De Zuydt-Rivier.
HEt recht dat de Nederlanders tot de Zuydt-Rivier hebben, en hoese daer aen ghekomen zijn, is in het vertoogh van Nieuw Nederlandt ghenoeghsaem vertoont, en daerom onnoodigh hier in 't langhe te verhalen. 'Tis de plaets daer het Schip de Halve Maen, de eerste possessie nam, eerder oyt Christen mensch gheweest was, daer wy onse Fortresse hebben opgerecht, Bouw-neeringe aenghestelt, en handel ghedreven veele jaren aen malkanderen, sonder eenighe molestie ofte yemandts interventie, tot dat doch door verkeerde weghen, als in 't geseghte vertoogh te sien, eenige Hollantsche Sweden, haer daer mede hebben ingeset. Wat de Rivier aengaet, wy bekennen geerne, dat niet machtig ofte bequaem zijn, de selve na waerdye ofte rechte gelegentheyt te konnen beschrijven: want behalven den handel en negotie, die daer goet valt, en niet te versmaden is: Soo zijnder op dese Rivier veertien bevaerbare, soo Killen als Rivieren, die sommighe heel groot en veer navigabel blijven, en daerom wel Rivieren mogen heeten: Alsoo den ordinaris vloedt de selve eenighe mijlen, hoogh ververscht en beloopt, dat oock, doch d'eene meer als d'andere, alle tamelijck wijdt en diep, met verscheyde toevallende spruyten verciert, en wel goede ghelegentheden souden konnen zijn, om groote Vlecken, Dorpen, en plaetsen by en ontrent op te rechten, door de groote menighte van vette vruchtbare Landtsdouwen, daerse door heen stroomen: de Rivier is ruym en breedt, suyver en diep, over al bequaem om te setten en te anckeren, niet vuyl ofte rutsich. Daer gaet stercke Ebbe en Vloedt op, tot dicht aen de afval, wederzijdts schoon ghelijck Landt, niet te hoogh, maer boven het water en de vloeden, ten ware eenighe Riet-landen en Valeyen: Boven de afval wordtse in twee groote vaerbare killen verdeelt, die seer veer ende tot onbekent toe oploopen: heeft oock verscheyde schoone Eylanden, en veel andere seer prijselijcke conditien, en werdt by alle die ghene die bereyst zijn, ende de werelt veel besien hebben, getelt onder het ghetal der lustighste Rivieren die ergens te vinden zijn, en in allen deelen vergeleecken by de Hoogh-loffelijcke Riviere vande Amasones, niet in grootheydt soo seer als in andere voortreffelijcke eyghenschappen, daer dese Rivier ende de Landen daer by en om gheleghen mede verciert zijn: daerom soude het droevigh wesen, datmen sulcken Iuweel, sich van eenige vreemdelinghen uyt de handen soude laten ontfutselen.
Auteursrechtvrij