Den Ryper zee-postil, bestaende in XXII. Predicatien toegepast op den zeevaert

[fol. *1r]

DEN RYPER ZEE POSTIL

In Amsteldam.

by Jacobus van Nieweveen. Boekverkoper.

[fol. *3r]

Voorreden aan den Leser.

Gunstige Leser.

WY geven hier in 't ligt twee-en-twintig Predicatien, over verscheydene Texten der H. Schrift, tot nader onderscheyt, genaemt den Ryper Zee-postil, inhoudende meenigerleye Onderwysingen, vermaningen, ende vertroostingen in den waren geloove, na de meenigerley toevallen der menschen, voornamentlyck van den Godvreesenden Zeeman, tot stigting ende verbetering geschikt ende toegepast. Zynde wy tot dese onderneminge te eerder opgewekt, om dat zeer veele van onse geloofs-genooten, soo hier als op veele andere plaetsen, haer, onder Gods genadigen zegen, tragten te geneeren, met de Schipvaert, ende voornamentlyck ook met de Haring ende Walvis-vangst, waer door dat zy verscheydene maenden aen een van

[fol. *3v]

huys zynde, gantsch gene gelegentheyt hebben, om de openbare t'samen-komsten aengelegt, om Gods H. Woort te hooren, by te woonen, waer in nogtans een vroom, ende wel bereyde ziele, zoo veel lust en smaek, tot stigting en verbetering van sijn gemoed, pleeg te vinden, dat hy daer over met den H. David reden vond, om uyt te roepen: ⁺ Heere, ik hebbe lief de wooningen uwes huyses, ende de plaetse des Tabernakels uwer eere. En wederom: ⁺ Een ding hebbe ik begeert, dat sal ik soeken, dat ik alle de dagen myns levens mogte woonen in het Huys des Heeren, om de liefelijckheyt des Heeren te aenschouwen, ende te ondersoecken in sijn Tempel: vindende oock genoegsame oorsaeck, als hem dit gesegende middel, tot troost ende verquickinge sijns herten, het zy door gevangenisse, ofte lange reyse, door verre ende vreemde landen, niet zo wel gebeuren mogt, om daer over, als een eensame Mussche op het dak, te sugten, ende te treuren, verlangende en reykhal-

+ Psal. 26.

+ Psal. 27.

[fol. *4r]

sende, om die aengename tydt wederom te beleven, van te mogen verkeeren in de schoone voorhoven onses Gods, waer van den man, na Gods herte, te weten den H. David, tot een klaer exempel verstreckt, wanneer hy hem aldus laet hooren: ⁺ik gedencke daer aen, en storte myne ziele uit in my: om dat ik plag heenen te gaen onder de schare, en met hen te treden na Godes huys met een stemme van vreugde-gesang en lof, onder de feest-houdende menigte.

Ende om dan onse waarde Geloofsgenooten, zynde door het waernemen van haer tydelyck beroep, voor zo langen tydt behindert ende belet, om na lust ende genegentheyt, de vergadering, der Heyligen wel te konnen by woonen, in haer Christelycke genegentheyt, so verre ons mogelyk was, garene te voldoen, so hebben geresolveert, om dese Leerredenen alleen tot algemeene stigtinge en opweckinge in 't goede, dienende, in te stellen, en door den openbaren druk, om van yder een, tot sijn eygen

+ Ps. 42.5.

[fol. *4v]

nut gelesen te konnen worden, af te vaerdigen; te meerder, om dat andere ons al over lang in dat goede spoor waren voorgegaan, en dat verscheydene aengename Ledematen onder ons, het selve met veel aenhouding alsoo ernstelijck ten verscheydene tyden hadde begeert, ende versogt, oordeelende dat het seer nutbaer, ende met de godvrugtigheyt seer overeenkomstig is, dat een Schipper, Commandeur, of yemant anders, met sijn volck in zee sijnde, op zeeckere gesette ende bequame tyden, iets dat tot verbetering des volcks, om het boose steets te haten, en het goede uit een ongeveynst herte lief te hebben, dienen ende strecken kan, met behoorlyke aendagt voor te lesen. Want of wel het lesen doorgaans zoo veel kragt niet en heeft, dan als een levendige ende welbespraekte godvreesende tong, zoo zien wy nochtans dat de H Apostelen selfs, als zy niet tegenwoordig konden zyn om te prediken, of het onderwijs

[fol. *5r]

in der godsaligheyt, van mond tot mond te doen, datse dan nochtans, om in geenes dings, omtrent soo pryselycken en nodigen saeck versuymelyck te zyn, evenwel dede 't geen datse nog konde doen: zendende hare Christelycke ende godsalige Zend-brieven selfs over veele honderden van mylen van de eene plaets tot de andere, aen de geloovige over, op dat de zelve het geluck niet hebbende, om de saligmakende leere uit haar monden te mogen hooren, ten minsten de genade zoude hebben, om de selve te mogen lesen, ende die uit zo voortreffelyke gedenktekenen, aanschouwen, synde door zo waerdige mannen, aen haer gegeven ende toegebragt. Ende omdit voorbeelt dan van verre na te volgen, en na onse kleynheyt te doen, 't geen waer toe sulke groote ligten ons so kragtig ten goeden voorbeelde staen en aansetten, zo hebben wy zoo godsaligen begeerte, alleen door hope van nut ende stigting opgewekt, niet weygeren konnen

[fol. *5v]

Aengaende den inhoud deser verhandeling nu, zullen wy niet veel te seggen hebben. Als alleen dat we, om alle te stigten, ende niemant te quetsen, insonderheyt op de ware godsaligheyt doorgaens aen dringen, wetende, of de verschillen der Christenen, aengaende de Godsdienst, niet alle van even kleyn gewigt, ende aenbelang en zyn; dat nogtans de noodige waerheyt, dewyl de vreese Gods het regte beginsel der wysheyt is, met veel meer voordeel ende zekerheyt, door een godsaligen wandel, waer in men met alle sagtmoedigheyt ende bescheydenheyt, de ware wysheyt vlytig naspeurt gevonden word, dan met al te veel disputeeren, lasterlyk ende partydig uitvaren tegen malkanderen, waer door de gemoederen der menschen door gaens meer verbittert ende ontsteeken, dan verbetert worden. Om welke reden wy dan ook oordeelden, dat een eenvoudige vermaenreden byna nergens beter dan binnen scheepsboort, en onder de boods-

[fol. *6r]

gesellen te pas konde komen, als die niet seer afgerigt tot dispuyten, met een leere selfs van 't aldernootsaekelykste, voornamentlyk te genoegen, te stigten, ende te verbeteren zoude zyn.

Eenige gebeden ende dankseggingen na de menigerleye swarigheden, toevallen, tegenspoeden, ende voorspoeden van de zee ende zeevaert, hebben wy hier by gedaen, zo om de selve na vereysch van saken, en ontmoetingen, te konnen gebruyken, binnen scheepsboort, als ook, om daer uit eenigsints te konnen leeren om wat saken, en hoe datmen de Almagtige in den gebede en dankseggingen in den ware geloove, aen te spreken heeft.

Ende om voor de zeelieden, die menigmael wel wat tydt van den arbeyt, om iets nutbaers te konnen lesen, overschiet, het ernstige met het vermaeckelyke, tot een eerlyk tyd-verdryf, t'samen te mengen, ende onder een te voegen: zo hebben wy hier een korte Historie by gevoegt, raeckende de opkomst, zegen ende

[fol. *6v]

welvarentheyt van Hollandt, mitsgaders hoe sigtbaer ende wonderlyk het zelve ten verscheyden tyden van Gods handt is bewaert geworden, waer onder datmen veel dingen vinden sal, tot troost, stigting ende verbetering des gemoets, niet weynig aenleydelyk ende bequaem, zynde ook in dese verhandeling begreepen de oude gelegentheyt ende opkomst van het Eylant met sijn Dorpen, als Schermer, Graft, Schermerhorn, ende de Ryp, en van wat aerd, zeden en belydenis van Godsdienst deszelfs inwoonders zyn, uit wat handel ende neering de zelve onder Gods zegen, ten principale bestaen, daer dan in 't besonder van den Haringvangst, ende Vaert op Groenlant, ofte Walvisvangereye, vry breedt gesproocken wort, so aengaende deszelfs eerste oorsprong, als tegenwoordige gelegentheyt, en aengaende de nuttigheit daer in gelegen. Leest alles met aendagt buyten partyschap, ende vooroordeel, ende gebruykt het selve niet anders, dan tot u eygen goed en nut.