dat als (hy) sal geopenbaert zijn, wy hem sullen gelijck wesen: want wy sullen hem sien gelijk hy is.

Maer is tot onse gelucksaligheyt niet alleen de opstandinge ofte herstellingh uyt de dood in 't leven nodigh, maer oock dat men voortaen, sonder wederom te moeten sterven, altoos in 't leven blijve: Alsoo het weynig voor ons soude konnen profiteeren of baeten met den Iongeling tot Nain, ofte met Lasarus, door de opstandingh in 't bange leven deses werelds herstelt te worden, om ten laetsten noch wederom voor de tweede mael de smerten des doots te lijden, ende het sterven te ondergaen: soo verseeckert ons de Heere Jesus in den text niet van de opstandingh alleen, maer oock van het leven.

Verstaende door het leven hier niet enckel en alleen de herstellingh in het leven, dewijl sulcks van selfs, en onvermijdelijck, onder de opstandingh reets al begrepen was, maer de geduersaemheyt des levens, ofte anders het eeuwige leven; 't welk alle doot, verdriet ende wederwaerdigheden t' eenemael uytsluytende, de Naem van't leven, op een uytnemende wijse, alleen eygen is ende toekomt. Waerom dat het woordt leven soo menighmael oock in de H.

Schrift voor het eeuwige leven wordt genomen: gelijk onse Heere Jesus selve also dede, seggende: + Die den Sone ongehoorsaem is, die en sal het leven niet sien. Ende soo wederom: + Voorwaer, voorwaer segge ick u: De uure komt, ende is nu: wanneer de doode sullen hooren de stemme des Soons Godts, ende diese gehoort hebben sullen leven. Gelijck oock het woordt leven in veel meer andere plaetsen der H. Schrift voor 't eeuwige leven genomen wordt.

Maer is dit aertsche en brosse leven, 't welk met soo veel droefheyt en smerten, maer eenige oogenblicken te genieten is, soo waerdigh en kostelijck by ons menschen, dat daer van te recht geseyt wierdt: + Huyd voor huyd, ende al wat iemant heeft, sal hy geven voor sijn leven. Invoegen dat men hier by geen goud, noch silver, geen robynen, noch edele gesteenten, eens vergelijcken kan. Wat staet dan niet te dencken ende te seggen van het eeuwige leven? 't Welk in waerdye ende heerlijckheyt, dit leven selfs op een oneyndige wijse ver te boven gaet. + Want dit is het gene de ooge niet en heeft gesien, ende de oore niet en heeft gehoort, ende in't herte des menschen niet en is opgeklommen, zijnde het gene Godt bereyt heeft, dien die hem lief hebben.

Nu aengaende dese twee overwaerdige weldaden, namelijck de salige opstandingh, ende het eeuwige leven, seyt onse Heere Jesus in den Text, dat hy deselve was: want dus staet'er: Ick ben de opstanding ende het leven. Niet dat sijn gesegende persoon, gelijck als dat van selfs

spreeckt, eygentlijck dese weldaden selver was, ofte dat hy daerin bestont; maer dat hy daer van de autheur, wortel en oorsaeck is, als zijnde hy de gene, om wien, ende door wien dat ons de selve gegeven ende geschoncken staen te worden: want hy is 't, die door sijn onschuldigh lijden ende sterven voor onse sonden ende misdaden, den Hemel der heerlijckheyt, zijnde, na Godts rechtveerdigheyt, om onse overtredinge wille, als toegesloten, genadelijck geopent heeft, ende die uyt den dooden wederom levendigh geworden, ende aen de rechterhant Gods des Vaders geseten, ons met de kroone des eeuwigen levens ten Jonghsten dage beschenken sal. Ende daerom, hy noemt hem selven te recht in den text, de optsanding, ende het leven: + om dat hy, na de leere des Apostels, geheylight zijnde, allen die hem gehoorsaem zijn, een oorsaecke der eeuwiger saligheyt is geworden.

Maer als wy volgens den text de troostelijcke leere der opstandingh ende des levens ingesien hebben, soo laet ons verder oock gaen overwegen

Het tweede Hooftstuck, begrijpende de nadere verklaringe, welk ons aengaende des selfs waere gelegentheyt gegeven wordt. Daer van nu segth de Heylant in den text: Die in my gelooft, die sal leven al waer hy oock gestorven. In der daet, of de gront-goedertierene Godt, de Saligheyt van ons onwaerdige menschen, oprecht ende van herten wenscht ende begeert: soo besorght sijne Wijsheyt nochtans, dewijl

dat hy in alle sijn wegen altijt volmaeckt is, dat de eere van sijne Goddelijcke goetheydt noyt aen die van sijn rechtvaerdigheyt ende heyligheyt te kort en doet. En uyt dese reden spruyt het oock, als hy ons menschen, zijnde door de sonde verre van hem verwijdert ende afgeweecken, wederom tot de gemeynschap van sijn vaderlijcke vriendtschap en heerlijckheydt wil ontfangen ende aennemen; dat sulks evenwel sonder waere bekeeringe ende verbeteringe des levens niet kan geschieden, alsoo het t'eenemael om de alderbillijckste reden is vast gestelt, dat sonder heylighmakingh niemant den Heere sien en sal. En daerom is oock voor alle dingen het geloove, + waer door onse herte van de sonde gereynight wordt, tot de eeuwige saligheyt soo seer noodigh: gelijck de Heere Jesus, om ons daer van te waerschouwen, ende dit wel te leeren, daerom in den text seydt: Die in my gelooft, die sal leven al waer hy oock gestorven.

't Geloove dan in Jesus Christus, dat is, om met dese weldaden beschoncken te worden, voor ons gantsch nootsaeckelijck: gelijck de Heylant oock uyt die reden seyde: + Die gelooft sal hebben ende gedoopt sal zijn, sal saligh worden; maer die niet en sal gelooft hebben, sal verdoemt worden. Ende wederom: + Indien ghy niet en gelooft dat ick (die) ben, gy sult in uwe sonde sterven.

Door dit geloove nu, nemen wy Jesus Christus van gantscher herten aen voor Godts eygene ende eenigh-geboren Sone, ende voor onsen

eenigen Verlosser ende Salighmaecker; + alsoo 'er onder den hemel geen anderen Naem onder de menschen en is gegeven, door welcken wy moeten salig worden, dan alleen door hem. Buygende ons verder onder de Konincklijcke scepter van sijn Goddelijcke heerlijckheyt, volgens de Wetten des H. Euangeliums, in alle gehoorsaemheyt en onderdanigheyt neder; dewijl dat de H. Joannis segt: + Hier aen kennen wy, dat wy hem (namelijck Christus de Heylandt) gekent hebben, soo wy sijn geboden bewaren. Die daer segt, Ik kenne hem, ende sijn geboden niet en bewaert, die is een leugenaer, ende in dien en is de Waerheyt niet: maer soo wie sijn woort bewaert, in dien is waerlijck de liefde Gods volmaeckt geworden.

Het zijn dan de gelovige ende godtsalige menschen alleen, welcke dese aldertroostelijckste weldaden ontfangen ende verkrijgen sullen.

Maer hoe verre, en tot wat gevallen strekt sig dit dan uyt? Daer van seght de Heylandt in den text: Die sal leven al waer hy oock gestorven. Ten is dan geen geluck, als die van de werelt zijn, welk men voor eenige oogenblicken maer genooten hebbende, door de bange doodt t'eenemael verlaten, ende verliesen moet. O neen! de doot selfs, die groote Koningh der verschrickinge, welck heerscht, als of hy de gantsche werelt t'eenemael sou onderbrengen, die kan, ten aensien van dit overheerlijck geluk, de gelovigen, selfs niet de alderminste schade aen-doen. Want schoon gestorven zijnde, soo sullense nochtans wederom leven.

Al zijnse dan ten aensien van 't lighaem door 't vier verslonden, door 't water ofte in de zee verdroncken, of in 't graf tot stof ende asch verteert, ten hindert niet; alsoo Godts macht ende goetheyt, voor welck geen dingh te groot, noch te wonderlijck en kan zijn, haer wederom met het leven seeckerlijck beschencken sal. Immers de eygen deelen, waer uyt te voren het lighaem bestont, die en konnen voor Godt, die alle dingen weet, gantsch niet verborgen zijn: ende de selve gedaente, die hy maer voor eenige oogenblicken daer afgenomen hadde, daer aen weder te geven, dat en kan voor hem, die selfs alle dingen mogelijck is, in't minste niet ondoenlijck zijn. Ende wanneer onder de eygen gedaente, alhoewel heerlijck ende hemelsch, de selfde deelen des lichaems wederom met des selfs eygen zielen sullen vereenight en t' samen gebonden zijn, dan voorseecker sullen de selfde menschen, te vooren gestorven, wederom leven; en leven in alle eeuwigheyt. Waerom de Heylandt seyde: + Voorwaer, voorwaer segge ick u, die mijn woordt hoort, ende gelooft hem die my gesonden heeft, die heeft het eeuwige leven, ende en komt niet in de verdoemenisse, maer is uyt de doot overgegaen in 't leven. En wederom: + Soo iemant mijn woordt sal bewaert hebben, die en sal de doot niet sien in der eeuwigheyt.

Uyt dese woorden dan dus verre uytgebreydt ende verhandelt, + staet tot onser stichting ende verbetering af te nemen ende te leeren, dat de

salige opstandingh uyt den dooden, ende het eeuwig leven, den geloovigen ende godtsaligen mensch seeckerlijck bereydt is, ende by den selven gewisselijck te verwachten staet. Want dit wordt ons van de Heere Jesus op het alderklaerst ende vertroostelijckste, onder dese woorden in den text geleert ende voorgestelt: seggende: Ick ben de opstandinge ende het leven, die in my gelooft, die sal leven al waer hy oock gestorven. Ende hier van seyde hy oock op een andere plaets: Dit is de wille des geenen die my gesonden heeft, dat een iegelijck, die den Sone aenschouwt ende in hem gelooft, + het eeuwige leven hebbe: ende ick sal hem opwecken ten uytersten dage. Ende hoe duydelijck, ende onderscheydentlijck oock, stelt de H. Paulus ons dese waerheyt voor, seggende: + De Heere selve sal met een geroep, met de stemme des Archangels, ende met de basuyne Godts nederdalen van den hemel: ende die in Christo ontslapen zijn, sullen eerst opstaen: daer na wy, die levendigh overgebleven zijn, sullen t'samen met haer opgenomen worden in de wolcken, den Heere te gemoete in de lucht: ende alsoo sullen wy altijt met den Heere wesen.

En of wy wel dit groote geluck der salige opstandinge ten eeuwigen leven alleen verwachten ten Jonghsten dage te sullen verkrijgen, soo heeft nochtans Gods wijsheyt ende goedertierenheyt, selfs in een alderheerlijckst voorbeeldt ons daer van de alderduydelijckste ende aldervolkomenste verseeckeringh willen geven en schencken: niet alleen toonende, de mogelijck-

heyt, maer oock de onfeylbare seeckerheyt des selfs, wanneer hy Christus, zijnde om onse sonden en misdaden wille, als het ware Pascha geslacht ende opgeoffert, ten derden dage wederom uyt den dooden heeft opgeweckt, ende als zijnde levendig gemaeckt, uyt het graf, onder de menschen heeft doen omwandelen. Hy veertigh dagen langh met de selve eetende ende drinckende. Van welcke sake den H. Marcus ons selfs dit verhael geeft: Dat de Vrouwen, welcke aen 't graf Christi quamen, om sijn gesegende Lighaem te salven ende te balsemen, eenen Jongeling (te weten een H. Engel) sagen, + sittende ter rechter sijde, bekleedt met een lang wit kleedt: seggende: Gy soeckt Jesum den Nasarener, die gekruyst was: Hy is opgestaan, hy en is hier niet: siet de plaetse daer sy hem gelegt hadden. Zijnde oock de waerheyt van Jesu Christi opstandinge uyt den dooden, hoe seer anders de boose en nijdige Jooden de selve bedecken ende verbergen wilden, soo krachtigh ende klaer, selfs in die tijden doorgebroocken, dat den Stadthouder der Romeynen binnen Jerusalem, te weten den Heydenschen Pontius Pilatus, die onse Heere Jesus, op 't onrechtvaerdigh aenhouden der nijdige Jooden, om de eere der menschen wille, tegen sijn eygen beter weten, selfs gevonnist ende veroordeelt hadde om gekruyst ende gedoot te moeten worden; daer van een soo duydelijcken en onpartijdigen verhael schickte aen den Roomschen Keyser Tiberius, dat dien Heydenschen Vorst selfs daer van overtuygt zijnde, by den Romeynschen

Raed aenhield, om Christus na het gebruyck der Heydenen in die tijdt, onder het getal der aenbiddelijke Goden te stellen; dreygende doorgaens den geenen, die de Christenen beledigen wilden: gelijck den seer vermaerden Tertullianus, welck leefde omtrent Anno tweehondert, dit op dese wijse verhaelt, ende in andere Kerclijcke Historien gantsch breedelijck gevonden wordt.

Maer aengesien nu de waerheyt van Jesu Christi opstanding ons soo klaer voorkomt, ende dat daer door de Goddelijckheydt van sijn leere, alsoo niemant, als die in de name Godts de waerheyt sprack, soo grooten saeck van den Hemel eens verwachten kon, dus ten duydelijcksten versegelt ende bevestigt is: Zoo volgt, dat door de salige opstandinge Jesu Christi, oock die van alle ware geloovige, zijnde in sijn Woordt ende leere aen de selve soo duydelijck belooft ende toegeseght, oock t'eenemael vast ende seecker gaet. Waerom de H. Paulus, aengaende dese t' samen-geknoopte en verbonden waerheden, den eene uyt den anderen besluytende, oock seer wel seyde: + Indien wy gelooven dat Jesus is gestorven ende opgestaen, alsoo sal oock Godt de gene die ontslapen zijn in Jesu, wederbrengen met hem.

Maer wat heeft Godts liefde ende barmhertigheyt ons dan een overgroote weldaet geschoncken, die veele menschen, deselve versuymende, noit gebeuren sal, als hy ten aensien van de gelovige en vrome, de salige opstandinge ten eeuwigen leven, so gantselijk heeft besloten en

vast gestelt? Waer op dan dese woorden van onsen Godt niet qualijck te passen zijn: + Bergen sullen wijcken, ende heuvelen wanckelen; maer mijne goedertierentheydt en sal van u niet wycken, ende het verbondt mijnes vredes en sal niet wanckelen, seydt de Heere u ontfermer. Doch het groot geluck deser weldaet sal ons noch des te duydelijcker blijcken, + alsoo 'er een opstanding der dooden wesen sal, beyde der rechtveerdige ende der onrechtveerdige; als wy den staet der vroomen ende der onvroomen eens kortelijck na de leere der H. Schrift by malkanderen vergelijcken, ende den eene tegen den anderen overstellen.

De onvroomen en goddeloosen dan, sullen wel mede opgeweckt worden, maer het sal zijn om te moeten sien, dat de poorte des saligen hemels eeuwig en altoos, sonder de minste hoope tot veranderingh, om hare sonde wille, en als Godts genade ende barmhertigheydt, haer soo menigmael ten aldervriendelijcksten aengeboden, moetwillens versmaedt ende veracht hebbende, sal toegeslooten worden, ende daer benevens, om die rechtvaerdige en vreesselijcke stemme tegen haer te moeten hooren: + Ick hebbe u noyt gekent: gaet wegh van my, ghy die de ongerechtigheyt werckt. Daer de vroomen ende godtsaligen mensch, in tegendeel, met vreugde sijn hooft opheffende, ende door 't gevoelen van Gods genade aen 't herte gesterckt, door de aldervriendelijckste lippen Jesu Christi, dese gantsch aengename uytspraecke hooren sal: + Wel gy goede ende getrouwe dienstknecht,

over weynig zijt gy getrouw geweest, over veele sal ick u setten: gaet in, in de vreughde uwes Heeren. Ofte anders: Komt ghy gesegende mijns Vaders, beërft dat Koninckrijck, 't welck u bereyt is van de grontlegginge der werelt.

Of sullen dan de moetwillige ende onbekeerlijcke sondaren verstooten worden in de buytenste duysternisse, + ende in dat onuytblusschelijcke vier, + daer weeningen ende knersinge der tanden zijn sal; + ende daer haren worm niet en sterft, ende het vier niet uytgebluscht en wordt. De Godtsdienstige menschen, welck haer waerlijck tot Godt bekeert hebben, die sullen alsdan met vreugde en blijdschap ten hemel ingevoert worden, in die overheerlijcke plaets, daer veel salige wooningen zijn, om Godt voor sijn onbegrijpelijke Troon altoos ende eeuwelijck te loven ende te dancken: roepende met een alderdanckbaerste verwondering uyt: + De snoeren zijn my in lieffelijcke plaetsen gevallen: ja een schoone erffenisse is my geworden. + Ghy versadight ons met het goet van u huys, ende met het heylige van u paleys.

Wel aen dan, heeft Godt, welck niet liegen en kan, en welcks Vaderlijcke beloften en toesegginge alle, gantsch onberouwelijck zijn, sulck een grooten en overheerlijcken goedt, voor den geloovigen ende godtvruchtigen mensch bereydt ende vast gestelt; soo laet ons dan, daer na altoos hygen ende verlangen, wenschende na geen dingen soo seer, het zy dan wat het zy, dan om hier mede van de gront-goedertierene Godt, ende alderbarmhertige Vader,

eenmael uyt genade beloont ende beschoncken te worden: roept dan dagelijcks tot den Heere in onbedriegelijckheyt van lippen uyt, met den Patriarch Jacob, leggende op het bedde van sijn kranckheydt: + Op uwe saligheydt wachte ick, Heere. Houdt u met den man Godts Moses vast, als siende den onsienlijcken; ende siet altoos op de vergeldinge des loons. + Ende waerom en soudt ghy ten aensien van dese alderkostelijckste, noodigste, en heerlijckste dingen niet diepelijck ende van gantscher herten tot Godt uytsuchten met een seer stigtelijck Rijmer: +

 
Gelijck een Hert, vermoeyt door't jagen,
 
Seer hijget na een versche sloot,
 
Soo wensch ick na die soete dagen,
 
Om daer te wesen na de doot:
 
Die dagen, dat ick mag aenschouwen
 
Het helder licht van u aenschijn,
 
Daer altijt vreught is, geen benouwen,
 
En altijt blijdschap, nimmer pijn.
 
Komt haestigh Heer, wilt niet vertragen,
 
Ey! haest u doch, en komt met spoet,
 
Brenght haestigh doch die soete dagen;
 
Soo haest mijn ziel na 't soetste soet.
 
Maer om door des Heeren hulpe ende bystant ons gemoedt soo levendigh en vrolijck te mogen hebben, ten aensien van 't toekomende goedt, alleen voor den vromen weg geleyt; wat is hier toe noodiger, dan selfs de handt aen den ploegh te slaen, + met ongeveynsde deught ende godtsdienstigheyt onse selfs saligheyt werckende
 
met vreese ende met beeven. Want ten zy dat het ons hier rechtschapen ernst wordt, ende dat wy alle krachten daer toe inspannen, soo en sullen wy het gewenschte en noodig eynde, voorseecker noyt bereycken konnen. Wel dat dan ten aensien van dit groote goedt, onse herten heet worde in onse binnenste, ende dat een vier ontbrande in onse overdenckinge: + want doch het Koninckrijck der Hemelen moet gewelt aengedaen worden, ende de geweldigers nemen het selve met gewelt. + Siet dan toe, dat ghy voor alle dingen het Koninckrijke Godts ende sijn gerechtigheyt soeckt. + Strijdt den goeden strijdt des geloofs, ende grijpt na het eeuwige leven. + Want niemant en wordt hier gekroont, soo hy niet wettelijk en heeft gestreden. Treedt daerom, volgens een brandende yver en lust, om den Heere te dienen in de godtsalige voetstappen van de H. Paulus, ten eynde, om hem, als Christenen betaemt, wel na te volgen: welck seyde: + Een ding (doe ick,) vergetende het gene dat achter is, ende streckende my tot het gene vooren is, jaege ick na het wit, tot den prijs der roepinge Godts, die van boven is in Christo Jesu.

En wat sal ons in 't besonder, onder Godts genade daer toe leyden ende brengen konnen, dat wy door een vrolijcke hoope saligh geworden, met vreughde en hertelijcke blijdtschap, + smaeckende het goede woordt Godts, ende de krachten der toekomende eeuwe, met verlangen de salige opstanding ende het eeuwig leven te gemoet sullen sien? Waerlijck hier toe be-

hoort, dat wy de wereldt, met sijn sonde en sondelijcke lusten, pracht, prael ende ydelheyt, oprechtelijcken uytgaen, op dat wy wedergeboorene ende vernieuwde menschen mogen worden. Want waerom anders zijnde gemoederen van veele soo yverloos, loom en doodelijck kout, ende ongevoeligh omtrent dese Goddelijcke ende eeuwige rijckdommen, welck in waerdye, selfs alle dingen oneyndelijck overtreffen ende te boven gaen? Het zijn buyten twijffel de sonde ende ongerechtigheden, waer door men Godt ende sijn eygen conscientie met voeten treedt ende veracht. Want dese zijn 't die een scheydinge maecken tusschen Godt ende ons, verbergende sijn vriendelijck aengesichte voor ons, soo dat wy niet verhoort en worden: ende daer in levende ende voortgaende, is't oock onmogelijck dat men tot de Stadt Godts ende des selfs heerlijckheydt sou naderen konnen: + want in haer en sal niet inkomen iet dat ontreynigt, ende grouwelijckheyt doet, ende leugen spreeckt: maer die geschreven zijn in het boek des levens des Lams.

En daerom, het is noodigh dat onse herten door de liefde tot de werelt, met sijn nietige schatten en rijckdommen, noyt vervult noch wech geruckt en worde. Want dan, na het woordt van den befaemden Duc d' Alba gebruyckt, heeft men met de aerde soo veel te doen, dat men om den Hemel niet eens dencken en kan. Waer van dat een seer voornaem Rijmer aldus seght:

 
Og wat een kouden lust na God en't euwig goet,
 
't Is in een dubbelt hert dat aerdtsche liefde voedt.
 
Waerom dat ons ook de H. Joannis ernstelijk op dese wijse waerschouwt: + En hebt de werelt niet lief, noch 't gene in de werelt is: soo iemant de werelt lief heeft, de liefde des Vaders en is in hem niet. Daerom
 
Al die Godts soete gunst wil smaecken,
 
Die moet des werelts vreught versaecken.
 
Maer laet ons doch, in plaets van sulcks, staen na een deugtsamen ende godtsaligen wandel voor onsen Godt, als zijnde dit het eene dat noodig is om salig te worden. Waerom den H. David seyde: + Heere, wie sal verkeeren in uwe tente? wie sal woonen op den bergh uwer heyligheyt? Die oprecht wandelt, ende gerechtigheyt werckt, ende die met sijn herte de waerheyt spreeckt, die met sijn tonge niet en achterklapt, sijnen metgesellen geen quaet en doet, ende geen smaedtredenen opneemt tegen sijnen naesten. Die dese dingen doet, en sal niet wanckelen in der eeuwigheyt. Waerom dat oock in 't Boek der Openbaringh de nootsakelijckheydt des selfs op dese wijse aengedrongen werdt: + Saligh zijnse die sijne (namelijck Gods) geboden doen, op dat hare macht zy aen den boom des levens, ende sy door de poorten mogen ingaen in de Stadt.

En wanneer wy desen weg inslaen, ende in alle volstandigheyt ende oprechtigheyt wande-

len, dan sullen dese troostelijcke ende overkostelijcke woorden van den text oock tot ons behooren, als de Heylandt seydt: Ick ben de opstandingh ende het leven, die in my gelooft, die sal leven al waer hy oock gestorven. Want dan sal ons het licht doorbreecken in de duysternisse, de aengename dageraat van Godts genade sal meer en meer aenbreecken, en de Morgensterre sal opgaen in onse herten. Wy sullen selfs in de uure van de bange doot met den vermaerden Ambrosius mogen spreecken: Ick en ben niet beschaemt om te leven; ick en ben niet bevreest om te sterven, als hebbende een soo goedertierene Vader om na toe te gaen. Want de nieren sullen sich verlangen in den schoot. Soo dat wy met den vroomen Simeon sullen versuchten tot den Godt: Nu laet gy, Heere, uwen dienstknecht gaen in vrede na u woort: want mijne oogen hebben uwe saligheydt gesien. Welcke troost ende genade de Heere ons allen geve. Amen.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen