|
| |
| |
| |
Van den Aert, onghehoorde manieren en eygenschappen der Beevers.
ONder den Tijtel van het Wilde Vee in de beschrijvinge der Dieren, die sigh in Nieuw Nederlandt bevinden, zijn wy schuldigh ghebleven, in 't besonder te verhalen den aert en ongemeyne manieren der Beevers, ende dewijle soo veel ter saecke noodigh gheseyt meenen te hebben, van het Landt met de Inboorlingen des selfs, sal het hier tijt wesen onse beloften te voldoen, maer alsoo den Beever is den voornaemsten gront-steen en middel waerom of waer door dit schoone Landt, met Menschen uyt Europa eerstelijck beset werdt, soo sal het billick wesen, des selfs aert en eygenschappen wat hooger te beginnen, en al-voorens hier te stellen en te verhalen, het gevoelen der oude en latere Schribenten, soo ontrent dese Beeste gelieft hebben, vast te stellen, en sal dan by volgende verhael der enckele en eenvoudige waerheyt blijcken, hoe seer sy daer in alle ghedwaelt en buyten het spoor geweest zijn.
Den grooten Natuer-ondersoecker Plinius in sijn twee-en-dertighste Boeck op 't derde Capittel, verhaelt dat de Beevers Leeden, daer hy de Testikelos by verstaet, tot veel dingen in de Medicijne heel dienstigh zijn, dat de Beevers (als oock wel wetende dat sy daerom vande Jagers vervolght werden) deselve haer met de Tanden uyt bijten, en aen de Jagers, als sy in noot zijn, haer oprichtende, vertoonen, dat sy den Buyt, daerse om gesocht worden, quijt zijn; van dit ghevoelen zij de oude Naturellisten en Medeçijn-meesters alle geweest, daer naer is het van eenige wedersproken, meenden evenwel datmen de Beevers alleen vingh om haer gemachts wille, datse Castorium ofte Beevers-geylen noemen: sy schrijven oock datse een scherp ghebidt hebben, daer mede sy Boomen konnen nedervellen, als oftse met Bijlen om gehouwen waren: Olaus en Albertus ghedencken oock van haer Hout dragen en Nesten maecken; sy meenen oock al te samen dat des Beevers staerten, seer lang en Vis zijn, mede datse de Menschen als sy die konnen bekomen, geweldigh souden bijten, en meer andere dinghen die eenige wat schijn, en eenighe gantsch niet daer naer ghelijcken: Waer uyt waerschijnelijck af te nemen en te ghelooven is, dat niemandt van haer alle oyt een Beever gesien heeft, maer alles op losse reposten van gemeene onervaren luyden die seer onseecker gaen, ghestelt hebben: 't Is een heel ander saecke ende meriteert beter geloof, datse van de Beevers en haer Vleesch en Leden, seltsame Operatien inde Mediçijne verhalen, dat was hare konst, dat saghen sy by ondervindinghe, het ander geloofden sy al wierdt het somtijdts gheseyt van die 't selfs niet wisten; daerom als ter saecke dienende, sullen hier mede in voegen, de sommen, van 't ghene sy de Beevers, in de Medeçijne oordeelen te vermogen. Aen Beevers-geyhlen geroocken doet den Mensch Niesen, oock brenghtse den slaep weder, met Rosen Olie en sap van Verckens Ongel, aenden Slaep van 't Hooft ghestreken, ofte met Water in ghenomen, daerom is 't oock den Onsinnighen dienstelijck: als men de slapende met Beevers-geylen verroert soo ontwaecken sy; twee quinten daer van met Water van Polay in ghenomen brenght den Vrouwen hare | |
| |
Stonden, en verdrijft de tweede Gheboorte. Beevers-geylen zijn goet voor den Swijmel des Hoofts, voor het beven, voor de Gicht en verlamminge, voor pijn der Magen en voor den Slach, als men hem daer mede smeert: Item, dit ingenomen verdrijft de vallende Sieckte en verstoptheydt des Lichaems, de pijne des Buycks ende alderley Fenijn, voor den Tant-pijn salmense stooten en met Olije in het Oor laten druppen aen de zijde daer de pijn is, teghens het ruyssen de Ooren, latense met Macolim-sap inde Oore druppen.
De Beevers-geylen met den besten Honingh gemenght over de Oogen ghestreken maeckt een scherp ende klaer gesicht.
Des Beevers Water is goet tegens alderley Fenijn, maer om dit goet te houden, soo dient het datmen het in des Beevers blaese bewaert.
Wie dat Podagra heeft, sal van Beevers-vellen Laersen ofte Schoenen laten maecken, en dagelijcks dragen.
Dit soo voor af geseyt zijnde, sullen op den rechten aert der Beevers, soo wy die selfs inder daet bevonden, en van vele ontwijfelbare ghetuygen ervaren hebben, oprechtelijck verhalen: Ende op dat niemandt en meene dat wy mede van een onbekende saecke handelen, sal den Leser gelieven te weten, datter in Nieuw Nederlandt en de districtie daer aen vast, yder Iaer wel tachtentigh duysent stucx Geslacht worden, dat wy oock inden tijdt van negen Iaren, die daer gheweest zijn, onse bekomste dickwijls in Beevers-vleesch ghegeten, deselve oock wel van jonghs aen-gehouden, en veel duysenden Beever-vellen gehanteert hebben.
Den Beever is een viervoetigh Dier, by Aerdt-ghewassen levende, dat sich te Water en te Lande onthout, fijn en ruygh van Vaght, laegh van Beenen, gheswint, vreesachtigh, subtijl, en in 't gemeen soo dick als lanck.
Men noemt dit Dier in 't Griecx Castore, in 't Latijn Fiber, in 't Duyts Beever, de andere namen daer het in Europa mede genaemt wort, zijn daer meest alle uyt herkomstigh, het heeft vier Poten gelijck den Otter, ofte ander wildt en tam Vee, dat sich alleen te Lande onthout.
Hare Spijse is niet gelijck als sommige meenen Visch ofte Roof ghelijck den Otter, ten welcken eynde sy haer uytbeelden en beschrijven met een Visch in den mont, en selfs ten deele Visch ten deele Vleesch te wesen, maer sy eten Basten van verscheyden Hout, en Wortelen, oock Gras, Lis en Groente, dat sich in en op de Water-kanten, en de Bosschen en Velden, daer ontrent gheleghen bevint, de meeste Basten zijn van Water-willighen, Grienden en Bylestelen, dat op de Water-kanten veel wast, en by manquement alderhanden, die maer geen soo suyren ofte bitteren smaeck heeft, dat sy die niet konnen verdragen.
De Beevers onthouden haer soo men seyt ende oock waer is, soo wel te Water als te Lande, konnen daerom Water-Landt-Dieren genaemt worden, maer evenwel sy zijn meerendeels op het drooghe en te Lande; sy halen oock haren meesten kost ende voetsel te Lande, vande Basten der Boomen en Kruyden die sy eten, mitsgaders alle het Hout en Gras daer sy haer Huysen mede versien: Veele nachten zijn sy dickwijls op het Landt: sy konnen haer oock onder het Water niet heel langh onthouden, voornamentlijck als sy ghejaeght worden en vermoeyt zijn. Te Water vinden sy voor haer onderhoudt weynigh als eenige Basten van Wortelen, soo die aende kanten vande loopende Killen uytsteecken, | |
| |
met wat Lis dat hier ende ginder, maer meest aen de kanten wast, voorts dat de Beevers haer soo veel te Water onthouden, is onfeylbaerlijck daerom, gelijck oock het selve van alle de groote Beever-vangers soo getuyght wordt, datse van Naturen vreesachtigh haer selven veel veyliger vermeenen te Water als te Lande te konnen onthouden en salveren, ten dien eynde gelijck noch gehoort sal worden hebben sy hare Huysen op het Water, ende in de onderste ruymte gaten, daer door sy sich altijdt te Water konnen begeven, naer seecker retret-plaetsen, die sy altijdt daer by hebben, zijnde een Speloncke ofte hol onder het Water, in den kant van den Water-loop, daer hare wooninghe op staet, hier inne retireren en onthouden sy haer by tijde van noot, meynen daer oock soo wel in bewaert te zijn, dat niemant haer (daer in zijnde) kan deeren.
De Beevers-vaght ofte Huyt, is ruygh met heel fijne Wol, over-al dicht beset, kouleurigh uyt den Asgrauwe, op het bleecke Blauwe wat treckende, doch de uytterste puntjens vallen oock wel wat Bruyn en Rosachtigh, van hare Wolle maecktmen de beste Hoeden dieder gedragen worden, Beevers of Castooren, naer de materie daer sy gemaeckt worden alsoo genaemt, en nu ter tijdt door gheheel Europa genoegh bekent, boven op hare Wolle vertoonen sich eenighe glimmende Hayren, die men Wint-Hayren ofte om beter te segghen Winter-Hayren noemt, alsoo sy des Soomers uytvallen ende inden Herfst weder wassen, die zijn in 't gemeen Castanie-bruyn en hoe bruynder hoe beter, doch trecken oock wel somtijds wat op den Rossen. Deze Hayren als men daer de Hoeden van maeckt, werden uyt getrocken om datse grof en niet weert zijn, maer anders gelijck gemeenlijck en regulierlijck geschiet, datse van hier eerst naer Moscovien gaen, soo maecken dese glimmende Hayren principael geacht, en het schijnt dat daerom de Moscoviten deselve Vellen seer beminnen, en in Riemen ofte Kanten snijden, gelijk men hier de Conijnen ofte diergelijcks doet, voor de Vrouwe Mantels, sy vervoederen deselve oock, daerom men het Pelterye noemt: Die onder haer van deselve meeste of de beste heeft is de kostelijckste, ghelijck als of men hier hem met fijne Stoffen, en Gout of Silver op monteerde, als dan de Wint-Hayren daer af, de Vellen out, vuyl, en soo het schijnt versleten zijn, komen sy weder te rugh, om tot Hoeden verwerckt te worden, daer men die eerder oock niet toe kan gebruycken, want sonder dat de Beever-wol vuyl, bemorst en smeerigh is, wil sy niet Filteren, daerom werden seer in estime gehouden. De Rocken die de Wilden van Beevers-vellen gemaeckt, een tijdt langh op haer bloote lichamen gedragen hebben, als zijnde nu door het sweet en vettigheydt eenighermaten soo bevuylt, datse niet alleen wel wercken ende goede Hoeden gheven, maer werden veel gebruyckt, om het Beever-Hayr, dat men Cam-Hayr noemt, om dat het (eer men de Vellen naer Moscovien sendt) met den Kam onder de Windt-Hayren, uytgetrocken wert, vermenght om het selve oock te konnen arbeyden, wert oock onder de Wol, soo sy weder uyt Moscovien komt, om die bequamer te maken gebruyckt.
Den Beever heeft heel korte, ja soo te seggen geen Beenen ofte middel-schenckels, en als sy al loopen kan men daer qualijck eenige ghelijckenis ofte fatsoen van Beenen aen sien, 't schijnen maer Pootjens te wesen die dicht aen 't lijf vast staen, daer sy mede voort komen: Haer Klauwen of Pooten zijn kael swart- | |
| |
achtigh, en sterck met bruyne Nagels gesloten, en dicke Vellen verbonden, gelijck de Swane-pooten, daer sy wel naer ghelijcken, maer zijn soo breet niet, en voor korter en smalder als achter: haer achter-lijf is kort en dat vande Swaen ofte Gans seer gelijck: De voorste Pooten, alsoo dese Beeste heel kort van hals, ofte ghenoeghsaem sonder hals is, en het Hooft dicht aen de Schouderen heeft, staen heel dicht by het Hooft, daerom als sy loopen (datse evenwel met sonderlinge rassigheyt konnen doen) haer geheele langhe lijf, raeckende langhs de Aerde, en schijnen genoeghsaem, hare sware dicke lichamen, de kleyne korte Beenen te overwegen, maer het isser verre van daen, want sy zijn heel voorsichtigh, vande Natuer, met Senuen en Musculen we versien, en daerom gheweldigh sterck. De Beevers zijn soo geswint datse niet alleen wonderlijcken ras, alsmen haer fatsoen wil aensien, over het Landt konnen loopen, om Honden en Menschen te ontvluchten, maer weten oock haer selven soo snel in 't Water te behelpen, om te komen daer sy wesen willen, als of het inder daet Visschen waren, daerom moeten de Indianen haer veel met Vallen vanghen, ofte als sy in hare hoolen onder de Aerde versteken leggen, weten sy die met lange Rapier-lemmerden (die op stocken staen) te Lensen.
Maer datse naer de meeninge van Olaus, Magnus en Albertus, ghenegen souden wesen om de Menschen soo gheweldigh te bijten, is mis verstandt, want 't is een vreesachtigh Dier, dat sijn selven niet met geweldt, maer als het eenighsins wesen kan, met vluchten tracht te salveren, ende om datse daer by een goeden reuck ende scherp gehoor hebben, kan men haer in 't Wilde seer selden te sien komen, sy sullen haer oock noyt onthouden ghelijck vele Otters, ontrent de Menschen ofte daer die somtijds verkeeren, maer altijdt in de dichte Kreupel-Bosschen, by de Waters en Moerasschen, daer geen Menschen ontrent zijn, evenwel als sy van de Honden beset en gebeten worden, konnen sy haer fel verweeren, en wel een ghemeene Hondt schadeloos maecken, als sy hem met haer voorste Tanden komen te vatten, maer aengaende van Menschen soo vinnigh te bijten: Ick hebbe wel veel hondert Beever-vangers gesien en ghesproocken, maer met kennis noyt meer als een, die van een benarde Beever, by accident in zijn eene Schouder, leelijck genoegh gequetst was geweest, soo hy ongeluckelijck met sijnen Hondt die hy wilde helpen, en den Beever over hoop, lagh en worstelde, en misschien den Beever, in plaets vanden Hont, den Meester uyt groote verbaestheyt getroffen heeft.
Dat de Beevers subtijl zijn, betoont het bouwen harer Huysen, soo wel als het opvoeden harer Iongen, dat terstont beyde sullen verhalen, mitsgaders hare gedurige goede wachte, soo sy zijn houdende, om niet verschalckt en gevangen te worden, waer inne naer onderricht ben onderhouden sy, dat van yder Huys een (want de Beevers woonen in 't gemeen ses of seven en meer, by forme van Familien in een Huys sterck) de wachte hout, en datse daer in behoorlijcke beurte wisselen, en 't is seecker, dat als het sterck Vriest, gelijck het dickwijls doet, daer de meeste en beste Beevers haer onthouden, soo sitter altijdt een, niet ghelijck Olaus Magnus en Albertus meenen, datse alle met het halve lijf onder het Water sitten, want dat soude door den fellen Vorst onmoghelijck zijn: Oock kan den Beever uyt het Water wel sonder pijn wesen, het welck sy nochtans contrarie gevoelen, | |
| |
maer een segh ick sitter altijdt soo dicht ofte laegh by het Water, dat hy het loopende Water, want ick hebbe noyt gehoort of geweten datse anders als op loopende Waters Timmeren, met haer Steert kloppende open houde, even om dit by gelijckenis uyt te beelden, als of een Mensch, met het vlack van sijn hant en vingeren, continueel sat en klopten, om het Water voor den Vorst open te houden, dat daerom niet geschiet, datse naer de meeninge der Doctoren, sonder pijn uyt het Water niet konnen dueren, maer 't geschiet om hare Poorte open de houden, soo om haren kost te konnen gaen soecken, als wanneer sy vervolght worden, met gemack en weynigh perijckel, in hare sterckte, diese daer dichte by onder de Wal zijn hebbende, te retireren.
Eenes Beevers ghedaente is ontrent als de forme van een Comcommer, daer een plat Steeltjen aen is, of gelijck een Eendt-Vogel, daer den Hals met het Hooft af is, het is genoeghsaem een langhwerpigh kluwen, dat wat plat is, en meenighmael dicker als langh, en ghelijck een Vercken wat plat vanden Rugh, maer den Buyck toevalt, soo valt den Beever recht anders, ghelijck een dooden Mol, daer eens op ghetreeden en die nochtans, niet t' eenemaal verplet is.
Volwassen reeckent met hare Vellen een Elle over het Kruys, ofte om beter te verstaen, een Elle langh en oock soo breet, als sy niet ront maer bykans vierkant vallen, als veel gebeurt, wat daer boven is houdtmen voor leeverbaer, en soo tot vijf vierendeel toe, maer selden hooger. Des Winter van de maent December tot May en in Iunij toe, vallen de Vellen goet, werden dan oock meest geslacht. De Herfst-vellen hebben de Windt-Hayren ten deele oock wel, maer daer sit weynigh Wol onder: Wijders Soomer-vellen, ofte die voor sy volwassen zijn, gheslacht werden, zijn niet veel besonders, evenwel de Wilden verschoonen niet, maer nemen het al wegh wat haer voor den Boegh komt, of datse begaen konnen, als sy uyt Iagen zijn.
Hare Huysen, gelijck Sextius, Albertus en Olaus wel seggen, bouwen sy van Hout, maer altijt over een loopent Water, met verscheyde verdiepinge, tot vier, vijf en meer boven den anderen, soo konstigh en aerdigh, dat het weerdigh en speculatijf, wegen alle die vertrecken en verdiepingen die daer in zijn om sien is, wercken het met Kley, Hout en Gras, soo dicht van boven toe, dat het den Regen ten deele stuyten kan, daer in logeeren sy dan met heele en halve Geslachten, en breecken uyt als de Byen, naer datse vermeenighvuldighen en weynigh verstoort werden. Het Hout daer sy de Huysen af maecken is sacht als Bijl-stelen, Greenen, Cano ofte dierghelijcke; datse ontrent de Water-kanten los vinden leggen tasten sy eerst aen, als daer te kort komt so trecken sy naer het naeste Bos toe, om Hout te vellen, dat aldus toe gaet: Een Beever (willende een Hout vellen) kiest een Boom daer hem de Basten niet qualijck van smaecken, gemeenlijk anderhalf voet ofte daer ontrent dick, daer begint hy dan met sijn voorste Slach-Tanden, want voor inden mont hebben de Beevers onder en boven twee Tanden van geweldt, die ontrent een halven duym buyten het Tant-vleesch staen, ofte wat minder en meerder naer sy out zijn, dese Tanden zijn buyten op geelachtigh, het welck afgeschroeyt en inghenomen, men daer voor hout, dat het tegen de Geelsucht heel souverain is: met dese Tanden die sy ghelijck de Eenhoo- | |
| |
rens, Weeseltjens, Gerinckens ofte Muysen hier te Lande voor inden beck hebben staen, beginnen sy te schaven, maecken een keep van een hant ofte halve voet breet, naer het Hout swaer is, gaen heel ront om, en van onderen naer boven, en van boven tot om leegh, tot het malkanderen raeckt, en soo deur is, dat oock den Boom valt, en dan ghelijckt het als ofter twee van die groote Tollen (die de Kinders met geesselen doen om loopen) met de spitsen tegens den anderen aen stonden en gedraeyt waren. Van haer op-kijcken als den Boom vallen sal, heb ick noyt yet konnen vernemen, maer dickwijls gebeurt het, dat de Boomen deur zijn en wel van den stomp af-schieten sonder te vallen, om datse tegens andere Boomen die daer ontrent staen, aen leunende blijven hangen, gelijck ick wel meenige, en meer met mijn sulcke Bomen in 't Bosch gesien hebben. Wat nu van het Hout by de werken te brengen is, alle die in Nieuw Nederlant wonen, sien dikwijls Vellen, die de Wint-hayren op den rug af-gesleeten zijn, en noemen deselve Hout-dragers, om datse het Hout draghen als sy Timmeren en te kort komen, maer niet gelijck de Ouden gemeent hebben, tusschen hare Beenen, als op een Slee ofte Wagen, vande Wilden die verklaerden, dat ghesien te hebben, ick ben verscheyde malen onderricht, datse de stucken met haer tanden oock korten soo langh en swaer als sy die moet hebben te dragen, dan steldt het Wijfjen hem daer onder, en de Kinders en het Mannetjen stueren dat het daer niet af en valt, en dat gaet soo voort tot dat sy ghenoegh hebben, met de Steerten haer voort te laten slepen, als sy het Hout op het lijf souden hebben ligghen, heeft geen schijn van waerheyt, want hare Steerten zijn niet ghelijck de Oude meenen groot en langh: de aldergrootste zijn niet kloecker dan een ghemeen Mans handt, sonder den duym; oock soo teer dat sulck gewelt van voort trecken niet souden konnen lijden, voornamentlijck als met sulcke scherpe Tanden gevat worden. De Steerten zijn platachtigh sonder Hayr, en gelijck met Visschobben beset, maer het is het vel, dat alsoo generft is, en ghelijck den heelen Beever (waerom sy oock in Duytslandt altijdt voor des Keysers Tafel wordt ghehouden, alsser dat selden geschiet en ghevangen wordt) een seer delicaet eten is, dat genoegsaem alle andere Vleesch dat op de Aerde, ofte in het Water sich onthout te boven gaet, daerom oock de Wilden ons geerne voor een kleyntjen, van alle haren kost en spijse laten participeren, evenwel van het Bever-vlees seer selden scheyden, soo dat het meerendeel der Christen Inwoonders in Nieuw Nederlandt, noyt geen Beever-vleesch gheproeft hebben: Soo is het alder-eelste ende beste noch, van dat aen den geheelen Beever gevonden wordt, den Steert, daer de Wilden niet licht af scheyden, ten sy dan saecke datse yemant Extraordinaris willen tracteren of begiften.
De Bevers dragen gelijk de Verckens sesthien weken, maken altijt datse in den Soomer, de eene vroeger den anderen later, eens des Iaers Iongen krijghen: hebben altijdt vier Iongen t' seffens, ten ware de eerste reyse, dan is 't wel somtijts maer twee ofte drie. De jonge Bevers so ras (als sy ter werelt komen) schreyen als nieuw gebooren Kinderen, soo dat yemandt in een plaetse komende, daer een Jonge Beever is, als hy daer te vooren niet van weet, sal meenen datter een kleyn Kindt ontrent is. De Beevers hebben tusschen haer voorste Pooten, die dicht by het Hooft, maer wijt ghenoegh van malkanderen staen, twee Borsten | |
| |
gelijck een Vrouwe, en als de Iongen suygen sullen, komter twee gelijck, want daer zijn geen Borsten meer, soo richt dan de Moeder haer op, als een Mensch die sit, en geeft elck Iongh eene Borst, die teghens des Moeders lijf komen leunen, als Kinders die staen en suygen: Ondertusschen leggen de andere in't Nest als oft sy laghen en schreyden, en dit onderhouden sy soo beurt om beurt. Een Jonge Beever is een soet Beest, kan licht aen-gehouden, opgebracht en soo Tam gemaeckt werden als een Hondt, en dan eeten sy alle dingen, gelijck de Katten, uytgesondert Vis en Vlees, of het moest haer te vooren gekoockt wesen, dan gewennen sy daer oock wel toe. Heel jongh noch zijnde dient men haer met Melk op te brenghen, die sy door een lep ofte hooren licht leeren suygen: Sy zijn soo mack te handelen als een jongen Hondt, en sullen noyt bijten of quaet worden, hoemen deselve tercht, maer wat groot werdende gaense geerne alle daegh haer aen 't Water wasschen, daer duyckelen en speelen sy inden stroom; zijn heel vrolijck en lustigh, dat genuchelijck is om aen te sien, dan het slimste datter van is, door dien de Luyden daer te Lande soo geen beslootene plaetsen over de Waters hebben, raecken sy door dat alle daeghs gaen en komen licht in 't Wilde, en vergeten het wederom komen, ghelijck de Herten en andere Dieren, die men oock wel in gelijcker voegen aen-houden en heel Tam maecken kan.
De Mediçijn-Meesters schrijven, als vooren gehoort is, de Beevers-geylen die sy Castorium noemen, veel seltsame eygenschappen toe, Aristoteles, Plinius, en die ontrent sijnen tijdt gheleeft hebben, meenden dat sy haer selven souden uytghebeeten hebben, maer Olaus Magnus, Agricola, Albertus en Sextus, hebben dit niet willen aennemen, maer seggen datter veel bedrogh onder het verkoopen der Beever-geylen schuylt, ghelijck oock waer is, en dewijle ick groote moeyten hebbe gedaen, om eenmael tot het rechte verstandt van dese saecke te komen, ten welcken eynde niet alleen veel Indianen, by my nauw zijn ondersocht, die ick daer van oordeelden best ervaren te wesen, maer hebbe oock selfs met eyghener handen verscheyde Beevers gheopent en curieuselijck ondersocht, waer over hoe ick ghevaren ben den gunstighen Leeser by dese ghelegentheydt niet sal verswijghen.
't Is sulcks datse voor het ghebruyck der Medeçijnen uyt Canada, met Vaetjens gedrooght en soo men my wel onderricht heeft, oock wel Gesouten plachten over te komen, om aen de Drogisten verkocht te worden, maer alsoo het meerendeel Beevers-Nieren, Speenen, ofte de Recht-geylen niet waren, zijnse daer naer soo seer niet getrocken geweest. Uyt Nieuw Nederlandt zijn oock wel verscheyde Luyden ghegaen, die soo sy meenden, en dat de Wilden daer sy die van hadden, selfs niet beter wisten, of hadden goede parthye van dese Bevers-geylen by haer, maer hier in Hollandt komende, wisten daer niet veel van te maecken, en men berichte haer dat het van de rechte niet en waren, het welck ick verscheyden reysen hoorende, mijn meer nieuwsgierigh maeckenten en twijffelen dede, of ick oock wel rechte Beevers-geylen gesien hadde, alle die ick gesien hadde waren rondt, sommige grooter als andere, maer hoe lange datse hinghen te roocken of droogen, daer druypt altijdt noch vet uyt, gelijk als van Speck, dat door de Sonne smelt: Eyndelijck sagh ick eens een wat langhwerpigh, ghelijck een geconfijte Peere, Rimpelachtigh en wat Musculeus, desen vertoonden ick aen | |
| |
een ervaren Doctor die in Nieuw Nederlandt woont, en verstonde uyt hem, dat het van den rechten slagh was, soo sy behoorden te wesen, ontrent dese tijt by gelegentheydt datter niet heel verre van mijnent Bevers woonden, werdender my verscheyden van de Indiaense Iagers gebracht, die noch niet opgesneden, maer toe, en t'eenemael vers waren, daer socht ick dan met groote vlijdt om te weten waer ende hoe de rechte Beevergheylen laghen, doch 't was verlooren moeyten, ick vont niet, dan diep binnen in het lichaem onder het Os Pubis, of Eys-been als ronde balletjens gelijck den gemeenen sleur was, en men in Hollandt van seyde het de rechte niet en waren, ten langen laesten van een verstandigh Indiaen, dat hy een groot Bever-vangher was dien ick seer wel kenden, ende in allen desen handel mijn holp, naer dat ick hem seer veel vande beste slagh die gelijck een Peer was, beduydt en verhaelt hadde, daer toe aengeraden zijnde, nam een Beevers Wijfjen onder handen, mede begeerigh zijnde also het dick van jongen was, om deselve te sien en hoe sy lagen, so bevondt ick daer in dicht tegen den rugge-graet twee testiculos van sulcken fatsoen gelijck ick naer socht, geelachtigh, lanckwerpigh gelijck Peeren, maer wat plat, ontrent van sulcken substantie als de jonghe Calfs-bortjens, doch met een tamelijck tay vlies overtrocken, ick namse daer uyt, en tot meerder verseeckeringh om te weten dat het van een wijfjen was, noch vier jongen uyt het selfde lichaem, een tijt daer naer vertoonden ick dese Beevers Gheylen aen dien voorgenoemden Medeçijne Doctor, in des Gouverneurs Huys by een vol gheselschap, haer vraghende wat het waren, den Doctor en alle de andere presenten oordeelden het oprechte Bevers Gheylen te wesen, naer ick haer de geheele geschiedenis verhaelt hadde, sagen sy vremt toe, maer bleven by haer eerste oordeel, van dat het oprechte Bevers Gheylen waren, volherden. Nader-handt hebbe noch wel meer Bevers geopent, maer ben altijdt gevaren gelijck het hier verhaelt is, soo dat (sonder dat ick nochtans yemandt in zijn gevoelen wil prejudiceeren:) naer mijn oordeel het rechte Castorium, niet inde Mannetjens maer in de Wijfjens sal ghevonden werden, de ronde balletjens die uyt de Mannetjens komen kerven en suygen de Wilden veel onder den Taback, seggende: het selve ghesondt en smaeckelijck te wesen, haer Vlees en Speck datse rontom haer lichaem, wel somtijts twee ofte dry vingheren dick hebben, eten sy alle heel geerne, maer voornemelijck de steerten, en het vlees dat tusschen het vedt gelijck inde gemeste Verckens met regels tusschen het Speck in sit houden sy mede veel van, maer het gebeente vande Bevers verbranden sy, en willen niet lijden dat hare Honden daer van eeten, want naer hare meeninge souden sy dan voortaen, ongheluckigh op de Iacht wesen.
De Bevers zijn alle van een en deselve Couleur, als dat eenige wat bruynder en eenige wat rosser zijn, een alleen heb ickker en al die oyt met Bevers omgegaen hebben, soo ver men vernemen kan maer gesien die spier wit was, en de selfde is in het Schip de Princes met den Directeur Kieft gebleven, maer de Wintharen op den rugh, trocken een weynich naer het Goudt verwige.
|
|
Auteursrechtvrij