Logo DBNL
Den Ryper zee-postil, bestaende in XXII. Predicatien toegepast op den zeevaert (1699)

Den Ryper zee-postil, bestaende in XXII. Predicatien toegepast op den zeevaert

(1699)–E. Az. van Dooregeest, C.A. Posjager–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Een Predikatie
Over Genesis Cap. 17.1.

Den Text.

Ik ben Godt de Almagtige, wandelt voor mijn aengesigt, ende zijt opregt.

't REgt begrip van Gods natuer en Heerlijkheyt is het eygen fondament van de ware godsdienst, + als behelsende alles, waer op men eerst dit noodige, en overschoone gebouw stigten en fondeeren kan. Want Godt in den lof van zijn volmaekte heyligheyt ende goedertierentheyt wel kennende, zoo kanmen geensints loghenen, dat zijn Goddelijcke en hemelsche natuer alle eere en dienst, beyde van Engelen, ende van Menschen, op de aldervolmaeckste wyse, waerdig is, en toebehoort. Elke gedagte, die uyt dese gront in een vroome Godvrugtige ziele op klimt, die moet van selfs (om zoo te spreeken) uytroepen; + groot en wonderlyk zijn uwe wercken, Heere, gy almagtigen Godt; regtveerdig en waeragtig zyn uwe wegen gy Koning der Heydenen. Wie en soude u niet vreesen! Heere, ende uwen naeme niet verheerlycken? Want gy alleen zyt heylig. Iae den eenen mensch moet, volgens deese Godtvrugtige bedenc-

kingen, tegen den anderen, in waeragtigen ernst des herten spreecken: + Komt laet ons aanbidden, ende nederbucken, laet ons knielen voor den Heere, die ons gemaeckt heeft, want hy is onsen Godt: ende wy zijn het volck zynder weyden, ende de Schaepen zynder hant.

Want siet men op zijn onveranderlijcke waerheyt en getrouwigheyt, bestaende van eeuwigheyt tot eeuwigheyt, als de bergen Gods, zoo moetmen sig daer in t'eenemael gerust stellen, ende op verlaeten als op een rotsteen die niet beswijken kan, sprekende door het waeragtige geloove, zijnde beyde levendig en kragtig, + de Heere en sal zyn volck niet begeven, nog hy en sal zyn erve niet verlaeten.

Of slaetmen het ooge op Gods aldervolmaektste zuyverheyt en heyligheyt, voor wiens onbegrijpelijcken glans selfs alle de Chooren en reijen der Engelen, zijnde ten uitersten suyver ende onbesmet, moeten zidderen en beven; Soo moeten wy nietige en sondige aardtwormen ons alle voor zijn heylige throon, met een verslaegen hert en verbrieselt gemoed, nederbuygen tot aen de aerde toe. Hem dienende met eerbiedinge ende Godtvrugtigheyt: wetende dat + hy een verteerent vier is, voor wie niemant van ons kan bestaan. Ia indien wy hem aenschouwen als een Hemelsch Koning, zittende op zijn Goddelijcken en overheerlycken throon, oneyndelijk magtig om ons alle te straffen, of te beloonen, dan sal men niet alleen met een diep ontsag des herten moeten uytroepen, + de Heere is een groote Godt, jae een groot

Koning boven alle goden. Maer oock voor zijn troon verschijnen ende naederen, om hem voortaen, met een vroom hert, in diepe onderdanigheyt te eeren ende te dienen. Elck voor hem selven, als een bereyden en gewilligen dienstknegt, uyt een overtuygt herte, met onbedriegelyke lippen spreeckende, + ziet hier ben ik, hy (naemelijck de Heere) doe my, zoo wat in zyne oogen goed is. En daerom was het de almagtige, welcke tegen Israel eenmael zeyde: een Sone zal den Vader eeren, ende eenen Knegt zynen Heere; ben ik dan eenen Vader, waer is mijne eere? en ben ik dan een Heere, waer is myn vreese? Het begreep een reden in sig, zynde ten uitersten billik ende klemment tot overtuyging, want moet den minder zijn meerder vreesen ende ontsien? Hoe en sou dan den nietigen ende geringen mensch, kennende en begrijpende de over groote heerlijkheyt en heerschappye Godes, waar voor dog alle wijcken en sig verkleynen moet, hem niet verbonden vinden, om den selve altoos gehoorsaem ende onderdanig te zijn? Te meerder om dat dit een fondament is, niet alleen uit de reden by zig zelve toe onser overtuyging blijckbaer; maer ook tot nog meerder verbintenis voor onze ziele, en erinnering van onsen pligt, gehoort uyt de Mondt van God almagtig zelve, sprekende tegen den grooten Abraham in den text.

Ik ben God de almagtige: wandelt voor myn aengesigte, ende zyt opregt:

Begrijpende een reden, aangaende 't geene datmen boven alle dingen heeft waer te ne-

men, van een uitnement aanbelang, ende aldergrootst gewigt: was het dan desen vroomen man (zijnde in allerley dingen ten uytersten schoon ende aengenaem) die hem ten anderen tijden, tot een leersaem voorbeelt voor ons allen van hertgrondige ootmoedigheyt, diepelijk nederboog voor de groote God, voor welke hem onse nietigheyt dog nooit genoeg verkleynen kan, + seggende siet dog ik hebbe my onderwonden te spreken tot den Heere, hoe wel ik stoffe ende assche ben: Siet hier wort hy als een nederige dienstknegt, op den gepresen gront van noodige ootmoedigheyt, om den grooten God in ware gehoorsaemheyt te eeren ende te dienen, met des zelfs eygen monde opgewekt.

Het fondament van de reden is, ik ben Godt de Almagtige: den pligt daer in, Abraham afgeeyscht, is: wandelt voor mijn aengesigte, ende zyt opregt.

Aangaande nu het fondament, dat zig in dese woorden op doet, dat is van een onwrikbare vastigheyt, ende na alle aansien ten uytersten volkomen. Want zijn eenige schepselen goden alleen in de naem, hebbende desen tytel alleen voor eenige korte ogenblikken als te leen ende ter schenk ontfangen, gelijck de Koningen en Prinsen, die in magt ende mogentheyt verre boven de onderdaenen uytmunten, wat de Heere, de almagtige, aengaet die is zulks niet in naem en gelykenisse alleen, maer hy is God na waerheyt ende inder daet. En daerom wort tegen de Vorsten en Overheden der aerde, zijnde zoo wel als andere menschen niet dan arme

aardwormen, gezeyt: + gy zyt Goden, ende gy zyt alle kinderen des alderhoogsten: nogtans zult gy sterven als een mensche, ende als een van de Vorsten zult gy vallen: aengaende den alderhoogsten, die alleen een Heer der Heeren, ende een Koning der Koningen is; moetmen uitroepen, + gy zyt groot, Heere Godt: want daer en is niemant gelyck als gy, ende daer en is geen Godt dan alleen gy, na alles wat wy met onse ooren gehoort hebben. + Wie is den Heere gelyck onder de kinderen der sterke? Godt is grootelyckx gedugt in den raedt der Heyligen; ende vreesselyck boven alle, die rontom hem zyn. Want + alle Goden der volckeren zyn Afgoden: maer de Heere heeft de Hemelen gemaeckt, Majesteyt ende heerlykheyt zyn voor zyn aangesigte: sterkte, en cieraed in zyn Heyligdom. Aenbidt den Heere in de heerlyckheyt des Heyligdoms: schrickt voor zyn aengesigte, gy gantsche aerde.

En daerom is de kennisse Gods het eerste in de ware Godsdienst: Ende wordt daerom geseyt: + Zonder geloove is het onmogelyck Gode te behagen, want die tot Godt komt, moet gelooven dat hy is, ende een beloonder is der gene die hem soecken. Ziet hier het eerste beginsel, boven al, datmen met eenige reden daer toe sou vereyschen konnen: namelijk Godt, den almagtige, die als het eenige voorwerp van ware godvrugtigheyt, alleen te gehoorsamen ende te dienen valt, na dese vermaning van den man Gods Moses: + den Heere uwen Godt zult gy aenbidden, ende hem alleen dienen.

Moetmen dan om den Heere te dienen vastelijk vertrouwen, dat zijne goedertierentheyt omtrent den vromen mensch oneyndelijk groot is, en daerom dat hy hem van alles wat ter leven, ende ter zaligheyt noodig is, niets en sal doen ontbreecken? Hoe onuitspreeckelijk groot is de zelve ook, welck aen de zoodanige geopenbaert, ende ook belooft wordt? en daerom hadde de Heere tot bevestiging van dien, tegen Abraham geseyt, om in des zelfs persoon, ook alle vroomen met zijne trouwe en goedertierentheyt te troosten, + en vreest niet, Abraham, ik ben u een schilt, u loon zeer groot: Het is de aldervrolijckste ondervinding selfs van deese belofte die alle Godtvrugtige met een heylig gejuyg des herten tot den Heere doet uytroepen: + hoe dierbaer is uwe goedierentheyt, ô Godt! dies de menschen kinderen onder de schaduwe uwer vleugelen toevlugt nemen, zy worden dronken van de vettigheyt uwes huyses, ende gy drencktse uyt de beecken uwer wellusten, want by u is de fonteyn des levens; in uw ligt zien wy dat ligt.

Maer om dit alles nog naerder te zien, wat al groote dingen zijnder begreepen in die eygenschap des goedertiernen Gods, aan Abraham, zoo duydelijk in den text voorgestelt: naemelijck zijne almagtigheyt, want is magt wat groots? Wat is dan Almagtigheyt niet al? zijnde een vermogen, zig tot alle dingen, jae tot het oneyndige toe uytstreckende, waer omtrent geen paelen te stellen, nog eenig eynde in het alderminste te vinden is, want ten aensien

van de Heere, die Almagtig is, daer en wordt niets niet om het selve te konnen doen, uytgesondert: alles, dat zijn Goddelijcke wijsheyt voor hem betaemelijck en welgevallig vindt, dat is hier op de alderminste wil en wenck terstondt mogelijck. En daerom hoe hoog, hoe groot, hoe vreemt dat ons menschen de dingen schijnen mogen, + geen ding zal by Godt den Almagtigen onmogelyck zijn. En daerom + al wat den Heere behaegt doet hy in de Hemelen, ende op aerde, in de zeen, ende alle afgronden, hy doet de dampen opklimmen van het eynde der aerde: hy maekt de bliksemen met den regen, brengt de wint uyt zijn schatkameren voort:

Daerom dan in 't denckbeelt van Gods oneyndige magt is alles vervat, 't welck ons tot de ware Godsdienst verbinden, en in 't waernemen en behertigen van dien verstercken kan.

Want is de Heere Almagtig, zoo is hy ook Alwetende; vermits de Kennisse ook een soort is van magt: en waer toe zou dese oneyndige magt buyten soodanig een kennisse eenigsints dienen kunnen? dewyl het oeffenen van magt sonder de noodige kennisse dog met geen nuttigheyt sou geschieden konnen, en daerom hier door wordt klaerlijk geleert, datmen in zonde en wederspannigheyt tegen den Heere levende, zijn aldoorzienent oog in 't alderminste nog ontwijcken nog ontvlugten kan: en by gevolge, datmen beyde uitwendig ende inwendig voor 't ooge des Heeren in alle vroom-

heyt te wandelen heeft. Doende alle onse dingen van herten, den Heere ende niet den mensche, aengesien hy alles ten nauwsten weet ende kent.

Of zijn wy in 't bedencken van onse menschelijcke brosheyt, aengaende het wel waernemen van den Godsdienst, by ons zelven kleynmoedig, vreesende dit groote werck niet wel te konnen uitvoeren? De Almagtigheyt Gods kan ons het herte door een goed vertrouwen uitnement doen verstercken. Want wil Godt, dat wy hem in waere gehoorsaemheyt dienen sullen, hoe en sou hy zijne kinderen, aangesien hy alles vermag, als een alderbarmhertigste Vader, niet alles seer garen byleggen, 't welk om zijn wille te konnen doen voor haer zoo gantsch noodig is? te meerder, vermits de H. Ioannes aengaende de Heere zeyt, + dit is de vrymoedigheyt; die wy tot hem hebben: dat zoo wy iet bidden na sijn wille, hy ons verhoort.

Of is 't onse herten, om in 't betragten van Gods wille bewaert te worden, seer van nooden, wel aen te mercken, hoe seer elck, die den Heere wederspannig is, voor hem te vreesen ende te dugten heeft? het bedencken van een Almagtig Godt, die het boose ten alder uitersten haet, dient immers tot een breydel en toom tegen alle quaet: gelijck de Heere Iesus, ten desen aensien, tot noodige waerschouwinge ook zeyde: + en vreest u niet voor den genen, die het lighaem dooden, ende de ziele niet en konnen dooden: maer vreest veel

meer hem, die beyde ziel ende lighaem kan verderven in de helle.

Of doet de noot en vervolging der boose menschen, ons in 't waernemen van den dienst des Heeren als over het hooft hangende, ons al te zeer vreesen en bekommert zijn, even of de onnoosele deugt, ons des te meerder bloot zou stellen, om van de selve verscheurt, of ten minsten verdrukt, ende vertreden te worden? Zoo moet het godvruchtig bedenke van Gods Almagtigheyt, voor het welck geen ding te groot, nog te wonderlyk is, terstont, als een donkere wolck, alles doen overdrijven; want het is in 't minste niet te vreesen, dat dien goedertiernen Vader, welck alle dingen machtig is, en voor welcke selfs de aldermachtigste vyanden niet meerder dat nietige Sprinckhanen zijn, zijn beminde en uitverkooren kinderen, in eenige noodt ofte swarigheyt zoude verlaten ofte versuimen, en daerom mogen zy ook, op dit fondament, met alle vrymoedigheyt spreecken, + zoo God voor ons is, wie zal dan tegen ons zijn.

En dat meerder is, de Almagtigheyt Gods die alles te boven gaet ende overwint, die maeckt den vroomen mensch selfs tegen den laetsten vyant, dat is tegen de doodt, getroost: dewijl het de Almagtige Godt is, die zelfs de dooden levendig maekt, en roept de dingen, die niet en zyn, als ofze waren. Een geloove, 't welck over alle noodt en lijden gantschelijck zegenpraelt: want wat is 't voor eenige oogenblicken in de doodt te gaen, als het die-

nen kan om namaels in zoo veel grooter geluck te leven? Immers op dese gront was Abraham getroost, om zelfs zijn eenige ende alderbeminste Zone Isaac vrywillig in de dood over te geven: overleggende (wort 'er gezeyt) dat Godt magtig was oock uit den dooden te verwecken. En in der daed dit was het, 't welck den man Gods Hiob in alle zijn droefheden en nooden soo zeer versterkte, dat hy van Godt, die geen ding onmogelyk is, uit levendig vertrouwen kon spreecken, + ziet zo hy my doode, en zoude ik niet hoopen?

In der waerheyt dan, is in 't begrip van Godt, en van zijne eyndeloose Almagtigheyt, sulck een groote sterkte, om den mensch tot de ware Godsdienstigheyt te verpligten en op te wecken; hoe redelijk ook wordt dan den grooten Abraham tot dit aldernoodigste werck, met dese aansprake aangeleyt, als de Heere zeyt Ik ben Godt de Almagtige.

Maer laet ons nu oock ten anderen aanmercken den pligt, van Abraham afgeeyscht, onder dese woorden uitgedrukt: wandelt voor myn aengesigte ende zyt opregt.

Zijn de menschen hier als vreemdelingen en reysenaars op aerden? zoo wordt de zelve, ten aensien van haer leven, doen en laten, te regt ook een wandeling toegeeygent. Gelijck hier van Abraham ook een besonderen wandel gevordert wordt. Heeft men dan in 't wandelen een weg die met de voeten betreden wordt, in 't leven heeft yder ook een padt, by hem selfs uit verkooren, gaende den vroomen in den effen

weg van deugt ende Godsaligheyt, maer den onvroomen in die van zonde en allerley ongeregtigheyt: waerom den Heylant oock van een smallen ende van den breeden weg gesproocken heeft. Of heeft men in 't wandelen door aangenaeme voorvallen ende ontmoetingen dickwils groot playsier ende vermaek, in 't zalig padt, van heyligmaking ende van deugt, geniet den vroome menigmael soo veel vergenoeginge ende troost dat hy met den H. David in hertgrondige dankbaerheyt tot den Heere moet spreecken; + Ick ben vrolyker in den weg uwer getuygenissen, als over allen ryckdom. Gelijck den goddeloosen oock zijn weg tot ydelheyt en vleeschelijcke vreugde weet te vinden, daer in opstaende om te eeten, om te drinken, ende om te speelen. En laetstelijck wort in 't wandelen een seeker eynde bedoelt: den godloosen in den loop van zijn zondig leven, vindt sig ten laetsten, aan 't droevig eynde des eeuwigen doots gebragt; Na de bedreyging des Apostels Pauli, + indien gy na de vleesche leeft, zoo zult gy sterven daer in 't tegendeel den Godsaligen mensch van zijn vroomen wandel eyndelijck afbrengt + het eynde des geloofs (namelyk de) Zaligheyt der zielen.

Maer in den text, en wordt niet van een wandel in 't gemeen, 't zy goet, 't zy quaet, gesproocken: maer in 't besonder van een vrome wandel voor Gods aengesigt ende dat opregt. 't Bevel van te wandelen voor des Heeren aengesigt vervat een figurelijcke, ende ontleene spreekwys, afkomstig van getrouwe

dienstknegten, die geduerig voor het aengesigt ende onder het oog hares Heeren zijnde, den selven gestadig wel op passen: en alles doen dat haer aanbevolen wordt: waer door dan vereyscht wierdt, dat Abraham in 't stuck van Godsdienst, nevens Godt moest doen, 't geen goede dienstknegte doen omtrent hare Heeren wetende dat zijn beroeping niet anders was, dan Godt in alles te dienen, even als een knegt. In welcke schuldige erkentenis ook den H. David, zijnde anders zoo grooten en magtigen Koning, zoo gantsch gaeren tot de zelve in waere oodtmoedigheyt uit riep: + og Heere zeeckerlyck ick ben uw knegt, ik ben uw knegt, een soone uwer dienstmaegt: gy hebt myne banden los gemaekt: en op dit fondament, en in dese belydenisse, was oock zijne beede: ô Godt, + bevestigt uwe toesegginge aen uwe knegt, die uwe vrese toegedaen is.

Is dan een dienstknegt voor het aengesigt zijns Heeren ten uiterste nedrig ende ootmoedig, gelijck Loth, volgens de regelen van beleeftheyt en van het knegt gebruyck als hem twee Engelen, als mannen ontmoete, + op stont haer te gemoete ging zig met het aengesigt ter aerde buygende: soo moest dan ook den grooten Abraham, zijn herte gestadig voor den Heere, in ware kleynheyt en nedrigheyt bewaren, om in onbedrieglijckheyt van lippen te mogen spreecken als naderhant ook den H. David dede + ô Heere, mijn herte en is niet verheven, nog myn oogen en sijn niet hooge, ook en hebbe ick niet gewandelt in dingen my

te groot, en te wonderlyk, zoo ik myne ziele niet en hebbe geset, ende stille gehouden, gelyk een gespeent kint by zijn moeder: myne ziele is als een gespeent kint in my.

Of is een goet Dienstknegt staende voor het aengesigt zijns Heere, zonder uitstel ende vertreck, terstont gewillig ende vaerdig, om alle de dingen van zijn pligt wel waer te nemen ende uit te voeren: Abraham wordt hier bevolen om in de zake der ware Godsdienst van gelijcke, ende voor al niet minder te doen voor het aenschouwen van zijn Godt om dog den selven te dienen met een volkomen herte, ende met een gewillige ziele, als of hy op elken wenk van Gods wille, als een vaerdig dienstknegt sprak, + spreekt Heere ende uwen knegt die hoort.

Maer wat wiert tegen Abraham, raeckende zijn pligt, behalven dus voor Gods aengesigt te wandelen, nog meer geseyt? Daer word, tot breeder onderwys, nog by gedaen

En zyt opregt, oprechtigheyt zijnde by alle Vroome menschen ten hoogsten bemint ende aengenaem, is voor alle dingen omtrent den Godsdienst ten uitersten nootsaekelijk: om dat Godt een geest zijne, die alle dingen weet, en alle dingen ziet, niet anders dan in geest ende waerheyt gedient wil zijn, vereyschende datmen zal zijn, van binnen, als van buyten: ende van buyten, als van binnen. Over al, ende in alle dingen, aan sig zelven wel gelijck, zijnde den tong gelijck het hert, ende het hert even als de tong, 't welk in den Vroomen Nathanael

zoo over schoon uit blinckende, de Heere Jesus van hem deden zeggen + ziet, waerlyck een Isralyt, in welcken geen bedrog en is.

Zoekt een opregt mensch, aan niemant te kort te doen, maer gaerne te geven alles wat hy schuldig is, ten aensien van Godt is daer in begrepen, datmen aangaende zijn wille het eene doet: ende het andere niet na en laet doende alle dingen sonder murmureeren of eenig tegenspreeken.

Of is een opregte ziele vyant van alle leugentael ende bedrog, boven al, in 't stuck van Godsdienst wagtze haer naerstelijck van huychelarye en geveynstheyt wetende, of men zig regtveerdigt en door een uyterlijcken scheyn blanket voor de menschen, dat dog Godt het herte kent. Door welk niet anders dan waerheyt uyt het binnenste gelden kan.

En daerom moest, Abraham in oprechtigheyt wandelen voor Godts aengesigt? hier in dan was vervangen ende begrepen: dat hy aengaende de Godsdienst hem nergens in mogt ontrecken, maer alle dingen most doen, en dat van herten, den Heere, en niet den mensche. Hem selve aen 't Goddelik welbehagen na maete van vermogen opofferende uit getrouwe herten.

Laet ons dan uyt dese Godsalige overweginge, + tot stigting ende verbetering van ons allen, ten besluyte, afnemen en leeren hoe gans noodig het is, om voor alle dingen in ware vroomheyt en ongeveynsde Godsaligheyt voor den Heere te leven, want zeyde de mondt des alderhoogsten tegen den grooten

Abraham in den Text ik ben Godt de Almagtige: wandelt voor mijn aengsigte en zyt opregt hy beveelt dat heden, als behelsende den eenigen weg ten leven, niet minner oock aen ons alle. Want dit is een algemeene stemme, door alle tijden, tot alle menschen behorende en daerom is de zelve eerst van Abraham gehoort, het gehoorsamen van dien, is, en blijft een pligt, niet minder voor ons, dan het eertijts was voor hem. Maer dat elk zijn pligt vervullen en volbrengen moet, dat en lijt gantsch geen twijfel. En boven al, is dat zeecker nevens Godt, want is het redelijk dat een minder zijn meerder eert: en dat een knegt onderdanig is aan zijn Heer ende Meester: hoe betamelijck is 't, dan niet wel, dat den armen mensch die van Godt geschapen ende gemaeckt is ende nog dagelijcks, van den zelven onderhouden wordt ende gevoet: de Heere als zijn eenige maker altoos gehoorsaam is ende dient: ende indien een onderdaen aen zijn Koning en Overheyt nootsaeckelijck alle onderdanigheyt bewijsen moet: na de vermaning des Apostels Pauli + alle zielen sy den magten over haer gestelt onderworpen, want daer en is geen magt dan van Godt: vreesende anders te regt, straffen te sullen ontfangen, waerdig na verdienste: hoe zeer nodig is het dan voor ons, aan den Koning der Coningen, ende Heer der Heeren, voor welcks aengesigt selfs alle Chooren en Reijen der H. Engelen, steets moeten vreesen en beven: de eere van een schuldige gehoorsaemheyt gantsch gaerne toe te brengen? te

meerder, om datmen anders, zijn magtige en regtvaerdige handt, om ons loon te geven, na ons werck, in 't alderminste, niet en kan ontwycken, nog ontvlugten: volgens dese ernstige waerschouwing myn is de wraecke, ik zal 't vergelden spreeckt de Heere; en wederom, de Heere zal zijn volck oordelen, vreeselyck is het te vallen in de handen des levendigen Gods.

Laet ons dan in alle vroomheyt, en Godvrugtigheyt, dagelijcks wandelen voor het ooge onses Gods. Bevestigende alsoo, die schuldige erkentenis dat hy onsen Godt is, ende dat wy zijne knegten zijn, dit is het eene dat noodig is, en daar 't voornamentlijck op aen komt, en daer 't alles aanhangt. Want al waer iemant zoo sterk als Zimpson, zoo rijk als Kreesus. Ia, so wijs als Zalomon, ten sou hem buyten de vreese van Gods naem, en 't alderminste niet baten konnen: Want + daer en is geen wysheyt, nog daer en is geen verstant, nogte daer en is geen raet tegen den Heere. En daerom wilt gy aengenaem zijn by den selve: en by den allerhoogste voor uwe ziele zeecker gaen: + Hy heeft u bekent gemaeckt ô mensch, wat goet is, ende wat eyscht de Heere van uw, als regt te doen, ende weldadigheyt lief te hebben, ende ootmoedelyk te wandelen met uwen Godt.

Waer dan, dat gy gaet, ofte reyst, onder wat menschen, Natien, en Volkeren dat gy ook komt, houdt uwen voet als vast in 't effen padt van deugt ende Godsaligheyt, was

het iets deftigs, en aller aenmerking weerdig, als, in een vermaerde Stadt van ons Vaderlant, den eene Broeder den anderen, om een verre reyse aen te vangen, de eere van uitgeleyde gaf, dat hy doen voor het alderlaetste zeyde: waerde Broeder, gy neemt nu uwe reyse aen, en sult in allerley vreemde Landen komen: en veele onbekende menschen zien, wandelt dan dog met Godt, ende houdt uw vroom. Den anderen, met een beweging van Godvrugtigheyt, die men selfs uit zijn aengesigt lesen konde, daer op antwoordende: met Gods hulpe, Broeder, dat zal ik doen. Zoo laet ook dit noodig bevel ende Godvrugtig voornemen, waar dat gy reyst, of komt; als met gouden letteren ingedrukt zijn op uwe hert, wetende dat geen landen zoo verre, geen wildernissen en hoolen zoo donker, geen bergen zoo hoog, nog geen dalen zoo diep en zijn, dat u daer het ooge van Godt, den eenigen, en grooten regter van alles, niet zoude zien nog aenschouwen. Gedenkt dan altoos aen de woorden van den man Gods David: Heere + waar zoude ik henen gaen voor uwe geest, en waer zoude ik henen vlieden voor uwe aengesigte? Zoo ik opvoer ten Hemel, gy zyt daer: of beddede ik my in de helle; ziet, gy zyt daer. Name ik vleugelen des dageraets: woonde ik aen 't uiterste der Zee. Ook daer zoude uwe hand my geleyden: en uwe regterhant zoude my houden. Indien ik zeyde, de duysternisse zal my immers bedekken: dan is de nagt een ligt om my. Ook en verduystert de duysternisse voor u niet: maar de nagt ligte als dag: de duysternisse als het ligt.

In wat tyden, en voorvallen dat gy zijt, en wat u ook ontmoet ende wedervaert, altoos staet te weten ende te bedenken dat gy niet dan knegten en dienaeren zijt van Godt, en daerom niet uwe, maer zijne wille hebt te doen. Zyt gy dan onder ydele en ligtvaerdige menschen, die niet en schynen te weten, dan van eeten ende van drinken, van lagchen, van spotten ende van schimpen, zoo bedenkt, dat gy als + het zout der aerde, + geen gemeynschap moogt hebben aen de onvrugtbare wercken der duysternisse, maer veel eer die bestraffen moet, op dat gy (volgens uwe beroeping en pligt) + moogt onberispelijk zijn, Kinderen Gods zynde, onstraffelyk om in het midden van een krom ende verdraayt geslachte, onder welcke gy schynet als ligten in de werelt. Weest dan onder de ydele, ernstig ende deftig: by den onkuyschen, reyn ende eerbaer; by de dronkaerts maetig en nugteren; ende zelfs by den onregtveerdigen, altijt getrouw ende opregt. Ia op aenvegtingen ten quaden, zoo spreekt, uit een vroom hert, met den deugtsamen Iongelink Joseph; + hoe zoude ik zoo grooten quaat doen en sondigen tegen Godt? Ende zijt gedagtig aen de noodige vermaning van Godes Zoon: + laet uw ligt alsoo schynen voor de menschen, dat zy uwe goede wercken mogen sien, ende uwen Vader die in den Hemel is verheerlijcken.

En om op dit noodig padt des deugts nog meerder gevordert te worden, ten eynde om voor Gods aengesicht te wandelen, ende op-

regt te zijn, wat is hier dienstiger toe als dickwils tot onser aenmoediging te gedencken aen die gantsche wolcke van vroome en Godsalige menschen, die ons, in dat noodige spoor, eertijts zoo wel voorgingen, immers het was den vroomen Henog, de zevende van Adam, die zelfs drie hondert en vyf en sestig jaeren lang een zeer goddelyk leven leyde op der aerde, gelijck hem de Heere daar op oock weg nam, op dat hy de doot niet zien zoude. Waer van Moses zeyt: + Henog dan wandelde met Godt ende was niet meer, want Godt nam hem weg. Ende en wordt aengaende Noach den Prediker der geregtigheyt niet geseyt: + Noach was een regtveerdig opregt man in zyn geslagte, en wandelde met Godt. Ende en heeft den man Gods Hiob, niet dit groote getuygenis? + De zelve man was opregt ende vroom, Godvreesende ende wyckende van 't quade. Ende konde hy op desen gront, aengaende den Heere niet seggen: + Hy beproeve my, als goud sal ik uitkomen? Paulus den Apostel immers, konde roemen door de genaede Gods, aen de Tessalonicensen: + gy zyt getuygen ende Godt, hoe heyliglijck, ende regtveerdiglijk, ende onberispelijck, wy u die gelooven, geweest zijn. En wat was den vermaerden man Chrysostomus, onder de oude Christenen, ook een uitmuntent voorbeelt in waere Godsaligheyt: ontfangende dit groote getuygenis: dat hy na zyn doopsel noit en swoer of iemant daer toe perste, gantsch niet en loog, nog niemant en verdoemde: geen oneerlijcke woorden sprack nog

jocken of boerten toe en liet. Wel aan dan, zijn soo veel vroome mannen in dit noodige padt, ons voorgegaen, soo is dese wandel door Gods genade mogelijck: en wat is ons oock beter, en noodiger, dan om haer, daer in na te volgen?

Vinden wy ons zelven, ten aensien van eygen kragten, gantsch gering, ende swack, gelijck wy alle inder daet zoodanig zijn: zoo laet ons door den gebede gaen tot Godt, welke zijn kragt, in onse swacktheyt toont ende volbrengt: uit welcke bevinding, den H. David kan seggen: Heere + met u loop ik door een bende, ende met mijn Godt spring ik over eene muer: ende de H. Paulus: + ik vermag alle dingen door Christum die mijn kragt geeft.

En op dit fondament, ten besluyte: zijt stantvastig, onbewegelijck, altyt overvloedig, in 't werck des Heeren; ende uwen arbeyt zal in den Heere niet ydel zyn. Amen.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen