Beschryvinge van Nieuvv-Nederlant, (Ghelijck het tegenwoordigh in Staet is) Begrijpende de Nature, Aert, gelegentheyt en vruchtbaerheyt van het selve Lant

[p. 40]

Van 't Gevogelte dat sigh te lande onthout.

HEt voornaemste ander Gevogelte dat sigh daer te Lande onthoudende is, bestaet voornemelijck in Calcoentse Hoederen, sulck slagh gelijck in Neerlant, die zijnder over al in het Bos, maer meest des Winters, en op den Herfst tijt, in groote meenichte met troupen, somtijts van twintigh, dertigh, veertigh, vijftigh en meer te samen, sy vallen al te met heel uytmuntende groot en swaer, tot acht en twintigh, dertigh; Ick hebbe oock maer niet ghesien van 32. ponden gehoort, als sy nu schoon gemaeckt om aen 't spit te doen suyver woegen, in smaeck verschillen sy weynigh, maer de nauw-keurige prijsen de wilde boven de tamme, wy hebbense als sy op haer best zijn van de Wilde dickwijls om thien stuyvers het stuck ghekocht, en onder de Christenen was men gewoon een daelder ofte daer ontrent voor te geven, somtijts werden sy wel met Honden op den sneeuw ghevangen, maer meest werden sy geschooten en dat by nacht, want de Calcoenen gelijck sy inde Boomen slapen, soo houden sy en slapen met troupen by malkanderen, en sullen dickwijls op een en deselve plaetse vernachten, daer dan acht op genomen zijnde, vervoegen haer een paer ofte meer Wilt-schutters ontrent, en komen dickwijls met een dosijn stucx of twee wederom t'huys, de Wilden vangense des Winters als 't jaer begint te keeren, oock met stricken, by middel dat inde kleyne killetjens en waterloopjens, een knop op schiet daer sy begeerlijck naer zijn, als sy die dan eeten soo krijgen sy de Anghels mede in 't lijf en moeten vast blijven hare verschalcker in wachtende.

Men vinter oock verscheyde soorten van Patrijsen, sommighe kleynder als in Neerlandt sommighe oock grooter, de Lief-hebbers wetender al onderscheyden namen toe, en maeckender groot werck af, maer sy willen hier te Lande niet gelooven dat sy op de Boomen vliegen en sitten, soo dat sy daer dickwijls uyt geschoten worden, gelijck ick het selfs en hondert tot mijn verscheyde reysen ghesien en gedaen hebbe. Ick hebbe oock hooren vertellen dat een inde Colonie Renselaerswijck eens elf Korhoenders uyt een trop, die op Palisaten waren sittende, (daer sy in 't gemeen het Land mede afschutten en bevrijden) uyt geschooten ende gekregen heeft, by eenige hecken zijnder veel kleene Patrijskens, die heel mack of dom en bot zijn, want sy vlieghen al te met heel in de Huysen, en loopen ontrent den wegh ofte inde Thuynen ontrent een yders voeten heenen, sullen oock ymandt somtijts tegen de borst of het lijf vlieghende verschricken, soo datter veel met een Rottingh ofte stock doodt geslagen worden, daer sijn oock Verhanen, Berckhanen, Corhoenders, Faisanten, Hout en Watersnippen, &c. mitsgaders meenichte van Cranen die daer in den Herfst op het afgemaeyde Land veel geschooten worden en goede spijse gheven, Reygers, Pitoors, en meenichte Vunduyven den Koolduyven seer gelijck, die heeft men meest twee mael in 't Iaer, en dan komen sy met sulcken geweldige meenichte en groote schoolen by malkanderen over, dat sy ter val-plaetsen, de Aerde bedecken en als Wolcken aen den Hemel hangen, oock by Sonne-schijn weder schaduwe op de Aerde maecken, dan, te weten: in het voor-jaer, en in de Herfst werter heel veel geschoten, soo wel in de vlucht als uyt de Boomen, daer sy mede met meenichte in gaen sitten, maer

[p. 41]

meest in dorre om in 't ghesicht te hebben ende daer kanmense best uyt schieten, anders beletten de bladers te veel, van het Landt schiet men der oock veel, en het is daer niet nieuws al werter vijf en twintig te gelijck met een schoot den hals gebroken, de Wilden of Naturellen van het Land weten oock somtijts, de plaetsen daer sy broyen uyt te vinden, en met lange stocken de jonge Duyven uyt de nesten te stooten, op sulcke plaetsen die sy soo verkiesen om te broyen, daer scholen sy met sulcke gruwelijcke meenichte van ontelbare duysenden by een, dat de Wilden met Wijven en Kinderen daer naer toe trecken, dickwils eenighe honderden sterck zijnde, wel een Maent daer ontrent blijvende, en schier anders niet eeten als jonge Duyven, die sy soo met stocken als geseght is uyt de nesten stooten, daer zijn oock Quartels, maer verschillen in het slaen, in de grootte vry wat van de Neerlandse, Spechten zijn daer oock heel bont, schoon van Veeren met groote Kuyven, sy hietense daer Boom-pickers om dat het selve ghemeenlijck haer werck is, en met sulcken ghewelt doen, dat dickwijls van verre in het Bos schijnt, als of yemant met een houten Hamer op de Boomen klopten. Ick hebbe oock verscheyde Boomen gesien daer sy groote gaten in ghepickt en nesten in gemaeckt hadden, swarte Lijsters zijnder oock heel veel, sy passense daer een naem naer de daet toe, en noemense Mayes-dieven, daer sy soo op afgerecht zijn, dat in den principaelsten tijt de Majes sterck moet gehoet en bewaert werden, of sy vallender heel dicht in malkanderen met groote troupen op, ende zijn soo stout dat mense met schieten niet verwinnen kan, behalven ter plaetse daer de Arenden veel verkeeren is men daer weynigh mede ghequelt. Ick hebbe mijn voor de waerheyt van geloofweerdige lieden laten geseggen, dat eenen Iacob van Curler daer eens in een schoot hondert en seventich geschooten heeft die hy kreeg, behalven de gequetsten ofte die 't ontliepen, hier aen kan yder oordeelen of sy daer veel zijn, voorts zijn daer Ravens, Krayen, Kauwen, Uylen, Swaluwen, Strantloopers, &c. behalven het kleyn Gevogelte als verscheyden slagh van Vincken, Ysvogels, Thuynslijpers, Bremschijters, Winter-koningen en verscheyde dierghelijcke die oock sommige singen en in 't wilt tireliren, sommige oock seer schoon van coleur zijn. Ick hebber daer gesien die heel over lasuer blauw waren, en geweldich glommen, oock hoogh geele op het Aurora treckende en heel Oranje, met hoogh couleur du Feut, maer die hebben swarte becken ende eenige swarte slagh-pennen. Daer is oock noch een ander heel raer Vogheltje daer eenighe om disputeeren of het een Vogeltjen of een West-Indische Bye is, het dispuyt sullen wy hier overslaen, en alleen de gedaente en manieren verhalen, het is ruym een vinger lang behalven het beckjen, den steert op zijn swaerste soo dick als een duym, het heeft veel der hande schoon glinsterende Veeren, met een beckjen en twee pootjens gelijck andere Vogeltjens, maer voor soo veel men bemercken kan, pickt het ofte eet daer niet mede, dan het suycht in voegen gelijck de Byen, en heefter oock in den beck sulcke leden toe, over al aen de Blommen, en daer leeft het alleenig van, daerom seggen sy dat het een West-Indische Bye is, alsoo sy des Somers als het inde Blom-tijt is, maer in Nieuw-Nederlandt gevonden worden, sy hebben oock een brom over haer gelijck de Byen, en zijn heel teer, souden niet wel aengehouden konnen werden, maer men spuytse wel met water, en droochtse tusschen twee pampieren in de Son, om aen een ofte anderen vrient te vereeren.