Logo DBNL
Den Ryper zee-postil, bestaende in XXII. Predicatien toegepast op den zeevaert (1699)

Den Ryper zee-postil, bestaende in XXII. Predicatien toegepast op den zeevaert

(1699)–E. Az. van Dooregeest, C.A. Posjager–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Sesde Predikatie,
Over Genesis 28.20.21.22.

Den Text.

Ende Jacob beloofde een gelofte, seggende: wanneer God met my geweest zal zyn, ende my behoet zal hebben op desen weg, dien ik reyse, ende my gegeven zal hebben broodt om te eeten, en klederen om aen te trecken,ende ick ten huyse mijns Vaders in vreede zal wedergekeert zyn, zoo zal de Heere my tot eenen Godt zyn, ende dese Steen, die ik tot een opgeregt teeken geset hebbe, zal een huys Gods wesen, ende alles wat gy my geven zult, des zal ik voorseeker de tienden geven.

Waerde toehoorderen.

NIets isser, + 't welk voor ons ons menschen in dit leven, kostelijker en noodiger is, dan de waere Godsdienst; die is oneyndig waerdiger dan goudt, en veel dierbaerder dan allerleye peerlen, en edele gesteenten zijn; en daerom is beleeft en vriendelijck van lippen onder de menschen te zijn, goedt, om dat het selve, tot de burgerlycken omgang, en dagelijckse verkeering, by deselve, soo veel nut ende gemack by kan brengen, gelijck men 't selve ook daerom, on-

der de noodige pligten der Christenen, welcke in alles wat aengaende de goede zeeden, cierlyck en aengenaem is, moeten uytmunten, aenmercken ende begrijpen moet, of is wysheyt, ende verstant in allerleye voornemen, en handelingen nog van veel meerder, ende grooter nut, om dat het eerste, zelfs zonder dit tweede, van weynig nut, ende gebruyk kan zijn. De waere Godsdienst, ofte Godvrugtigheyt, diep op des menschen herten ingeplant, gaet het voorgaende, gelijk nog veel meer andere dingen, seer verre te boven; als zijnde een overkostelijcken boom, in seer vette aerde geplant, welck niet dan edele, en overkostelijke vrugten voortbrengt. Iae hier in vint men, door Gods genade, een schat, van een onuytdrukbare ryckdom, 't welck de motte niet verteeren, nog de dieven niet steelen en konnen. En daerom, al moest iemant, selfs met ledige handen, vertrecken, en vlugten, hy sou ten desen aensien, met den vermaerden Bias, vryelijck seggen mogen: ick draege het myne met my.

Hier in heeft men oock een uytnemenden breydel, ende kragtige toom, om alle quade lusten en begeerlycken, in te binden ende te dooden, om dat de vreese voor Gods groote naem, ende derhalven de ware Godsdienst, selfs in 't midden van allerleye tentatie, en versoekingen tot sonde, ende ongehoorsaemheyt, ons tot ons selven doen spreeken, met Joseph, dien kuyschen Jongeling: + hoe zoude ik dit een soo grooten quaet doen, en sondigen tegen God?

En daer nevens, de Godvrugtigheyt is oock een Zeegenrijck fonteyne, daer niet anders, dan alles wat goet, en loffelijck is, uyt ontstaen, en voorspruyten kan, weckende des menschen gemoed kragtelijck op, om alles wat hy heeft, of namaels, door Gods Zeegen, oyt mag bekomen, niet tot pronck ende prael, of ydele en dertele wellust aen te leggen, ende te besteden, maer volgens schuldige pligt, en na aerd van ware dankbaerheyt, tot eere ende verheerlijcking van de naeme Gods, den eenigen, ende grooten weldoender van ons alleen. Dit siet men aen den Godvrugtigen Koning David; want als de Heere hem van de schaeps koye, en van agter de schapen genomen, en eene naeme gemaeckt hadde, gelyk de naeme is der grooten die op aerde zyn, soo wilde hy, ten bewijsen van hertelijcke dankbaerheyt, de naeme des Heeren een Huys ende Tempel bouwen, tot lof van des selfs groote naem, over de gantse aerde, seggende; + wie ben ick, Heere Godt, ende wat is myn huys, dat gy my hier toe gebragt hebt; gy hebt myn versien met dese verhooging, ô Heere Godt; wat sal David meer by u, daer toe voegen, van wegen de eere aen uwen knegt? dog gy kent uwen knegt wel. En wat bespeurt men ook een Heerlijck voornemen in den Patriarch Jacob, om alle de zegeningen en weldaden, welk hy uyt de Vaderlijke handt onses Gods mogt ontfangen, tot roem, ende tot prys van des selfs naem te besteeden, en aen te leggen? immers daer van hebben wy een seer leersaem, en

gantsch duydelijck bewijs in den text, en om 't selve nader in te sien, ende te verhandelen, soo sullen wy, daer in aenmercken dese twee Hooft-stucken, als

Ten eersten het fondament, waer op den Patriarch Jacob dese zijn Godvrugtige belofte doet rusten en steunen.

Ten anderen, zijn Godvrugtige belofte, en toesegginge selve.

Belangende nu het eerste Hoofstuck, behelsende het fondament waer op den Patriarch Jacob dese zijn Godvrugtige belofte doet rusten ende steunen, daer van staet in den Text: Jacob beloofde een gelofte, seggende: wanneer God met my geweest zal zyn, ende my behoed zal hebben op dese weg, dien ick reyse, ende my gegeven sal hebben broot om te eeten, ende kleederen om aen te trecken, ende ick ten huyse myns Vaders, in vreede zal wedergekeert zyn.

De Autheur, ende Persoon nu die hier voor komt, ende spreeckende ingevoert wort, die is den Patriarch Jacob, wiens groot-Vader was den Heyligen Abraham, den Vader van alle geloovigen, zijn eygen Vader, den vroomen Patriarch Isaack. Ende zijnde hy selfs Vader van twaelf zoonen, hadde God dan aen Abraham belooft: + ik sal u grootelijks seegenen, ende u zaet zeer vermenigvuldigen, als de Sterren des Hemels, ende als het sant, dat aen den oever der Zee is. Dese twaelf soonen, maeckende de twaelf Patriarchen Israels, die zijn de Tronk en Wortel, waer uyt alle de Joden voortko-

men, ende spruyten, selfs ook de tegenwoordige, welcke tot een aldersigtbaerst teecken, van Gods wijse en regtveerdige bestieringe, om haer zonde wille, over de gantschen aerdbodem, sonder dat se met eenige andere volckeren, selfs in soo veel honderden van jaren, eenigsints t' samen smelten, of vereenigt worden, in een droevige verstrooyinge zijn. Wat Jacob, ten aensien van zijn doen en laeten betreft, hy was een vroom man in sijn geslagt, vreesende den Heere van der jeugt aen, en daerom een uytnement ligt in deugt, ende Godtsaligheyt onder de menschen, soo dat hy vryelijck tot den Heere mogt spreeken.

 
Van buyten ben ik slegt,
 
In 't hert ben ick opregt,
 
En steun op uwe trouw,
 
Dat 's al daer ick op bouw.
 
Hy nu beloofde een gelofte, te weeten aen den Heere zijnen Godt, zijnde dit een vrywillige toesegginge, welck hy dede uyt een waerlijck Godvrugtig gemoed, ten bewijse van hertelijcke danckbaerheyt, ende om daer door hem selve soo veel te meer aen den dienst Gods te verbinden, ende van de Goddelijcke gunst, en zegen te konnen verseeckeren: want nadien Godt de deugt selve is, ende daerom het goede op een aldervolmaekste wijse lief heeft, ende bemint, soo zijn ook die menschen hem ten grootsten aengenaem, welcke, by gelegentheyt van zijn Vaderlijken zegen, haer schuldigen
 
pligt te regt erkennen, ende garen willen vervullen en waer nemen; en derhalven, niemant kan seekerder van zijne handt verwagten Zeegening ende Gebenedyding te sullen ontfangen, dan die in alle opregtigheyt, in soo een gemoed oock voor hem bestaet. Waerom den Psalmist vermaent, + doet geloften, ende betaeltse den Heere uwen Godt, alle gy die rontom hem zijt: laetse dien, die te vreesen is, geschencken brengen. Maer nu, wat bidt ende smeekt den Patriarch Jacob, om dese zijn belofte te mogen volbrengen, van den Heere? in 't algemeen seyt hy: wanneer Godt met my geweest zal zijn. Het voornemen des menschen, en kan buyten Gods genadigen zegen, geen heyl nog voorspoet aenbrengen; want of hy zijnen weg bedenckt, de Heere moet zijnen gang bestieren. Anders sal den toeleg, van den Ackerman, van den Coopman, van den Zeeman, ende wie dat het ook weesen mag, ydel ende vrugteloos zijn; dit was ook by den Godtvrugtigen Jacob alsoo begreepen, ende aengemerckt, en daerom wordt hy nu, van zijn Vaders huys afgescheyden, reyst hy na een ander lant, om daer nu een styl ende beroep, op hem selven, te aenvaerden. Hy heft zijn oogen, ende Godvrugtige ziele na den Hemel op, biddende dat de Heere, dien alderbarmhertigsten Vader, met zijn gunst, ende zegen, dog met hem wilde zijn, op dat hy heyl, ende voorspoet mogt ontfangen, ende dat het werck zijnder handen mogt bevestigt worden. Gelijck hem de Heere hier in ook genaedelijck verhoorden,
 
ende zijne bede, gunstelijck geschonken heeft. Gelijck dit ook so sigtbaer, door allerleye groote segeningen, aen zijn beminden Vader Isaack gegeven was, dat zelfs de Heydenen aen hem moesten belyden: + Wy hebben merckelijck gesien, dat de Heere met u is. Een weldaet des Hemels, welck over dit beminde geslagt, soo klaerlijck, voor aller menschen oogen continueerden en uitblonck, dat oock aengaende Joseph, de Sone van den Patriarch Jacob, zijnde in Egipten, getuygt wordt: + De Heere was met Joseph, zoo dat hy een voorspoedig man was, de Heere zegende des Egyptenaers huys, om Josephs wille, ja den segen des Heeren was in alles dat hy hadde, in 't huys, ende in 't velt.

Maer wat versoeckt nu desen vromen man verder in 't besonder? Hy stelt aen den Heere drie dingen voor, dog al t'samen redelijk, ende voor een Godvrugtig gemoedt, wel betaemende.

Hy versoeckt, dat de Heere hem wilde behoeden op den weg, dien hy Reysde. Was Jacob dan gevallen in den hittigen toorn van zijnen broeder Esau, welcke zig trooste om hem te dooden? En hadde sijn Moeder Rebecka, om soo droevigen ongeluck voor te komen, ende om haerder beyde, niet berooft te worden op eenen dag, tegen hem geseyt, + vliet gy na Haran, tot Laban, mynen broeder. Iae hadde Isaack selve, hem ten desen insigte, weg gesonden, seggende, + maeckt u op, gaet na Paddan Aram, ten huyse van Bethuel, uwes Moeders Va-

der, en moest hy dan als een armen balling (om soo te spreecken) zijn Vaders huys, zijn beminde Ouders, Vrienden en Magen verlaeten? en trecken over berg en dal. Een weg, soo de Lant-beschryvers getuygen, wel van hondert en twintig mylen lang. Hy beveelt hem dan, ontrent dit voornemen, in de hant des Heeren, biddende, dat die hem dog op de Reyse behoeden ende bewaeren wilde voor alle quaet, dat hem de Roovers, en andere boose menschen niet en mogte aenvallen, nog de brieschende Leeuwen, of verscheurende Wolven, hem verslinden, dat de Heere dog, hem, zijnde dus verre van alle menschelijcke hulpe verlaeten, als een getrouwen Leytsman, by zijn regterhant wilde vatten, op dat sijne voeten noit en mogten wanckelen. Een weldaet, waer van den Psalmist seyt, + hy (naemelijck de Heere) en zal uwen voeten niet laeten wanckelen: u bewaerder en sal niet sluymeren, de Heere is uw bewaerder, de Heere is uwe schaduwe aan uwe regterhant. De Sonne en sal u des daegs niet steecken, nog de Mane des nagts. De Heere zal u bewaeren van alle quaet, uwe ziele zal hy bewaeren: de Heere zal uwen uitgang ende uwen ingang bewaeren, van nu aen, tot in der eeuwigheyt.

Maer wat begeert den man Gods nog meer? Zijn bede is, om te mogen verkrygen broot om te eeten, en kleederen om aen te trecken. Een versoeck, zijnde, na den staet van dit leven, gantsch billick en redelijck. Want terwijl datwe in 't lighaem leven, soo zijn ons, tot

onderhout des zelfs, lighaemelijcke middelen noodig. Daer dan nog by komt, dat de tydelijcke dingen sijn als een teerpenning, dat veel een ballast is, maer dat maetig en weynig kan dienstig wesen. Om welcke reden dan den Patriarch oock niet en begeert groote Schatten, en Ryckdommen, overvloet van Silver, ende Goudt, om daer van een hoogmoedig leven te voeren, in pronck en praal, ende in alle dertelheyt en wellust, o neen, hy versoeckt alleen broot om te eeten en kleederen om aen te trecken, dat is, een eerlijken nootdruft, daer mede wilde zijn Godvrugtig en danckbaer gemoet, seer wel te vreede zijn: wetende datmen aen een kleyn tafeltjen doorgaens gerust ende veylig eet. Gaf hem des Heeren zegen evenwel meerder, hy en sou des zelfs goetheyt, door ondanckbaerheyt niet versmaeden nog veragten: maer met het broots zyns bescheyden deels, als daer boven niets behoevende, zou hy hem zelven, t'eenemael gerust stellen ende welgenoegen: want die zoo veel ontfangt, als hy van nooden heeft, en als hy begeert, wat kan die ontbreecken?

Dog hy versoeckt ten laetsten nog in vrede tot zyn Vaders huys te mogen wederkeeren. Godsdienstigheyt en vrientschap, die gaen, als twee noodige deugden, en sijnde van een seer nauwe vereeniging gantsch garen t'samen. De man Gods Jacob was in de ongunst van zijn broeder Esau gevallen. Hy was als een bemint kint, van Vader en Moeder, welck hy, als zijn eygen ziele lief hadde, afgescheurt.

Dit smerte hem ten hoogsten; te meerder, om dat sulckx, met de eere van sijn gesegende Vaders huys, niet ten besten bestaen kon, en daerom, zijn beede is, dat hy eenmael mogt wederkeeren, en dat de vrientschap, dus verre afgebroocken, wederom opgeregt, ende vernieuwt mogt worden. Zijnde van herten gesint om te maecken, als hy het aengesigt van sijn vrienden en maegden weder sou aenschouwen, dat het aen zijn zijde immers niet en soude ontbreecken. 't Welck hy oock door Gods zegen, wederom t'huys komende, zeer duydelijck getoont heeft, op dat hy dog, het gemoedt van zijn broeder Esau raecken, versoenen, ende overtuygen mogt; want volgens de overschoone liefde, zijn hoogheyt in vernedering stellende, ende hem zelven gantsch gaerene de minste maeckende, soo zondt hy dierbaere en groote geschenken voor af henen, Esau te gemoete: boog hem, op de eerste ontmoeting, selfs sevenmael ter aerde, tot dat hy by zynen broeder quam. Maer ziet hier Gods zegen, volgens zijne bede, ende hoe dat de aldertoornigste menschen, somtijts, door liefde en vernedering, te versoenen ende te bewegen sijn: + Want zelfs Esau liep hem te gemoete ende nam hem in den arm, ende viel hem aen den hals, en kuste hem, ende zy weenden. Was hy dan met smertelijcken droefheyt, van sijn Vaders huys uitgegaen, de Heere hadde alles, volgens zijn godvrugtige smeekingen, ten goeden bestiert, en geeft dat hy, ten laetsten, in vreede, met blyschap, ende met vreugde-tranen mag weder keeren.

Maer als wy gelet hebben op de Godvrugtige beden van den man Gods Jacob, dienende hier tot een fondament van sijn volgende toesegginge ende beloftenis, zoo laet ons nu verder aenmerken

Het tweede Hooftstuk, begrypende zijn Godvrugtige belofte en toesegginge selfs. Daer van nu staet in den Text: Soo zal de Heere my tot eenen Godt zyn, ende desen steen, die ik tot een opgeregt teecken geset hebbe, zal een huys Gods wesen, ende alles wat gy my geven sult, des zal ik voorseecker de tiende geven; ziet nu, als de Heere hem de gebeden dingen, sou geschonken hebben. Op dese wijse wilde den Godvrugtigen Jacob, in waere danckbaerheyt tot eere ende grootmaking van Godt, den eenigen oorsprong alles goets, dit alles dan aenleggen ende gebruyken. Dewijl dat dog een edelmoedig en deugtsaem hert, zijn eygen onwaerdigheyt van herten bedenckende ende erkennende, van selfs bewogen ende gedreven word, om dankbaer te zijn.

Maer wat nu zoude de proef hier van wesen in 't algemeen? Hy zeyt, zoo zal de Heere my tot een Godt sijn. Hy hadde buyten alle twijfel den Heere, in 't Godvrugtige huys van den Patriarch Isaack, zijnen beminden Vader gedient van Jeugt aen. Maer van dese Reyse behouden ende gezegent t'huys komende, dan wilde hy dit, nog op een ongemeene en besondere wijse doen: naemelijck zoo, dat alle de werelt uit zijn doen en handeling, zou zien en speuren konnen, dat de naeme Gods,

ende zijnen Heyligen dienst, hem met een brandende yver, ende volslaegen lust, boven

alle dingen, diepelijck ter herten ging, wetende dat Godt voor sijn getrouwe dienaeren, + een Zonne ende Schilt is, ende dat hy genaede ende eere geeft, ende dat hy het goedt niet en zal onthouden van den genen die in opreghtigheyt wandelt. En daerom wilde hy ook, als voor het oor, ende oog van de gantsche werelt, uitroepen, tot eere ende verheerlijking van Gods naem, zijnen grooten weldoender: + Alle de Goden der volkeren zijn Afgoden: maer de Heere heeft de Hemelen gemaeckt, Majesteyt ende Heerlyckheyt zijn voor zijn aengesigte, sterckte ende cieraet in zijn Heyligdom. Geeft den Heere, gy geslagte der Volckeren, geeft den Heere eere ende sterckte.

Maer nu in 't besonder, door wat middelen wilde den H. Jacob oock toonen, en doen sien, dat de Heere hem tot een Godt zou zijn? Daer van zegt hy: Desen steen die ik tot een opgeregt teecken geset hebbe, zal een huys Gods wesen, ende alles wat gy mijn geven sult, des zal ik voorseecker, den tienden geven. De wonderen, welcke ons de Heere doet sien, ende de weldaeden, diewe van zijne Vaderlijke handt ontfangen, moetmen, tot eere van sijn naem, ende tot versterking des geloofs voor ons zelven, altoos in gedagtennis bewaeren, ende nimmermeer vergeten: + Want de wercken des Heeren zijn groot, zy worden gesogt van alle die der lust in hebben. Dit wilde dan oock den seer Godvrugtigen

Patriarch Jacob, voor hem zelven, en alle andere betragten, ende daerom hadde hy, in dese zijn Reyse, + hebbende zijn hooft op eenen steen nedergelegt om te slaepen, in den droom een ladder gesien op der aerde, welckx opperste aen den Hemel raeckte, ende de Engelen Gods daer by op, en neder klimmende: hoorende Godt tot hem spreecken, ende aen hem, de aldergrootste, en wonderlyckste dingen belooven, ende toeseggen. Soo riep hy, als in een aldergrootste verwondering daer over uyt: Gewisselijck de Heere is aen dese plaetse, ende ik en hebbe het niet geweten. Hoe vreeselijck is deze plaetse, dit en is niet dan een huys Godts, ende dit is een poorte des Hemels. Ende om soo een grooten en aldertroostelijckste verscheyning Gods, noit te vergeten, maer in eeuwige memorie en gedagtenissen te bewaren, zoo nam hy dien steen, dien hy tot een hooftpeuluwe geleyt hadde, ende zettede hem tot een opgeregt teecken, ende goot olie daer op. Maer dede hy dit nu, na zijn geringe middelen, en kleyn vermogen, gaende maer met eenen staf inde handt over de Jordaene: Als de Heere op zijn t'huys komst, ende na 't voleyndigen van dese Reyse, met hem soude geweest hebben, ende dat zijn middelen, door den goddelijcken segen, grootelijckx soude vermenigvuldigt, ende toe genomen zijn: dan en wilde het sijne godvrugtigheyt, by desen enckelen steen, nu tot een gedenkteecken opgeregt, gantsch niet laeten, maer, wetende dat de waere danckbaerheyt by haer selven

nauwelijckx oit genoeg kan doen, zoo wilde hy desen steen, selfs in een gantsch huys, ter eeren van Gods naem gestigt, veranderen, op dat men daer ter plaetse op Gods altaer, zijnen naem, door offerhande, ende door openbaeren lof en danck, altoos roemen en prijsen zoude. Welcke belofte aen den Heere gedaen, hy omtrent dertig jaren na dien tydt, zijnde van zijn lange reyse nu eenige jaren t'huys geweest, getrouwelijck heeft volbragt; + bouwende aen dese plaetse, den Heere een altaer, en noemende de zelve plaetse tot een eeuwig gedenckteecken, niet meer Bethel, als te vooren, maer Elbethel, dat is te seggen, gelijck de Taelkundigen uitleggen, Godt is (te) Bethel. + En ziet dus offert hy den Heere danck, ende betaelt den alderhoogsten sijne beloften. Maer was het van outs af, by Gods volck, eenen vasten regel, + dat men Godt vreesen, den Priester eeren, ende aen den armen, van sijn have gaeren weldoen moest, den Godvreesenden Jacob, die erkent de billikheyt van dit alles, en daerom wilde hy, uit zijne goederen ende Ryckdommen, zelfs het tiende deel, uyt waere godvrugtigheyt, aen den dienst des Heeren, ende aen den armen geven en schencken. Een zaecke waerlijck den Heere, welk wil, dat alles na betaemen, in ordre,ende met liefde en toegenegentheyt, onder zijn volk, toegaen zal, zoo zeer aengenaem, dat hy daerom, naderhant tot de Kercke Israels oock zeyde: + Brengt alle de tiende in den schathuyse, op datter spyse zy in myn huys, ende beproeft

my nu daer in, zeyt de Heere der heyrscharen, of ick u dan niet opdoen sal de vensteren des Hemels, ende u zegen afgieten, zoo datter geen schuere genoeg wesen zullen.

Dese woorden dus verre uitgebreydt ende verhandelt, + moeten ons kragtelijck opwecken ende leeren, om als vrome menschen betaemt, den Patriarch Jacob, in alle dese schoone, ende godvrugtiger dingen, getrouwelijck, ende in alle opregtigheyt, wel na te volgen: want getuygt de H: Paulus, aengaende de schriften des ouden Testaments, + al wat te vooren geschreven is, dat is tot onser leeringe te vooren geschreven: op dat wy door lytsaemheyt ende vertroostinge der schriften hoope hebben soude. Hoe en zoude wy ons dan, door sulcken alderklaersten Spiegel ende alderuytmuntenst voorbeelt, tot deugt en godvrugtigheyt, niet laten onderwijsen ende opwecken? moeten wy dan, om gewigtige reden en billijke oorsaecken, ons met den Patriarch Jacob, van onse Vaderlant, Vrienden en magen afsonderen? en ons op de reyse begeven, te water, of te lant, niet wetende wat ons daer bejegenen, ofte wedervaren zal, zoo laet ons bedencken wat desen vroomen man, die om des te meerder des Heeren hulpe en segen, op zijn reyse, te erlangen, een belofte aen den Heere dede. Dat gy dan zijnde met hem in een gelijck geval, u oock, ten aldernauwsten aen Godt verbonden moet houden, 't zy waer dat gy komt, of waer dat gy oock henen reyst. Want sijn oogen om te sien, zijn ooren om te

hooren, die zijn dog, over al. Geen bergen sijn voor hem te hoogh, geen daelen zijn voor hem te diep. Geen woestynen, nog donckere wildernisse sijnder, daer gy u, in 't alderminste voor sijn aldoorsienent 't ooge, verbergen, ofte versteken kont, en daerom was het oock dat den Koninck David tot den Heere zeyde: + Gy doorgront ende kent my, gy weet myn sitten ende myn opstaen: gy verstaet van verre mijn gedagte, gy omringt myn gaen, ende myn liggen: ende gy sijt alle myn wegen gewent, als'er nog geen woordt op mijn tonge en is, siet Heere gy weet alles, gy beset my van agteren ende van vooren: ende gy zet uwe hant op my. Waer soude ick henen gaen voor uwen geest? waer zoude ik vlieden voor u aengesigte? zo ik opvoer ten Hemel, gy zyt daer: badede ick my in de Helle, ziet gy zyt daer, name ik vleugelen des dageraets: woonde ick aen 't uyterste der Zee oock, daer soude uwe hant my geleyden: ende uwe regterhant zoude my houden. Indien ick seyde, de duysternisse zal my immers bedecken, dan is de nagt een ligt om my, oock en verduystert de duysternisse voor u niet: maer de nagt ligte als de dagh: de duysternisse is als het ligt. Waer dat gy dan sijt, en waer, en onder wat natien en volckeren dat gy oock komt, stelt den Heere altoos voor u: en kleeft hem als agter aen, gedenckt in alle voorvallen aen dese gulden spreucken: daer gy geen man en vint, weest selve daer een man: Wandelt met Godt, ende houd u vroom.

Ziet gy in den text, dat den vromen Jacob,

zullende hem op den weg begeven, Godt om een behouden Reyse biddet, en op dat hy behoedet, ende bewaert mogt worden op zijn padt: zoo wilt u zelven dan ook in de Vaederlijcke handt des almagtigen beveelen, op dat u naem in 't bondelken der leven mag geteeckent sijn, ende dat gy, uit genaede, als 't Swart van Gods oog-appel moogt voor hem dierbaer sijn. Ende als gy desen magtigen en goedertierene Leytsman nevens u hebt, wat isser dan, dat u zou schaede, of hinderen konnen? Want Godt kent den weg, en der vromen gemoet: hy draegt sorge voor hen, en voor haer goet; en hy immers zal u voetstappen rigten in den weg des vreedes, ende zijn geest zelfs u leyden in een effen lant, of indien 't tot beternisse en loutering van u ziele somtijts noodig is, dat het lighaem, in eenige benautheden komt, hy en zal ter regter uure, uwe verlossinge menigmael niet minder wonderlyk als zeeker maecken. In de H. Schrift, zijn de voorbeelden daer van seer menigvuldig tot onser troost. En om uyt de Kerkelyke Historien maer dese twee nu op te noemen, als den vermaarden man Athanasius, van zijn vyanden ten uytersten vervolgt wierdt, ende daer over vlugten moest, zoo zeyde hy daer van, tegen zijne vrienden, die zijnent halven bitterlijcken schreyden ende weenden, weest goeds moeds, laat ons maar een weynig schuylen, het is maar een kleyne wolk, zy zal haast overwayen. Maer merkt eens, de geluckige uitkomst aen, was hy ter Zee gevlugt,

ende zijn vyandt hem nagejaegt, en wilde zijn vrienden dat hy hem te lant, in een woestyn sou gaen verbergen ende versteecken, soo antwoordt hy: Neen laat ons hem liever te gemoet varen, op dat hy moge sien, dat die met ons is, meerder is, dan die tegen ons is. Gevende last, om selfs den vyandt te gemoedt te gaen, en of zy schoon desen tegenkomende, hem op zijn vraege, of zy Athanasius niet gesien en hadde, zelfs ten antwoordt gaven, dat hy daer digte by was: zoo quam nogtans dien vermaerden man, door Gods zegen, zonder het alderminste quaet te lijden, behouden aen lant, ende bleef daer vry en veylig. 't Is oock uitermaeten wonderlyck, 't welck ten desen aensien, by een voortreffelyck Autheur, aengaende eenen man, met naeme Malchus, t'saemen met zijn vrouw gevonden wordt, namelijck, dat zy beyde, in een droevige slaevernye en dienstbaerheyt zijnde, en willende vlugten, van haere Heer, ende zijn Knegt, welck op een Drommedaris geseten, wierden vervolgt, ende daer op, om te ontkomen, in een Leeuwen hol ontschuylende, sagen dat eerst den Knegt, ende daer na den Heere zelve, zonder dat dese verscheurende beesten, haer het alderminste quaedt aen dede, beyde van de Leeuwen gedoot, ende verslonden wierden; sulckx dat zy dese Drommedarisen, welcke gebruyckt waeren om haer te vervolgen ende te agterhaelen, vindende, de zelve naemen, om daer mede dus wonderlyck van Godts handt beschermt, veyliglijck in haer

Vaderlant, onder vrienden en magen, met vreugde en blijdtschap t'huys te komen. Neemt gy dan oock eenige reyse aen, 't zy verre, ofte na by, beveelt u selven door ernstige gebede aen Godt, hy zal uwe regterhant vatten, ende gy sult niet wankelen in der eeuwigheyt.

Of merckt gy aan in den text dat den man Gods Jacob, den Heere badt, om te mogen hebben broodt om te eeten, en kleederen om aen te trecken, zoo wilt dan oock, met een maetige nootdruft, aengaende 't lighaemelijck, zeer wel te vreeden sijn. Valt u eghter, boven begeerte, door Gods milden segen, den ryckdom toe, ontfangtse ende gebruycktse met danckbaerheyt, maer zetter u herte niet op, anders weest wel genoegt, oock zelfs met een laegen staet, ende steeckt uwe handen noyt uyt, om door onregtveerdigheyt, ende verdruckinge ryck te worden, want hoe men 't oock noemen wil, 't en is geen rykdom, die men buyten Gods vloek en toorn, niet verkrijgen en kan. Want gelijck den wijsen Zalomon waerschouwt, + schatten der goddeloosheyt en doen geen nut, maer de geregtigheyt reddet van de doodt, die met een bedriegelyken handt werckt die wordt arm, maer den handt der vlytigen maekt ryck, en daerom dan, is voorspoet, geen geluck, dan als de deugt daer by komt? en is hy de ryckste die met het minste wel te vreeden is, soo laet ons voetsel en deksel hebbende wel vergenoegt zyn: + want wy en hebben niets in de werelt gebragt, het

is openbaer dat wy ook niet en konnen iet daar uyt dragen.

Ende gelijck den Patriarch Jacob tot vreede ende vrientschap zeer genegen was, biddende den Almagtigen in vreede tot zyn vaders huys te mogen wederkeeren, soo laet de toorn en gramschap noit de overhant nemen in uwe hert, weest haestelijck tot vrede en vrientschap gesint nevens uwe partyen, ende laet de Sonne noit onder gaen over uwen toorn. Weest gedagtig aen dese vermaening, + jaeget de vreede na met allen ende heyligmakinge, zonder welke niemant den Heere zien en zal.

Of merckt gy aen in den text, dat desen godvrugtigen man, allerleye zegeningen, welk hy van Gods milde handt mogt ontfangen, wilde aenleggen tot verheerlijking van Gods naem, ende voorstant van den waren Godsdienst willende dan Godt op een zonderlinge maniere aennemen tot syn Godt ende den opregten gedenck-steen veranderen, in een huys Gods gevende tiende van alles, zoo bedenkt wel, wat ook u pligt is, als gy van Gods hant mildelijck zult gesegent sijn, namelijck om dan u dog niet te begeven tot een dertel ende wellustig leven, u overgevende aen dronkenschap ende overdaet, even gelijck of men, als schandelijcke Bachus kinderen, die offerande van dankbaarheyt, welckmen aen den aldergoedertierensten Godt alleen schuldig is, zelfs aen den Satan, de Moordenaar onser zielen zoude toebrengen. Oock mag men dan met geen ledige handen,

voor den Heere verschijne, ofte niet dan een bedelaers aelmoes aen zijn altaer brengen. O neen, dat zy verre, heeft de Heere zegeningen doen mayen, wy moeten als danckbare menschen, oock zeer gaeren aen onse naesten in segeningen zayen; wetende dat een librael en vrolyk gever by Godt bemint wort: en aengaende Gods Kercke, die uit alle vroome en godsalige Christenen bestaet, 't moet ons altoos een hertelijcken lust, ende blijdschap zijn, te mogen sien, dat de zelve, ter eere van Gods naam, zijnde aen ons zoo grootelijckx weldaedig, daegelijckx opwasse ende toeneme als een woonstede Gods na den geest. Dat de gebede daer gestelt worden als een reukwerk ende de opheffinge der handen, als een avontoffer, dat ten aensien van den Predikdienst, op dat den zondaer bekeert worde van de doolingen sijns wegs, het ligt op den kandelaar geset werde, om te schynen voor allen die in den huyse zijn. En hier toe moet elck in zijn maete, en na zijn gaeven toe brengen wat hy kan: spreeckende, uit een reyn herte, met den H. David: + Heere ik hebbe lief de woninge uwes huyses, ende de plaetse des Tabernakels uwer eere.

En wanneer wy op desen goeden weg wandelen, dan mogen wy ons van een zeer geluckige reyse ten vollen verseeckeren: om dat wy in der tijdt, met de vertroostinge van Gods liefde, aen 't herte beschonken, sullen proeven en smaecken hoe goedertieren, en vriendelijk dat de Heere is, en van dese moet

men seggen: + Welgelucksalig is den mensche wiens sterkte in den Heer is, in welker herte de gebaende wegen zyn, als zy door het dal der Moerbesie-boomen door gaan, stellen zy hem tot een fonteyne, ook zal den regen haer gantsch ryckelyck overdecken. Iae desen zullen ten laetsten daer oock afbrengen, het eynde des geloofs, namelyk, de zaligheyt der zielen, 't welck ons de Heere alle, uit genaede geve. Amen.



illustratie


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen