Logo DBNL
Archief voor kerkelijke en wereldsche geschiedenissen, inzonderheid van Utrecht. Deel 5 (1846)

Archief voor kerkelijke en wereldsche geschiedenissen, inzonderheid van Utrecht. Deel 5

(1846)–Johannes Jacobus Dodt–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Resolutien der generale staten, uit de XVII. eeuw.
Meer onmiddelijk betreffende de geschiedenis der beschaving.
(Vervolg van bladz. 24).

1611.

Defroyementen. Te versoecken den raedt van state, de heeren staten te adviseren, opte ordre ende voet, die men voertane sal mogen onderhouden inde defroyementen ende vereeringen vande ambassadeurs ende agenten vande coningen, princen ende republycquen, die aen de Ho. Mog. heeren staten generael sullen worden gesonden, die wyle tot noch toe sulcke defroyementen ende vereeringen den lande zeer costelyck ende beswaerlyck syn gevallen, ende tot groote sommen in 't jaer hebben belopen, omme daer naer daerop naerder geleth ende geresolveert te worden naer behoiren. (Jan. 8).

Dict. van Mellema. Is Jan Waesbergen, bouckvercoper tot Rotterdam, afgeslagen het octroy by hem versocht, omme alleene te mogen drucken de Dictionaria, gesedt by mr. Eduart Leon Mellema in 't Flameng-Francois ende Francois-Flameng. (Jan. 10).

Nassauwsche Lauwercrans. Is Jan Jansz. Orlers ende Henrick van Haestens, boeckdrukkers tot Leyden, toegeleet drye hondert guldens, voor de boucken, by hun die heeren staten gepresenteert, geintituleert: den Nassauschen Laurencrans, houdende beschryvinge ende afbeeldinge van alle de victorien, soo te water als te lande, die Godt almachtich die Hooch Mog. Ed. heeren die staten generael der vereenichde Nederlanden verleent heeft, door het wys ende cloeck beleyt van den hoochgeboren furst Maurits van Nassau. (Jan. 14).

Defroyementen en het huis v. Egmont. Syn die heeren gecommitteerden vande heeren staten van Hollant versocht tegen Maendage naestcomende daerna te willen zien, hoe dat deselve van wegen de generaliteyt overcommen syn met Pieter Naggers, woonende in het huys van Egmont, omme daer nae geadviseert ende geresolveert te worden, oft men hem zynen dienst ende huyshuere van't voorsz. huys sal opseggen tegen Meye naestcomende ofte nyet.

Item, dat men oyck den raet van state sal vermanen, haer advis van deselve versocht, opte vereeringen ende defroyementen vande ambassadeurs ende agenten van coningen, churfursten, fursten, republycquen, stenden ende heeren, die voertane alhier sullen worden gesonden, te willen formeren, ende hare Ho. Mo. 't selve te openen tegen Maendage naestcomende. (Jan. 22).

Idem. Is gelesen het schriftelyck advis vanden raedt van state, opte defroyementen ende vereeringen vande ambassadeurs, ende goetgevonden, dat men de huyre van't huys

van Egmont sal opseggen, ende de tapyten voor 't lant sal beneficieren, dat d'ambassadeurs voortane nyet en sullen worden gedefroyeert, ende selfs heur logis sullen kiezen, doch indien men om merckelycke redenen eenich defroyement verstonde, ten respecte van eenige ambassadeurs, te doen, dat men denselven alsdan eenigen dagelicxen taux, naer qualiteyt vande personagien ende huere suite sal toevoegen, ende dat de hoochste vereeringe voortaen sal bestaen in twaelf hondert guldens ende de mindere, nae advenant. (Febr. 1).

Geschut van Nymegen. De secretaris Huygens rapporteert, dat, die heeren vanden raedt van state hebbende syn Excell. doen communiceren het versoeck, by de stadt Nymegen gedaen, om te hebben restitutie van twee stukken geschuts, daer van het eene alnoch is binnen den Grave, de voorsz. stat toebehorende, syn Excell. ende den raedt goetvinden, dat men de stadt Nymegen van het voorsz. een stuck, binnen de Grave wesende, sal vergoeden, ende in deselve stadt laten, omme dat die soberlyck van geschut is versien, maer dat den raedt noch oock den contrerolleur nyet en weten van het tweede stuck. (Fbr. 5).

Nieuw molenwerk. Is Samuel Marolois, ende Pieter le Febure ende Thomas le Maire, coopluyden tot Amstelredam, beyde syn swagers, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van seven jaren naestcomende, alleene in de vereenichde provincien te mogen maken ende opstellen sekere maniere van rosmolen, diergelyke noyt te voren in dese landen noch elders gesien ende gemaeckt, daervan het model sal worden getransfixeert, daermede men bequamelyck, sonder tytverlies ende met seer cleyne costen ende moyten, voortane byden viere gesmolten, gehert, geweeckt, schoongemaeckt, gerafineert, toegemaeckt ende gefatsonneert sal kunnen worden, alderhande coper, aecker, yzer, stael, bleck, messinck ende diergelyke harde ende weeke metalen, als andersins gewoonlyck is gedaen te worden, ende specialyk, dat men met 't selve molenwerck smeden kan het blat coper, brickoper ende seugen, om die dan voorts tot brouwketels ende verveketels van excessive grote, te gebruycken, waer toe van noode is een extraordinaris cracht, gedaen met een hamer van vier hondert ponts gewicht, 't welck men tot noch toe nyet te wege heeft kunnen gebrengen, dan door water- ofte wintmolens; verbiedende etc. (Fbr. 8).

Tapisserien van Bergamo. Is Jan Andriesz. Moerbeke ende zyn compaignie geaccordeert octroy ende privilegie, omme voor den tyt van vyf jaeren naestcomende, alleene inde vereenichde provintien te maecken ende doen maken tapitserien, die men noempt van Bergamo ofte Pamy Bargamsky (!), die aen alle landen, jae door gantsch christenryck veel gebruyct worden, tot behancxels van cameren ende saletten, met schoone ende diversche figuren, zeer cierlyk, soo gedruct als geschildert; item, diergelycke manufacturen van syde, linnen ende wollen stoffen gemaeckt, nyet alleen bequaem tot behancxels van cameren ende saletten, maer oyck op alle plaetsen gebruyct te worden tot ledicanten ende pavilloenen, mitsgaders cleedingen ende habiten voor alle qualiteyten van persoonen, diergelycke noyt hier te lande gemaeckt. Verbiedende etc. (Eod.)

Huis van Egmont. Is gelesen de requeste van Pieter Naggers, conciergie op het huys van Egmont, alhier inden Hage, versoekende om redenen daerinne verhaelt, dat men hem voorder noch de conciergerie soude willen laten continueeren, ofte hem andersints doen verstaen, de grondige resolutie vande heeren staten, ende geresolveert, nademael by experientie bevonden is, dat dese huyshoudinge is streckende tot beswaernisse van 't landt, dat men by 't gedaen opzeggen vande voorsz. conciergerie sal persisteeren. (Fbr. 10).

Religie in Twente. Is gelesen eenen brief, by de gedeputeerde vande lantschap van Overyssel den vii. January lestleden, geschreven aen de heeren Henrick Bentinck, raedt van state, ende Allart Clant, borgermeestere der stadt Campen, inhoudende de rescriptie opte brieven vanden heere advocaet fiscael Maes, daer by deselve, by last vande ertzhertoghen be-

claecht vande innovatie, die in 't stuck vande religie inde Twente gedaen soude worden tegen 't gehandelde, ende is goetgevonden, dat men den voorsz. heere fiscael Maes vande redenen, inde voorsz. rescriptie verhaelt, sal adverteeren, edoch in soeter ende courtoiser termen, als inhoudt de voorsz. rescriptie, mede oversende het placcaet, in Overyssel gemaeckt. (Fbr. 11).

Kerk van Ysendyk. Is gelesen het advis des raets van state, opte vier requesten vande classe van Walcheren, gedateert den thienden deses, houdende dat haer E. dunckt, onder correctie, namentlyck opte 1e, geteeckent numero een, dat tot behulp vande tymmeragie van een kercke tot Yzendyck soude mogen geaccordeert worden de somme van ses hondert guldens eens, ende dat die van Ysendyck daertoe soude mogen opstellen eenige matelycke impositie, soo opte bieren als op 't gemael aldaer, voor sekeren gelimiteerden tyt van twee ofte drye jaeren.

Opte tweede requeste, gequoteert no. 2, dat totte gaige van een schoolmeestere in Cadsant, soude mogen geaccordeert worden hondert gulden tsjaers, zoo als die schoolmeesters tot Ysendyke ends Oistburch respective genieten, mits daerop mede bedienende het costerschap ende het voorlesen in de kercke.

Opte derde, getekent no. 3, dat voor de gagie der predicanten, die acht ende een halve maent den kerckendienst uyt Walcheren tot Ysendyck hebben waergenomen, soude mogen geaccordeert worden sess en dertich guld. ter maent, ende noch twelff guldens voor hare reyscosten.

Ende opte vierde, geteeckent no. 4, dat voor het tractement vanden gestelden predicant tot Ysendyke, soude mogen geaccordeert worden vyff hondert gulden tsjaers, ende noch 109 gl. tsjaers voor syn huyshuyre ende classicale oncosten, innegaende vanden iersten Augusti lestleden, ende noch dertich guldens eens, voor de oncosten van verhuysen. Opte voorsz. advysen gedelibereert synde, hebben de Hoog ende Mog. heeren staten generael haer daermede geconformeert, mits dat alles sal betaelt worden uytte geestelyke goederen vande incompsten in Vlaenderen. (Fbr. 12).

Nieuwe wyze van bouwen. Is Mutio Brizzy, Italiaens Edelman van Sienen, geaccordeert octroy ende privilegie, omme voor den tyt van seven jaeren naestcomende, alleene inde vereenichde Nederlanden te maeken, gebruycken, ende in 't werck te leggen zekere syne inventie, dese landen zeer dienstelyck, omme te bouwen huysen, van buyten ende van binnen zeer schoon van aensien, ende nochtans lichtelyck om te maken, ende de fundamenten van veel minder costen, ende nochtans stercker ende vaster om te dueren als andere huysen; item, ten anderen met cleyne costen alle kelders, die het water subject syn, droog te maken, soo datze altyts drooge sullen blyven, sonder eenige pompen ofte diergelyke instrumenten ofte arbeyt daertoe meer te derven doen; item, oock de huysen ofte muyren, die vochtig ende nat zyn, te maken, dat die voortane geheele drooge ende sonder eenige vochticheyt sullen syn; item, omme noch alle regenbacken soo te maecken, dat het regenwater soo suyver, claer, bequaem ende aengenaem sal syn om te drincken, als eenig put ofte fonteyn water, sonder eenich calck ofte terass daertoe van noode te hebben, etc. Verbiedende etc. (Fbr. 14).

Caerten van 't beleg van Gulick. Is Floris Balthasar, plaetsnyder, wonende tot Delft, toegeleet twee hondert guldens, voor dat hy in coper heeft gesneden ende op satyn gedruct, de belegeringe der stadt Gulich, met alle de gelegenheyt van deselve, ende daermede de Ho. Mo. heeren staten generael vereert. (Fbr. 17).

Idem. Is Andries Sersanders, die by last van syne Excell. opgemaect ende in 't nette gestelt heeft, de plante vande belegeringe van Gulich, met alle hare quartieren, buytenwercken, approchen ende bataillons in der beste forme, na de konste vande geometerie, ende die heeren staten gepresenteert, toegeleet vyf en zeventig guldens. (Eod.).

Kerk van Ysendyk. Is gelesen het advis vanden raedt van state, geformeert den xvi.

deses, opte betalinge van het tractement van den predicant tot Ysendyck, houdende, terwylen den ontfanck vande geestelicke goederen in Vlaenderen, t'sedert het bestant meest heeft opgehouden, dat het tractement vanden voorsz. predicant daer uyt nyet en gevonden can worden, ende om nochtans den staet van oorloghe hiermede nyet te vermeerderen, dat haer E. goetvinden, dat desen predicant opten selven staet gestelt worde, op het tractement aldaer staende voor den predicant in Cadsandt, ende dat het tractement van denselven in Cadsandt gevonden worde uyt den ontfanck der thienden, aldaer toecomende d'abdye S. Baeff, die doch van ouden tyden gehouden is, daer op te houden eenen pastoor ende costere of schoolmeestere, ende de fabrique vande kercke t'onderhouden, zoo hy oversulcx oock de kercke aldaer alreets heeft gerepareert; hierop gedelibereert wesende, hebben die Ho. ende Mog. heeren staten generael haer daermede geconformeert, consenteerende, dat de herstellinge vande tractementen, in 't voorsz. advis gementioneert, dienvolgende gedaen ende geeffectueert worden. (Fbr. 19).

Religie te Ter Heyden. Is gelezen het advis, byden raedt v. staten geformeert den xix. deses, opten brief, ontfangen vanden magistraet der stadt Breda, gedateert den iv. deses, mitsgaders opte requeste vanden kerckenraedt binnen deselve stadt, houdende dat deselve alles geexamineert ende oock geconfereert, ende oversien hebbende d'acte die de heeren ambassadeurs van Vranckryck, belieft hebben van hem te geven den ix. Aprilis 1609, ende voornementlyk geleth opte woorden que rien ne sera innové en la religion es villages, qui sont du ressort des villes des provinces uniez situez en Brabant, et comme icelle religion y a este faicte du passé, qu'elle y sera continuée de mesme, hun bedunct, dat volgens deselve woorden, noch van deser noch van d'ander zyde yets anders ten platten lande onder het ressort vande Ho. Mog. heeren staten generael wesende, mach gedaen ofte toegelaten worden, alszoo geduerende d'oorloge tot die trefves toe is geweest, sulcx, dat aldaer nyet mogen voorgenomen worden, soo veele nyeuwicheden, daer over geclaecht wordt, als capellen ende kercken wederom van nieuws te gaen wien, daerin geduerende d'oorloge egheen misse gedaen en is geweest, de luyden tot hare superstitien te dwingen, dat die bisschop van Antwerpen zyne jurisdictie soude gebruycken over die pastooren, ende oock over die gemeenten, ende daertoe stellen aldaer eenen lantdeken, oick jesuiten ende monnicken, die tot tweedracht ende oproer predicken, te stellen, ende inde plaetse vande afstervende pastoren, wederom sulcke, als 't hem belieft, te schicken, maer dat alle de voorsz. nieuwicheden, in crachte der voorsz. acte, behooren te cesseeren ende datelyck afgedaen te worden, ende in 't besunder belangende het dorp van Ter Heyden, terwylen aldaer geduerende d'oorloge noyt misse en is gedaen noch pastoor by den bisschop gestelt, soo de collatie noyt aen hem en heeft gecompeteert, maer alleenlyck aen de prochie kercke van Breda, hebbende de gemeente aldaer selfs eenen pastoor aengenomen, die alleenlyck aldaer heeft gepredickt, sonder ander superstitien te exerceren, dat daerom 't selve daer alnoch behoort te blyven, ende dat oversulcx, die van wegen den bisschop nu Ter Heyden nyeuwelyck is gecommen, aldaer nyet en behoort geleden maer gelast te worden, datelyck van daer te vertrecken. Hierop geadviseert wesende, is geordonneert te schryven aen den gouverneur van Breda, nademael de collatie vande pastorie Ter Heyden alleene is toecomende de prochiekerck van Breda, dat hy den pastoor daertegen aldaer by den bisschop van Antwerpen ofte zynentwegen gestelt, van daer sal doen vertrecken.

Item, dat men oock sal schryven aen den lantdeken des bisschops van Antwerpen, ende denselven ernstelyck verbieden, eenige politicque ofte kerckelycke jurisdictie te excerceeren ofte doen exerceren, ende eenige andere nyeuwicheden van kerckwyingen ende andere aen te richten ten platten lande, onder Breda behoorende, maer de jurisdictie, by hem alreede gepleecht, mitsgaders die aengerechte nieuwicheden te repareren datelyck,

oft dat men anders daerinne tegen hem sal versien; synde voorts goetgevonden, dat men den advocaet fiscael sal lasten, hem opte voorsz. exercitie van jurisdictie ende gepleechden nyeuwicheden te informeren, ende daervan alhier rapport de doen. (Fbr. 22).

Dexter, ingenieur. Ontfangen ende gelesen eenen brief vanden hertoge vander Nyenburch, ten eynde den capiteyn ende ingenieur Ralph Dexter noch voor eenigen tyt in synen dienst soude mogen worden gecontinueert. (Fbr. 23).

Uitlegging op Daniel. Is gelesen sekere remonstrantie, sonder te exprimeren den naem vanden remonstrant, daertoe concluderende, dat hem soude worden toegelaten ende geconsenteert, dat hy syn werck ende uytlegginge vande verclaeringe der woorden des propheten Daniels, waerinne uytgedruct wordt, wes ende hoedanich syn sal de vyfde monarchie, die Elohim uytten hemel sal oprechten, volgende het gesichte Neb. Nesar verthoont, in drucke sal moghen laten uytgaen etc.; maer nae deliberatie, affgeslagen. (Mart. 1).

Huis van Egmont. Opte requeste van Pieter Naggers, versoeckende, hem toegeleet te worden eenige recognitie, voor dat hem de conchiergerie van het huys van Egmont buyten zyne reckening is opgesecht, is verstaen, dat den suppliant hem sal hebben te contenteren met het passeren van zyne laetste reckeninge. (Mart. 4).

Subventie voor Geneve. Ontfangen ende gelesen eenen brief vande stadt Geneve, gedateert den vi. February lestleden, ten eynde om te vercrygen vande Ho. Mog. heeren staten generael eenige subventie ende assistentie voor de conservatie vande voorsz. stadt tegen het desseing ende gewelt des hertogen van Savoyen, die schynt te willen entreprenneren deselve te belegeren. (Mart. 7).

Recognitie voor Cluverius. Is Philippe Cluvero toegelegt hondert daelders, voor de dedicatie ende presentetie, by hem gedaen aen de Ho. ende Mog. heeren staten generael van zyn bouck, geintituleert: Philippi Cluverii, commentarius de tribus Rheni alveis et ostiis, item de quinque populis quondam accolis, scilicet, de Taxandris, Batavis, Caninefatibus, Frisiis ac Marsacis, etc. (Mart. 16).

Wed. van Ch. Trello. Is jouffrouwe Clara van Perssin, nagelaten weduwe van wylen heere Charles de Trello, ridder, in recognitie van desselfs Trello goede ende lange diensten, den lande gedaen, geaccordeert vier hondert guldens tsjaers, voor den tyt van twee naestcomende jaeren, inde plaetse vande hondert guldens ter maent ten twee en dertich dagen, die den voorsz. Trello in syn leven syn toegeleet geweest, te betalen byden ontfanger generael, van drye maenden tot drye maenden, telckens hondert guldens. (Mart. 21).

Tapisserien v. Spierinck. Is geaccordeert te depecheren ordonnantie van 500 guld., voor Francois Spierinck, tapissier tot Delft, die hem als reste competeren vanden prys van acht stucken tapisserien, by hem gemaeckt ende aen 't lant vercocht, diewelcke vereert syn aen den groten Chambelan van syne Coninckl. Majesteyt van Grootbrittannien, daerop hy ontfangen heeft de somme van zeven duysent guldens etc., volgende het schryven vanden heere ambassadeur Caron. (Eod.).

Vergult turfschip. Is gelesen de requeste van Joncker Arnoult van Groenevelt, als oom ende voocht van Joncker Maurits de Heraugieres, minderjarich soon van Joncker Charles de Heraugieres, versoeckende, dat in consideratie vande diensten vanden voorsz. Joncker Charles, die Ho. ende Mog. heeren staten generael souden gelieven te doen redimeeren seker vergult schip, representeerende het innemen van het casteel van Breda, by den voorsz. Sr Charles saliger doen maecken, verset staende ter somme van negen hondert guld., tot prouffyt vande voorsz. weeze, maer is uytgestelt daerop te resolveeren. (Mart. 22).

Vogelius, pastoor te Wouwe. Is gelesen de requeste van drossaert, borgermeesteren, schepenen ende regierders der heerlycheyt van Wouwe cum suis, versoeckende, nademael Johannes Vogelius, die by provisie ende voor sekeren tyt aengenomen ende gestelt is geweest pastoor vande prochie van Herelt, resortee-

rende onder Wouwe, den negenthienden deses de Roomsche Religie heeft gerenuntieert ende van daer is vertrocken, dat zy by hare gerechticheyt souden mogen worden, dien nyettegenstaende, gemainctineert ende nyet toegestaen, datter eenige andere religie by den voorsz. Vogelio ofte yemandt anders soude worden gepredickt. (Mart. 28).

Huis van Egmont. Is den greffier gelast te depescheeren attestatie, dat Pieter Naggers, gewesen conchierge op het huys van Egmont, in zyn reckeninge vande verteringe ten zynen huyse gedaen, by de heeren gesanten des conincx van Sweden, tot last van 't lant nyet en heeft gebracht den impost noch exchys vande wynen ende bieren, by deselve heeren gesanten met haer L. gesin ende gevolch geconsumeert, ten regarde dat die heeren gesanten van coningen ende princen byde verpachtinge vande imposten vry uyt bedongen syn. (Apr. 1).

Bern. Kempinck, lantmeter. Is Bernard Kempinck, gesworen landtmeter des furstendombs Gelre ende graefschaps Zutphen, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van thien jaeren naestcommende alleene inde vereenichde provintien te mogen doen drucken ende uytgeven twee tractaetgens, daervan het eene is dienende, omme die vanden heronischen ofte oyck euclidischen, ende van ouderen tyden af hergebrachte cyclometrie, als oock die daer uyt geschepte archimedische tweede propositie, in zyn boucxken vande circkelmetinge, staende te houden, ende neffens dien met bestendige proefstucken, soo geometrische als arithmetische te beweren, eene gantz lichte, ende zeer veerdige, oock meer gewisse als eenige voor dese tyt daerop gevonden quadrature; ende het andere is streckende tot examinatie ofte censure vande archimedische derde propositie, ende syne daerop gedane demonstratie in 't selve boucxken, ende voorts mede tot wederlegginge van alle andere dergel. calculatien, insonderheyt der tabulisten ende neotherische compulisten, die den omloop des circkels wel erronneuselycken noch veel minder van proportie als Archimedes doet, tegens zyne diametrium syn stellende. Verbiedende etc. Gedaen den iv. Aprilis 1611. (Apr. 5).

Tho. Leamer. Is Thomas Leamer, die presenteert te demonstreren de lengte van Oost ende West gevonden te hebben, alhier tot dien eynde eenigen tyt gelegen hebbende, omme eenige goede consideratien, toegeleet tot zyne teeringen vyftich guldens. (Apr. 9).

Portugezen. Gelesen seker requeste vande coopluyden vande portugesche natie binnen Amstelredam, is geaccordeert te schryven aen den coadjutor van Coelen ende regierders van 's Keysersweert, ten eynde gerelaxeert mogen worden drye coopluyden vande voorsz. portugesche natie, die aldaer met haren goeden aengehouden worden, omdat zy Hebreën syn, ende hoer hoofden nyet en hebben in 't passeren vertholt. (Apr. 17).

M. Mierevelt, schilder. Is mr. Michiel, schilder van Delft, geaccordeert ordonnantie van hondert vyf en dertich guldens x st., over verscheyde caerten van sattyn ende papier, by hem ter vergaderinge gelevert, houdende het contrefeytsel van syn Excell. ende van graeff Hendrick. (May 6).

Kerk v. Cadsant, etc. Gelesen eenen brieff van borgermeestere ende schepen der stadt van Oostburch, gedateert den iii. Meye, houdende rescriptie opte requeste van die vande kerck van Cadsandt; item, de requeste van Vincent Ortman, mitsgaders de requeste vande ondersaten ende parochianen vande Groede ende Schoondyck, ende geordonneert alles te stellen in handen vanden raedt van staten, omme daerop te disponeren, gelyck haer E. sullen bevinden te behoren. (May 11).

Boeken, nagelaten door Merula. Gesien de declaratie van oncosten, gevallen in het visiteren vande nagelaten boucken, by wylen doctor ende professeur Merula, die by de Ho. ende Mog. heeren staten generael zyn doen copen, ten dienste vanden lande, daerinne begrepen drye dagen wagenvrachten vande heeren commissarissen, daertoe gecommitteert, bedragende tsamen ses en dertich guldens sesz stuivers, is geordonneert daervan te depecheren ordonnantie. (May 18).

Fra. Oostind. vaert. Is gelesen seker requeste vande bewinthebbers vande Oostindische compaignie, tegen alsulcke equippagie, als by eenige Francoisen in dese landen gedaen wordt op Oostindien, ten eynde daer tegen soude worden versien in achtervolgh vande voorgaende placcaten, daerop geëmaneert, maer ophouden daerop te resolveeren, ter begeerte van die van Hollant. (May 19).

Jo. Vogel, priester. Gelesen de requeste vande kerckmeesters, heylichgeestmeesters ende ingesetenen van Heerle, in 't marquisaet van Bergen opten Zoom, vermeldende, nademael dat Johannes Vogelius, priester ende gewesen pastoor, van religie is verandert, ende professie doet vande gereformeerde religie, hem begeven hebbende binnen Bergen opten Zoom, dat zy geresolveert syn een ander pastoor aen te nemen, daermede sy genoech geaccordeert syn; versoeckende mitsdien, dat die heeren staten generael daertegens egheen provisie en souden willen accordeeren, hun ongehoort; is geconsenteert, dat men hiervan sal notitie houden, om daerop t'synder tyt regart genomen te worden naer behoiren. (Eod.).

Sal. de Roy, de sententien van Utrecht te drucken. Is opte recommandatie vande heeren gecommitteerden, by sekeren brief vanden xix. deses, Salomon de Roo, ordinaris drucker vande heeren staten van Utrecht, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van twee maenden naestcomende, alleene inde vereenichde provincien te mogen drucken ende uytgeven de bekentenissen, sententien ende voorvallende dingen, de beroerten tot Utrecht betreffende, die binnen middelen tyde sullen gevallen. Verbiedende etc. (May 20).

Emanuel van Meteren. Is geaccordeert te depescheeren ordonnantie voor Emanuel de Metere, vande somme van drye hondert gl., die de heeren gesanten, lest in Engelant geweest hebbende, hem toegeleet hebben voor alsulcke stucken ende pampieren, daermede hy die voorsz. heeren alsdoen geassisteert heeft, die entrecoursen tusschen Engelant ende dese landen aengaende. (Eod.).

Wed. van Zedlnitzy. Is gelesen seker remonstrantie vande nagelaten weduwe ende kinderen vanden heere van Sedlnitsky, saliger, versoeckende, in recognitie van haers mans saliger lange getrouwe diensten, ende om andere redenen, inde voorsz. remonstrantie verhaelt, geassisteert te worden met eene gracelyke somme van penningen, tot betaelinge van hare schulden, ende daerenboven een jaerlycxe pensioen, daermede sy haer eerlyck haer leven lanck mogen onderhouden, maer en is daerop nyet eyntelyck geresolveert, maer wel eenen voorslag gedaen. (May 21).

Indispositie v. Barnevelt. Alsoo die heere advocaet van Hollant versocht heeft, mits zyne indispositie, dat de heeren staten souden gelieven eenige te committeren by hem te commen, alsoo hy eenige saecken heeft aen te dienen, is daerinne bewillicht ende syn gecommitteert die heeren Brienen, Asperen ende Clant. (May 24).

Fra. Oostind. vaart. Te schryven aen het collegie ter admiraliteyt in Zeelandt, alsoo de bewinthebbers vande Oostindische Compaignie verthoont hebben, dat zy in 't seker onderricht syn, dat Gerrit de Roy, hem laetende gebruycken by eenige in Vranckrycke, die aldaer eenige compaignie op Oostindien opgericht hebben, om die te dirigeren ende te beleyden, hebbende dienvolgende alrede een schip tot Vlissingen gecocht, hetwelcke hy aldaer laet verdubbelen ende toemaecken, omme daermede de voiage op Oostindien te doen, besich wesende, om noch eenige schepen meer te coopen, ende dat het equipperen directelyck is strydende tegens het placcaet, geëmaneert den ix. Septemb. des jaers xviC ende sess, mitsgaders het octroy, de voorsz. Comp. van Oostindien in dese landen verleent (hetwelcke hare Ho. Mog. verstaen te maintineren), dat deselve daerom versoeken ende begeeren, dat sy terstonts naer het ontfangen deses, den voorsz. Gerard de Roy sullen bevelen vande voorsz. equippage alhier te lande datelyck te desisteren; verbiedende die werckluyden ende anderen, die daertoe worden gebruyct, daer aen vorder te wercken, by verbeurte vande penen, in 't voorsz. placcaet begrepen, maer

sullen den voorsz. de Roy mogen toelaten scepen te coopen, soo verre hy dat goet vindt, mits dat hy die buyten de vereenichde provincien gehouden sal syn te equipperen. (May 25).

Portugezen. Onfangen eenen brief vanden coadjutor van Coelen, geschreven tot Brul, den xii. deses, houdende rescriptie opten brief vande heeren staten aen syne Furst. Dt geschreven, ter requisitie vande coopluyden van Portugal, residerende binnen Amstelredam, ende naer lecture van deselve, mitsgaders vande requeste vande voorsz. Portugesche coopluyden; versouckende, dat die heeren staten die supplianten souden noch gelieven te versien van soodanige brieven van voorschryvinge, aen den hoochgemelten heere coadjutor, als hare Ho. Mog. tot ontslaginge van hare aengehouden goederen ende gestelde cautie tot 's Keysersweert sullen bevinden te behoiren, is verstaen, dat die coopl. suppleanten sullen laten innestellen sulck concept van eenen brief, daermede sy sullen hoopen geholpen te mogen worden, ende denselven communiceeren aen de heeren borgermeesteren van Amstelredam, omme, derselver advis gehoort, daerna daerop gedisponeert te worden nae behoiren. (May 28).

Wed. van Sedlnitsky. Is gelesen het advis by den raedt van state, geformeert den lesten deses, opte requesten ende stucken, gepresenteert by de weduwe ende kinderen van wylen den heere van Sedlnitsky, inhoudende, dat haer E. geleth hebbende opte memorie vande pretensien vande voorsz. remonstranten, al ist zoo, dat voor het meerendeel deselve pretensien nyet sunderlinge en syn gefundeert, dat hun nochtans bedunct, ten aensien van des voorsz. heeren Sedlnitsky lange ende getrouwe diensten, dat hun geaccordeert soude mogen worden een pensioen van vyffhondert guldens tsjaers, by gelycke gedeelten, op de voorsz. weduwe ende vier kinderen, zulcx nochtans, dat by versterf deselve gedeelten nyet en sullen vervallen van d'een op d'andere, ende dat oyck daermede alle hare voorsz. pretensien sullen cesseren; hierop geadviseert ende sunderlinge geleth wesende opte lange ende getrouwe diensten vanden voorsz. heere Sedlnitsky, mitsgaders opte serieuse recommandatien van zyne Excell. ende vanden welgeboren heere grave Wilhem Ludewich van Nassau ende andere goede consideratien, is geaccordeert, dat men die remonstranten voor alle hare pretensien, egheen van dyen uytgesondert, ende in volle voldoeninge van deselve, sal toeleggen de somme van drye dusent guldens eens, ende daerenboven een pensioen van sess hondert guldens tsjaers, de drye hondert guldens daervan ten lyve vande voorsz. weduwe, ende de resterende drye hondert guldens ten lyve vande drye nagelatene dochteren vanden voorsz. Sedlnitsky, te weeten op elck lyff van deselve hondert guldens, haer leven lanck geduerende, sulcx nochtans, dat by versterf deselve gedeelten nyet en sullen vervallen van d'een op d'andere, maer met elck lyff versterven, ende voor soo veel aengaet den nagelaten soon van den voorsz. Sedlnitsky, soo wanneer als men eenige compaignien sal vergeven, alsdan sal deselve daertoe voor anderen gehouden worden voor gerecommandeert. (Juny 1).

Nieuw molenwerk. Opte requeste van Joh. Thyl, Joost Jansz., Joris Jansz. ende Tobias Geleyns, alle borgers tot Delft, is den suppl. toegeseet, by soo verre als zy haerl. gevanteerde inventie, tot opmalen van water ende andere diensten, ten effecte cunnen brengen, ende dat het is eene nyeuwe inventie, daervan anderen voor desen in 't generael ende particulier egheen octroye en is verleent geweest, dat men haer sal verleenen haer versochte octroy, voor sulcken tydt, als dienlyk sal bevonden worden. (Juny 4).

Abrah. vd. Myle's boek. Is Johan Comelyn, bouckvercoper tot Leyden, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van vyf jaeren naestcommende, alleene inde vereenichde provincien te mogen drucken, uytgeven ende vercopen seker boeck, by Abraham vander Myl in 't Latyn gemaeckt, met desen titel: Abrahami vander Mylii lingua Belgica etc.; verbiedende etc. (Jun. 7).

Targien geinventeert. Is Jacob Dircxz. de Swart, custodiemaker alhier inden Hage, opte

serieuse recommandatie van zyn Excell., geaccordeert octroy, omme voor den tyt van vyff jaeren naestcommende, alleene inde vereenichde provincien te mogen maecken seker soo ronde als langwerpige targien, by hem geinventeert. Verbiedende etc. (Jun. 8).

Kerk van Ysendyck. Is gelesen het advys, byden raedt van state geformeert den xxvii. Meye, opte requeste vande magistraet ende kerckenraedt van Yzendycke, inhoudende dat hun soude beduncken, dat de sess hondert guldens, vergunt tot behulp der tymmeringe van eene kercke aldaer, soude mogen gegeven worden by twee gelycke termynen, uytte imposten ofte generale middelen aldaer; ten anderen, dat de suppleanten soude mogen geaccordeert worden octroy voor den tyt van vier jaeren, om tot voorder behulp vande voorsz. tymmeringe te mogen ontfangen thien stuyvers opte tonne groot biers voor de tappers, ende vyff stuyvers voor d'ander ingesetenen van Ysendycke, ende aengaende 't derde versoeck, om de schorren inde buytenwercken van Ysendyk gelegen, te mogen verpachten tot prouffyt ende behoeft der voorsz. tymmeringe, dat haer E. bedunct, dat men hun dat soude behooren te weygeren, om egheen oorsake te geven, dat de wallen ende parapetten byde weyende beesten afgetreden ende bedorven worden. Hierop gedelibereert wesende, hebben de heeren staten hen mette twee ierste leden van 't voorsz. advis geconformeert, dan wat belangt het schorren, is verstaen, dat men den ontfanger Tserlippens sal hooren opte gelegentheyt van 't voorsz. schorre ende wyen hetselve toecompt, ende by wien dat jegenwoordich gebruyckt wordt, om etc. (Juny 10).

Fra. Oostind. vaert. Ontfangen eenen brief vanden ambassadeur Aerssen, geschreven den xxvi. Meye, daermede by oversendt copie van het tractaet, gemaect metten hertoghe van Savoyen, adviserende voorts, dat aldaer sterck wordt gehandelt om eene Oostind. Compaignie op te richten; item, wat intentie dat den raet daermede heeft, voorslaende zekeren voet om dit dessein te mogen brecken, hierop geadviseert wesende, is goetgevonden, dat men de bewinthebbers vande voorsz. Oostindische Compaignie hiervan sal adverteeren, om daerop te letten nae behoiren, ende den voorsz. Aerssen aenschryven, dat hy alle mogelycke debvoiren wil doen, om het voorsz. voornemen ende den voortganck vande voorsz. Comp. te verhinderen. (Juny 11).

H. Vroom, schilder. Is aen Henrick de Vrome, schilder tot Haerlem, geaccordeert, dat hy voorby Lilloo naer Antwerpen sal mogen voeren een pacxken met schilderien, by hem gemaeckt voor de Ertzhertogen. (Juny 27).

Tapisserien. Is Francois Spierinck, tapissier tot Delft, geaccordeert te mogen uytvoeren naer Oisten, drye stucxkens tapitserien met eenige cussens, tot monsters ofte patronen, ende daerna deselve weder inne brengen vry van convoy ofte licent, mits dat den suppleant binnen den tyt van een jaer sal doen blycken, dat de voorsz. stucxkens weder ingebracht sullen syn, by pene van 't recht van convoy daervan te moeten betalen. (Juny 29).

Portugezen. Ontfangen eenen brieff van borgermeesteren ende regeerders der stadt Amstelredam, geschreven den xxviii. der voorlen maendt, daermede sy oversenden een requeste van eenige vande Portugesche nacie aen hen gepresenteert, ten eynde deselve bewesen soude worden, alle goede gunste, hulp ende assistentie, omme te mogen bekommen vande Ho. Mog. heeren staten generael favorable brieven van voorschryvens aen den heere coadjutor van Coelen ende magistraet van 's Keysersweert, opdat by middel van dien deselve suppleanten, inwoonders van Amstelredam, te beter mogen geraken tot restitutie van hare aengehaelde goederen, mitsgaders tot ontlastinge vande cautie juratoir, in de requeste gemencioneert, is in't voorschreven voorschryven geaccordeert ende goetgevonden, dat die suppleanten met advis vanden heere doctor Sebastiaen Egberts, borgermeestere van Amstelredam, sullen dresseren sulck concept van den brief, daermede sy sullen meenen te commen tot hare voorsz. pretensie. (July 1).

Jo. van Haren, pred. Opte requeste van Johan de Haren, gewesen predicant, is geaccordeert op zyn oitmoedich begeren van remissie van zyne voorgaende gedane faulten, dat hy hem met zyne huysvrouwe alhier in Hollant sal mogen begeven metter woon, ende dragen in alle gehoorsaentheyt ende getrouwicheyt, mits doende eedt van getrouwicheyt, gelyck andere ingesetenen vanden lande. (Eod.)

Chr. a Porta, pred. Opte requeste Christ. a Porta, dienaer des Heyligen Evangelii tot Hoornaer, inden lande van Erckel, zyn den suppleant geaccordeert zyne versochte voorschriften aen den ordinaris raedt tot Luydick, ten eynde zy die suppleanten willen verhulpen totte restitutie van hare erfgoederen, inden lande van Luydick gelegen, die hun worden onthouden. (July 6).

Leamer. Die heeren Nobel, Joachimi ende Velsen, in conferentie geweest hebbende met Thomas Leamer, die hem vanteert gevonden te hebben longitudinem maris, te weeten de navigatie van Oisten ende Westen, rapporteren, dat deselve Leamer difficulteert, syne inventie ende demonstratie vande waerheyt van deselve te openen op het praemium van thien duyzent guldens, hem aengeboden, ende wes meer by de resolutie, daerop genomen, bevonden sal worden sulcken inventeur toegeleet te syn, by soo verre als zyne inventie by de demonstratie perfect ende warachtich bevonden wordt, gelyck hy maintineert, dat die is ende bezonden sal worden, verclarende, dat hy hem daerop nyet en soude kunnen onthouden, overmits zyne gedaen grote moyeten ende costen, ende dieghene die hy noch sal moeten doen, om de waerheyt van zyne inventie te demonstreren, daer over hy syn afscheyt heeft versocht. Hierop geadviseert wesende, wat men in dese saecke voorder sal doen, ende geconsidereert hoe vele aen de perfectie van dese inventie, de navigatie voor den dienst ende welstant deser landen gelegen is, namentlyck dat deselve daermede die ierste gebeneficeert worden, is geaccordeert, dat die voorsz. heeren gecommitteerden metten voorsz. Thomas Leamer sullen treden in naerder communicatie ende conferentie, ende opte voorsz. conditien vande perfectie ende waerheyt van zyn inventie presenteren twelff, derthien, veerthien, ende vuyterlyk vyfthien duysent guldens, zonder meer. (July 7).

Idem. Alsoe die Ho. ende Mog. heeren staten generael der vereenichde Nederlanden, op het vertooch aen hare Ho. Mog. gedaen by Thomas Leamer Engelsch, wonende tot Amstelredam, van dat hy door syne industrie, lange observatien by nacht ende dach, mitsgaders groote gedaene costen, moyeten ende arbeyt eyntel. (met des Heeren hulpe ende genade) gevonden hadde de ware ende oprechte wetenschap, omme te bevaren de longitude vande zee, Oist ende West, immer alsoe vast, seker ende warachtich, als de latitude vande zee, Zuyden ende Noorden, gevonden is ende bevaren wordt (aengeboden hebbende de demonstratie ende het bewys daervan soo claer te doen voor sulcke gecommitteerden, als hare Ho. Mog. hem daertoe sullen gelieven te ordonneren, dat een yegel. schipper ende zeevarende man die sal kunnen begrypen ende verstaen, in de theorie ende ter zee practizeren ende gebruycken op het praemium, dat tot sulcke inventie, by resolutie van hare Ho. Mog., eenige jaeren te vooren is geordonneert, namentl. van vyff en twintich dusent guldens, gelyck hem soude geseet syn), eenige commissarissen hadden gecommitteert, omme den voorsz. Thomas Leamer te hooren, ende metten selven op zyne voorsz. inventie ende aenbiedinge te confereren ende te handelen, ter somme van thien duzent ponden, van veertich grooten 't pondt, ende voorts soo veele meer, als de voorsz. by hem gevanteerde resolutie (gevonden wordende), sal vermelden, by soo verre als deselve zyne inventie warachtich bevonden soude worden, ende anders nyet, ende dat deselve commissarissen, nadat zy tot verscheyden reysen metten voorsz. Leamer waren geweest in communicatie ende conferentie, gerapporteert hebben, dat hy zyne inventie alnoch versekerden waerachtich ende vast te wesen, gelyck hy die hadde aengedient ende gepresenteert, claerlyk te bewysen, maer dat hy

met 't voorsz. praemium van thien duysent guldens ende het voorder gepresenteerde, hem nyet en contenteerde, insisteerende opte voorsz. vyf en twintich duzent ponden, ofte emmers op eene redelyker somme als de voorsz. thien dusent ponden, diewyle hy hem daermede nyet en soude kunnen onthouden, ten regarde van zyne gedane costen ende moyeten, oft dat hy anders tot zyn leetwesen genootsaeckt soude syn, syne voorsz. inventie elders te transporteren ende over te laten, ende dat 't selve geconsidereert, maer besundere bewogen zynde, hoe vele dat de vereenichde Nederlanden aen sulcke inventie voor de seckerheit vande navigatie ende traffique gelegen is, hare Ho. Mog. goetgevonden hadden, die voorsz. hare gecommitteerden naerder te lasten ende te authoriseeren, sulcx dat d'selve dienvolgende metten voorsz. Leamer in naerder conferentie ende handelinge geweest hebbende, metten selven verdragen syn, soo hebben die hoochgemelte heeren staten generael, het rapport daervan gehoort, den voorsz. Thomas Leamer belooft ende toegeseet, beloven ende seggen hem toe mits desen, voor syne voorsz. aengeboden inventie ende wetenschap, omme te bevaren de longitude vande zee. Oost ende West, soo wanneer als hy die volcomelyck ende verstandelyck sal hebben gedemonstreert ende bewesen, soo wel in de practique als theorie, dat die emmer soo waerachtich, vast ende zeker is, als bevaren wordt de latitude vande zee, Zuyden ende Noorden, ende anders nyet, te zullen doen betalen de somme van vyftien duzent ponden van veertich grooten 't stuck eens, soo haest als de voorsz. demonstratie inder voorsz. manieren sal syn gedaen, accordeerende hem daervan dese jegenwoordige acte, daermede hy, Thomas Leamer, hem heeft gecontenteert ende haer Ho. Mog. onderdanichl. bedanckt, hebbende aengenomen zyne inventie binnen den tyt van een maent naestcomende, by geschrifte, in handen van hare Ho. Mog. over te geven, ende zyne demonstratie tot derselver ordre ende gelieven soo lichtel. ende verstandel. te doen, dat elck schipper ende zeevarende man die sal kunnen begrypen ende verstaen, ende datelyck practizeren, gedaen etc. (July 9).

Pastoor Vogel. Is Joh. Vogelio, gewesen pastoor tot Heerle, in het marquisaetschap van Bergen opten Zoom, hem begeven hebbende totte Gereformeerde religie, opte ernstige recommandatie vande magistraet ende kerckendienaers tot Bergen voorsz toegeleet, omme eenige goede consideratien, de somme van hondert guldens eens, te betalen by den ontfanger generael. (July 12).

Id. Gelesen synde de verantwoordinge Johannis Vogelii, gedaen tegen de beschuldinge van Cornelis de Peeters, drossaert tot Wouwe, is geordonneert deselve verantwoordinge mette beschuldinge te stellen in handen vanden raedt van state, omme te letten ende te adviseeren, wat men in dese sake soude mogen doen, om te voorcomen alle voorder blammatie ende diffamatie, tot nadeel vande gereformeerde religie, mitsgaders wat voet dat men sal mogen voornemen, om te doen straffen de concubinaten vande pastoren ende andere papen ten platten lande van Brabant vande vereenichde Nederlanden. (Eod.).

Jo de la Haye, pred. Is den predicant Joannes de la Haye, getranslateert hebbende uyt latynsche inde duytsche sprake, ende aen de Ho. Mog. heeren staten generael gedediceert seker boek, beschreven door wylen den zeer vermaerden theologum, rechtsgeleerde ende philosooph Jacobium Auconcium (!), toegeleet om eenige goede consideratien, de somme van hondert daelders eens, voor deselve dedicatie. (July 16).

Bybel met annotatien. Opte requeste van Isaac Jansz. Canin, boeckdrucker tot Dordrecht, versoeckende octroy omme voor seker jaeren alleene, in quarto, te mogen drucken den Bibel, mette annotatien Augustini Marlorati, mette letter Bourgeoise genaempt. (July 21).

Geref. te Essen. Ontfangen eenen brief van borgermeesters ende raedt der stadt Essen, gedateert den xx. deses, responsive opten brief vande heeren staten aan hun geschreven, ten faveure van die vande gereformeerde religie

in deselve stadt, ten eynde dat hun soude toegelaten worden het vrye exercitium van hare religie, gelyck anderen, hetwelcke zy om de verhaelde redenen by den brief beleefdelyck excuseeren, verclaerende nyettemin, dat zy elcken vrylaten in syn gewissen sonder eenige molestatie, versoeckende mitsdien, dat men haer vreedsamich, daerby in hare regeeringe soude willen laten, is goetgevonden, dat men den voorsz. brief onbeantwoort sal laten. (July 25).

Portugesen. Opte requeste vande coopluyden vande portugiesche nacie, is verstaen, nademael dat den tyt, hun byden coadjutor van Coelen geinsinueert, binnen denwelcken sy tot Keysersweert souden compareren, tot voldoeninge van hare gestelde cautie juratoir, is overstreeken, dat die suppleanten hare sake met recht sullen defenderen. (July 29).

Spiegelschip. Ontfangen eenen brief vande gecommitteerde raden ter admiraliteyt tot Rotterdam, gedateert den xxx. deses, daerby sy adverteren, dat zy den xvi. der voorleden maent aen Thobias Hesnis vercocht hebben een spiegelschip, genaempt de Leeuwinne, met alle zyn toebehoren, volgens sekeren inventaris, daervan overgelevert, ende daer vooren bedongen seven duysent drye hondert guldens gereet gelt, behalven een halve stuver tot rantsoen opten gulden, ende alsoo sy uyt seker geruchte presumptie cregen, dat 't selve schip alhier te lande uytgerust ende geequippeert in zee commende, eenige zeeroverie mochte aenrechten, dat zy expresselyken hebben gestipuleert, dat alvooren 't selve schip alhier te lande soude moegen uytvaeren hun behoorl. versekertheyt ende contentement tegens de voorsz. presumptie gedaen soude worden, daerover dat zy den voorsz. Hesnis voor hen hebben ontboden, vergeselschapt zynde met een fransch edelman, genaempt du Carlo, hem qualificerende te wesen een edelman ordinaris vande camere vande coninginne van Vranckrycke, ende commissie hebbende, om onder anderen 't voorsz. schip de Leeuwin, ten dienste van hare Mat. mede te copen ende uyt te rusten, verclaerende daer benevens dienaengaende expresse brieven aen den heere van Russy, ambassadeur des conincx inden Hage, overgelevert te hebben, meynende den voorn. Hesnis met dese qualificatie te mogen volstaen, nyet twyffelende, oft indien haer Ho. Mog. sulcx mede te kennen gegeven wiert, deselve en souden haer daermede laten vergenoegen, daervan dat zy mitsdien tot hare ontlastinge hare Ho. Mog. by dese wel hebben willen verwittigen, is uytgestelt daerop te resolveeren tot morgen. (July 31).

Id. Is geadviseert opten brief, gisteren ontfangen van het collegie ter admiraliteyt binnen Rotterdam, gedateert den xxx. deses, beroerende het spiegelschip, genaempt dé Leeuwinne, gecocht by Thobias Hesnin, tot behoeff van Sr. du Carlo, ten dienste vande coninginne van Vranckrycke, ende goetgevonden daerop te antwoorden, nademael dat het voorsz. schip van wegen de coninginne versocht wesende, tot haren dienst ende gerecommandeert byden heere van Russy, den voorsz. du Carlo is geconsenteert te coopen, dat men daerby persisteert; dan by soo verre als die gecommitteerde raden van 't voorsz. collegie eenige apparente ende gefundeerde redenen van suspitie hebben, dat 't voorsz. ende andere schepen byden voorsz. du Carlo gecocht, tot zeeroverie gebruyct soude worden, dat haer Ho. Mog. begeeren, dat zy d'heeren staten generael daervan sullen adverteeren, omme daerop gedisponeert te worden naer behoren. (Eod.).

Baudius & Merula, historieschryvers. Is gelesen de requeste van Dominicus Baudius, professor historiarum tot Leyden, versoeckende te mogen aengenomen werden tot een historieschryver vande generaliteyt, inde plaetse van D. Merula saliger, maer uytgestelt hierop te resolveeren. (Aug. 3).

Stev. vd. Hagen. Is gelesen de requeste van Steven vander Hagen, de compaignie van Oostindien gedient hebbende als admirael, ende goetgevonden, dat men die sal recommandeeren aen de seventhien bewinthebbers vande Oostindische compaignie, ten eynde zy

opte diensten des suppleants ende de voordere redenen deszelfs, inde voorsz. requeste verhaelt, favorabel. willen letten ende den suppleant op zyne pretensie contentement geven. (Aug. 11).

Jo. de la Bath. Opte requeste van Johan de la Bath, francois coopman, borger van Middelburch, zyn, om redenen daerinne verhaelt ende opte recommandatie vanden heere van Russy, ambassadeur des conincx van Vranckryck, denselven suppleant geaccordeert brieven van sauveconduit ofte surete de corps, voor vyff jaeren, mits dat hy sal gehouden syn te laten lichten attache vande provincie, daerinne hy sal begeren te resideren. (Eod.).

Th. Leamer. Syn gecommitteert die heeren Brienen, doctor Sebastiaen Egberti, Joachimi ende Velsen, omme (daerover geroepen die aenwesende gedeputeerde vande collegien ter admiraliteyt, ende alsulcke anderen als zy zullen goetvinden), te visiteren de schriften, die Thomas Leamer, Engelsman, wonende tot Amstelredam (metten welcken gehandelt is) hun overgeven sal, waerinne hy will bewysen, waerdoor dat men de Meridiaensche lengde in alle plaetsen, te water ofte te lande, kan gevinden. (Eod.).

Engelsche predicanten. Opte requeste van den overste Horace Veer, Cecil ende Ogle, ten eynde de regimenten Engelschen geaccommodeert souden worden met twee Engelsche predicanten, is geappoincteert advis aen den raet van state. (Eod.).

Dan. Danielsz., pastoor te Ter Heyden. Is geordonneert dat men de requeste van Daniel Danielsz., pastoor inden dorpe van ter Heyden, inden lande van Breda, sal stellen in handen vande predicanten tot Breda, omme daerop te doen ofte seggen wes haren raedt sal gedragen. (Aug. 12).

Handel op Cyprus. Opte requeste vande gemeene coopluyden van Amsterdam, handelende op Ciprus ende Sirien, versoeckende by provisie tot costen van 't landt ende versekeringe van elck schip, volck ende goederen byde suppleanten afteschicken, geassisteert te worden met vier stucken geschuts ende thien gewapende mannen op elck schip, is geordonneert deselve te stellen in handen vande aenwesende gedeputeerde vande collegien ter admiraliteyt, om daerop te verstaen derselver advis. (Aug. 13).

Historieschryver. In deliberatie geleet synde, oft men in plaetse wylen doctoris Pauli Merulae, yemant als historieschryver vande generaliteyt sal verkiesen, ende committeren, is 't selve alsnoch in bedencken gehouden, ende geresolveert, dat van wegen hare Ho. Mog. heren de doctoren Dominicum Baudium ende Joannem Meursium (die beyde haren dienst inde voorsz. saeke hebben gepresenteert), ende elck van denselven in't bezunder sal worden aengeboden eene vereeringe van vier hondert guldens eens, indien elck van heurluyden wil aennemen voor de expiratie vande maent December des jaers xviC twaelff, te beschryven inde latynsche sprake de principale geschiedenissen vanden jaere xviC negen, thien ende elff, zoo inde vereenichde Nederlanden als van hare naeste gebueren der Nederlanden ende aenpalende furstendommen ende landen, ende daerby in 't cort te verhalen het notabelste gepasseerde in denselven tyt, inden heyligen rycke mette aengrensende rycken ende landen van Vranckryck, Grootbrittannien, Spaignen ende Italien, omme, 't selve hare Ho. Mog. gepresenteert ende gevisiteert wesende, opte principale sake gedaen te worden, als voor den lande voirder dienstelyck sal wesen. (Eod.).

Consul te Livorno. Is wederom gelesen de requeste vande coopluyden ende schippers van dese landen, traffiquerende op Livorne in Italien, versoekende dat eenen Johan van Daelhen aldaer gecommitteert soude werden tot eenen consul, maer goetgevonden, alvooren daerop te resolveeren, dat men sal verstaen, oft tot Livorno egheen consul en is, ofte yemant anders die de saecke aldaer beleydt, ende wat gaigen daertoe staen. (Eod.).

Wilh. Vinck, predic. Is Wilhem Vinck, predicant tot Redichem, in 't lant van Arckel, toegeleet hondert twintich guldens, voor de boucken, die hy haer Ho. Mo. heeft gepre-

senteert, geintituleert: de Weth Gods moralisch ofte der zeden, ceremonialisch ofte der ceremonien, ende politisch ofte der politien, genomen uytte boucken Mosis, ende in seker classen verdeylt van Theodoro Beza Vezelio, byden voorsz. Wilhem Vinck uyt de latynsche sprake inde Nederlantsche overgesedt ende by hem aen hare Ho. Mog. gedediceert. (Eod.).

Th. Leamer. Omme te examineren de geschrifte, overgegeven by Thomas Leamer, raeckende de lengte vande zee, die hy maintineert gevonden te hebben, is volgende het begeren van zyn Excell. goetgevonden, alhier te beschryven tegen Woensdach naestcomende den professoor tot Leyden, Snellius vader, ende Robbrecht Robbrechtsz. tot Amsterdam ofte Hoorn. (Aug. 20).

Rosmaryn. Opte requeste van Johan de Gautelines, francois, versouckende octroy, omme voor eenige jaeren alleene inde vereenichde provincien te mogen trecken, olie, ofte de quint essentie vande rosemaryn, is dit versoeck afgeslagen, maer wel den suppleant toegelaten zyne distillatie alhier te lande te vercoopen. (Eod.).

Wed. v. Antho. Buth. Ontfangen eenen brief vande heeren gedeputeerden vande heeren staten van Utrecht, gedateert den xxvi. July, ten faveure vande nagelaten weduwe van wylen den capiteyn Anthonis Buth, als moeder ende momboiresse over haer eenich kint ende dochter, byden voorsz. capiteyn verwect, versoeckende een redelyk pensioen, in betalinge van haers mans achterwezen saliger, van zyne diensten, is goetgevonden, daerop te verstaen het advis vanden raet van state. (Aug. 23).

Handel op Cyprus. Aengaende de requeste vande coopluyden, handelende op Ciprus, Candien, Sirien, wordt hare versochte equippage alsnoch in bedencken gehouden, maer geaccordeert, dat men die schepen, op Ciprus vaerende, sal assisteren ende subsidieren met volck ende twee gotelingen voor elck schip, opten selven voet, ordre, conditien ende restrictien, tot last vande generaliteyt, gelyck dat, geleden omtrent twee jaeren, geschiet is. (Aug. 25).

Metale stucken. Ten lesten geexamineert ende geleth wesende opten voorslach van zyne Excell., rakende 't gieten van metale stucken, bequaem om gebruyct te worden ter zee, hoe lanck deselve moeten zyn, hoe veel elck stuck sal moeten wegen, ende hoedanige cogel yder stuck naer syne proportie sal schieten, & is inden voorsz. voorslach bewillicht ende geaccordeert, dat de respective collegien ter admiraliteyt denselven sullen aennemen ende achtervolgen, sonder eenige andere soorte van metalen geschut te laten gieten als van vier en twintich, achtien, twaelff ende ses ponden ysers schietende, op 't lengte ende swaerte daertoe by syne Excell. beraempt, opdat by succes van tyt de magazynen by deselve collegien met alsoodanigen soorten van geschut mogen syn versien, ende sal by haere Ho. Mog. oversulcx de collegien worden aengeschreven ende belast, jaerlycx te doen gieten. (Eod.).

Th. Leamer. Gehoort het rapport vande gecommitteerde, gehoort ende gebesoigneert hebbende met Thomas Leamer, die voorgeeft geinventeert te hebben de lengte vande zee, Oost ende West, ten bywesen vanden professeur Snellius ende Robbrecht Robbrechtsz., is goetgevonden, dat men den voorsz. Leamer sal voorstellen de navolgende vragen, ende denselven ordonneeren, tegen Maendage naestcommende daerop demonstratie inder daet te doen, ende dat tot een seker proeve van zyn voorgeven, ofte dat men hem sal dimitteeren.

Ierste voorstellinge.

Ik sien in see op myn compas de sonne in 't Oosten, ende schietse met myn booch twintich trappen hooch opten iersten Augusti, vrage daerom, waer ick ben in breede ende lengte, ende wat uere.

Tweede voorstellinge.

Ick sien in zee 't hart van de leeuw ende den grooten hont beyden even hooch, boven den horisont 's nachts ten twee uren, in 't

jaer xviC xi, vrage daerom, waer ick ben in breedte ende lengte.

Derde voorstellinge.

Ick sien xviC xi, in Augusto, de maen twintich graden by Westen van 't hert des leeuws staen, vrage daerom, op wat lengte dat wy syn.

Is goetgevonden, om 't landt te subleveren van noodelose costen, dat men den voorsz. Snellium ende Robbrecht Robbrechtsz. sal dimitteren, betalende haer gedaen costen ende teeringen, mitsgaders aen elcken vier ponden Vlaems, voor hare vacatien. (Aug. 27).

Idem. Thomas Leamer heeft schriftelyk beantwoort de drie voorstellingen, hem gedaen den xxvii. Augusti lestleden, welcke beantwoordinge gelesen syude, is goetgevonden, dat men deselve sal stellen in handen van Robbrecht Robbrechtsz., omme daerop te seggen dat hem goetduncken sal. (Sept. 1).

Rosemaryn. Is Johan de Gautelines, francois, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van twee jaeren naestcommende, alleene inde vereenichde provincien te mogen vercoopen ende distribueren in persone, ofte by syne substituten, olie ende balsem van rosemaryn, daervan hy de oprechte conste ende het secreet, om die te distilleren ende de quinte essence daer uyt te trecken, gevonden heeft; verbiedende etc. (Sept. 3).

Folk. Frittema. Is Folcaert van Frittema, secretaris vanden heere marquis Spinola, geaccordeert paspoort, omme door dese vereenichde Nederlanden naer Brabant, voorby de vlote voer Lillo te mogen transporteren, vry van convoy ende licenten, zyne meubelen ende bagagien, by specificatie gestelt. (Sept. 10).

Rob. Robbertsz. Is Robert Robbertsz., alhier hebbende beschreven geweest, noch toegeleet boven de voorgaende ordonnantie, hem ende den professor Snellio geaccordeert voor syne gedaen costen ende vacatien, voor den tyt dat hy daer nae hier is gebleven, vyftich guldens eens. (Eod.).

Engelsche predicanten. Gelesen het advis, byden raedt van state geformeert den xix. Aug. lestleden, op het tractement vande Engelsche predicanten, houdende dat haer E. achten, dat op 't selve tractement soude mogen geleth worden, soo wanneer den staet van oorloge sal geresumeert ende geredresseert werden, ende dat derselver onderhoudt middelertyt sal mogen vervallen ende gevonden worden uyt het cort der Engelsche compaignien byde provincien, daerop deselve respectivelyck by den staet van oorloge gestelt syn, dan terwyle hun bezwaerlyck ende costelyck soude vallen, daerom aen diversche provincien telcker reyse aen te houden, dat haer E. onder correctie dunct, dat zy dit haer provisioneel onderhout souden mogen vinden aen de provincie, by dewelcke het meeste deel der Engelsche compagnien betaelt worden; is nae deliberatie geaccordeert, dat men ten dienste vande Engelsche regimenten sal onderhouden twee Engelsche predicanten, ende deselve tracteren opten selven voet, gelyck aengenomen syn, getracteert ende betaelt worden die predicanten vande Francoische regimenten, ende dat men oversulcx den voorsz. twee predicanten, voor soe veele die sullen staen tot last vande generaliteyt, sal brengen ende stellen opten staet van oorloge, gelycke andere tot last vande provincie van Hollant. (Eod.).

Vergult turfschip. Opte requeste van Joncker Arnoult van Groenevelt, als oom ende vooght van Joncker Maurits de Heraugieres, minderjarich soon van wylen Joncker Charles de Herangieres, in syn leven gouverneur der stadt Breda, versoeckende dat hare Ho. Mog. souden gelieven alsulck silver vergult schip, als de voorsz. wylen Joncker Charles de Heraugieres in syn leven heeft doen maecken, tot eene memorie van het innemen des casteels ende stadt Breda, met een turfschip, ende by zyne nagelatene weduwe uyt noot is verset geweest, te doen lossen ende daermede den voorsz. Joncker Maurits, synen soon te vereeren, in recognitie van zyns vaders diensten saliger, is goetgevonden, alvoorens daerop te disponeren, dat men het voorsz. schip alhier ter vergaderinge sal doen brengen ende sien,

omme daer nae op 't versoeck des suppleants gedisponeert te worden naer behoiren. (Sept. 14).

Brantsparinge. Opte requeste van Edmond Lassels, Andreas Palmer ende George Vaermouth, Engelsche edelluyden, versoekende octroy, in conformite van het octroy dat zy vanden coninck van Grootbrittannien vercregen hebben, tot sparinge van coelen, hout, turf etc., is goetgevonden, alvorens daerop te disponeren, dat men het voorgeven naerder sal doen ondersoecken wat daervan is, om het rapport daervan gehoort, alsdan daerop gedisponeert te worden nae behoren, ende zyn hiertoe gecommitteert die heeren Schilperoort ende Magnus. (Eod.).

Idem. Is gehoort ende gedelibereert op het rapport vande heeren Schilperoort ende Magnus, beroerende de gelegenheyt vande inventie van Edmond Lassels cum suis, Engelsche edelluyden, tot sparinge van hout, turf, coelen etc., in 't brouwen, verwen etc., ende het versochte octroy afgeslagen, overmits geacht wordt, dat de voorsz inventie in deze landen weinig vruchts, maer veel meer questien soude veroirsaecken voer de inventeurs ende bruyckers, ende dat in sommige provincien oock weynich aen de voorsz. sparinge gelegen is, mits die van hout ende turf wel voorsien syn. (Sept. 20).

Goude kett. voor de Duits. gesanten. Syn gewogen de drye goude kettingen voor de heeren gesanten vande possedeerende fursten, te weeten, die heere van Sonsfelt, Sticke ende doctor Marcelis Diederich, ende bevonden te wegen te samen ses en twintich oncen negen ende een half engelsch, tot xxxiiii guldens d'once, bedraegt negen hondert guldens drye stuvers, voor het fatsoen tot xxviii stuyvers d'once, xxxvii guldens eene stuyver, ende alsoo t'samen negen hondert seven en dertich guldens vier stuyvers. (Sept. 22).

Vergult turfschip. Is overgebragt het vergult schip, by Joncker Charles de Heraugieres, gouverneur van Breda, saliger, doen maken tot eene memorie vande veroveringe van het casteel ende stadt van Breda, door het middel van een turfschip, hetwelck deszelfs nagelaten weduwe doer noot heeft verset gehadt, weerdich wesende negen hondert guldens, ende verlopen tot elf hondert ses en twintich gl. v st., ende nadat gedelibereert was, oft men 't voorsz. schip daer vooren sal aennemen ende bewaren, in conformite vanden voorgaenden voorslach, is daerinne eenparichlyck geaccordeert, ten regarde dat het voorsz. exploict is geweest een vande notabelste ende remarcabelste, die geduerende d'oorloge is beleyt geweest, ende heeft gesuccedeert, meriteerende dat daervan memorie gehouden worde, ende oversulcx geconsenteert, dat men vande voorsz. somme sal depecheeren ordonnantie, ende in tyden en wylen resolveeren, wat men met 't voorsz. schip sal doen. (Sept. 23).

Hofjonkers. Op de requeste vande ordinaris hofjonckeren van zyne Excell., dien hare cuirassiers paye byden raedt van state van twee en veertich guldens ter maent, is gereduceert op twee en dertich guldens, is geaccordeert omme bysondere consideratien, dat men deselve paye sal augmenteren, gelyck die geaugmenteert werdt mits desen, met thien guldens ter maent, mits dat die suppleanten gehouden worden, datelyck in dienste te onderhouden twee wel gemonteerde peerden, met alle behoorlycke crychsrustingen. Oct. 1).

Brantsparinge. Is Edmont Lassels, Andreas Palmer ende George Vaermouth, Engelsche Edelluyden, geaccordeert het octroy by haer versocht, tot haer inventie om brant te sparen in 't brouwen, verwen etc., voor den tyt van seven jaeren naestcommende, met verbot van namaekinge in 't geheel ofte deel, mits dat sy gehouden sullen syn te versoucken ende te vercrygen brieven van attache, ende haer inventie te communiceeren aen particuliere personen, die deselve sullen begeren te gebruycken, voor vyf en twintich guldens eens, ende aen de corpora voor vyftich guldens eens, dies en worden hierinne nyet begrepen die glaeshuysen, hoewel verstaen wordt, dat die suppleanten deselve sullen hebben te tracteren inder redelycheyt. (Eod.).

Religie te Breda. Ontfangen eenen brief

vanden drossaert van Breda, vanden ii. deses, daermede hy oversendt eenen anderen vanden schout van Roosendael, aldaer gedateert den 29. Sept., adverterende, in welker voegen seker predicant, passerende door Rosendael, terselver plaetze eene vermaninge hadde gedaen, geduyrt hebbende omtrent een half uyre, daervan de toehoorders sterck geweest waren omtrent xiii persoonen, ende wat daer over aldaer is gepasseert, versouckende hy drost te verstaen de goede meeninge van hare Ho. Mo., ofte hy hem noch naerder opte gelegentheyt van dese sake sal hebben te inquireren, waerop geadviseert wesende, is goetgevonden, dat men dit hier by sal laten berusten. (Oct. 5).

Sphinx theologica. Opte requeste van Dirck Pietersz. Wittepersse, boeckdrucker tot Amstelredam, versouckende octroy, omme alleene te mogen drucken seker bouck, geintituleert: Sphinx theologico-philosophica, by hem in Nederlantsche tale doen translateren, is dit versouck afgeslagen. (Oct. 7).

Nederd. Bybel met annott. Is het octroy versocht by Francois Bosselaer ende Isaak Jansz. Canyn, beyde boeckdruckers ende borgers der stadt Dordrecht, omme alleene te mogen drucken den Nederlantschen Bybel, Bourgois letter, in quarto gebonden, mette annotatien opten cant, van Augustyn Marlorati, afgeslagen. (Oct. 8).

Witte moerbesien. Is Jan de la Bath, Francois coopman, inwonende burger der stadt Middelburch, in Zeelandt, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van twintich jaeren naestcomende, alleene inde vereenichde Nederlanden te mogen brengen ende doen brengen, planten ende opqueecken witte moerbyeboomen, saet van sydewormen, ende sydewormen voeden, oock om de conste, omme de zyde, daervan te commen, te spinnen ende aen streenen te brengen, in 't werck te leggen; verbiedende etc. (Eod.).

Capittel van 's Hertogenbesch. Ontfangen eenen brief vanden vicedeken ende soo graduaten als andere, representeerende het capittel vande cathedrale kercke van 's Hertogenbosch, gedateert den xxvii. Septembris, responsive opten brieff van hare Ho. Mog. vanden seventhienden deses, aengaende de requeste aen haer Ho. Mog. gepresenteert by Merten Styckers, is goetgevonden denselven partye te doen communiceeren. (Oct. 18).

J.I. Pontanus. Is Johanni Isaac Pontano, der medicynen doctori ende professori philosophiae inde schole tot Harderwyck, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van sess jaeren naestcommende, alleene inde vereenichde Nederlanden te laten drucken ende uytgeven in verscheyden spraken, seker bouck, by hem beschreven ende gemaeckt, geintituleert: Rerum et urbis Amstelodamensium historia; verbiedende etc. (Oct. 26).

Kinderen van H. Agylaeus. Opte requeste van Johan, Judith ende Johanna, nagelaten kinderen wylen mr. Henrick Agiley, versoeckende remboursement van over drye dusent guldens, die deselve mr. Henrick saliger inden dienst vanden lande in Brabant heeft verschoten, is daerop geappoincteert nihil, overmits het is eene oude schult, in Brabant gemaeckt. (Oct. 29).

Inventie van Ballochi. Is gelesen de requeste van Francois Ballochi, cum sociis, daer by sy hun vanteren, door verscheyden middelen ontdeckt ende goeden inventien gevonden te hebben, die noyt alhier te lande geweten oft geweest zyn, waerby alle jaeren eene merckelycke grote somme van gelde, jae by naer ongelooflicke sullen kunnen geprofiteert worden, ende goetgevonden, dat men sal committeeren een uyt Gelderlandt, Hollant ende Zeelant, omme mette suppleanten te communiceren ende van deselve te verstaen, wat apparentie datter is van haer aengeven, ende oft zy daerom tot dien eynde eenige openingen sullen begeren te doen. (Eod.).

Huisvr. van D. Canter. Is geadviseert op't versoek vende huysvrouwe van Dirck Canters, ten eynde d'antwoorde van wegen de heeren staten van Utrecht, ingebracht op hare remonstrantien, mitsgaders van hare kinderen, by hare Ho. Mo. souden worden uytgegeven, ende hen gecommuniceert, omme daerop te doen ende te disponeren, als de redelycheyt

vande saecke vereyschen sal, ende nae deliberatie afgeslagen. (Nov. 5).

H. Antho. Nerdenus. Is Henrico Anthonii Nerdeno, professori theologiae, toegeleet hondert daelders, tot eene vereeringe voor de dedicatie ende presentatie, by hem aen de Hog. ende Mog. heeren staten generael gedaen, van seker bouck, geintituleert: Systema disputationibus publicis propositum in academia Franequerensi. (Eod.).

George v. Liauckama. Opte requeste van George van Liaukema, overste lieutenant aen de zyde vande ertzbertogen, versoeckende paspoort, om met zyn huysgesin, huysraet ende andere bagaigen, door dese landen naer Brabant te mogen vertrecken, sonder recherge van zyne voorsz. bagaigen ende huysraet, is dit versoeck afgeslagen. (Nov. 8).

Evang. Relig. te Unna. Ontfangen eenen brief vande seniores ende t'samentlyke gemeyn der orthodoxen ende evangelischen religion tot Unna, gedateert aldaer in Octobri lestleden, versoeckende voorschriften aan de possederende fursten, ten eynde men hun, overmits het aenwasschen vande Christelycke gemeente aldaer, sulcx dat het huys, daerinne zy hare exercitie hebben, daertoe te cleyn valt, soude accommoderen met een vande twee ledige kercken inde voorsz. stadt, die gesloten staen, ende daerop geadviseert wesende, is het versochte voorschryvens in beleefde terminis geaccordeert. (Nov. 12).

D. Canter. Is gelesen seker consultatie, overgegeven van wegen de huysvrouwe ende kinderen van Dirck Canter, op haer gepresenteerde remonstrantie, dan alsoo de heere Rysenburch, gecommitteerde van wegen de heeren staten van Utrecht verthoont heeft, dat hier te vooren het versoeck vande suppleante, om te hebben copie vande rescriptie van die van Utrecht op hare requeste is afgeslagen, ende dat hy oock nyet en is gelast eenige copie vande voorsz. rescriptie te geven, sustinerende mits dien, dat haer Ho. Mog. souden gelieven byden voorsz. afslach te persisteren. (Eod.).

Religie te Breda. Op de requeste vande predicanten ende andere dienaren vande kercke van Breda, ten eynde middelen souden worden geordonneert, daeruyt zy van hare tractementen betaelt mogen werden, is na deliberatie (alvoren eyntelyck hierop te disponeren), geordonneert te schryven aen Dionys Piggen, rentmeester vande geestelycke goederen binnen Breda, dat hy metten alderiersten aen hare Ho. Mog. sende den geheelen staet der inkomsten vande geestelycke goederen aldaer, als namentlyck vande goederen van prebendarissen; item, vande capittularen, van de decanie, pastorie, vicarien, capelrien, choralen, bonifanten (!) ende anderen; item, vande renten van deselve, mitsgaders vande fundatien, thynsen ende renten, tot anniversarissen ende andere jaerlycxe kerckediensten, egheen uytbesondert staende, om daerop geleth te worden naer behoren. (Nov. 14).

Idem. Is voorts geordonneert te depecheren ordonnantie op Roelof Bacx, ontfanger vande gemeene middelen binnen Breda, omme te verstrecken in handen van Dionys Piggen, rentmeester vande geestel. goederen in deselve stadt, de somme van thien hondert ponden van xl grooten 't stuck omme d'selve te verdeylen aen de predicanten ende andere dienaren vande kercke tot Breda, op afcortinge van hare tractementen respective, ende dat men hiervan den voorsz. Piggen sal adverteren ende ordonneren, de voorsz. distributie volgende de voorsz. resolutie te doen. (Eod.).

Predd. te Bergen op Zoom. Opte requeste vande predicanten tot Bergen opten Zoom, ten eynde deselve betaelt souden werden van hare verachterde tractementen, is na deliberatie, alvorens hierop eyntel. te resolveeren, geordonneert te schryven aen den ontfanger vande geestelyke goederen binnen Bergen opten Zoom, Aert Marcelis, ende hem te lasten metten alderiersten aen hare Ho, Mo. te zenden den geheelen staet der incompsten vande geestelyke goederen aldaer, als namentlyck vande goederen vande prebendarissen; item, vande capitularen, decanie, pastorie, vicarien, capellen, coralen, bonifanten, cloisteren ende anderen; item, vande renten ende thinsen van

deselve, mitsgaders van fundatien, thynsen ende renten, tot anniversarissen ende andere jaerlycxe kerckendiensten staende, egheen uytbesondert, omme daerop geleth te worden naer behoiren. (Nov. 24).

Idem. Is voorts geordonneert te depescheren ordonnantie op Pieter Wilberts, ontfanger vande gemeene middelen binnen Bergen opten Zoom, omme te verstrecken in handen van Aert Marcelis, ontfanger vande geestelyke goederen aldaar, de somme van thien hondert guldens, omme deselve te verdeylen aen de predicanten ende andere dienaren vande kercke tot Bergen opten Zoom, op afcortinge van hare tractementen respective, ende dat men hiervan den voorsz. Aert Marcelis sal adverteren ende ordonneren de distributien dezen volgende te doen, welverstaende dat den voorsz. Aert Marcelis de voorsz. dusent guldens wederom sel hebben te rembourseren uyt synen ontfanck, den staet des onderhouts vande voorsz. predicanten ende andere dienaren van de kercke gemaect wezende. (Eod.).

El. Trip. Opte requeste van Elias Trip, coopman tot Dordrecht, is geaccordeert te schryven aen den secretaris Huygens, debvoir te doen byde ertzhertogen, dat den suppleant gedoocht worde, van boven in desen landen, den Rhyn af, sonder empêchement, te brengen drye hondert dusent ponden yzere cogels, mits betalende behoorl. licent. (Nov. 25).

Sion Lus. Is ter requisitie van Sion Lus gearresteert, eenen brief te schryven aen den senaet van Roomen, ten eynde zy den suppleant doen vergoeden vande schade by hem geleden, door het nemen ende beroven van zyn schip ende goederen, byde galeyen byden voorsz. senaet doen toerusten, gelyck sy souden begeren, dat haren ondersaten alhier souden wedervaren, ende de suppleanten nyet genootsaekt en worde naerder provisie te versoecken. (Eod.).

Abra. van Nievelt, ingenieur. Syn den capiteyn ende ingenieur Abraham van Nievelt, geaccordeert brieven van voorschriften aen den ambessadeur Caron, dat hy den suppleant wil assisteren ende dirigeren, ende alle faveur bewysen, dat hy syn boeck van fortificatiewercken van allerley aert ende forme, gelyck hy die by lange experientie geleert heeft onder zyne Excell., den prince van Wales mach presenteren, sulcx oyck dat dien met benevolentie ende genaden by zyne Hoocheyt ontfangen ende mildelyk erkent mach worden. (Dec. 7).

Idem. Is geaccordeert, dat den capiteyn Abraham van Nievelt, gaende naer Engelant, hem voor vier maenden van zyne compaignie sal mogen absenteren, tot verrichtinge van zyne particuliere saken, ordonnerende oversulcx die monstercommissarissen, den suppleant als present inde monsteringe, daerentusschen vallende, te passeeren. (Dec. 9).

Ursini catechismus. Opte requeste van Andres Clouck, boeckvercoper tot Leyden, versouckende prolongatie van zyn octroy, om te mogen herdrucken den Schatboeck der schriftelycke leere ofte uytlegginge vande Catechismus der Gereformeerde kercken in Duitschlandt, van D. Zacharias Ursinus; ende is dit versouck afgeslagen. (Eod.).

Galeye voor den co. v. Denemarken. Ontfangen eenen brief vanden coninck van Denemarcken, gedateert tot Coppenhagen den xxiii. Octobris lestleden, daerby zyne Mat. adverteert, dat hy bericht is, dat binnen Amstelredam een galleye soude leggen, die hare Ho. Mog. nyet en gebruycken, daertoe zyne Mat. sonderen willen dragen, dat d'selve daerom vrientlyk bidt ende versoeckt, dat hare Ho. Mog. sulcke galeye voor eenen tamelycken prys soude willen afstaen, dat zy onbeswaert souden willen syn, daervan zyne Mat. hare meeninge te adverteren metten alderiersten, is goetgevonden, alvooren hierop te resolveeren, dat men copie van desen brief sal senden aen het collegie ter admiraliteyt binnen Amstelredam, ten eynde zy op het inhouden des briefs rypelyck willen letten, ende hare Ho. Mog. adverteren de jegenwoordige dispositie vande voorsz. galeye, mitsgaders van haerlieder advis op het versoek van zyne Mat. (Dec. 16).

Andr. Sersander. Syn gelesen twee re-

questen, d'eene van Andries Sersanders, versoeckende in recognitie van syne diensten versien te worden met een paye yan cuirassiers, ende d'andere van Niclaes vander Myl, ten eynde om zyn tractement verhoocht te hebben, maer en is daerop nyet geresolveert. (Dec. 17).

Th. Leamer. Opte requeste van Thomas Leamer, pretenderende gevonden te hebben de lengte vande zee, van Ost ende West, is geaccordeert, dat men dese requeste sal stellen in handen van het collegie ter admiraliteyt binnen Amstelredam, ende deselve authoriseren, omme de demonstratie van dese inventie in haerlieder presentie, by Wilhem Jansen ende andere inde konste ervaren, mitsgaders van alsulcke geexperimenteerde zeevarende luyden ende piloten, meer als zy zullen goetvinden te gebruycken, onpartydichlyck te doen examineren, ende rypelyck ondersoecken, wat vande waerheyt vande aengediende inventie is, ende daerinne sulcken debvoir, opsichte, moderatie ende neersticheyt te gebruycken, als zy weten sulcke inventie voer de zeevaert te importeren, sunderlinge daerop lettende, dat den inventeur in zyne demonstratie nyet en werde misleydt noch vercort, die wyle hare Ho. Mo, verstaen te presteren, dat hem belooft is, indien hy de waerheyt vande voorsz. peylingen van Oost ende West gevonden heeft, volgende zyn voorgeven, ende 't gene met hem gehandelt is. (Dec. 21).

Nieuwe inventie, om uit cley te werken. Is John Edrington, Engelsman, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van negen jaeren naestcomende alleene inde vereenichde provincien te mogen maecken, in 't werck te leggen ende gebruycken zekere nieuwe inventie, by hem gevonden, namentl. van cleye te maecken ruysen, pypen ofte goten, om regenwater te transporteren op huyssen, mede andere wateren te leyden onder gront, noch daerbeneffens verciersels van gevels, cantillen, lysten, kazynen, dorpels, cruysche ende stylen van een stuck, hoecsteenen, schinckels, omme schoorsteenen te vercieren, wit, grauw ofte arduyne met noch meer andere dingen van gelycke nature, lancduriger als diegenen, die jegenwoordich gebruyct worden van loot, hout ofte steen, ende veel beter coop, ten profyte vanden gemeenen man; verbiedende etc. (Eod.).

Consul te Livorno. Ontfangen eenen brief vanden hertoge van Florence, ten faveure vande Matheo Bonado, die tot Livorno geregeert ende bedient heeft het consulaetschap van dese landen, by gedooge ende sonder commissie, ten eynde deselve daerinne soude mogen worden gecontinueert, als 't selve officie wel ende getrouwelyck bedient hebbende, volgende d'overgesonden attestatien vande coopluyden, tot Livorne residerende, ende andere schipscapiteynen ende schipperen. (Dec. 28).

1612.

Sale, medicyn. Opte requeste van Angelus Sale, medicyn, geboren in Italien, versoekende dat hem zoude worden toegelaten, zyne conste van medicynen in deze vereenichde provincien te mogen exerceeren; gezien de brieven van recommandatie van zyne Excell. ende vande Churfurstinne Paltzgravinne, daertoe dienende, is geaccordeert, dat men sal versoeken d'officieren ende magistraten vande steden, daer den suppleant zyne conste der medicynen sal begeren te exerceren, dat zy opte voorsz. recommandatie denzelven daertoe willen admitteren. (Jan. 6).

Bybel met annott. Is Isaack Canin, bouckdrucker tot Dordrecht, toegeleet tsestich guldens, voor sekeren grooten Bybel mette annotatien van Augustinus Marloratus, by hem gedruckt in grote letteren, desgelycken hier te vooren noyt geschiet, ende haer Ho. Mog. gedediceert ende gepresenteert. (Jan 11).

Waterwerk. Is Aert Hendricks, slootmaker, woonende tot Delft, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van negen jaeren naestcommende, alleene inde vereenichde provincien te mogen maecken ofte doen maecken seker constich werck, van eyken hout ende yzerwerck, by hem geinventeert, dienstich

nyet alleen voornamentlyck tegen d'aenslach van 't water, omme by storm ende onweer 't zelve water zyn cracht te benemen, dattet op dyken, kaden ende waterkeeringen geen schade sal kunnen doen, maer oock om lant te doen aenwassen, ter plaetze daer dat tot noch toe door den groten slach van water afgenomen heeft; verbiedende etc. (Eod.).

Bybel met annott. Geresumeert synde de resolutie, gisteren genomen opte presentatie van gisteren geschiet aen haer Ho. Mog., by Isaack Canin, bouckdrucker tot Dordrecht, vanden groten Bibel ende annotatien Augustini Marlorati, by hem gedruckt ende haer Ho. Mog. gepresenteert ende gedediceert, is geaccordeert, dat men de boucken gedruckt ende gebonden, voor de heeren gedeputeerden vande provincien, totte nombre van negenthien boucken, sal aennemen ende hem deselve betalen, tot een en twintich gulden het stuck, by ordonnantie opten ontfanger generael. (Jan. 12).

Koeyen naar Engeland. Is geexamineert de reckeninge vande costen, die by J. Liewens gedaen zyn in het transporteeren naer Engelant vande vier koeyen, daermede den groten admirael van Engelant by hare Ho. Mog. is vereert geweest, bedragende hondert tseventich guldens thien stuyvers, dat men sal depecheren ordonnantie van honderd vyftich guldens, in volle betaling vande voorsz. rekening. (Jan. 13).

Goude ketens. Is geordonneert te depecheeren ordonnancie voor Johan Gerritsz. Oosterling, goutsmith, vande somme van sess hondert eenen gulden sestien stuyvers, voor een gouden ketting, wegende seventhien oncen tot xxxiiii ponden, beloopt vC lxxviii L, 't fatsoen xxviii st. d'once, is xxiii gulden sesthien stuyvers, daermede de heere Sticke, gesante vande churfurst van Brandenburgh ende den furst Ernst, marckgrave van Brandenburch, is vereert. (Jan. 14).

Henr. de Keyser, inventeur. Is Henrick de Keyser, beelthouwer, architect der stadt Amstelredam, geaccordeert octroye voor den tydt van negen naestcommende jaeren, alleene inde vereenichde provincien te mogen maken de konste, by hem geinventeert, van allerlei marmersteen soo levendiglyck ende meesterlyck nae te maecken, dat men door d'oogen nyet en sal kunnen onderscheyden van natuerlycken ende gewasschen marmersteen, gelyck uyt het model te zien is, welcke konste ende inventie hier te lande voor desen nyet en is gesien noch gebruyckt geweest; verbiedende etc. (Jan. 26).

Geref. te Londen. Ontfangen eenen brief vande predicanten ende ouderlingen vande Gereformeerde kercken tot Londen, daerby zy haer Ho. Mog. vermaenen, te willen bevorderen de eenicheyt inde kercken alhier. (Febr. 7).

Molenwerk. Is Herman Beckx ende Arnoult Duyfkens, cooplieden ende poorters der stede Amstelredam, geaccordeert octroy, omme inden tydt van negen jaeren naestcommende, alleene inde vereenichde provincien te mogen maken, doen maken ende gebruycken seker conste, by hem geinventeert, omme door een seker bequaem middel te doen gaen ende maken een ofte meer staende molens, dewelcke gestadich, door sekere lopende gewichte sal ofte sullen gaende gehouden worden by een man alleene, met welcke molens sullen mogen gemaeckt worden allerhande copere ketelen, platen, coperdraet ende wat dienaengaende meer aenkleeft, ende daer mede bedreven worden alsulcke force ende gewelt, alsser gedaen wordt met molens, die mettet water gedreven ofte met paerden gaende gehouden worden, verbiedende etc. (Febr. 17).

Fr. Ballochi's inventie. Is gelesen de remonstrantie van Francois Ballochi, daermede hy overgegeven heeft eenige nyeuwe inventien, soo ten tyde vanden oorloge als nu terstont practicabel om gelt te vinden, buyten eenige beswaernissen vande gemeente, ende al is't, dat deze inventien bevonden worden van cleynder importantie ende van seker apparencie, is nochtans geaccordeert, in aensien van des suppliants goeden yver, dat men denselven suppliant sal toeleggen hondert guldens tot eene

vereeringe, te betalen by den ontfanger generael. (Febr. 23).

Jo. Meursius. Is Johan Meursio tot eene vereeringe toegeleet voor de dedicatie, die hy hare Ho. Mog. gedaen heeft van seker bouck, geintituleert: Leonis imperatoris Tactica, sive de re militari liber. Johannes Meursius graece primus vulgavit et notas adjecit, mitsgaders de boucken, die hy aen de heeren gedeputeerden vande provincien gepresenteert heeft, de somme van drye hondert guldens. (Febr. 24).

Geref. te Ceulen. Op het aengediende, dat den zoon van mr. Pieter Plancius, dienaer des Goddelyken Woordts tot Coelen, in apprehentie by die vande stadt genomen soude syn, doordien dat hy in deselve stadt gepredict soude hebben, is geordonneert te schryven aen die van Coelen, ende deselve te versoeken, dewyle men verstaet, dat zy tegen deser landen ingesetenen alle goede discretie behoren te gebruycken, dat zy den voorsz. gevangen willen uytter apprehensie ontslaen, ende voorts te lasten aen den agent Bilderbecke, dat hy dese sake ten besten wil hulpen dirigeren, soo veel in hem is. (Eod.).

H. Bilius. Is het tractement van Hubertus Bilius, student tot Leyden, voor den tyt van drye jaeren naestcommende, van tseventich guldens jaerlycx geaugmenteert tot hondert guldens, daermede hy zyne studie inde medicynen daerentusschen tot perfectie mach brengen. (Febr. 25).

Kerk te Aerdenburch. Opte requeste van baillieu, borgermeesters ende regeerders, mitsgaders den kerckenraedt der stede van Aerdenburch, is, omme redenen in deselve requeste verhaelt, geaccordeert, dat de supplianten by provisien sullen mogen beroepen eenen predicant, ten dienste van hare stadt ende gemeente, inde Francoische ende Nederlantsche sprake ervaren. (Mart. 6).

De Rycke, pred. te B. op Z. Gelesen de requeste Lamberti de Rycke, predicant tot Bergen opten Zoom, die versoeckt versien te worden van huyshuyr, gelyck d'andere predicanten in deselve stadt, overmits dat hy, vermogens het gemaeckte bestant, syn huys moet verlaten, ende nae deliberatie is verstaen, dat men den suppliant sal tracteren gelyck d'andere predicanten tot Bergen voorsz. getracteert worden. (Mart. 9).

Lynwaet. Op het aengediende, dat het lynewaet, daermede den heere van Refuge van wegen het landt geaccommodeert wordt, veel is gescheurt ende gesleten, is goetgevonden, dat de huysfrouwen vanden commis vander Does ende des casteleins, 't voorsz. lynwaet sullen visiteren, oft dat soo slecht is, als voorgegeven wordt, om etc. (Eod.).

Abra. v. Nyvelt, ing. Opte requeste van capiteyn joncker Abraham van Nyvelt, hebben haere Ho. Mog. vernyeut het consent, hem in December lestleden verleent, omme voor den tyt van vier maenden naestcommende te mogen vertrecken naer Engelandt, tot verrichtinge van zyne particuliere saecken, ende hem soo lange van zyne compagnie te absenteren, met twee soldaten van zyne compie, te weten Hans Mockaert ende Guillaume Princen, omme reden, inde voorsz. requeste naerder verhaelt. (Mart. 16).

Hillebr. Jacobsz., boekdr. Gelesen de requeste van Hillebr. Jacobsz., gesworen drucker vande generaliteyt, versouckende octroy tot het drucken vande conferentien, gehouden tusschen de predicanten op hare onderlinge differenten, maer opgehouden daerop te disponeren. (Eod.).

Idem. Is wederom gelesen de requeste van Hillebr. Jacobsz., gesworen drucker vande generaliteyt, maer alnoch opgehouden daerop te resolveeren. (Mart. 20).

Nieuw geschut. Syn gecommitteert de heeren Symsz. ende Magnus, omme met zyn Excell. te visiteren seekere nyeuwe inventie, omme met een stuck geschuts dickwils te schieten, ende daervan rapport te doen. (Eod).

Evertsz., glasschilder. Is geaccordeert te depecheren ordonnantie voor Herman Evertsz., Glasemaker tot Arnhem, van vier en twintich guldens, voor het maken van seker glasen venster, mette wapen vande generaliteyt, in

de huysinge vanden ingenieur Hillebrant de Smith, by voorgaende consent van hare Ho. Mog. (Mart. 22).

Nieuw geschut. De heeren Magnus ende Symsz. rapporteeren, dat zy gevisiteert hebben de voorgestelde nyeuwe inventie, omme met een stuck geschuts dickwils ende inder haest te schieten, ende daerop gecommuniceert met zyn Excell., maer dat zy 't voorsz. geschut nyet bestant en vinden, om te doen het effect, gelyck dat voorgegeven werdt, omme dat de brouck te swack is tot sulcken cracht, als daertoe gerequireert wordt, alsoo dat daervan nyet en is te verwachten, ende is mitsdien afgeslagen het versochte octroy ende aenneminge vande voorsz. nyeuwe inventie, maer is den suppliant tot zyne teringen toegeleet vier en twintich gulden eens. (Eod.).

Hillebr. Jacobsz. Alsoo die heeren staten van Hollant ende Westvrieslant, alleenlyck tot gerief ende particulieren dienst vande magistraten ende vroetschappen der steden van deselve provincien, by Hillebrant Jacobsz., gesworen drucker vande generaliteyt, hebbende doen drucken de conferentien, gehouden in haer E. vergaderinge byde predicanten, opte onderlinge differenten, tot seker getal toe, die deselve Hillebrant gehouden is haer E. te behandigen, sonder daervan een exemplaer te behouden ofte oock aen yemanden te distribueren, versocht hebben, dat die Ho. ende Mog. heeren staten generael der vereen. Nederlanden, generalyk allen druckers ende een yegelyk anders inde vereenichde provincien soude willen verbieden, d'exemplaria vande voorsz. gedruckte conferentien in 't geheel ofte ten deele nae te drucken, ofte elders naegedruckt inde voorsz. vereen. provincien te brengen, opte verbeurte van sulcke naegedruckte exemplaria; soo is 't, dat hare Ho. Mog., begeerende die voorsz. heeren staten van Hollant ende Westvrieslandt, ten regarde vande redenen voorsz., daerinne te believen ende accommoderen, verboden ende geinterdiceert hebben, verbieden ende interdiceren mits desen generalyk alle druckers ende eenen yegelyk anders inde vereenichde provincien d'exemplaria vande voorsz. gedruckte conferentien in 't geheel ofte deele nae te drucken, ofte elders nagedruckt, inde vereenichde provincien te brengen, opte verbeurte van deselve ende vande pene, daertoe gestelt, t'appliceren naer 't gewoonlyk gebruyck. Gedaen etc. (Eod.).

Nieuw geschut. Is Gerrit Verstegen, inventeur van seker middel, om met een stuck geschuts dickwils te schieten achter den anderen, toegeleet boven de vier en twintich guldens, by hem ontfangen, noch andere vier en twintich guldens, ende als t'zamen acht en veertich guldens. (Mart. 26).

Blomwerk op satyn. Gelesen eenen brief van burgermeesteren ende regeerders der stadt Amstelredam, vanden xx. deses, ten faveure van Jacob de Milder, Gerrit Lucas ende Wilhem Boer, inwoonders der voorsz. stede, ten eynde hun soude worden geaccordeert octroy voor sekere jaeren, tot sekere conste, by hen geinventeert, omme op allerleye stoffen van satynen, seyde linten ende anders, te drucken, bloemwerck van alderhande coleuren, maer alsoo verstaen wordt, dat dese inventie lange inde werelt is geweest, is 't voorsz. versouck afgeslagen. (Mart. 27).

Jerem. Plancius. Ontfangen eenen brief vande stadt Ceulen, vanden 14. deses, daerby geadverteert wordt, dat sy opte intercessie vande stadt Amsterdam, Jeremiam Plancium van syne apprehensie ontslagen hebben, niettegenstaende dat deselve hem tegen de politische edicten vande stadt vergrepen hadde. (Mart. 29).

Idem. Ontfangen eenen brief, geschreven byde voorstanders vande Gereformeerde Nederlantsche kercke in Cuelen, sonder date, daerby sy hare Ho. Mo. bedancken voor derselver intercessie voor Jeremia Plancio, haren kerckendienaer, die aldaer gevangen is geweest, aen de magistraet vande voorsz. stadt. (Eod.).

Fra. Junius. Is Joanni Casimiro Junio toegeleet vyftich gulden eens, voor de dedicatie, by hem aen haer Ho. Mog. gedaen, van seker boecksken, geintituleert: Francisi Junii Biturigensis Analytica expositio se-

cundum Mattheum et Marcum Evangelistas. (Mart. 31).

Water-molen. Is Johan Thyl ende Pieter Arentsen, timmerman ende molenmaker, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van seven jaeren naestcommende alleene inde vereenichde provincien te mogen maecken ende doen maecken eene nyeuwe ordonnantie, by hun geinventeert, van uytmalinge van 't water, mitsgaders oyck, omme de binnenwercken ende oude watermolens eenichsints te verbeteren, tot groten dienst ende proffyt van 't landt in 't generael ende particulier, overmits men door de voorsz. inventie 't water nyet alleene seven voeten hoge opmalen, maer oock noch daerenboven merckelyck meer waters als met gemeene watermolens kan uytwerpen, volgende het overgegeven model; verbiedende etc. (Eod.).

D. Pareus. Opte requeste van Jacob Canin, bouckdrucker tot Dordrecht, versouckende octroy, omme alleene te mogen drucken, inde Nederlantsche spraeke uytte Latynsche overgeset, d'uytlegginge vanden brief des heyligen apostels Pauli totten Romeynen, beschreven door den welgeleerden en vermaerden doctor Davidem Pareum, dan is dit versoeck afgeslagen. (Apr. 3).

Organ. te Breda. Opte requeste van Libert Wernoutsz. Popta, organist der kercke van Breda, versouckende betalinge ende continuatie van zyne gaige, beneffens andere kerckendienaeren, is geappoincteert nihil. (Apr. 12).

J. Drusius. Is Johanni Drusio toegeleet hondert daelders, vande dedicatie, by hem aen de heeren staten gedaen van seker syn bouck, geintituleert: Johannis Drusii annotationum in totum Jesu Christi testamentum, sive praeteritorum libri decem. (Apr. 19).

Molenwerk. Is Andries Maerschalck ende Nicolaes Steenwinckel, woonende tot Middelburch in Zeelant, ende Frans Jansz. Pieck, woonende tot Rotterdam, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van seven naestcommende jaeren, alleene inde vereenichde provincien te mogen maecken ofte doen maecken seeckeren molen ende wint, by hem geinventeert, bequaem ende dienstig omme alle coren van zyn last ende vuylicheyt te scheyden, als oock mede om tarwe ende rogge, drip, brandaer ende ander vuylicheyt, door sekere siften, by 't selve wintwerck gevoeght, te suyveren, maer principalyck, om alderhande gaerste, haver, boonen ende bouckweyt, gort ende grutten, nadat ze in de quaren ofte molensteen gerult syn, door siften ende den gemaeckten windt vande doppen ofte peulen te separeren, gevoegt wesende, daer beneffens in 't malen van het meel sekeren buydel aen den molensteen, daerdoer de bloemen vande semelen door 't voorsz. gaende werck gescheyden worden; verbiedende etc. (Apr. 21).

Vaert benoorden om. Die staten etc. verclaeren, indien de remonstranten die ierste bevonden worden, de vaert benoorden om op China ofte Japan gevonden ende beseylt hebben, dat denselven volgen sal de vereeringe, byde resolutie vanden xiii. Aprilis anno xvC xcvi daertoe geaccordeert, ende dat voorts op hun voorder versoek alsdan favorabelyck geleth ende gedaen sal worden nae behooren. Gedaen inden Hage den xxv. Apr. 1612.

P. Both, gouv.-gen. v. Indie. Ter requisitie vande bewinthebbers vande Oostindieche compaignie, te schryven aen Pieter Both, commandeur generael ende raden van wegen de vrye vereenichde Nederlanden, ende de generale Oostindische compaignie in Oistindien, dat hare Ho. Mog. hun wel versekert houden, dat hy tzedert zyne overcompste in de Oostindien, die eylanden vande Moluques ende andere eylanden ende quartieren daer omtrent, alle uytterste voorsichticheyt, diligentie, couragie ende goede beleydinge gebruyckt heeft, omme tot de vereenichde landen ende oock de generale Oostindische compaignie in deselve eere, reputatie, versekeringe, proffyte ende dienste, de saecke aldaer te stellen ende te houden in goede ende versekerde poincten, maer dat zy daer tegens oock vastelyk gelooven, dat by verscheyden deser landen ende der voorsz. compaignie

afgunstigen gearbeyt is, wordt, ende gestadich gearbeydt sal worden, oick by uytgevinge van vele valsche ende versierde saecken, soo onder de ingesetenen van dese landen, aldaer wesende, als onder de coningen, regenten ende volckeren vande landen aldaer, daermede gehandelt wordt ende voirder gehandelt sal mogen worden, omme zyne goede debvoiren te verstooren ofte eenige verflauwinge daerinne te veroorsaecken, hetwelcke hare Ho. Mog. beweecht, om desen aen hem te schryven ende daerby ernstige vermaeninge te doen, ten eynde hy niemant, wie het oock soude mogen wesen, in eenige saecken, die directelyk ofte indirectelyk tot sulcken eynde souden mogen strecken, eenich gehoor ofte geloof wil geven, maer hem met een vaste ende onveranderlycke resolutie, wel vromelyk, voorsichtelyk ende neerstelyk quyten in 't naercommen van hare Ho. Mo. instructie, ende anderen derselver resolutie, hem mede gegeven ende naegesonden, gelyck hare Ho. Mo. ende de compaignie dies aengaende een vast betrouwen hebben, ende dat hy hem volcommelyk ende sonder eenich nadencken versekert houde, dat hare Ho. Mo., gelyck oick de bewinthebbers vande voorsz. compaignie, soo wel ende meer als oyt te voren geresolveert syn ende blyven, omme de saecken aldaer (zeer loffelyck tot noch toe beleydt) te hanthaven, seconderen ende alle contreminen mettet ghene voirders daer tegens sal worden voorgenomen, te voorcommen. (Apr. 24).

Pred. te Breskesant. Opte requeste vande ondersaten ende gemeene inwoonders van Breskenssant ende d'omliggende quartieren, versoeckende versien te werden met een ordinaris predicant, is goetgevonden daerop te verstaen het advis vanden raedt van state, na dat haer E. hun ierst sullen geinformeert hebben, oft ter plaetsen oock soo veele luyden syn, als de requeste vermeldt, mitsgaders ofter egheen geestel. goeden en zyn, daervuyt een predicant onderhouden soude kunnen werden. (May 2).

Pred. te Aerdenburch. Opte requeste van Jacques Anthony, dienaer des goddelycken Woorts tot Aerdenburch, is geappoincteert advis aen den raedt van state. (May 3).

G. Freiling, pred. te Aalsmeer. Is Georgio Freilingio, dienaer des goddelycken Woorts tot Alsmeer, toegeleet achtien guldens, voor seker boucxken, by hem hare Ho. Mo. gepresenteert, houdende eene corte tsamenspreeckinge tusschen twee persoonen, in forme van vrage ende antwoort, gestelt ter eeren vande magistraten ende regierders des volex. (May 5).

Goude & silv. leeren. Opte requeste van Christoffel van Sichem, woonachtich tot Amstelredam, ende Christoffel van Sichem zyn soon, versoeckende octroy tot het maecken van seecker werck van goede ende silvere leren, by hem geinventeert, is geappoincteert nihil. (Eod.).

Nieuw geschut. Is geadviseert opte propositie, gedaen by zyne Excell., ten eynde de provincien souden willen accorderen vyftich duysent guldens jaerlycx, voer den tyt van sess jaeren, omme geemployeert te worden aen geschut voor de frontiersteden ende plaetsen, maer alsoo dese propositie de provincien respective opten lantsdagen nyet en is voorgehouden, is goetgevonden dat men de gecommitteerde vande provincien daervan sal geven copie, omme daerop resolutie te voorderen. (May 12).

Inventie v. C. Borreker. Opte aenbiedinge, de Hooge ende Mog. heeren staten generael der vereenichde Nederlanden gedaen by Courdt Borreker (!), borger tot Bremen, van hare Ho. Mo. te leveren, tot zyn costen gemaeckt, eenen cooperen granaetcogel, daervuyt alle verstandige schippers ende stuyrluyden hare graden, soo wel Oost ende West als Zuydt ende Noort, sullen weeten te vinden ende meten sonder failleren, mits dat hem voor dese zyne inventie ende presentatie by hare Ho. Mo. werde toegeseeght het praemium van vyffthien duysent guldens, by deselve gestelt voor den ghenen, die eerst waerachtichlyck de longitude vande zee, Oost ende West, gevonden ende gedemonstreert sullen hebben, soo wel inde practycke als theorie, ende bewesen, dat die emmers soo vast ende

seecker is, als bevaren wert de latitude vande zee, Zuyden ende Noorden; dies dat hy inventeur te vreden is, vande voorschreven somme nyet t'ontfangen, voor dat de leverantie vande voorsz. cloot by hem gedaen ende de preuve van denselven goetgevonden sal zyn, mitsgaders by soo verre, als andere met gelycke off andere instrumenten by haer alrede gepresenteert ofte noch te presenteeren, eerder mochten gereet wesen als hy inventeur, dat hy hem 't voorsz. praemium sal gunnen ende hem laten contenteren met soodanige vereeringe, als hare Ho. Mo. hem voor zyne gedaene moeyten sullen believen toe te voegen. Daervan hy acte heeft versocht, ende dat 't ghene des voorschreven is, hem alsoo sal wedervaren, by soo verre als hy den iersten ende bequaemsten waerachtigen inventeur is vande voorschreven konste ende wetenschap, ende dat deselve by de demonstratie ende practycque alsoo goetgevonden ende aengenomen wordt; hebben die hoochgemelte heeren staten generael (nae dat zy het rapport vande heeren hare gecommitteerden metten voorsz. inventeur gesproecken ende geconfereert hebbende, gehoort ende op alles na behooren geleth hadden, de voorsz. aenbiedinge aennemende) den voorsz. Corudt Borreker daerop het voorsz. praemium van 15000 guldens eens belooft ende toegeseet; beloven ende toeseggen mits desen, welverstaende dat hy volgende zyne presentatie van deselve somme van 15000 guldens nyet en sal mogen voirderen, voor dat de leverantie vanden voorsz. cloot by hem gedaen ende geëffectueert, ende de proeve van deselve goetgevonden sal syn, gelyck hiervooren geseeght is; ende met conditie, by soo verre als andere met gelycke off andere instrumenten alrede gepresenteert ofte noch te presenteren, eerder mochten gereet worden, ende de voorsz. longitude vinden ende demonstreeren, dat sulcke inventeurs sullen worden tot het voorsz. praemium geprefereert; ende dat hy hem sal moeten contenteren met soodanige vereeringe, als hare Ho. Mo. sullen gelieven hem voor zynen gethoonden yver ende gedaene moyeten toe te leggen, hetwelcke hun vry sal staen, sonder dat deselve hun daertoe anderssints verstaen te verbinden, accorderende hem daervan dese jegenwoordige acte. Gedaen onder het cachet, den 23. Mey 1612.

Tapisserie v. Spierinck. Opte requeste van Francois Spierincx, tapissier tot Delft, denwelcken den 29. Juny lestleden geaccordeert is geweest te mogen vuytvoeren, vry van convoy ende licent, naer Oosten, drie stucxkens tapisseryen, met eenige kussens, dienende tot patroonen, mits dat hy gehouden was deselve weder inne te brengen binnen den tyt van een jaer, by pene van het convoy daervan te betaelen, daervoer hy borge heeft gestelt, hebben hare Ho. Mo. op het voorschryven des conincx van Polen, gedateert den 23. Novembris lestleden, de voorsz. borchtocht ontslagen ende gehouden voor gesuyvert. Ordonnerende d'officieren vande convoyen, dien dit aengaet, hem hierna te reguleren, ende de voorsz. borchtochte t'ontslaen. (May 24).

Idem. Is op het voorschreven schryven des conincx van Polen, ende zynes Mats. gevoechde pasport, insgelycx gedateert den 23. Novembris lestleden, den voorsz. Francois Spierincx, tapissier, geaccordeert, vuyt dese landen vry van convoy ende licent, te transporteren naer Polen voor zyne Mat. drye cameren tapisserien, die deselve zyne Mat. van hem gecocht heeft ende aenbestayt te maken, mits by denselven stellende cautie suffisant, dat hy binnen den tyt van een jaer sal brengen behoorlycke certificatie by zyne Mat. geteeckent, dat hy zyne Mat. tot desselffs dienste de voorsz. drye cameren tapisserien heeft gelevert, ende by hem zyn ontfangen. (Eod.).

Uitvindinge van J. Henriksz. Die heeren Bassen, Joachimi ende Hillema, ten bywesen van mr. Stevin geexamineert hebbende d'aengegeven inventie van Jan Henricxz., ontfanger generael vande convoyen in Vrieslandt, op het meten vande longitude vande zee, Oost ende West, hebben gedaen rapport van haerlieder gebesoigneerde, verclarende het oordeel

van mrs. Stevin ende Marlo (!) (hun de mathematische conste ten besten verstaende), te wesen, by soo verre als des inventeurs aengeven, inde practycke alsoo bevonden wordt, als hy mainteneert dat sal (hetwelcke zy nauwelycx weeten te contradiceeren); waerop gedelibereert is verstaen ende goetgevonden, nademael aen de waerheyt van dese inventie tot voorderinge vande zeevaert ende by consequentie voor den dienst van 't landt ten hoochsten is gelegen, dat men aen de gecommitteerde raeden ter admiraliteyt tot Amsterdam, sal schryven ende deselve belasten, dat zy de voorsz. inventie rypelyck doen sullen examineren, by cloucke, verstandige ende ervaren stierluyden, op verre ende lange reyse geweest hebbende, ende andere ervaren persoonen, soo wel inde practycke als theorie (den inventeur daerop gehoort) ende hare Ho. Mo. te adverteren, wat deselve vande waerheyt vande voorsz. inventie sullen bevinden, ende oordeelen met haerluyder advis, opdat by hare Ho. Mo. op des suppleants versoeck, daernae gedisponeert mach worden nae behooren. (May 29).

Inventie om de landen vruchtbaar te maken. Is gelesen de requeste, gepresenteert by sekere Engelsche edelluyden, die versoecken octroy op hare inventie, omme door sayinge van eenige materialen van hout, de landen beter ende vruchtbaer te maecken, maer alvooren daerop te disponeren, is verstaen, dat die suppleanten ierst in dese landen van hare inventie sullen doen een proeve, om dat gedaen etc. (Eod.).

Inventie v. Borrecker. Courdt Boddekers (!) heeft overgelevert seker schriftelick model, rakende zyne inventie vande longitude vande zee, die hy hout te wesen fix ende seecker, aennemende dat hy op eenen globum ofte coeperen koegel sal snyden ende affteeckenen de longitude ende latitude des werelts, met alle haere streecken, graden ende getal van aenwysinge, ende daer beneffens een uuyrglas, loopende 24 uren; opdat hare Ho. Mo. tot een seeckere proeve daerop sullen mogen hooren soodanige verstandige stuierlyeden off schippers, als derselver goede geliefte sal zyn, ende dit alles binnen vier maenden naestcommende; is den griffier gelast 't voorsz. schriftelyck model aen te nemen ende op te sluyten ende den inventeur van wegen hare Ho. Mo. te belasten zyne instrumenten, in 't voorsz. geschrifte gementioneert, te maken ende over te leveren binnen den aengenomen tyt, sonder costen van 't lant, alsoo hare Ho. Mo. nyet en dencken daertoe yets te geven. (Juny 12).

Predd. te Breda. Opte requeste vande dienaren des goddelycken Woorts binnen der stadt Breda, versoeckende omme redenen, daerinne verhaelt, te weeten, waer dat zy hare betalinge voortane sullen hebben te vinden; is geaccordeert, dat men provisioneel die remonstranten noch eens sal helpen, opten selven voet als hare Ho. Mo. dat laetst gedaen hebben, ende dat men de voorsz. requeste voorts sal stellen in handen vanden raedt van state, omme te letten ende adviseren, hoe dat men het onderhoudt vande voorsz. remonstranten best sal beleyden ende besorgen. (Juny 16).

De Rieu, pred. te Sluis. Is Job de Rieu, dienaer des goddelycken Woorts binnen Sluys, (die ten versoecke vande garnisoenen, soo van deselve stadt als daeromtrent, al over de sess jaeren geleden heeft begonnen ende tot nu toe gecontinueert, alle weken eene ordinaris predicatie inde Francoische spraecke te doen, daervoeren hy nyet en heeft genoten) toegeleet voer zynen gepasseerden dienst hondert guldens eens, ende vyftich guldens tsjaers voer den dienst, die hy voertane noch doen sal inde continuatie van zyne voorsz. ordinaris predicatie inde Francoische spraecke, volgende desselfs presentatie. (Jun. 21).

Martelaarsboek. Is Cornelia de Swarte, weduwe van wylen Abraham Canin, woonende tot Dordrecht, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van vyff jaeren naestcommende, alleene inde vereenichde provincien te moegen doen drucken, vuytgeven ende vercoopen inde Nederlantsche spraecke, het tweede bouck ofte deel der martelaren, verciert met figueren; verbiedende etc. (Eod.).

Jo. Lydius, pred. tot Oudewater. Is gelesen de requeste Johannis Lydii, dienaer Jesu Christi tot Oudewater, versoeckende octroy, omme alleene by Loys Elsevier te mogen doen drucken ende vuytgeven, Opera Nicolai Clemangis, die voor twee hondert jaren tegen het pausdom geschreven zyn. Maer goetgevonden, alvooren daerop te disponeren, dat den suppleant 't voorschreven bouck mette censure vande professoren tot Leyden alhier sal exhiberen. Omme etc. (Jun. 26).

Roomschen te B. op Z. Opte requeste van verscheyden borgers tot Bergen opten Zoom vande Roomsche religie, die hun beclagen, dat den drost van Bergen voorsz. hun hare mantels ende hoeden heeft by soldaten doen affnemen den 12. deses, omdat zy ten zelven dage tot Halteren, Wouwe, Heerle ende andere vuyte voorschreven stadt gegaen zyn, omme de predicatie ende misse te hooren inde kercken van deselve dorpen, daer dat opentlyck toegelaten is, tegen hare Ho. Mo. placcaet, des zy suppleanten ter contrarie sustineeren; versoeckende daerop te verstaen hare Ho. Mo. interpretatie, om haer daernaer te reguleren; ende dat hun ondertusschen hare mantels ende hoeden souden worden gerestitueert; is naer deliberatie verstaen ende geresolveert, dat men den drost van Bergen opte Zoom voorsz. sal ordonneren die supplianten te restitueren, onder suffisante cautie de mantels ende hoeden, hierinne gementioneert, hun affgenomen, ende voorts van alle voordere proceduren op te houden, tot dat by hare Ho. Mo. anders sal syn geordonneert. (Jun. 28).

Tho. Leamer. Ontfangen ende gelesen eenen brieff vande gecommitteerde raden ter admiraliteyt binnen Amsterdam, gedateert den 3. deses, daerby zy adverteren, voor rescriptie opte missive van hare Ho. Mo. vanden 21. Dec. lestleden, mette nevensgaende requeste van Thomas Leamer, zeggende gevonden te hebben de metinge van Oost ende West, dat zy volgende deselve missive den voorsz. Leamer by Wilhem Jansz. ende veel andere persoonen inde geometrie ende zeevaert ervaren, tot diversche reysen, oock noch onlancx in hare presentie op zyn voorgeven hebben doen examineren ende rypelyck onderzoecken, wat vande waerheyt van zyne aengediende inventie is, ende vuyt henluyden, naer dat zy serieuselyck vermaent waren, in oprechticheyt te oordeelen van 't voorsz. voorgeven des voorschreven Leamer, gesamentl. ende elck in 't besundere verstaen, dat 't zelve gansch ydel ende frivoel is; hierop geadviseert wesende, is verstaen, dat men den voorschreven Leamer zyne gepresenteerde bouxkens sal doen restitueren ende van denselven scheyden, hem aenseggende, dat hy zyn inventie ende werck soo sal hebben te maken, dat men met experientie de vruchten daervan volgende zynde voergeven ende beloften mach genieten. (Jul. 6).

Jo. Lydius. Is Johanni Lydio, predicant tot Oudewater, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van sess naestcommende jaren alleene inde vereenichde provincien te doen drucken ende vuytgeven Opera Nicolai Clemangii, aertzdiaken tot Bajonen in Vranckrycke; verbiedende etc. (Jul. 7).

Pr. in 't Walsch quartier. Is geaccordeert te depescheren ordonnancie opten ontfanger generael, te betalen aen den gecommitteerden vande synode der Fransche kercken, de somme van vyffhondert guldens, tot onderhout vanden predicant, die in 't voerleden jaer 1600 ende elffve, by weeten van hare Ho. Mo. in het Walsch quartier vande affgeweken provincien heeft gepredict. (Jul. 11).

El. Trip. Opte requeste van Elias Trip, coopman tot Dordrecht, is geaccordeert dat men den suppliant sal geven acte van verclaringe, dat de vyffhondert dusent ponden cogels, die den suppliant aen de compaignie van Oostindien ende collegien ter admiraliteyt alhier vercocht heeft, ten dienst vande vereenichde provincien sullen dienen. (Eod.).

Roockgaten. Is Pieter Cool van Solingen, geweest smith, borger alhier inden Hage, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van seven jaren naestcommende inde vereenichde provincien alleene te maken ofte doen maecken sulcke roockgaten, datter metten roock vande schotsche colen, die inde brouwerien, zout-

pannen, steenovens, pannebackeryen enz. gebruyct worden, egheen stoff en sal vuytvliegen als alleene den puren roock, maer dat sulcken stoff in groote menichte binnen 's huys ofte tot sulcken plaetse als men 't begeert, sal nedervallen ende blyven liggen, daermede alle clachten, tot noch toe daerover gevallen, sullen commen te cesseren; verbiedende etc. (Jul. 14).

Tho. Leamer. Opte remonstrantie van Thomas Leamer wordt alsnoch verstaen, dat den remonstrant zyne inventie moet bewysen ende waer doen, volgende 't gene dat met hem getracteert is. (Jul. 16).

Zuerius, pr. te B. op Z. Is gelesen het advis, byden raedt van state geformeert den 9. deses, opte requeste van Jacobus Zuerius, kerckendienaer te Bergen opten Zoom, houdende, dat zyn te kennen geven is waerachtich ende dat haer E. oversulcx dunct, dat men hem syn versoeck niet en behoort aff te slaen, maer te accorderen, te meer daer haer E. oock verstaen, dat hy den kerckendienst in beyde spraken, als in 't Duytsch ende Francois, tot goet contentement der gemeente is doende; hierop gedelibereert zynde, hebben hare Ho. Mo. geaccordeert, dat den raedt van state den suppliant zyne huyshuere sullen doen betalen, gelyck aen desselfs medebroeders geschiet, vanden tyt aff dat hy zyn huys heeft gemist. (Jul. 16).

Predd. te Bergen op Z. Op de requeste vande dienaers des Woorts binnen Bergen op ten Zoom, is geordonneert deselve te stellen in handen vanden raedt van state, omme te doen maecken pertinenten staet van de jegenwoordige incompsten vande geestelycke goederen tot Bergen voorschreven, mitsgaders vande lasten vande predicanten ende andere kerckendienaren, die in deselve stadt onderhouden moeten worden, dan is geaccordeert, dat men ondertusschen ende by provisie opten voorgaende voet aen de remonstranten alnoch sal doen verstrecken vuyte incompsten vande gemeene middelen binnen de voorschreven stadt, de somme van thien hondert guldens eens (Eod.).

Idem. Gelesen den staet van het ordinaris incommen ende lasten vanden ontfanck vande geestelycke goederen tot Bergen opten Zoom, ende soo daerop als op de requeste vande kerckendienaers tot Breda ende Bergen opten Zoom, (versoeckende dat ordre gestelt soude worden opte betalinge van hare tractementen voor het voerleden ende toecommende), is geordonneert dat men deselve requesten mette bywesende stucken sal stellen in handen van den raedt van state, omme morgen ofte voermorgen hare Ho. Mo. te adviseren, wat expedient dat men soude moegen nemen tot dese betalinge. (Jul. 27).

Idem. Ontfangen eenen brieff vanden raedt van state, vanden laetsten deses, houdende dat haer E., omme hare Ho. Mo. te adviseren wat expedient dat men soude mogen nemen tot betalinge vande kerckendienaren, soo tot Bergen opten Zoom als binnen Breda, conform hare Ho. Mo. apostille vanden 27. deses, hebben, soo vele aengaet die van Bergen opten Zoom, naergesien den staet vande jegenwoordige incompste der geestelycke goederen aldaer, mitsgaders die lasten, die daer vuyt moeten betaelt worden, als oock de resolutie van hare Ho. Mo., van dat het geheel decanaetschap ende andere beneficien hebbende curam animarum annexam, ende een derdendeel vande canonisien geen curam annexam hebbende, souden commen tot onderhoudt vande predicanten ende andere kerckendienaren; ende bevindende, dat des nyettegenstaende noch jaerlycx soude te cort commen de somme van omtrent achtien hondert guldens, dat hun soude beduncken, dat men om deselve gebrekende somme te vinden, soude mogen nemen twaelff hondert guldens vuyt de rantzoenpenningen, procederende vuyt de verpachtinge der middelen, soo wel ten platten lande als inde stadt selffs, ingaende mette jegenwoordige loopende ofte voorgaende verpachtinge, ende dat de resterende sess hondert gulden souden werden gesuppleert byde magistraet derselver stadt, overmits het wel billick is, dat ten minsten een predicant byde stadt, buyten costen van 't landt behoorde onder-

houden te worden; ende sulcx voor den jegenwoordigen tyt, dan soo apparentelyck eenige landen voortaen hooger sullen kunnen verhuert worden, soude die verhooginge nae proportie connen commen tot voordeel ende verminderinge vande voorsz. twaelff hondert guldens vuyt de rantzoenpenningen, ende vande sess hondert guld. vuyte stadts middelen. (Aug. 1).

Idem. Wat aengaet het versouck vande kerckendienaren tot Breda, diewelcke remonstreren dat zy by Dionys Piggen vuytte incompsten vande canonice goederen betaelt zyn geweest ter tyt toe, dat nu voor omtrent anderhalf jaer byden prince van Orangnen hem sulcx is geinterdiceert ende belast alle de incompsten, aen de canonicken ende prebendarisen te laten volgen, dat haer E. voor het beste expedient souden achten, dat tot onderhoudt vande predicanten geemployeert worden nyet de gemeene landts middelen, die totten oorloge ende het gevolch van dien gedistineert zyn, dan die geestelycke goederen daer selve zyn, ende alsoo binnen Breda verscheyden geestelycke goederen syn, tot niemandts collatie, den alleen tot dispositie van haere Ho. Mo. staende, waervan verscheyden rentmeesters zyn, te weeten eenige pastorye ende corale goederen; item, verscheyden cloosteren van nonnen ende bagynen, die na de reductie vande stadt byde nonnen ende bagynen tot derselver onderhout zyn gebleven, ende dat tzedert derselver nonnen ende bagynen getal zeer is vermindert, alsoo dat zy d'alinge incompsten, die al merckelyck bedragen, tot haer alimentatie nyet van doen en hebben, maer veel eer gepresumeert worden deselve te distribueren aen andere geestelycke persoonen, aen d'ander zyde sich onthoudende, daeromme dat haere Ho. Mo. wel souden bevought wesen deselve pastorye, corale ende cloostergoederen aenstont aen te slaen, gevende aen de noch levendige nonnen ende bagynen seeckere alimentatie geduerende haer leven lanck, d'welcke geschiedende dat haer E. achten, dat de gaigen vande predicanten ende andere kerckelycke lasten mette voorsz. alimentatien daervuyt genouchsaem souden kunnen vervallen worden, ende in allen gevallen alsoo neffens de voorsz. geestelycke goederen, mede binnen Breda, is het collegie vande canonicken ende prebendarissen, daervuyt die alimentatie vande predicanten tot noch toe voorvallen ende oock gecontinueert hadde behooren te worden, tot dat met kennisse van saecken anders ware gedisponeert geweest, dat haer E. mede voor een expedient achten, dat ten minsten het een derdendeel van deselve prebenden, mitsgaders het decanaetschap ende ander beneficien hebbende curam animarum annexam, gelyck ende in conformité van hare Ho. Mo. resolutie, tot Bergen opten Zoom geschiet, soude genomen worden tot onderhoudt vande predicanten ende verval van andere kerckelycke lasten, alhoewel hare E. alnoch meenen nyet genoechsaem gebleken te zyn, dat den Prince van Orangien, als heer van Breda, tot het recht van patronaetschap gerecht zy, maer dat hetselve veeleer hare Ho. Mo. competere, gelyck opten tweeden Juny des voorleden jaers 1611 by haer E. is geadviseert. Maer alsoo van 't gene voorsz. in treyn te brengen, veelicht eenigen tyt soude verloopen. Ende dat nyettemin de predicanten ondertusschen met eenige penningen dienen versien te wesen tot hunlieden alimentatie, dat men deselve by provisie mede soude kunnen toeleggen de somme van duysent guldens vuyte randtzoenpenningen van Breda etc. Opt voorschreven advis gedelibereert wesende, hebben hare Ho Mo. hun daermede geconformeert ende den raet van state versocht 't selve te willen effectueren. (Eod.).

Doct. Vos, te Sluys. Opte requeste van Henricus Vos van Kellendonck, doctor inde medicynen, is geaccordeert, by soo verre als binnen Sluys inden dienst van 't landt eenen doctor aen te nemen, goetgevonden wort, dat men den suppliant voor ymandt anders daertoe sal prefereren. (Aug. 15).

Guicchiardini's descrizzione vert. door Kiliaen. Is Petro Montano, hare Ho. Mo. gepresenteert ende gedediceert hebbende seecker bouck, geintituleert: De beschryvinge van alle de Nederlanden, andersints genoempt Neder-

duytslandt, door mr. Loys Guichardini, edelman van Florentien, oversien ende vermeerdert meer als de helft, by denselven autheur, met alle de landtcaerten, overgesedt inde Nederlandtsche spraecke doer Cornelium Kilianum, nu wederom met verscheyden historien ende aenmerckingen vermeerdert door den voorsz. Petrum Montanum, toegeleet t'sestich guldens eens tot eene vereeringe, ende voorts geconsenteert, dat men aen de heeren gecommitteerde vande provincien sal geven een exemplaer. (Aug. 21).

Jo. Vogel, pastoor te Heerle. Is Johanni Vogelio, voermaels pastoor tot Heerle in het marquisaet van Bergen opten Zoom, boven de bondert guldens, hem den 16. deses geaccordeert tot zyn onderhoudt voor een jaer noch toegeleet vyftich guldens eens, omme goede consideratien. (Eod.).

M. Tasson, ingen. Is de weduwe van mr. Matthys Tasson, in zyn leven geweest ingenieur, in consideratie van haren hoogen ouderdom ende sobere constitutie, toegeleet 30 guldens eens. (Aug. 23).

Mandeville, doct. binn. Nymegen. Op het voorschryven van borgermeesteren, schepenen ende raedt der stadt Nymegen, mitsgaders vanden commandeur over het garnisoen in deselve stadt, is geaccordeert, dat men Michiel a Mandeville, der medicynen doctor in den dienst vanden lande binnen Nyemegen, inde plaetse van doctor Brant (die hem elders heeft begeven) sal aennemen opte helft vande gaigen, die den voorsz. doctor Brant gehadt heeft. (Eod.).

Doctoren. Is voorts geresolveert, dat men generalyck alle die oude doctoren inde medicynen daeronder begrepen, den persoon doctoris Vos hare tractementen sal verminderen een derdendeel, ende die nyeuwe, die sullen commen te succederen inde plaetse vande affgestorven, dat men die zal voertane aennemen op halff tractement van 't gene dat sulcken affgestorven gehadt zal hebben. (Eod.).

Pred. v. het reg. v. Chastillon. Is opte recommandatie vanden heere van Chastillon geaccordeert, dat men Richart Johan de Neree sal aennemen tot een predicant ofte minister van zyn regiment, opten selven voet gelyck aengenomen is ende getraeteert wordt die minister van het regiment des heeren van Bethune, te weten d'een helft tot last vande generaliteyt ende d'ander helft tot last van 't voorsz. regiment. (Aug. 28).

Abr. Hunter, pred. Is geaccordeert, dat men noch voor dese reyse aen den Schotschen predicant Huntero sal betalen zyne versochte advance ofte anticipatie opten voorgaende voet, maer dat men hem sal aenseggen dat het is voor de laetste reyse, ende dat hy daerom sal sien te mesnageren gelyck andere predicanten. (Aug. 31).

Doctoren Vos etc. Op het geproponeerde ende gemoveerde byden secretaris Huygens, by last vanden raedt van state, raeckende de gevallen interruptie vande betalinge van het tractement van doctor Vos, nae dat hem 't selve byden raidt was opgeseet, ende van gelycken van doctor Brant, ende het innegaen des tractements van doctor Mandeville, gesuccedeert inde plaetse des voorsz. Brants; is nae deliberatie verstaen ende geaccordeert, aengesien dat den voorsz. Vos continuelyck vanden tyt aff van het opseggen van syn tractement heeft gesolliciteert de continuatie ende betalinge (te weten vande twee derdendeelen van 't selve) sal innegaen vanden tyt des opseggens, dat oock Brant sal betaelt worden vande helft van zyn tractement vanden tyt van zyne discontinuatie. Ende Mandeville (te weten oock vande helft van het voorgaende tractement, dat doctor Brant heeft genoten) vanden dach vande laetste resolutie. (Eod.).

Baudius en Meursius. Is geaccordeert dat men die professoren Baudio ende Meursio gepresenteert hebbende, 't gene dat zy geschreven hebben voor een proeve, by ordre van hare Ho. Mo., van 't gene datter gepasseert is in dese landen inde jaeren 1609, 1610 en 1611, aen elcken van deselve sal betalen de helft vande vier hondert guldens, die hun belooft syn, mits dat zy haer schryven sullen continueren, maer daervan nyet vuytgeven sonder expresse ordre van hare Ho. Mo. (Spt. 14).

Kerk te Ysendyk. Is de hooftmannen ende kerckenraedt binnen Ysendyck, toegeleet tot het volmaecken van haer kercke, noch twee hondert guldens boven het voorgaende subsidie, de supplianten geaccordeert. (Spt. 18).

Abr. vd. Myle. Is Abraham vander Myle tot eene vereeringe toegeleet hondert daelders, voor de dedicatie ende presentatie by hem aen hare Ho. Mo. gedaen van seecker bouck, geintituleert: Abrahami vander Mylii Lingua Belgica etc. (Spt. 25).

Predd. te Breda. Is gelesen het advis van den raedt van state, geformeert den 3. deses, opte requeste gepresenteert opten naem vanden heere prince van Orangien, beroerende de geestelycke goederen inde stadt ende het landt van Breda gelegen, ende daerop gedelibereert wesende, is verstaen ende geresolveert, mits byde raeden van zyne Excell. die heere prince van Orangien furnerende inde handen vanden ontfanger Jan de Bergaigne, een jaer tractements vande predicanten ende andere kerckendienaren binnen Breda, dat men sonder prejuditie vande voorgaende resolutien mette aengevangen procedueren van ghyselingen sal ophouden ende deselve doen cesseren, ende eenige committeren omme mette raeden van syn Excell. te commen in communicatie, soo op de natuyre ende gelegentheyt vande voorsz. geestelycke goederen tot Breda ende den aencleve van dien, als andersints, omme, het rapport daervan gehoort, alsdan op het versouck vanden heere remonstrant gedisponeert te worden nae behooren. (Oct. 9).

Boek van Joach. Gillis. Opte requeste van Joachimi Gillis, geweest hebbende secretaris vande stadt Antwerpen, versouckende, alsoo hy van meeninge is vuyttegeven ende hare Ho. Mo. te dediceren seecker bouck van verscheyden originele stucken, aengaende d'oprechtinge vande nyeuwe bisschoppen in dese landen, maer voornementlyck vande debvoiren byde stadt Antwerpen gedaen, om den bisscop vuyt hare stadt te weeren etc., dat hare Ho. Mo. souden gelieven eenige te committeeren, die metten remonstrant den bouck mogen lesen ende oversien, ende eenen tytel voor denselven raemen, mitsgaders de voorreden; hierop gedelibereert zynde, is verstaen dat men den suppliant sal verclaren, dat om verscheyden goede consideratien hare Ho. Mo. nyet en begeren haren naem in het vuytgeven deses boucx gemenght, noch denselven haer gedediceert te hebben. (Oct. 11).

Folk. Henrici, pred. Is Folckero Henrici, gewesen predicant in Westerwollingerlandt, omme te subvenieren zyne jegenwoordige sobere gelegentheyt, vuyt commiseratie toegeleet vyventzeventich guldens eens, te betaelen byden ontfanger generael. (Oct. 13).

Tho. Leamer. Is Thomas Leamer, alhier seeckeren tyt gesolliciteert hebbende, om eenige consideratien toegeleet vyftich guldens eens. (Eod.).

Loys van Mayerne. Is Loys de Mayerne Turquet toegeleet hondert guldens voor de boucken, die hy hare Ho. Mo. heeft doen presenteeren, geintituleert: la Monarchie Aristodemocratique. (Eod.).

Floris Balthasar. Opte requeste van Floris Balthasar, lantmeeter ende plaetsnyder, presenterende hare Ho. Mo. een caerte van een gedeelte van Hollandt, by hem gesneden, te weten het dyckgraeffschap van Delfflandt, met versoeck, dat hare Ho. Mo. deselve souden gelieven aen te nemen ende synen arbeyt, daerinne gedaen, te recognosceren, is dit versouck affgeslagen. (Eod.).

Tho. Leamer. Is geresumeert de resolutie, genomen opte requeste van Thomas Leamer, pretenderende gevonden te hebben Oost ende West in syn rechter lengte te peylen, ende gepersisteert byde voorgaende resolutie, ende mitsdien goetgevonden dat men den suppliant alhier ter vergaderinge sal aenseggen, dat hare Ho. Mo. verstaen, dat hy zyne demonstratie vande waerheyt van zyne inventie gehouden is te doen in achtervolch van 't gene met hem gehandelt is, sulcx dat hare Ho. Mo. daerinne hebben contentement, dewyle dat dieghene, gecommitteert totte examinatie vande voorsz. inventie, verclaren dat daertoe egheen apparentie van waerheyt en is. (Eod.).

Idem. Is binnen gestaen Thomas Leamer,

ende denselven verclaert ende aengeseet, dat hare Ho. Mo. (hebbende geexamineert den bouck, byden comparant in druck vuytgegeven, mitsgaders alle 't voergaende gebesoigneerde metten selven, soo alhier inden Hage als by hare Ho. Mo. ordre by het collegie ter admiraliteyt binnen Amsterdam), daer vuyt niet en vinden, dat des comparants inventie soo waarachtich, vast ende seker is, als hy gehouden is deselve, volgende 't gene dat met hem gehandelt is te demonstreren, alsoo dat hare Ho. Mo. hun daermede nyet en kunnen gecontenteren, by soo verre nochtans als den comparant hiernamaels zyne inventie zoo compt te demonstreren, dat die seecker ende waerachtich bevonden wordt, sal deselve by haere Ho. Mo. aengenomen ende den suppliant gepresteert ende voldaen worden, 't gene dat hem in sulcken gevalle by acte toegeseet is. (Oct. 17).

Doct. Strobanus. Opte requeste van Ferdinandus Strobanus, versoeckende extraordinaris tractement, is geappoincteert nihil. (Eod.).

Kerk van Cloppenburch, etc. Is gelesen seecker memorie vanden heere grave Wilhem Lodewich van Nassau, stadtholder etc., houdende dat zyner E. by die van 't classis van 't Oldeampt ende Westerwoldingerlandt geadverteert is, hoe dat d'Evangelische kercken inde drostampten van Cloppenburch, Meppen ende Vecht, gelegen inde stift van Munster, zeer geintimideert ende gedreycht worden met verstooringe ofte exterminatie door die proceduren vanden cheurfurst van Coelen, beginnende die pastooren op te leggen seeckere lasten, die zy tegen Gods Woort niet dragen en kunnen, ende oversulcx om deselve te ontgaen, gedrongen sullen worden het landt ende hare kercken, ofte emmers d'exercitie van haren dienst te verlaten, ten zy dat zy onder het faveur van hare geloofsgenoten schuylende, haer beroep continueren mogen, daerom 't voorsz. classis versocht heeft, dat men soude dencken op middelen ende wegen, daertoe dienelycxt zynde, om die voorsz. verstoringe voor te commen, daertegen die welgemelte heere grave egheen practicabelder expedienten weet, als dat de cheurfurst van Coelen tot alle billike moderatie by een ernstich schryven van hare Ho. Mo. vermaent werde. Hierop geadviseert wesende, is den griffier gelast den welgemelten heere grave te verthoonen die difficulteyten, die hare Ho. Mo. maecken hun dese saecke te bemoyen, als namentlyck omme dat deselve niet geerne en souden hebben, dat vrempde potentaten hunnen staet vande religie ende regieringe in dese landen souden bemoyen, maer voornementlyck omme dat tot meer reysen gespeurt is, als hare Ho. Mo. ten faveure van die vande religie geschreven hebben aen den cheurfurst van Coelen, den bisscop van Paderborn, aen de regieringe van Munster, etc., dat zy in plaetse van accommodement meer beswaert zyn geworden, sulcx dat hare Ho. Mo. beducht zyn, dat van gelycken in dese saecke hun sal wedervaren, achtende hare Ho. Mo. dattet wel soo goede vruchten soude schaffen, dat zynder E. gelieffden aen den cheurfurst selver te schryven, edoch daer zyn E. desen allen nyettegenstaende voorder op het schryven van hare Ho. Mo. sal urgeren, wordt geaccordeert, dat men civilicken aen den cheurfurst sal schryven ende intercederen tot moderatie, ende dat zyne hoocheyt gelieve de kercken te laeten in haeren voorigen staet ende exercitie van hare religie. (Oct. 19).

Adr. Jacobsz., velttimmerman. Opte requeste van mr. Adriaen Jacobsz., velttymmerman, residerende tot Lewaerden, is opte recommandatie van zyn Excell. ende in consideratie dat den supqliant is een man van dienste, daerinne hy hem wel heeft gequeten, mitsgaders van het ongeluck van 't pulver, dat hem voor Gulich is overgecommen, geaccordeert, dat men den suppliant sal wederom brengen opten staet van oorloge ende in 't resumeren van denselven, op zyn tractement letten ende disponeren naer behoren. (Eod.).

Hellinger, pred. op het fort 's Gravenweert. Opte requeste Henrick Hellingeri (!), predicant op het fort van 's Gravenweert, is geappoincteert advis aen den raedt van state. (Oct. 27).

Hollingers, pred. Is gelesen het advis by den raedt van state geformeert opte requeste van Henricus Hollingerius (!), predicant op 's Gravenweert, den 29. deses, houdende, dat haer E. wel kunnen considereren, dat den supplt in een zulcke plaetse, daer hy ontwyffelyck groot versouck ende aenval heeft, het met vrouwe ende kinderen seer beswaerlyck op een tractement van vier hondert vyftich guldens kan onthouden, ende dat haer E. daerom wel redelyck zouden vinden, dat hem 't selve zyn tractement merckelyck vermeerdert worde, 't welck haer E. nochtans achten, dat by die van 't quartier van Nyemegen behoort te geschieden buyten last vande generaliteyt, terwylen by haer E. genoten wordt den ontfanck vande generale middelen op 's Gravenweert vallende, die daerom oock wel het voorsz. principael tractement behooren te dragen, 't welck nochtans staende opten staet van oorloge, by hare E. de generaliteyt wordt te reeckeninge gebracht. Hierop gedelibereert wesende, is om eenige goede consideratien den suppliant, tot last vande generaliteyt, geaccordeert hondert guldens eens, ende voorts geordonneert te schryven aen die van het quartier van Nyemegen, dat zy opten soberen staet, gelegentheyt ende diensten des suppliants willen favorabelyck letten ende denselven geven redelyck contentement ende middel, om te mogen hem met syn familie onderhouden. (Oct. 31).

Predicc. te Breda. Die secretaris Huygens by last vanden raedt van state (hare Ho. Mo. voorgelesen hebbende derselver hare Ho. Mo. resolutie vanden negensten Octobris lestleden, opte requeste gepresenteert opten naem van den heere Prince van Orangien, beroerende de geestelycke goederen inde stadt ende het landt van Breda gelegen) versouckt te verstaen de goede meeninge ende 't believen hare Ho. Mo., alsoo den ontfanger vande voorsz. geestelycke goederen, Johan de Bergaigne, uyt handen vanden tresorier van zyn voorsz. Excell. volgende de voorsz. resolutie ontfangen heeft, de somme van twee duysent twee hondert seven en tseventich guldens, ende dat voor een jaer tractements vande predicanten ende andere kerckendienaren der stadt Breda, daermede den raedt van zyn Excell. sustineert voldaen te hebben de voorsz. resolutie van hare Ho. Mo., niettegenstaende datter noch twee andere kerckendienaren, met namen Diamantius (!) ende Beyaert, ten dienste vande kercke gebruyckt worden, die tot noch toe uyte generale middelen, d'een tot seven ende d'ander tot sess hondert guldens betaelt zyn geweest, mitsgaders noch een oudt predicant, denwelcken betaelt wordt twee houdert guld., tsamen beloopende vyfthien hondert guldens, off zyn Excell. mette voorsz. gedaen betalinge tot surcheantie vande gyselinge sal gestaen, off daerenboven alvoren noch moeten betalen de voorsz. vyftien hondert guldens etc. Ende ten tweeden oft den voorsz. ontfanger, tot directie vande aenstaende communicatie inde voorsz. requeste gementioneert, noch sal continueren te voorderen den staet vande voorsz. geestelycke goederen, hem belast, daertoe de ghyselinge vande particuliere ontfangers is geschiet, off daermede ophouden, exhiberende die voorsz. Huygens de requeste byden voorsz. Bergaigne, ten eynde voorsz. gepresenteert. Is uytgestelt daerop te resolveren tot Maendage. (Nov. 3).

Rariteiten voor Vrankryk. Opte requeste van Pierre Desmarten, cabinetsbewaerder ende besorger van rarieteyten des conincx van Vranckryck, versouckende te mogen vry uytvoeren alsulcke rariteyten, als hy in dese landen ten dienste van zyne Mat. alreede gecocht heeft ende noch gelast heeft te coopen, volgende de commissie ende patente, die hy daertoe heeft, tot welcken eynde hy last gegeven heeft aen Jacques l'Heremite. Naer deliberatie gesien des suppliants commissie van zyne Mat. Is geresolveert ende verstaen, dat Jacques l'Heremite (gecocht hebbende de partyen van rariteyten, hem byden suppliant gelast, ende gereet wesende deselve naar Vrankryck te bestellen) deselve partyen by behoorlycke ende pertinente specificatie eerst gehouden sal syn hare Ho. Mo. over te geven ende presenteren, ende en sullen alsdan hare Ho.

Mo. egheen swaricheyt maecken, die te laten transporteren, zonder daervan convoy te betalen. (Nov. 7).

Pred. te Aerdenburch. Opte requeste van mr. Seger Pidt, predicant binnen Aerdenburch, inde Walsche ende Duytsche spraecke, versouckende te weten, waer dat hy zyn stipendium sal ontfangen, is geordonneert deselve te stellen in handen vanden raedt van state, omme daerop te disponeren. (Nov. 13).

Pred. te Willemstadt. Is gelesen de requeste Martini Eyckenbergen, tot Willemstadt, die hem beclaecht, dat wylen grave Harman vanden Berge zyn tractement van sess hondert guldens, hondert guldens besneden hadde, versouckende dat men hem 't selve zoude suppleren, ende goetgevonden, alvoren daerop te disponeren, te versoucken den heere van Sinderen, dat het hem gelieve te spreecken den advocaet Ryswyck, jegenwoordich inden Hage wesende, ende van denselven te verstaen, waerom dat den suppliant de voorsz. hondert guldens zyn besneden geworden. (Eod.).

Idem. De heere van Sinderen heeft gedaen rapport vande communicatie, die hy gehadt heeft metten raedt vanden marquis van Bergen opten Zoom, Ryswyck, opte requeste gepresenteert by Martinium Eyckenbergium, predicant tot Willemstadt, ten eynde zyn tractement, dat grave Herman vanden Berge saliger hem heeft doen retrancheeren tot vyff hondert guldens, wederom gemaeckt soude worden tot sess hondert guldens, daerop dat geaccordeert is te schryven aen den prince van Espinoy, jegenwoordich marquiz van Bergen, ende zyn Excell. te recommanderen, dat hem gelieve den voorsz. suppliant 't voorsz. tractement te accorderen, ende aen den agent Valckenburch, dat hy den brieff aen zyn Excell. wil presenteeren ende van wegen hare Ho. Mo. recommandeeren. (Eod.).

Bergaigne, ontf. te Breda. Is gelesen de remonstrantie van Johan de Bergaigne, ontfanger vande geestelyke goederen tot Breda, maer goetgevonden dat men de saecken, daerinne aengeroert ende daerop resolutie gevoordert wordt, sal laten berusten in sulcke poincten als die jegenwoordich zyn, tot dat de communicatie sal gehouden wesen, volgende de voorgaende resolutie, mette raden van syn Excell. die heere prince van Orangien, daertoe dat men eenige vuyt dese vergaderinge zall committeren. (Nov. 16).

Doctor Velsius. Opte requeste Johannis Velsii, doctoris medicinae, versoeckende dat hem zyn tractement van 36 guldens ter maent ten 32 dagen, als veltmedicus zoude worden gecontinueert, hetwelcke die welgeboren heere grave Wilhem, stadtholder etc., seer serieuselyk by desselfs missive vanden 22. Octobris lestleden heeft gerecommandeert, is nae deliberatie goetgevonden, dat men zall ophouden hierop te resolveeren totte resumptie van oorloge, als wanneer dat op 't voorsz. versoeck des suppliants ende recommandatie vanden welgemelten heere grave favorabelyck sal worden geleth. (Nov. 19).

Predd. te Breda. Compareert die secretaris Huygens, heeft by last vanden raedt van state verclaert, dat den ontfanger, Johan de Bergaigne, den raedt vertoont hadde het appoinctement van hare Ho. Mo., daerby deselve geordonneert hebben opte poincten vande requeste, byden voorsz. Bergaigne gepresenteert, raeckende zynen ontfanck vande geestelycke goederen tot Breda ende betalinge vande predicanten aldaer, die zyn Excell. die heere prince van Orangien weygerden te betalen uyte geestel. goederen, dat alles soude gehouden worden inden jegenwoordigen staet, tot dat de geordonneerde communicatie metten rade van zyn Excell. soude syn gehouden, versoeckende mitsdien de voorsz. ontfanger te verstaen het goet believen vanden raedt, off hy alhier noch sal vertoeven ende de communicatie affwachten ofte mogen vertrecken, daerop dat den raedt niet en hadden geantwoort, maer hem comparant gelast hare Ho. Mo. te recommanderen, dat de communicatie mochte worden gehouden om het lant t'ontslaen van costen, ende dat ordre mach worden gestelt opte betalinge vande voorsz. predicanten, die zyn Excell. weygert uyte voorsz. geestelycke goederen te betalen, alsoo deselve

anders gedaen sal mogen worden nyt 's lants middelen; nae deliberatie is goetgevonden, dat men die voorsz. communicatie sal voirderen, ende dat men tot dien eynde sal committeeren een uyt Gelderlandt, Hollandt ende Utrecht, daertoe dat den raedt van state noch twee uyten heuren zullen hebben te vougen. (Nov. 23).

Vereering aan Arn. Neomagus. Is Arnoldo Neomago, predicant tot Berchambacht, toegeleet hondert twintich guldens eens, voor die presentatie, die hy hare Ho. Mo. gedaen heeft van seker boucken, houdende de translatie uyte Latynsche inde Nederlantsche spraecke, vande verclaringe over den Goddelycken brieff des apostels Pauli totten Romeynen gedaen, ende beschreven byden welgeleerden ende wytberoemden David Pareus, doctor ende professor inde academie tot Heydelberch. (Nov. 24).

Octroy v. E. Sweerts. Is Emanuel Sweerts, woonende tot Amstelredam, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van sess naestcommende jaren alleene inde vereenichde provintien te mogen uytgeven ende vercoopen seecker boeck, geintituleert Florilegium Emanuelis Sweertii, Septimonti-Batavi, Amstelredami commorantis, tractans de varys floribus et aliis indicis plantis ad vivum delineatum in duabus partibus et quatuor linguis concinnatum; verbiedende etc. (Dec. 10).

Predd. te Breda. Den secretaris Huygens, by last vanden raedt van state, communiceert den brieff, byden raedt van state ontfangen van Johan de Bergaigne, ontfanger vande geestelycke goederen tot Breda, gedateert den 6. deses, by denwelcken hy versouckt ordre, waer ende van wien dat hy zall hebben te recouvreren de resterende penningen, om te betalen die predicanten ende andere kerckendienaren tot Breda, ende voorts resolutie opte voirdere poincten van zyne overgegeven remonstrantie etc. Den voorsz. brieff gelesen ende daerop gedelibereert wesende, is verstaen ende geresolveert, dat men sal effectueren de geresolveerde communicatie metten advocaet Dimmer, raedt vanden heere Prince van Orangien, ende dies niettemin denselven ontfanger lasten, uyte penningen, by hem ontfangen, by provisien te betalen de verschenen tractementen vande predicanten tot Breda. (Dec. 14).

El. Trip. Opte requeste van Elias Trip, coopman, woonende tot Dordrecht, versouckende, alsoo hy is in onderhandelinge mette bewinthebbers vande Oostindische compaignie, om aen deselve over te laten alsulck geschut, als hy in Engelant heeft doen gieten, daervan vyttich stucken alreede gereet zyn ende noch andere vyftich stucken gereet zullen wesen binnen sess weecken naestcommende, ende noch hondert stucken binnen vier maenden daernae, dat hare Ho. Mo. souden gelieven te schryven aen den ambassadeur Caron, te willen bevorderen, dat 't voorsz. geschut met vrydom van licente vuyt Engelant nae dese landen soude mogen werden gevoert, onder belofte, dat hy suppliant 't voorsz. geschut aen nyemant anders en sal mogen vercoopen als aen hare Ho. Mo., ten dienste van den lande etc. Is verstaen, alvoren hierop te resolveren, dat men den suppliant sal aenseggen, dat hare Ho. Mo. te vreden zyn hem te accorderen de versochte brieven aen den ambassadeur Caron, by soo verre als hy mette voorsz. bewinthebbers weet te handelen ofte accorderen aengaende den prys van 't voorsz. geschut, omdat daervoeren alhier te lande te leveren, ofte dat hy te vreden is 't selve zyn geschut over te laten voor den selven prys als hare Ho. Mo. haer geschut in Engelant sullen coopen, mits dat deselve naer hare discretie hem zullen recognosceren ende vergoeden zyn gedaen oncosten ende moeyten. (Dec. 15).

Ja. Tarme, Eng. pred. Is mr. Jacques Tarme, dienaer des goddelycken Woorts ten dienste vande Schotsse ende Engelsche natie, garnisoen houdende tot Nyemegen, in consideratie van eenige extraordinaris diensten, den lande gedaen, toegeleet hondert guldens eens, (Dec. 17).

El. Trip. Op het gedaen rapport dat die

bewinthebbers vande Oostindische comp. met Elias Trip, coopman tot Dordrecht, zyn veraccordeert vanden coop van alsulck geschut, als de voorsz. Trip in Engelant heeft doen gieten; is geaccordeert te schryven aen den ambassadeur Caron, alsoe Elias Trip met Guiliam Bruyn, geschutgieter in Engelant, gehandelt heeft, omme ten dienste van dese landen te ghieten twee hondert ysere stucken geschuts, vande beste sorteringen, daervan dat alreede een deel van dien gereet is, ende noch een ander deel binnen vyff ofte sess weecken gereet sal wesen, ende de reste binnen vier maenden, dat hare Ho. Mo. daerom begeeren, dat hy alle mogelycke bevorderinge zall doen, daer dat behoort, dat den voorsz. Trip toegelaten werde op hare Ho. Mo. licentie van zyne Mat. de voorsz. twee hondert stucken geschuts uyt Engelant naer dese landen te transporteren, vry vande gewoonelycke coustumen. (Eod.).

Idem. Die staten etc. doen te weten een yegelyck dien dese gethoont zall worden, dat Elias Trip, coopman, woonende binnen der stadt Dordrecht, de riviere vande Mase aff in dese vereenichde Nederlanden heeft doen brengen ende lossen voor ende ten dienste van deselve, hondert ende derthien tonnen salpeter, wegende een en tsestich duysent hondert tachtentich ponden, mitsgaders negen duysent twee hondert vyfthien stuck coegels, wegende negen en twintich duysent ponden. In oorconden etc. (Eod.).

Anto. de Wale. Is geaccordeert ordonnantie voor den rector vanden Hage ende den advocaet mr. Anthonis de Wale, elcken vande somme van vier ende twintich guldens, ende den clerck Hubrecht de Blander vande somme van dertich guldens, voor 't gene den voorsz. rector inde eerste depeche vande deputatie van doctor Cornelis Haga naer Constantinopolen ende daernae denzelven rector ende den advocaet de Wale mitsgaders den voorsz. Hubrecht de Blander inde leste depesche, gesonden door Lambert Verhaer, gebesoigneert ende geschreven hebben, bedragende tsamen acht ent seventich guldens. (Dec. 31).

1613.

Schilderyen v. V. Veen. Werden gecommitteert een vuyt Gelderlandt, Hollandt ende Zeelandt, omme met eenen hem de kunste van schilderie verstaende naerder te visiteren die stucken schilderien, alhier gepresenteert by den advocaet Veen, die zynen broeder heeft gemaeckt, ende van denselven Veen te verstaen, waervoor dat de voorsz. stucken zyn te coopen. (Jan. 12).

Frittama. Op het voorschryven vanden heere Robiano, tresorier generael vande ertzhertogen, ten faveure van Fritema, secretaris vanden marquis Spinola, is geaccordeert anderwerff te schryven ende recommanderen aen de stadt Groeningen, dat zy den suppliant cum suis administreren goet, cort ende onpartydich recht, latende denselven genieten vande conditien, geaccordeert by het tractaet van bestant ende de capittulatien, by haere Ho. Mo. gemaeckt in 't jaer 1594, ten tyde als de voorsz. stadt werd gereduceert by haer Ho. Mo. (Jan. 19).

Schilderyen v. V. Veen. Is gerapporteert de estimatie vande stucken schilderien, die den advocaet Veen van wegen zyn broeder gepresenteert heeft hare Ho. Mo. voor eenen redelycken prys te vercoopen, gedaen by eenige meesters schilders, verclarende d'heeren gecommitteerde, dat d'voorsz. advocaet Veen gelast is, die nyet minder te laten als voor twee ende twintich hondert gulden; nae deliberatie is geaccordeert, dat men de voorsz. heeren gecommitteerde sal authoriseren, gelyck d'selve geauthoriseert worden mits desen, omme den coop afftemaecken mette minste beswaernisse van 't landt. (Jan. 24).

Idem. Gehoort het rapport vande heeren gecommitteerde, die twaelff stucken schilderie gecocht hebbende vanden advocaet Veen van wegen zynen broeder, hebbende haere Ho. Mo. denselven coop ter somme van twee en twintich hondert guldens geadvoyeert, ende geaccordeert daervan te depescheren ordonnantie. (Jan. 26).

Geschut v. Groot Britt. Is goetgevonden,

dat men zyn Excell. graeff Henrick sal recommanderen vanden coninck van Groot Brittannien serieuselyck te versoucken, (nademael inde laetste jaren vande oorloge het lant eene groote quantiteyt van geschuts verloren heeft, ende eene andere merckel. quantiteyt by hare Ho. Mo. gebruyckt is opte schepen van oorloge toegerust ende vuytgesonden tegen die piraten, mitsgaders opte coopvaerdieschepen tot verseeckeringe van dezelve, zulcx dat de magasynen vande generaliteyt, mitsgaders van de collegien ter admiraliteyt van geschut geheel ontbloot zyn, dat zyne Mat. gelieve te accorderen licentie ende permissie aen de gecommitteerde van haere Ho. Mo., dat deselve ten dienste vande vereenichde provintien vuyt Engelandt nae dese landen mogen transporteren tusschen drye ende vier hondert vande grootste soorten van ysere stucken geschuts, vry van het recht van licenten ende coustumen. (Febr. 12).

Laz. Bayaert, pred. tot Breda. Gelesen seeckere requeste, gepresenteert byde dienaren des Woorts ende ouderlingen, representerende de synode vande Fransche kercken inde vereenichde provintien, ten eynde om redenen in deselve requeste verhaelt, het tractement van Lazarus Bayart, dienaer vande Fransche kercke tot Breda, soude worden verhoocht, is goetgevonden, alvoren daerop te disponeren, dat men eerst sal verstaen wat tractement dat deselve Bayart heeft, om etc. (Febr. 13).

Nieuwe geinvent. cachelovens. Is Isaac Borger van Schonauw, ingenieur, geaccordeert octroy voor den tyt van vyff naestcomende jaeren, alleene inde vereenichde provintien te mogen maecken ofte doen maecken een conste ende wetenschap, by hem geinventeert, om te maecken eene soort van cachelovens ofte cachelstoven van yser, die welcke bequamelyk geheet ende gewarmt connen worden met halff soo veel brant als andere noodich hebben; oock deselve approprieren, om alderhande spyse daerinne te braden ende zieden, sonder dat eenigen roock ofte assch daerby commen sal, diewelcke nyet alleenlyck dienstich ende proffytelyck sullen syn voor de suyckerbackers, om hun suykeren te drooghen maer oock voor de brouwers, moutmaeckers ende verwers, om hun granen ende alderhande waeren te drooghen, door welcke voornoempde conste ende inventie hy suppliant oock middel weet om de overschietende hitte vande brouwers, verwers ende andere, die anderssints verloren gaet, te doen strecken tot een tweede prouffyt ende nutticheyt, als tot drooging van granen ende waeren als vooren; verbiedende etc. (Eod.).

Laz. Bayaert, pred. Is den Walschen predicant Bayaert, tot Breda, omme eenighe goede consideratien toegeleet hondert guldens eens, ende voorts geordonneert te schryven aen de stadt Breda, dat sy denselven Bayaert versien van huyshuere. (Febr. 16).

Predd. te Breda. Den secretaris Huygens, by last vanden raedt van state, heeft aengedient, dat den ontfanger mr. Johan de Bergaigne geadverteert heeft, dat de tractementen vande predicanten tot Breda, haest wederom sullen verschynen, ende mitsdien versocht, dat ordre by tyts soude mogen gestelt worden op de betalinge, voorstellende den raedt, dat men tot dien eynde soude mogen laten voortgaen de beraempde communicatie mette raeden des heeren Prince van Oraengien, hetwelk haere Ho. Mo. goet hebben gevonden. (Febr. 19).

Bybel met nooten. Is Jacob Canin, bouckdrucker tot Dordrecht, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van vier naestcomende jaeren alleene inde vereenichde provintien te drucken, doen drucken ende vuytgeven eenen bybel mette psalmen, doorgaans met nooten, voor desen noyt alsulcx vuytgegeven, in forma van octavo; verbiedende etc. (Febr. 23).

Gieten van geschut. Syn Excell. heeft oock doen recommanderen het versochte consent van vyfftich duysent guldens, tot het gieten van geschut, die van Gelderlandt, Hollandt, Zeelandt, Vrieslandt, hebben daerinne bewillicht, maer alsoo die van Overyssel hebben versocht, dat dese saecke soude worden opgehouden tot morgen, ende dat die van stadt Groeningen ende Ommelanden zyn absent, is daeromme bewillicht. (Eod.).

Abra. v. Nyvelt, ing. Syn Joncker Arnolt Schroots, woonende alhier inden Hage, geaccordeert zyne versochte voorschriften aen den ambassadeur Caron, ten eynde dat hy Joff. Susanna Schroots, des suppliants dochter ende nagelaten weduwe van wylen Joncker Abraham van Suylen van Nyevelt ofte haren gecommitteerden, wil assisteren ende dirigeren daer dat behoort, dat zy mach becommen betalinge vande somme van hondert vyfftich ponden sterlyncx, die den Prince van Gallis, hoochloff. mem., de voorsz. nagelaten weduwe belooft heeft ende toegeseet, in volle betaelinge van haers mans pensioen van dry hondert ponden sterlincx tsjaers, mitsgaders vande pampieren, die zyne Hoocheyt van denselven haren man hadde ontfangen, op dewelcke verscheyden fortificatien ende andere wercken getrocken waeren mette eygen handt van haren voorsz. man. (Mart. 1).

El. Trip, ammunitie. Opte requeste van Elias Trip, versouckende, vry van licent te mogen innebrengen vuyten lande van Luydick, de quantiteyt van vyff hondert duysent ponden cogels, die hy aen het landt soude leveren, mitsgaders voorschriften vande possiderende fursten, dat zy die voorsz. cogels oock vry willen laten passeren, is verstaen, dat hy eerst sal exhiberen het contract, dat hy met het landt heeft gemaeckt, om etc. (Mart. 2).

Hillebr. Smith, ing. Is gelesen het advis, byden raedt van state geformeert den 7. Febr. lestleden, opte requeste van Pieter ende Jehan Maessen, werckmeesteren, inhoudende dat haere E. op het versoeck vande supplianten, mitsgaders de gevoechde certificatien ondervraecht hebben den ingenieur mr. Hillebrant de Smith, ende dat hun bedunct, (terwylen het wel schynt dat in 't besteden vanden muyr in questie ofte qualyck verclaert ofte qualyck verstaen mach zyn geweest, daerover dat die supplianten schynen goede oorsaecke van ignorantie vande dicte van 't fundament van acht steen gehadt te hebben, alhoewel dat het besteck claer spreeckt), dat hare Ho. Mo. om dese saecke eens aff te wesen, die supplianten souden mogen accorderen noch twee hondert guldens boven die twee en twintich hondert guldens, die deselve haer hebben toegeleet den 28. Octobris 1600 elffve, hierop is nae deliberatie (innegesien wesende de goede trouwe vande supplianten ende het lanck vervolch dat deselve om dese saecke hebben gedaen, daerdoor sy genouch in ruïne syn gecommen) geresolveert ende geaccordeert, dat men die supplianten, in volle betalinge van alle haere pretensien, voor het maecken vande muyr in questie tot Zutphen, sal doen verstrecken de somme van sess hondert guld. eens, daermede zy hun sullen hebben te contenteren, ende het landt quiteren, sonder haere Ho. Mo. langer moeyelyck te vallen, daermede d'ordonnantie ende quitantie sal worden belast. (Mart. 7).

Mergel. Opte naerder requeste van Wilhem ende Balthasar Jansz., gebroeders ende schipperen van Thiel, mitsgaders van Jehan Brustenssen, schipper van Gornichem, is het octroy, hun by haere Ho. Mo. geaccordeert den 29. Octobris 1611, omme voor den tyt van twee jaeren doen naestcommende alleene, met seclusie van alle andere met haere schepen naer Maestricht ende den lande van Luydick te mogen haelen ende laden mergel, dienende tot messinge ende vetmaeckinge van drooge ende dorre landen, ende deselve alsdan weder nederwaerts aff te brenghen door dese vereenichde Nederlanden, ende voorts opwaerts voeren ende lossen inde landen van Geldre, Cleve ende elders etc.; mits daervan nae behooren betaelende des landts middelen ende gerechticheden, noch voor twee jaeren gecontinueert opten voergaenden voet, innegaende na de expiratie vande voorgaende concessie, mits dat die supplianten in 't voorsz. octroy sullen innelaten den persoon van Jehan Gaton, borger tot Thiel, indien deselve dat begeert. (Eod.).

Dr. Aleman en Victor. Is Michiel Aleman, doctor inde medicynen, aengenomen tot doctor binnen Bergen opten Zoom, inde plaetse van den affgestorven doctor aldaer Arnoldus Victor, op het tractement, daertoe alrede geordonneert ofte te ordonneren. (Mart. 9).

Geinv. windovens. Is Wilhem Gerritsz. van Wouw, anders genaempt den Cuelenaer, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van sess naestcomende jaren alleene inde vereen. provintien te mogen maecken ofte doen maecken alsulcken wintovens, als hy heeft geinventeert, wesende metsel- ende muerwerck, daermede hy de volcommen hitte ende cracht des viers, zoo van steencolen als turff, den brouwers, blyckers, sout- ende zeepzieders, mitsgaders den verwers can doen genieten, tot dienst ende groot proffyt van deselve respective neringen, in 't besparen van een groot gedeelte van brant, die andersints tot noch toe merckelyck meerder noodich is geweest; verbiedende etc. (Mart. 9).

Pater Nyen. Is geaccordeert, dat men Jacques Bollaert, oom van Pater Neyen, saliger, commissaris generael, sal geven attestatie ende verclaringe opten naem van haere Ho. Mo., dat alsulcke vereeringe, als zy gedaen ende gegeven hebben naer het besluyten van het gemaeckte bestant aen den commissaris generael Pater Neyen, commissaris van haere Hoocheden, aen denselven gegeven hebben, nyet als minrebroeder, maer als commissaris van haere Hoocheden, benevens d'andere heeren; omme daermede te mogen doen zynen eygen ende vryen wille. (Mart. 14).

Hillebr. Jacobsz., boekdr. Opte requeste van Hillebrant Jacobsz., gesworen bouckdrucker, versouckende, alsoo hem ter handen is gestelt het verhael vande solempniteyten, gepleecht opten vierden February lestleden op 't confereren aen zyn Excell. vande Conincklycke order vande Jarretière, om te drucken, ende dat hy 't selve nyet en vermach te doen sonder consent, dat haere Ho. Mo. yemanden sullen gelieven te committeeren, om 't voorsz. verhael te examineren, ende hem te accorderen octroy voor vier jaeren, om 't selve alleene te moghen drucken, is het versochte octroy affgeslagen, maer den suppliant evenwel geconsenteert 't voorsz. verhael te mogen drucken, by soo verre den suppliant dat goetvindt ende begeert te doen. (Eod.).

Sim. Frisius. Is Simon Frisius toegeleet thien guldens eens, voor de exemplaren vande representatie vande acte vande presentatie vande jarretière, geschiet aen syn Excell. den vierden February lestleden, van wegen den coninck van Groot Brittannien, daermede hy haere Ho. Mo. heeft vereert. (Mart. 16).

Jo. Uytenbogaert. Is Joanni Vuytenbogaert, dienaer des Goddelycken Woordts, in consideratie van eenige extraordinaris diensten, by hem gedaen, daerinne hare Ho. Mo. hem hebben geemployeert, tot eene gratuiteyt toegeleet drye hondert guldens eens. (Apr. 2).

Nieuwe watermolen. Is Michiel van Elderhuys, woonende buyten de stadt Delft in den Ambachte van Ryswyck, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van twintich jaeren naestcommende, alleene inde vereenichde provintien te mogen maken ofte doen maecken eenen wint-watermolen, oock, des noot synde, met peerden, by hem geinventeert, daermede men het water negen voeten ofte meer opwaerts vande laechte inde hoochte kan doen opbrengen in sulcke quantiteyt, dat men daerinne sal syn verwondert, welcke inventie tot noch toe aen den dach nyet en is gebracht; verbiedende etc. (Apr. 5).

L. de Mayerne. Alsoo Loys de Mayerne Turquet hem nyet contenteert mette hondert guldens, die haere Ho. Mo. den 14. Octobris laestleden hem hebben toegeleet voor de presentatie van seecker bouck, geintituleert: La Monarchie Aristodemocratique, hare Ho. Mo. heeft doen restitueren de ordonnantie van deselve somme gedepescheert, is verstaen, dat men dese ordonnantie sal aennemen ende casseren, ende van gelycken in het ordonnantiebouck royeren. (Apr. 11).

Wed. van Trello. Opte requeste van jouffrouwe Clara van Persyn, weduwe van wylen heer Charles van Trello, versouckende continuatie van haer tractement, is het versouck vande suppliante affgeslagen. (Apr. 13).

Damastwerk v. Lammertyn. Te schryven aen Passchier Lammertyn, damastwercker tot Alckemaer, ende Quiryn Jansz. tot Haerlem, by soo verre als sy eenich exquiser goet ende trouw damast ende ander fyn lynwaet hebben,

dat sy hun daermede alhier willen laten vinden Dinxdage naestcommende, om dat hare Ho. Mo. te thoonen. (Apr. 25).

Tapisserien. Francois Spierinck, tapissier tot Delft, heeft oock getoont drye verscheyden nyeuwe tapisserien, die vercocht syn aen den coninck van Polen, is denselven voor syn moeyte toegeleet achtien guldens. (Apr. 27).

Lynwaet. Syn gecommitteert die heeren Ruychaver ende Joachimi, omme met eenige vrouwe persoonen, haer des verstaende, te visiteren het lynewaet ende damastwerck, dat by Passchier Lammertyn ende Quiryn Jansen gepresenteert wordt, te vercoopen, om daermede de Cheurfurstinne Paltzgravinne te vereeren. (Apr. 30).

Damastwerk. Gehoort het rapport vande heeren, gecommitteert totte visitatie vande damastwercken van Quiryn Jansz. van Haerlem ende Passchier Lammertyn van Alckemaer, alhier beschreven, mitsgaders van alsulcke andere damastwercken, als alhier gebracht ende hare Ho. Mo. verveylt syn te vercopen by verscheyden anderen coopluyden van Haerlem, ende daerby verstaende, dat de sorteringe van Lammertyn de bequaemste, beste ende cierlycxte geoordeelt wesende by luyden daervan verstandt hebbende, omme te vereeren die voorsz. heeren gecommitteerde, den voorsz. Lammertyn genouch versekert hadden (begerende syn goet voor eenen redelycken prys te vercoopen), dat sy van syne beste sorteringe souden nemen ten minsten de drye vierendeelen vande twee middelste sorteringen ten minsten d'een helft ende vande slechtste een vierde paert, hebben hare Ho. Mo. deselve heeren gecommitteerde geauthoriseert ende authoriseren mits desen, omme metten voorschreven Passchier Lammertyn aengaende den prys vande voorschreven damastwercken finalyck te accorderen ende daervan te coopen nyet alleene de quantiteyt die sy versekert hebben, maer noch soo veele meer vande voorschreven drye soorten als sy sullen bevinden datter eeren (!) souden moegen dienen, ende by soo verre als vande thien ofte twaelff duysent guldens (totten coop van lynewaten geaccordeert) eenige penningen oeveren, sullen die voorsz. heeren deselve mogen employeren aen het coopen van eenige andere sorteringen van damastwercken vande coopluyden van Haerlem, namentlyck van die ghene die alhier beschreven syn, ten minsten pryse. (Mey 4).

Tapisserien. Op het gerapporteerde dat Francois Spierinck, tapissier tot Delft, tevreden is ende hem getroost hare Ho. Mo. te vercoopen de twee soorten van tapisserien, te weeten van Scipio (houdende acht stucken) ende de sess stucken tot een cabinet, worden die heeren gecommitteerde geauthoriseert om de voorsz. tapisserien naerder te doen visiteren ende den prys van deselve te waerderen, by luyden, hen des verstaende, om etc. (Eod.).

Juweel. Is geaccordeert, dat men het vertoochde (!) juweel vande naelde sal coopen voor achtien hondert guldens, terwylen 't selve hooger byde juweliers is gepriseert, ende den coopman daerenboven noch toevoegen vyfentwintich gulden eens, tot syne gedaen costen. (Mey 6).

Arsenicum. Opte requeste van Samuel Blommaert, coopman tot Amstelredam, versouckende octroy, om voor seeckeren tyt alleene in dese landen te mogen brengen ende vercoopen arsenicum, om redenen daerinne verhaelt, is dit versouck affgeslagen. (Mey 7).

Lynwaet. Is geaccordeert te depescheren ordonnantie vande ghecochte lynewaet, bedragende tsamen elff duysent negen hondert 92 L. 4 st. 8 d. van 40 grooten 't pont, te betaelen aen elcken coopman, volgende de lyste ofte facturen. (Mey 9).

Tapisserien. Syn wederom gevisiteert de tapisserien van Francois Spierinck; ende is goetgevonden dat men die sal doen besien by twee tapissiers, die tot dien eynde alhier syn beschreven, om haer advys opte weerde ende prys van deselve te verstaen. (Eod.).

Idem. Gehoort het rapport vande heeren die gevisiteert, gewaardeert ende gepriseert hebben de tapisserien van Francois Spierinck, te weten de groote camer, bestaende in thien groote stucken, houdende de historie van

Scipio, ende de cleyne cabinetcamer, bestaende in sess cleyne stucken, houdende eenige poëterien van Diana, hebben hare Ho. Mo. den voorschr. Francois Spierinck inde camer van hare vergaderinge doen commen ende syn metten selven eyntelyck aengaende den coop vande voorsz. twee soorten van tapisserien verdragen, hebbende deselve Francois Spierinck aengenomen ende belooft, deselve volmaect ende gestoffeert alhier inden Hage te leveren eenparich goet ende loffelyck werck, ende van gelycke waerde ende prys alle de stucken die gereedt syn binnen den tydt van acht dagen, ende de resterende stucken, daerinne begrepen de twee stucken, die hy tot Dansyck gesonden heeft, ten lancxten binnen den tyt van drye maenden naestcommende, (extraordinaris ongeluck vuytgesondert), daer vooren dat haere Ho. Mo. hem hebben belooft ende belooven mits desen te betaelen voer de elle vande voorsz. groote tapisserie van Scipio, seven en twintich guldens, ende voor de elle vande cleyne, van Diana, seven en dertich guldens, ende voor het stofferen van alle de voorschr. stucken drye hondert guldens ende daerenboven de costen vande cassen; ende dat gereet, naer advenant vande ellen die gelevert sullen worden, alsoo dat hare Ho. Mo. nyet meer penningen vanden geheelen coop en sullen innehouden totte volleveringe toe, als vyff hondert guldens, die hem alsdan oock sullen worden betaelt. (Eod.).

Vuurwerk. Op 't vertooch van Philips Rottegater, mr. vierwercker, is geaccordeert, dat men Bruyn vander Dussen, stapelier vande generaliteyt, sal ordonneren in handen vanden suppliant te leveren sess en veertich ponden cruyts, twintich ponden salpeters, tien ponden solphers, twelff boucken papiers, twelff ellen canefas, sess ponden lym, dertich ponden peck ende twee ponden seylgaren in een partye, ende in een ander partye 35 ponden buscruyt, sessthien ponden salpeter, twintich boucken papier, thien ellen canefas, twintich ponden peck ende vier ponden lym, omme daermede volgende d'ordre van syn Excell. te maecken een plaisant vierwerck, tegen de compste vanden Cheurfurst Paltzgrave. (Mey 10).

Lammertyn. Opte requeste van Passchier Lammertyn, versouckende continuatie van syn laetste vercregen octroy in 't jaer 1606, voor noch sess jaeren, is goetgevonden daerop te verstaen het advys van die van Haerlem, off zy door het accorderen vande voorsz. versochte continuatie prejuditie souden lyden mette redenen (ingevalle jae) waerom. (Eod.).

Gelakt werk. Is geaccordeert te depescheren ordonnantie voor Wilhem Kick, vande somme van twaelf hondert guldens, voor het service van sess dousynen gelacte ende vergulde schotelen van alderhande soorten, groot ende cleyn, mitsgaders een groot vergult ende gelact lict du champ, dat hare Ho. Mo. van hem voor de voorsz. somme hebben gecocht, omme onder anderen daermede oock de Cheurfurstinne te vereeren. (Mey 11).

Kerk te Praag. Ontfangen ende gelesen eenen brieff vanden coninck van Groot Brittannien, gedateert den 10. Aprilis laestleden, by denwelcken syne Mat. recommandeert, dat hare Ho. Mo. vuyte gemeene borse, mitsgaders de contributien vande wel geaffectionneerde ingesetenen van dese landen, souden gelieven haere liberaele hantreyckinge te doen totte voorgenomen opbouwinge byde gereformeerde tot Prague, van eene kercke ende collegie totte exercitie van haere religie van groot begrypen, gelyck syne Mat. dat in syn ryck gedaen heeft, is goetgevonden, alvooren hierop te disponeren, dat men eerst sal vernemen, wy dat dese saecke vervolght. (Mey 14).

Vereeringe. Is geaccordeert, dat men den hertoge van Lennocx sal vereeren met twaelff peerden, sess hencxten ende sess moerpeerden.

Viconte de Lile, met sess moerpeerden.

Grave van Arondel, met damastwerck.

Baron van Harenston, met sess moerpeerden.

Tresorier ende colonnel Secil, met sess moerpeerden.

Dathenus, secretaris vanden cheurfurst, met eene gouden kettinge van duysent guldens, met eene medaille. (Mey 15).

Medaille voor Datheen. De gouden kettinge, daermede Dathenus, secretaris vanden cheurfurst, vereert is, weecht 28½ oncen sess engelschen, behalven de medaille. (Mey 17).

Juwelen. Is binnen gestaen Jacob van Wely, coopman ende juwelier, ende hebben hare Ho. Mo. van denselven gecocht een collier met sessenderttich hangende diamanten, ende een snoer van twee en vyftich schoone ronde peerlen, tsamen voor de somme van twee en dertich duysent guldens, mits dat hare Ho. Mo. deselve juwelen naerder sullen moegen doen besichtigen by eenige, hun des verstaende. (Eod.).

Idem. Syn gevisiteert ende gewaerdeert het collier ofte carcant van sessenderttich diamanten met het snoer van twee en vyfftich schoone ronde peerlen, gisteren by haere Ho. Mo. op derselver naerder besien gecocht voor twee en derttich duysent guldens; ende alsoo d'voorsz. waerderinge genouch metten prys, daervooren de voorsz. juweelen gecocht syn, is overeencomende, is geaccordeert dat men den coop sal houden ende den coopman depescheren ordonnantie van betalinge vande voorsz. twee en dertich duysent gl. (Mey 18).

El. Trip, ammunitie. Te depescheren acte voor het collegie ter admiraliteyt binnen Amstelredam, alsoo Elias Trip, gecommitteerde van hare Ho. Mo., van syne Mat. van Groot Brittannien vercregen heeft consent, omme in Engelandt te coopen ende inde vereenichde provincien te brengen, tot dienst van hare Ho. Mo., twee hondert ysere stucken geschuts, dat hare Ho. Mo. die voorsz. gecommitteerde raden ter admiraliteyt binnen Amstelredam ordonneren, deselve twee hondert stucken geschuts vanden voorsz. Trip t'ontfangen ende ten dienste van 't lant aen te nemen, ende hem te betaelen den prys, daervoeren met hem geaccordeert is, ofte gelyck sy met hem sullen kunnen overcommen. (Eod.).

Lev. Monincx. D'heere Joachimi rapporteert, dat hy, volgende het begeren van haere Ho. Mo., Levinum Monincx, secretaris van het signet des conincx van Groot Bretannien, begroet ende gecongratuleert heeft, ende dat deselve Monincx daervoeren hare Ho. Mo. bedanct heeft, dat zy notitie van hem hebben, presenterende haere Ho. Mo. synen dienst. (Eod.).

Idem. Is geaccordeert dat men den voorsz. Lieven Monincx voor den dienst, by hem alreede den lande gedaen ende noch te doen, van wegen hare Ho. Mo. sal vereeren met eenen gouden kettingh van duysent guldens ende een medaille. (Eod.).

Peerden. Die heeren, gecommitteert tot het coopen vande peerden, die gedestineert syn te vereeren, rapporteren, dat sy gecocht hebben acht peerden, voer de somme van seventhien hondert guldens, ende voorts ordre gegeven dat men sal betaelen die vier peerden, die den hertoge van Lennox voor hem selven gecocht hadde. (Eod.).

Idem. Is geconsenteert dat die commis Volbergen aen Johan Anthonisz., peertcooper, sal verstrecken thien hondert guldens, op rekeninge vande peerden, die hem noch gelast syn te coopen, om noch te vereeren. (Eod.).

Lammertyn. Ontfangen ende gelesen de rescriptie van borgemeesteren ende regierders der stadt Haerlem, gedateert den 15. deses, tegen de requeste, gepresenteert by Passchier Lammertyn, versocht hebbende continuatie van syne voorgaende octroyen, ende nae deliberatie is des suppliants versouck affgeslagen. (Mey 20).

Peerden. Gehoort het rapport vande heeren gedeputeerde, omme te coopen de peerden tot vereeringe vande heeren commissarissen van syne Conincklycke Mat. van Groot Britannien. Syn de voorsz. heeren gedeputeerde geauthoriseert aen te nemen van Jan Anthonisz. twaelff graeuwe peerden vande veerthien, dien hy heeft ingebracht; ende daervan te bestellen metten eersten naer Utrecht, vier voor den heere grave van Arondel, viere voor den heere baron van Harington ende viere voor den heere tresorier Cecyl, dies sullen syluyden wederomme leveren aen den voorgenoemden Jan Anthonisz. de vier bruyne merriepeerden, die hy over eenige dagen heeft gelevert, ende mogen met hem handelen noopende de cos-

ten, die hy heeft gedaen om de voorsz. grauwe paerden op te soucken. (Mey 22).

Vergult spiegel. Is geseght, dat men sal depescheren ordonnantie op het comptoir van den ontfanger generael, voor Theodore Loeckemans, goudtsmit, woonende alhier inden Hage, vande somme van twaelff hondert guldens, over den coop ende leveringe van eenen silveren vergulden spiegel van zyn gedreven ende geëmalieert werck, vereert aen Mevrouwe de Princesse Paltzgravinne. (Eod.).

Colloquia Erasmi. Jan Amelisz., boeckdrucker tot Utrecht, is toegeleet de somme van vyfftich guldens, te betaelen ten comptoire vanden ontfanger generael, ter cause van eenighe exemplaria vande Colloquia Erasmi, in Duytsche vertaelt, die hy aen de vergaderinge heeft gepresenteert. (Eod.).

Tapisserien. Is geresolveert, dat men aen Francois Spierinck, tapissier, sal betaelen ten comptoire vanden ontfanger generael, op acte, de somme van twaelff duysent vyff hondert guldens, op rekeninge van syne geleverde ende noch te leveren tapisserien, gecocht, omme daermede te vereeren Mevrouwe de Princesse Paltzgravinne. (Eod.).

Gravingen Merken. Is gelesen seecker schriftelycke remonstrantie, overgegeven by eenen George Bolthe, ter begeerte, soo hy segt, vanden hoochgeboren vorst, hertoge Adolff van Meckelenburch, beroerende seeckere gravinge, die grootelycx soude dienen tot dienst van 't landt, te weten tusschen de Swerynsche see ende der Wismar, ende denselven aengeseet, dat hare Ho. Mo. de saecke naerder sullen doen ondersoucken, ende daernae op het versouck vande voorsz. remonstrantie letten nae behooren. (Mey 25).

Vuurwerk. Opte requeste van Philips Rottegater, mr. vierwercker, is den contrerolleur Monier gelast, de casse van het gemaeckte vierwerck te doen openen, om te besichtigen ofte daerinne noch eenige minutien ende materialen syn duyrachtich, die men soude mogen bewaren; ende te adviseren oft men de gemengde materialen soude cunnen vercoopen, omme etc. (Eod.).

Waterwerk. Is Adam de Vries, werckmeestere, geaccordeert octroy omme voor den tyt van thien jaeren naestcommende alleene inde vereenichde provincien te moegen maecken ofte doen maecken seecker instrument, by hem geinventeert, omme te wercken jeghens alle stroomen; ende dat op alle rivieren ende andere plaetsen, hoedanich deselve stroomen souden mogen gelegen syn, sonder dat men sal behoeven met ryswercken ofte hoofden van palen te slaen ofte leggen, maer op alle plaetsen de stroomen sal doen diverteren, ende daer hy syne inventie te wercken leggen sal, van selffs sal verlanden, ende dat tot seer geringe ende cleyne costen; verbiedende etc. (Mey 30).

Andr. Hunter, pred. Is den Schotschen predicant Andreas Hunterus toegeleet voor voor seeckere bouxkens, by hem gemaeckt, daervan hy aen haere Ho. Mo. gepresenteert heeft eenige exemplaria, toegeleet vyftich guldens eene, tot eene vereeringe. (Jun. 3).

El. Trip. Opte requeste van Elias Trip, coopman tot Dordrecht, is geaccordeert te schryven aen de ertzhertogen, dat deselve voorby haere steden ende thollen naer dese landen will laten passeren alsulcke twee ofte drye hondert duysent ponden kogels, als den suppliant inden lande van Namen heeft doen gieten tot deser landen dienst, met pinnen ende kettingen, diewyle datter egheen redenen en syn om die optehouden. (Jun. 6).

Predd. te Breda. Den secretaris Huygens heeft overgebragt de requeste, aen den raedt gepresenteert by den predicant Isacus Diamantius, versouckende betalinge van syn tractement, ten eynde haere Ho. Mo. souden gelieven te doen voorderen de beraempde communicatie vande gecommitteerde heeren vuyt dese vergaderinge ende den raedt van state, metten advocaet Dymmer, als raedt vanden heere prince van Oragnen, opte geestelycke goederen binnen Breda, opdat daernae opte betalinge van 't voorsz. tractement gedisponeert mach worden nae behooren, te weeten off deselve sal geschieden vuyte voorsz. geestelycke goederen ofte vuyte gemeene middelen, binnen

Breda vallende; is goetgevonden, dat men de beraempde communicatie sal voernemen ende tot dien einde sien na de resolutie, omme te weeten wye dat totte voorsz. communicatie vuyt dese vergaderinge syn gecommitteert. (Jun. 17).

Borrekers inventie. Is gelesen de requeste van Courdt Boreker, borger tot Bremen, denwelcken acte gegeven soude syn van hem vuyt te keeren vyfthien duysent guldens, mits dat hy tot syne costen soude leveren eenen coperen granaetcogel, daervuyt alle verstandige schippers ende stierluyden haer graden, soo wel Oost ende West als Suyden ende Noorden sullen weten te vinden ende meten sonder failleren, versouckende te weeten, waer dat hy syn instrumenten sal brengen, ende, waer hem syne proeve sal ofgenomen werden, ende goetgevonden, dat men de voorsz. requeste sal senden aen het collegie ter admiraliteyt binnen Amstelredam, omme ten overstaen van eenige gecommitteerde by den magistraet van deselve stadt. Item, vande bewinthebberen vande Oostindische compaegnie ende alsulcke andere, hen des verstaende, als zy sullen goetvinden daerover te roupen, te ondersoucken de waere gelegentheyt van des suppliants voorgeven ende haere Ho. Mo. daervan te adverteren. (Jun. 18).

Geref. kerk te Praagh. Is gelesen eenen brieff vande geordonneerde raeden, oudermans ende voorsienders der Duytscher Evangelischen kercken der keyserlycke hooft ende oude stadt Praagh, gedateert den 10. Mey lestleden, ende daerbeneffens syn noch gelesen verscheyden andere voorschriften vanden administratore der cheurf. Paltz, landtgrave van Hessen, graeff Johan van Nassau etc., ende andere heeren, ten eynde haere Ho. Mo. souden gelieven liberalyck te contribueren totte vorderinge van het nyeuwe gebouw van eene Evangelische kercke ende schole, metten appendentien van dien, binnen Praag, hetwelcke syne Keyserlycke Mat. hun toegelaten heeft; ende voorts te accorderen voorschriften aen de particuliere provincien ende steden, tot gelycke contributien; nae deliberatie is om besundere goede consideratien, maer voornementlyck om te thoonen d'affectie, die haere Ho. Mo. dragen tot voorderinge van een soo christelyck werck, als is de voorsz. opbouwinge, ende ten regarde vande voorsz. voorschriften geaccordeert totte selve opbouwinge te contribueren ende te doen verstrecken aen den edelen, gestrengen ende erentfesten heere Hansen van Slachman, affgesandte vande heeren Evangelische stenden inde croone Bohemien, ende gecommitteerde vande voorsz. geordonneerde raden ende oudermans etc., de somme van vyfthien hondert guldens, daermede deselve gecommitteerde hem sal hebben te contenteren, sonder hem om eenige voordere assistentie te mogen addresseren aen eenige particuliere provincien, steden ende stenden, ofte leden van deselve, ofte aen eenige particuliere collegien ofte prive persoonen; ende is voorts geaccordeert, dat men vande voorschreven vyfthien hondert guldens zal depescheren ordonnantie opten ontfanger generael. (Jun. 25).

Idem. Die griffier rapporteert, dat hy, volgende den last hem gegeven by hare Ho. Mo., den gecommitteerden vande Christelycke kercke tot Praage openinge gedaen hebbende van haere Ho. Mo. resolutie ende consent, om te contribueren tot het opmaecken van eene Christelycke kercke ende schoole tot Praag, de somme van vyfthien hondert guld. eens, mits dat die voorsz. gecommitteerde hem daermede soude contenteren, sonder meer eenige provincie, steden, leden, collegien ofte particuliere ende prive persoonen om eenige subventie aen te spreken, deselve gecommitteerde haere Ho. Mo. daervoren met groote complimenten heeft bedanckt, versouckende, dat deselve souden gelieven hem te dispenseren vande voorsz. restrictie, emmers dat deselve souden gelieven, dat hy noch soude mogen aenspreecken seven ofte acht steden, ende namentlyck van Amstelredam, aen dewelcke syn E. met particuliere brieven was gedirigeert; hierop gedelibereert synde, hebben haere Ho. Mo. gedifficulteert den voorsz. gecommitteerde eenige voorschriften aan de steden te geven; maer toegestaen dat syn Exc. syn E. een briefken van recommandatie aen

de stede van Amstelredam van synentwege sal schryven ende hem behandigen, om hem daermede aen deselve stadt te addresseren. (Jun. 27).

Predic. tot Breda. Opte requeste vande dienaeren des Heyligen Evangelii ende ouderlingen der kercken Jesu Christi tot Breda, versouckende, dat gedisponeert soude worden opte betalinge van het tractement Isaaci Diamantii, bediender des Goddelycken Woordts inde voorsz. kercke tot Breda; is verstaen, dat deselve Diamantius van syn tractement sal worden betaelt vuyte middelen, daervuyt hy voor desen betaelt is geweest, ende dat tot naerder ordonnantie, onvermindert de beraempde communicatie. (Eod.).

Kerk te Prage. Is geaccordeert, dat men den gecommitteerde vande kercke tot Prang alhier inde herberge sal defroyeren. (Eod.).

Mercator's Kaertboeken. Is geaccordeert te depescheren ordonnantie vande somme van drye hondert achthien guldens, tot betalinge aen Cornelis Aertsz. Valck, bouckvercooper ende Pieter vanden Sanden, affsetter, van sess affgesette Mercatoris caertboucken, die geaccordeert syn te senden naer Vranckryck, om aldaer onder die heeren te distribueren. (Eod.).

Hondii globen. Is Judoco Hondio, de jonge, toegeleet de somme van drye hondert guldens eens, voor de dedicatie ende presentatie, by hem volgende d'ordre van synen vader saliger aen haere Ho. Mo. gedaen van twee groote globen, te weeten een terrestris ende een celestis. (Jun. 28).

Kerk te Praghe. Is geaccordeert te depescheren ordonnantie voor Seger Hartgard, weert in 't Witte Cruys, vande somme van acht en twintich guldens veertien stuyvers, van costen t'synen huyse byden edelen erentfesten heere Hans van Slachman, raedt des cheurfursten van Brandenburgh, gecommitteerde vande Evangelische kercke tot Praeg, verteert ende by haere Ho. Mo. doen afspreecken. (Jun. 29).

De Queillerie, pr. Gelesen de requeste van Chrestien de Queweillerie (!), dienaer des Goddelycken Woordts van het Walsche regiment; ende goetgevonden, dat men deselve sal stellen in handen vanden raedt van state, ten eynde dat haere E. haere Ho. Mo. adverteren vande gelegentheyt der saecken, daerinne verhaelt, met derselver advis, accorderende den suppliant ondertusschen een ordonnantie van twee hondert guldens, om eenige goede consideratien, voor syne voorgaende gedaen diensten. (Eod.).

Dr. Simonetti. Opte requeste doctoris Bartholomei Simonetti, geleth synde opte redenen daerinne verhaelt, ende het voorschryven van syn Excell. ten faveure vanden suppliant, is den suppliant omme consideratien van eenige voorgaende goede diensten, by hem den lande gedaen, toegeleet twee hondert guldens eens. (Jul. 2).

Anna Walkier. Is geleesen seeckere geschrifte, geteeckent Anna Walkier, ende goetgevonden 't selve te stellen in handen D. Johannis Vuytenbogaert, omme dese vrouwe by hem te ontbieden ende deselve te ondervragen, off zy wat besunders in ende voor heeft, ende haer te disponeren te vertrecken met een stuck gelts. (Jul. 5).

Weg in Vriesland. Ontfangen eenen brieff vande heeren gedeputeerde staten van Vrieslandt, vanden 24. Juny laestleden, daermede sy oversenden copie van eenen brieff, by hun ontfangen vanden capiteyn Quiryn de Blauw, commanderende tot Coeverden, belangende den wech loopende van Ommen naer Overeest, omme te bewysen hoe schadelyck dat denselven wech by vernieuwinge vanden oorloge soude commen te vallen voor de landtschap van Vrieslandt ende stadt Groeningen ende Ommelanden, daerover haer E. versoucken, haere Ho. Mo. souden gelieven sulcx daertegen te versien, 't sy met aenschryvinge aen de heeren staten van Overyssel, aen den drost van Sallandt, off anders dat den voorsz wech by die van Ommen gemaeckt, nyet alleene niet voltrocken maer datelyck vuytgeworpen ende wederom tot syne vorige gestaltenisse gebracht mach worden. Nae deliberatie is geresolveert, dat men copie vanden voorsz.

brieff ende gevoechde stucken sal senden aen de gecommitteerde raden van Overyssel, ten eynde haer E. lettende ende bewegende hoe seer schadelyck ende periculoos dat den voorsz. wech soude commen te vallen, daer men wederom totten oorloge soude moeten commen. (Jul. 8).

Peerden. Is d'heere Aylva, vertreckende omme syne particulyere saecken naer Vrieslandt, gecommitteert ende geauthoriseert, omme tot costen vande generaliteyt aldaer te coopen sess eenparige ende eenharige paerden voor den hertoge van Lennocx, ende d'selve van daer aen syn Excell. mette minste costen wel geconditioneert te schicken. (Eod.).

Borrekers inventie. Ontfangen eenen brieff van het collegie ter admiraliteyt binnen Amstelredam, gedateert den 6. deses, responsive opten brieff van haere Ho. Mo. vanden 18. Juny, ende de benevensgaende requeste van Court Borreker, borger tot Bremen, seggende gevonden te hebben de graden, om soo wel Oost ende West als Zuyden ende Noorden, te kunnen vinden ende meten. (Jul. 9).

Idem. Opte requeste van Coenraet Borreker, borger tot Bremen, versouckende geassisteert te worden met vier hondert guldens, om daermede te volmaecken syn geinventeerde instrument, tot het meeten vande graeden Oost ende West soo wel als Suyden ende Noorden, is geappoincteert nihil. (Jul. 12).

Octroy voor Besler. Is Basilio Besler geaccordeert octroy ende consent, omme voor den tydt van sess naestcomende jaeren alleene inde vereenichde provincien te mogen in drucke vuytgeven seecker bouck, geintituleert: Hortus Eystetensis sive diligens & accurata omnium plantarum, florum, stirpium ex variis orbis terrae partibus singulari studio collectarum quae in celeberrimis viridariis arcem episcopalem ibidem cingentibus hoc tempore conspiciuntur, delinatio & ad vivum representatio opera Basilii Beslerii Norimberge; verbiedende etc. (Jul. 19).

Present voor Refuge. Die tresorier generael de Bie rapporteert, dat hy gevisiteert heeft de declaratie vande goude coupetasse, daermede dat den heere van Reffuge by haere Ho. Mo. op syn vertreck vereert is geweest, wegende deselve hondert seven en tzeventich oncen sesthien ende een halff engelschen gouts, tot 34 guldens d'once, ende dat hy aengaende het fatsoen vande voorsz. coupetassen met Jan Gerritsz. Oosterlinck, goudtsmidt, is overcommen inde plaetse vande twee guldens voor de once tot sessenderttich stuyvers, beloopende drye hondert twintich guldens eenen stuyver, de verlichte wapens costen sesthien guldens ende de custodie thien guldens, ende alsoo tsamen ses duysent drye hondert xcii ponden ii schell. daervan dat geaccordeert is te depescheren ordonnantie. (Jul. 22).

Anna Walke. Is Anna Walke, haer seggende te wesen eene prophetesse, omme eenige goede consideratien toegeleet voor haere vertheerde costen alhier inden Hage, ende tot haer vertreck vuyten lande, vyftich guldens eens. (Eod.).

Fornuisen uitgevonden. Is Huybert Jansz. Keyser, metselaer, woonende tot Amstelredam, geaccordeert octroy voor den tyt van acht jaeren, omme alleene denselven tydt geduerende inde vereenichde provincien te mogen maecken ende doen maecken, seecker maniere van een sonderlinge stoockfornaise, van steenwerck opgehaelt, seer dienstich synde voor alle de gene die haer met groote ende kleyne ketels syn generende, om met minder tydt ende halff soo veel oncosten als zy jegenwoordich doen, haere saecken te verrichten, behalven dat door 't oprechten van dit fournais alle peryckel van brant die de brouwerien, verwerien, suyckerbackerien ende sunderlinge seepziederyen onderworpen syn, geheel geweert worden; verbiedende etc. (Jul. 23).

Nieuw geschut. Geadviseert wesende opte remuneratie, die versocht wordt by Pauwels Oleander, voor syne inventie van het verlichten van het groote geschut, daervan hy de preuve gedaen heeft, maer is goetgevonden, alvooren daerop te resolveren, dat men den raedt van state sal versoucken, noch eens met syn Excell. te spreecken, om van hem te verstaan, off deselve d'voorschreven gedaen proeve vande

halve courtou suffisant ende genouchsaem hout, ofte beter sal vinden dat men deselve naerder sal versoucken ende prouven met dertich, veertich ofte vyftich schoten, gelyck men op batterie schiet, om desselffs advis gehoort, daernae daerop geresolveert te werden nae behoiren. (Jul. 29).

De la Cueillerie, pred. Is gelesen het advis byden raedt van state geformeert den 9. July laestleden, opte requeste van Christian de la Cueillerie, minister onder het Walsche regiment; ende nae deliberatie verstaen, dat den suppliant hem vande diensten vanden voorleden tyt sal hebben te contenteren mette twee hondert guldens eens, die hem by haere Ho. Mo. onlancx syn toegeleet, accorderende in consideratie van syne lange diensten, dat hy voor het toecommende gestelt sal worden op syn voorgaende extraordinaris tractement van hondert daelders tsjaers. (Aug. 2).

Walsch predicant. Is geaccordeert dat men voor den Walschen predicant, die in het welstant onder het cruys wordt onderhouden, sal depescheren ordonnantie van vyff hondert guldens, tot een jaer syns tractements, verschenen in 't jaer 1612. (Eod.).

Aleaume, dechiffreur. Opte requeste van Jaecques Aleaume, ingenieur ende decifreur, gerepartieert staende opte provincie van Seelandt tot hondert guldens ter maent ten 32 dagen, opte recommandatie des conincx van Vranckryck ende van syn Excell. geaccordeert, dat men by provisie den suppliant sal depescheren ordonnantie van een jaer syns tractements opten ontfanger generael, op affcortinge vande achterstel van 't selve. (Eod.).

Anna Walcke. Is Anna Walcke, haer seggende te wesen een prophetesse, omme eenige goede consideratien noch toegeleet boven de voorgaende vyftich guldens, haer geaccordeert den 22. July laestleden, de somme van vyventwintich guldens. (Eod.).

De Chantet, pred. Syn Jacques de Chantet, dienaer des Goddelycken Woordts tot Groot ende Camp boven Alcmaer, geaccordeert brieven van voorschriften aen de stadt Antwerpen, soo verre als hy die begeert, ten eynde zy hem betaelen souden seven hondert guldens voor seecker Gendtse pleite, die sy tot haeren dienst geemployeert hebben, ten tyde vande belegeringe van deselve stadt. (Aug. 6).

Doctor Turcq. Is Pascasio Turcq, bedient hebbende het ordinaris doctoorschap binnen Bergen opten Soom, inde medecinen, na den doot doctoris Arnoldi Victoris, toegeleet hondert guldens eens, voor den dienst, dien hy daerentusschen aen de crancke soldaten inde voorschreven stadt garnisoen houdende, gedaen heeft. (Aug. 7).

Glas voor Jo. Wtenbogaert. Is geaccordeert dat men den predicant Johannes Vuytenbogaert sal vereeren met eene cruysvenster inde nyeuwe salette, by hem in syn huys alhier inden Hage gemaeckt, houdende de wapens vande generaliteyt. (Aug. 8).

Geschut v. El. Trip. Ontfangen eenen brieff van het collegie ter admiraliteyt binnen Amstelredam, gedateert den 3. deses, daerby sy adverteeren, alsoo sy in conformité van haere Ho. Mo. acte vanden 18. Meye laestleden, van Elias Trip gecocht hebben alsulcke twee hondert stucken geschuts, als de voorsz. acte innehoudt, ende dat hy hun van deselve gelevert heeft vyfftich micolveryns ende twintich zaeckers, aen dewelcke zy soo ten regarde van hunne forme als vande proeve die sy hebben doorgestaen, een goet genoegen hebben, beloovende de reste successivelyck mede te leveren, dat zy haere Ho. Mo. daervan wel hebben willen adverteren; waerop geadviseert wesende, is geresolveert te rescriberen aen 't voorschreven collegie, alsoo byden coop van 't voorschreven geschut in Engelandt geconditionneert is, dat vande leveringe van het geschut aen het landt, telcken overgesonden sal worden behoorlycke attestatie, dat zy terstonts sullen doen dresseren eene certificatie in optima forma, onder den segel ende signature van haerlieder collegie, inhoudende: ‘alsoo sy met permissie van syne Mat. van Groot Brittannien, ten dienste van dese landen in Engelandt hebben doen coopen eene groote partye van geschut, om daermede te remplaceeren het geschut, dat hier te vooren opte

schepen ende anderssints is verlooren van alle sorten, dat zy bekennen, dat zy in minderinge van 't selve geschut ten dienste van 't landt ontfangen hebben vyfftich micolveryns ende twintich zaeckers, ende deselve certificatie alhier zenden, om by haere Ho. Mo. voorts gesonden ende bestelt te worden aen den heere ambassadeur Caron, tot voldoeninge vande voorschreven beloften.’ (Eod.).

Opera Chrysostomi. Is geaccordeert dat men voor de vereeringe, aen haere Ho. Mo. gedaen van wegen....... byde presentatie vande opera Chrysostomi, overgebracht byde gedeputeerde vande Oostindische compaignie, die onlancx vuyt Engelandt wedergekeert, denselven....... daertegen sal vereeren mette somme van vyff hondert gulden eens. (Aug. 10).

R. Dexter, ing. Opte requeste vanden capiteyn Ralph Dexter, versouckende mandement van appel in forma communi et generali, tegen Michiel Gerritsz. Camerlinck, van seeckere sententie, tsynen nadeel gewesen inden raedt van state; is dit versouck nae deliberatie affgeslagen, overmits de cleynicheyt vande saecke. (Aug. 16).

Tapisserien. Opte requeste van Franchois Spierinck, tapitssier tot Delft, versoeckende, alsoo de drye stukken tapitsserien, die by haere Ho. Mo. tot suppletie van twee cameren tapitsserien versocht heeft, om vereert te worden aen de princesse van Groot Britannien, van Danzyck tot Amstelredam aengecommen syn mettet schip van Anthonis Jansz., dat geschreven soude worden aen het collegie ter admiraliteyt binnen Amstelredam, dat zy den suppliant deselve drye stucken, om aen haere Ho. Mo. gelevert te worden, vry van convoy souden willen laten volgen, is daerinne geaccordeert. (Aug. 17).

Jo. Vogel, pastoor. Opte requeste Johannis Vogelii, gewesen pastoor tot Heerle, is omme eenige goede consideratien geaccordeert, dat men den suppliant noch voor een jaer sal continueren de betalinge vande hondert dalders, die hem 't voorleden jaer syn toegeleet geweest. (Eod.).

Kerk te Grave. Is gelesen het advis byden raedt van state geformeert den 27. deses, opte versochte subsidie byde kerckmeesteren der stadt Grave, tot onderhoudt vande kercke aldaer, houdende, aengesien de groote consequentie hierinne gelegen, dat 't selve nyet en soude behooren toegestaen te worden; ende nae deliberatie hebben haere Ho. Mo. hun daermede geconformeert ende de versochte subsidie afgeslagen. (Aug. 30).

Uitgev. brandsparing. Opte requeste van Johan ende Thomas Greyn, versouckende brieven van octroy, omme alleene te mogen exerceeren haere gevonden konst, tot sparinge van brandt in 't brouwen van bieren, als by naer van vier hondert turff tot een hondert, is verstaen, dat de supplianten eerst haere inventie sullen beproeven ende bewarigen. (Sept. 3).

Waterwerk. Is Cornelis Jansz. van Wyck, schrynwercker ende timmerman tot Amersfort, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van twintich jaeren naestcommende alleene inde vereenichde provincien te maecken ofte doen maecken eenen watermolen, by hem geinventeert, vande navolgende forme ende gestaltenisse, als inden iersten: dat het radt des voorsz. moelens sal opbrengen twintich tonnen waters, al eer de peerden eens ommegaen, soo deselve molens als nu omgaen, dat 't selve water soo hooge sal worden gebracht door 't voorschreven radt, dat een man onder de gote sal kunnen doorgaen, 't welck oyck aen de watermolens, die metten wint omgaen, sal connen gemaeckt worden, dat 't selve radt alleen met drye ofte vyer mannen sal aengebracht, geset ende weder ofgenomen konnen worden, doordien 't selve radt nyet halff soo veel yserwercx sal van node hebben, als de raders vande watermolens, die tot noch toe gebruyct syn geweest; verbiedende etc. (Sept. 6).

Octroy voor Schrieck. Is Adriaen van Schrieck, heere van Rodorne, wonende tot Ipere in Vlaenderen, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van sess jaeren naestcommende, alleene inde vereenichde nederlanden te moegen doen drucken, vuytgeven ende

vercoopen, tot luster der gemeene Nederlantsche provintien, seecker bouck, geintituleert: Originum rerumq. Celticarum et Belgicarum, libri vigintitres etc.; ierstmael inde Nederlantsche, daernae inde Fransche ende by de derde editie inde Latynsche spraeke; verbiedende etc. (Eod.).

Tapisserien. Syn ontfangen ende gemeten de stucken tapisserien, die Franchois Spierinck resteerden te leveren, daermede vereert is de Cheurfurstinne Paltzgravinne; ende alsoo deselve stucken zyn bevonden van sulcker waerde ende soo goet als die vercocht zyn, ende te accorderen mette patronen in handen van haere Ho. Mo. gelaten; is geaccordeert, dat die heeren voorgaende gedeputeerde metten voorsz. Spierinck sullen liquideren, ende dat men sal depescheren ordonnantie van 't gene bevonden sal werden hem te resteren opten ontfanger generael. (Sept. 10).

Wed. Baudii. Is Maria van Loo, nagelaten weduwe van wylen doctor Dominicus Baudius, in syn leven ierste professor historiarum inde universiteyt tot Leyden, toegelegt tot haer eygen lyfs onderhout, vier hondert guldens eens, voor de presentatie, die zy haere Ho. Mo. gedaen heeft van seecker bouck, geintituleert: Libri tres de induciis belli Belgici, authore Dominico Baudio, Jurisconsulto primario historiarum professore in academia Leidensi, ende andere haere pretensien. (Eod.).

Tapisserien v. Spierinck. Gesien de declaratie ende reeckeninge vande tapisserien, by Franchoys Spierinck, tapissier tot Delft, vercocht ende gelevert aen haere Ho. Mo., daermede dat vereert is de churfurstinne paltzgravinne, bedragende t'samen sesthien duysent negen hondert dry ende dertich guldens negenthien stuyvers vii d.; daerop dat den 24. May laestleden betaelt zyn twaelff duysent vyff hondert guldens, sulcx dat den voorschreven Spierinck aen de volle betalinge vande voorschreven tapisserien resteert vier duysent vier hondert dryendertich guldens negenthien stuyvers vii d.; is geaccordeert dat men den voorschreven Spierinck sal depescheren ordonnantie vande voorsz. reste, by acte. (Sept. 14).

Peerden. Die heeren Lennep, Aylva ende Clant, geweest hebbende opte Valckenburchsche merct, om te coopen de sess peerden, gedestineert voor den hertoge van Lennox, om syn Excell. noch daermede te vereeren, boven die vier peerden, die deselve alreede heeft ontfangen, rapporteren dat zy egeen bequaeme peerden aldaer gevonden en hebben om te coopen, die men met eere soude mogen vereeren; ende is mitsdien goetgevonden te schryven aen de heeren gecommitteerde raeden tot Utrecht, dat sy yemanden willen lasten vuyt te sien, off in het Stift van Utrecht sulcke bequaeme peerden nyet en syn te vinden, namentlyk twee rypeerden ende vier grauwe carots peerden, ende haere Ho. Mo. daervan te adverteeren in diligentie, diewyle den tyt verloopt. (Eod.).

Keermans, drost te Breda. Hiernae hebben oock haere Ho. Mo. aengedient, dat tot Breda gestelt ende gecommitteert is tot drost, inde plaetse vanden afgestorven, den persoon van Johan Keermans, seer partydich tegen de gereformeerde religie wesende, ende mitsdien tot groot nadeel ende prejuditie vanden staet van 't lant, ten regarde dat de voorschreven stadt is een vande principaelste frontieren; sulcx dat daerom eene groote verslagentheyt is, nyet alleene onder die borgeren vande stadt, vande religie, maer oock ten platten lande, overmits den drost van Breda is colonnel vande borgeren, ende dat deselve oock acces heeft totte bewaringe vande sleutels vande stadt; versouckende ende recommanderende oversulcx seer serieuselyck, dat haere Ho. Mo. willen gelieven hierop behoorlyck te letten ende by tyts daerinne te versien, om alle inconvenienten ende periculen voor het toecommende voor te commen; is vuytgestelt hierop te resolveren tot morgen, maer goetgevonden, dat men den raedt van state sal versoucken ondertusschen hierop haer advis te willen formeren, ende haere Ho. Mo. daervan adverteren. (Sept. 18).

Duyfsteen. Is gelesen eenen brieff vande

churfurstelycke Coelesche hinderlassen stadtholder ende raeden, geschreven tot Bonne den 10. July lestleden, beroerende het verboth van het affbrengen des duyffsteens, ongebroken ofte ongemalen, by zyne cheurfurstelycke doorluchticheyt gedaen, voor antwoort op haere Ho. Mo. brieff vanden sesten Juny laestleden aen deselve syne churfurstelycke doorluchticheyt affgegeven; ende nae deliberatie goetgevonden, dat men partye dese rescriptie sal communiceren, by soo verre als zy dat versoucken. (Sept. 19).

B. Dolendo. Is Bartholomeus Dolendo, van Leyden, toegeleet hondert guldens eens, voor de presentatie van twaelff afgesette caerten vande justitie vanden goeden graeff Wilhem, by hem gesneden ende in drucke vuytgegeven. (Eod.).

Drost van Breda. Is gelesen het advis, byden raedt van state geformeert den 18. deses, opte collatie, die syn Excell. die heere Prince van Orangien gedaen heeft van het drostampt vande stadt ende het landt van Breda aen den persoon van Johan Baptista Keermans, ende nae deliberatie geresolveert, by expressen bode aen syn Excell. serieuselyck te schryven, dat haere Ho. Mo. met verwonderinge verstaen hebben, dat het voorsz. drostampt directelyck tegen 't gene dat den raedt van state den advocaet Dimmer als raedt van syn Excell. hadden vermaent, derselver syne Excell. te laten weten, geconfereert was aen den voorsz. Keermans, dewyle omme seer hoochwichtige oorsaecken ende redenen deselve Keermans, haere Ho. Mo. onaengenaem ende den lande ondienstich is; sulcx dat ten selven regarde haere Ho. Mo. genootdruckt syn, syne Excell. by expressen bode te adverteren, dat zy verstaen ende ernstelyck begeren, dat binnen den tyt van acht dagen naestcommende een ander drost, hare Ho. Mo. aengenaem, ende den lande dienstich, inde plaetse des voorschreven Keermans gestelt sal worden, off dat by gebreke van dien haere Ho. Mo. selver anders daerinne sullen disponeren ende versien, gelyck voor den meesten dienst vanden lande, welstant ende verseeckertheyt van sulcke importante frontierplaetse als is de stadt van Breda, sal bevonden werden te behooren; is voorder geresolveert, indien binnen de voorsz. acht dagen egeen ander aengenaem ende den lande dienstich drost gestelt en wort, dat men aen den magistraet van Breda sal schryven ende belasten, dat zy den voorsz. Keermans als drost nyet en erkennen noch met hem insitten. (Sept. 20).

Jo. Lydius, pred. Is Johanni Lydio, minister des goddelycken Woorts tot Oudewater, toegeleet twee hondert guldens eens, voor de dedicatie ende presentatie, by hem aen haere Ho. Mo. gedaen van seecker bouck, geintituleert: Opera Nicolai Clemangis, archidiaconi Bajocensis. (Sept. 20).

Drost van Breda. Ontfangen ende gelesen eenen brieff van syn Excell. die heere Prince van Orangien, gedateert den 24. Septembris vuyt Breda, houdende rescriptie opten brieff by haere Ho. Mo. aen syn Excell. geschreven den 21. deses, by dewelcke syn Excell. met seer ernstige redenen ende consideratien synen persoon (syn Excell. den heere Prince van Orangien, hoochloffelycker memorien, ende het huys van Nassau aengaende) hem ten hoochsten beclaecht, dat tegen hacre Ho. Mo. recognitie van deselve by haere acten (hem in handen stellende d'administratie van zyne goeden voor het gemaecte bestant) hem debatteren het etablissement, dat hy gedaen heeft vanden persoon van d'heere Keermans synen raedt inde staet, als drost ampt der stadt Breda, opte valsche rapporten ende impressien, die haere Ho. Mo. syn gedaen ende by deselve syn ingenomen, daerover syn Exc. den voorschreven Keermans gecommandeert heeft hem alhier te transporteren, omme hem daervan te insisteren, verclarende dat syn Excell. nyet en heeft geobligeert den voorschreven Keermans te gratificeeren met 't voorschreven ampt, als alleenlyck de lange experientie van syne getrouwe affectie tot synen dienst, ende de vermeerderinge vande laste ende welstandt van syn huys, daervan hy in verscheyden occasien van importantie veele kennelycke preuven heeft gegeven, die hem

behoeren van alle umbraegien te releveren, daerom dat syn Excell. haere Ho. Mo. versouckt, dat deselve den voorschreven Keermans gelieven te hooren in zyne justificatie, ende te gelooven dat hy sulcke affectie draegt totten welstandt van haere Ho. Mo. staet, dat indien de minste reden ter werelt synen persoon soude moegen suspect maecken, dat hy hem in egeender manieren en soude willen supporteren, maer dat d'interest van syne Excell. eere ende aucthoriteyt hem obligeert den voorschreven Keermans te mainteneren tegen d'injustitie, die de calumpnien hem souden willen procureren, vertrouwende dat haere Ho. Mo. 't selve sullen aengenaem hebben, ende oversulcx doen cesseren, gelyck de reden vereyscht, alle obstacles ende empeschementen tegen d'voorsz. etablissement, ten eynde d'aucthoriteyt, syn Excell. toecommende nae rechten (die haere Ho. Mo. selfs hem hebben geconfirmeert) hem mach blyven geconserveert, hebbende nyettemin ondertusschen gecommitteert, om 't voorschreven ampt te bedienen binnen de voorschreven stadt den schouth Pelgrim, denwelcken by haere Ho. Mo. nyet en konnen wesen reprochable etc.; ende nadat hierop was gedelibereert, hebben haere Ho. Mo. geordonneert, dat men den voorsz. brieff sal stellen in handen vanden raedt van state, omme haere Ho. Mo. daerop te dienen van haer E. advis tegen t'avont ten vyff vuyren, als wanneer hare Ho. Mo. sullen vergaderen, om opten voorsz. brieff te resolveren nae behooren. (Sept. 28).

Idem. Is overgebracht ende gelesen het advis, byden raedt van state geformeert opte rescriptie, voor den middage ontfangen van syn Excell. die heere Prince van Orangien, inhoudende, dat haere E. de voorschreven missive hadden overlesen ende op alle poincten van deselve wel rypelyck geleth; ende off wel deselve missive seer ernstelyck was ingestelt, dat zy nochtans nyet en bevonden dat daerby een poinct van alle de treffelycke, die haer E. in haer voorgaende advis hadden gestelt, is aengeroert, ende veel min gesolveert ofte wederleyt, waerdoeren dat soude eenichsints kunnen verstaen worden, dat sonder evident gevaer het drossaertampt, ende by gevolge het colonnelschap der burgerye tot Breda by Johan Baptista Keermans soude mogen bedient werden, metten welcken haer E. oock nyet en souden, onder corretie, noodich achten in contentie te commen als genoech wesende, dat deselve, als van d'ander syde gecommen allenthalven met reden suspect is, emmers sulcx dat hy in sulcken importante frontierstadt, daervan jaerlyckx de besettinge het landt wel drye hondert duysent guldens is costende, boven de sess hondert duysent gl., die de fortificatie derselve beloopt, sulcken ampt soude bedienen, dat wel die voorsz. heere Prince allegeert seecker acte van haere Ho. Mo., het verstant van dewelcke (hoewel haer E. die noyt en hebben gesien) sy nochtans nyet en kunnen gelooven te syn, dat deselve heere prince van syne staten ende officien soude moogen disponeren tot kennelyk nadeel ende peryckel der gemeene saecke ende der gereformeerde religie; ende daerom alnoch persisterende byde voorsz. redenen ende consideratien in haer E. voorgaende advis verhaelt, dat haer E. onder correctie, goetvinden, dat haer Ho. Mo. oock persisterende by haere resolutie, in dese saecke genomen, ende aen den voorsz. heere Prince geschreven, deselve souden voorts doen nacommen ende volbrengen, soo doch de verseeckeringe onser frontiersteden, ons vooral moet gerecommandeert zyn, sonder aensien van yemanden, haer nyettemin in alles gedragen ter wyse dispositie van haere Ho. Mo.

Op 't voorsz. advis gedelibereert ende geadviseert synde, is eenparichlyck geresolveert t'antwoorden, dat haere Ho. Mo. met alle consideratien geexamineert ende nae behooren bewogen hebben het inhouden van syn Excell. rescriptie op haere missive vanden 21. deses, dan aldewyle de verseeckertheyt vanden staet der vereenichde Nederlanden ende namentlyck vande stadt ende het landt van Breda vereyscht, dat tot drost aldaer gestelt werde een persoon, hare Ho. Mo. aengenaem, ende den lande dienstich, dat deselve nyet en kun-

nen om de redenen ende consideratien inde voorsz. rescriptie gededuceert, haere voorgaende resolutie syne Excell. met rypen raede aengeschreven, in egeender manieren in 't minste veranderen; ende mitsdien by deselve vastelyck ende precis persisteerende (aengesien Johan Baptiste Keermans omme seer hoochwichtige ende importante oorsaecken ende redenen haere Ho. Mo. is onaengenaem ende den lande nyet dienstich), haere Ho. Mo. verstaen ende begeren alnoch met den hoochsten ernst, dat syn Excell., sonder lange remise, de voorsz. haere resolutie sal nacommen ende effectueren; ende dienvolgende een ander drost vande stadt ende het landt van Breda, haere Ho. Mo. aengenaem ende den lande dienstich, inde plaetse des voorsz. Keermans, binnen den tyt van vier dagen naestcommende, absolutelyck stellen ende committeeren, sonder des te syn in gebreke, dewyle haere Ho. Mo. van alsnu geresolveert syn, na de expiratie vanden voorsz. tyt anders selver daerinne zyn souveraine magt te versien, gelyck voor den meesten dienst vanden lande ende de verseeckertheyt vande voorsz. stadt sal bevonden werden te behooren, daervan haere Ho. Mo. syn Excell. by expressen bode wel hebben willen adverteren.

Is voorts geresolveert, dat men vande voorsz. resolutie sal adverteren den gouverneur van Breda, ten eynde hy daerop wil letten, by soo verre als die voorsz. Keermans hem hiertegen inde bedieninge van 't voorsz. ampt soude ingereren, omme inconvenienten ende inbrake van haere Ho. Mo. aucthoriteyt ende resolutie voor te commen.

Item van gelycken aen de stadt Breda met ernstich begeren, by soo verre als die voorsz. Keermans hem hierentegen inde bedieninge van 't voorsz. ampt ingerere, dat zy hem daerinne nyet en admitteeren noch eenige acten tot 't selve ampt behoorende, toestaen te bedienen off met hem inden magistraet sitten off anderssints als drost vande stadt ende het landt van Breda erkennen, omme inconvenienten ende inbrake van haere Ho. Mo. authoriteyt ende resolutie voor te commen. (Eod.)

Peerden. Ontfangen eenen brieff vande heeren gedeputeerde staten van Utrecht, gedateert den 17. Septembris, ouden style, responsive opten brieff van haere Ho. Mo. vanden 14. derselver maent, stilo novo, daerby haer E. adverteren, dat in het Sticht van Utrecht te becommen syn een goet rypeert ende dry grauwe, met noch eenen grauwen tot Deventer, die goet zyn ende seer wel op malcanderen haren, ofte soo haere Ho. Mo. genegen souden zyn te veranderen, dat aldaer te becommen syn vier schone swart-bruynen, versouckende hierop te verstaen het goet believen van haere Ho. Mo.; is nae deliberatie geresolveert t'antwoorden, voor ierst, dat haere Ho. Mo. haer E. voor de gedane goede debvoiren, om de voorschreven peerden te becommen, vrientlyck bedancken ende deselve versoucken de vier gemencioneerde grauwen, met noch twee goede rypeerden te willen doen coopen, mitsgaders oock bevorderen, dat die gecommitteerde vande heeren staten van Utrecht datelyck herwaerts gesonden mogen worden, opdat haere Ho. Mo. sonder langer delay het besoigne opte resumptie vande staet van oorloge, in conformité van haere voorgaende mach voorgenomen ende besloten worden, voor den meesten dienst ende verseeckertheyt vanden staet vanden lande. (Oct. 1).

Drost van Breda. Ontfangen ende gelesen eenen brieff van syn Excell. die heere Prince van Orangien, geschreven tot Breda, den laetsten Septembris, inhoudende, dat syn Exc. bedroeft was te sien byden laetsten brieff van haere Ho. Mo. (denwelcken hem te selven daeghe behandicht was), dat zyne redenen haere Ho. Mo. niet en hadden kunnen versekeren vande umbrages, die deselve ingenoemen hebben tegen den persoon van synen raedt Keermans, 't gene dan den tyt sal mogen doen, ende de kennisse die haere Ho. Mo. sullen gelieven te nemen van syn conduite; ondertusschen dat de voorsz. Keermans syne charge van het drostampt hadde gestelt in handen van syn Excell., dewelcke hy op 't selve instant geconfereert heeft aen messire

Francois d'Aerssen, in erkentenisse vande goede officien ende diensten, die deselve hem hiertevoren in Vranckryck gedaen heeft; ende particulierlyck in consideratien, dat syne qualiteyten, rang ende meriten synen persoon behooren vertrouwt ende om haere Ho. Mo. aengenaem gemaect te hebben.

Is hiernae oock gelesen eenen anderen brieff, by syn Excell. aen den voorschreven Aerssen geschreven ten voorsz. dage, inhoudende: dat hy Aerssen voertaen sal hebben gelyck hy gelooft dat die heeren staten generael syn Excell. by twee verscheyden brieven verclaert hebben, dat den persoon van Keermans haer nyet en was aengenaem om te bedienen den staet van drossaert, die hy hem hadde geconfereert, mits welcken hebbende den voorsz. Keermans denselven staet geremitteert in syne handen ende hem erinnerende van 't gene dat eenige jaeren geleden hy Aerssen hadde versocht, dat hy hem den voorschreven staet zoude gelieven te confereren, als dien soude commen te vaceren, mitsgaders vande goede officien ende diensten, die hy hem hadde bewesen ende gedaen in verscheyden syne affairen, dat hy geresolveert hadde, hem 't voorschreven ampt te confereren, hem sendende metten brenger deses de depeschen, daertoe dienende, inhoudende macht om 't voorsz. ampt in syn absentie te doen bedienen by een bequaem persoon, daervan dat syn Excell. haere Ho. Mo. adverteert by synen gevoegden brieff, denwelcken hy haere Ho. Mo. sal hebben te behandigen, byaldien hy acht 't selve alsoo te behooren.

Hiernae heeft d'heere Coenders presiderende verclaert, dat den voorschreven Aerssen by hem was geweest, ende synen brieff vanden hoochgemelten heere Prince gecommuniceert, ende geseet hadde om haere Ho. Mo. te refereren, dat alsoo hy was inden dienst ende eedt vande Ho. Mo. heeren staten generael, dat hy wel wiste dat hy d'eere vande gedaen collatie van 't voorschreven officie, om dat te bedienen by het doen van eenen anderen eedt, gelyck dat 't selve ampt requireert, niet en vermach aen te nemen, ende dat hy daerom 't voorsz. ampt datelyck ende absolutelyck hadde geconfereert aen synen joncxten broeder, ende ten selven aensien voorgenomen hadde, hem met synen broeder te transporteeren naer Breda, by syn Excell. die heere Prince van Orangien, omme syn Excell. vooreerst ootmoedelycken voor de voorsz. collatie te bedancken, ende te bidden dat hem gelieve om de redenen voorschreven, 't voorsz. ampt aen den voorsz. synen broeder te confereren, vertrouwende dat haere Ho. Mo. 't selve sullen hebben aengenaem ende hem consenteren de voorsz. reyse naer Breda te doen.

Op allet voorsz. gedelibereert synde, hebben haere Ho. Mo. een parichlyck verclaert, dat zy de voorsz. collatie, gedaen by syn Excell., aen den persoon vanden ambassadeur Aerssen aengenaem hebben, gelyck zy oock sullen doen in zoo verre als syn Excell. geliefft het voorsz. ampt van drost van Breda, by resignatie te confereren opte instantie des voorsz ambassadeurs Aerssen aen synen broeder D. Johan van Aerssen. Consenterende dat d'voorsz. ambassadeur volgende syn versouck hem sal moegen over drye ofte vier dagen transporteren naer Breda, om de voorsz. resignatie te effectueren, ende sal daernae syn Excell. van wegen hare Ho. Mo. by missive bedanckt worden, voor dat deselve tot haer requisitie ende begeren, syne gedaen collatie van 't voorsz. ampt aen den persoon van Keermans verandert heeft, met verclaringe dat gene desen aengaende is gepasseert, niet en is geschiet om in eenige manieren te prejudiceeren de gerechticheyt van syn Excell., maer alleenlyck voor de versekertheyt vanden staet van 't landt ende in 't particulier vande stadt van Breda. (Oct. 2).

Huis te Buren. Opte remonstrantie vande hoochgeboren Vrouwe Maria, geboren princesse van Orangien, gravinne douarière Hoenloo, versouckende, alsoo zy deezen soomer verscheyden materialen van hout, steen ende leyen den Rhynstroom heeft laten affbrengen, tot opbouwinge van 't weeshuys, dat sy tot Bueren is funderende, welcke materialen alomme in 't landt van Cleeff ende het fursten-

dom Gelre vry ende vranck syn gepasseert van alle thollen ende lasten, vuytgesondert tot Nyemegen, alwaer die schippers mette voorsz. leyen geladen, hebben moeten stellen borge voor 't recht van convoy, 't welck aldaer gevordert wort, dat haere Ho. Mo. gelieve in faveur der arme weesen, den convoymeestere tot Nyemegen te belasten, de gemelte borgen t'ontslaen ende deselve voor 't recht van dien te laten ongemolesteert, is nae deliberatie in faveur vande voorsz. arme weesen in 't voorsz. versoeck geaccordeert, ende dat men dienvolgende den convoymeestere tot Nyemegen sal ordonneren, de voorsz. borgen t'ontslaen. (Oct. 10).

Meursius, professor. Opte requeste van Johannes Meursius, professor tot Leyden, versoeckende betalinge vande resterende twee hondert vande vier hondert guldens, daermede haere Ho. Mo. hem vereert hebben voor syne employ in het schriven van haere Ho. Mo. historien, voor een jaer, by forme van een proeve; Ende alsoo hy voorts, door 't bevel van haere Ho. Mo. heeft willen voortvaren, ende nyet hebbende alnoch volcommen instructie van alles, daertoe behoorende, omme syn begonnen werck te continueren ende nochtans om te thoonen acte van diligentie ende eenen genegen wil, omme haere Ho. Mo. te dienen, byder hant genomen ende beschreven heeft het sessjarige gouvernement vanden hertoge van Alva, hier beneevens gaende, heeft gebeden, dat haere Ho. Mo. gelieve 't selve met welgevallen aen te nemen ende hem suppliant te committeeren, omme inde plaetsse van wylen doctor Paulus Merula te succederen ende dat op de wedden, die onder den overleden doctor Dominicus Baudius ende hem suppliant verdeelt syn geweest, ofte soo veel min ofte meer, als haere Ho. Mo. sal believen. Na deliberatie is geaccordeert, dat men den suppliant vande voorsz. resterende twee hondert guldens sal depescheren ordonnantie, ende voorts geresolveert, dat men hem sal consenteren te continueren voor twee jaren, in 't schriven vande geschiedenissen, tzedert het gemaecte bestandt, te weeten in het eerste jaer de geschiedenissen tot het jaer 1611, ende het tweede jaer tot het jaer 1613, beyde incluys tot drye hondert guldens tsjaers, sonder qualiteyt; syn voorts goetgevonden, dat men het voorsz. gepresenteerde bouck van het sessjarige gouvernement vanden hertoge van Alva sal visiteren, omme daernae op het drucken desselffs geresolveert te werden nae behooren. (Eod.).

Hondii globen. Opte requeste van Judoci Hondii, de jonge, versouckende ordre omme een eyder vande heeren gecommitteerde ter deser vergaderinge te leveren twee groote globen, te weeten, een terrestris ende een celestis, van dieghene, die hy onlancx aen haere Ho. Mo. heeft gedediceert ende gepresenteert, gelyck hy dat gedaen heeft aen den raedt van state; is het versoeck des suppliants affgeslagen, om het landt niet te beswaeren; ende den griffier geordonneert, den raedt van state ende reeckencamer vande generaliteyt aen te seggen ende te vermaenen, dat zy van gelycken willen doen ende voortaen sulcke ende diergelycke presentatien nyet aen te nemen, om het landt met vergeefsche costen nyet te beswaeren. (Oct. 12).

Copermolen. Is gelesen de requeste van Dierck Hooft, oprechtende tot Dordrecht een coopermolen, dryvende met het water, ende van Bartholomeus Munter, die alreets eenen gelycken moolen opgerecht heeft binnen Schiedam, omme daermede te maecken geel cooper, beckenwerck, ketels ende draet, wesende eene sulcke neeringe, dat deselve voortsgaende veroorsaecken sal merckelyck proffyt ende welvaeren inde vereenichde provincien; versoeckende mitsdien ende ten aensien vande groote costen, die zy alreede tot het maecken vande voorschreven molens mette appendentien ende dependentien van dien aengewendt hebben, dat hare Ho. Mo. gelieve haer te octroyeren vry licent van alle incommende materialen, als rauw cooper ende calmynen, mitsgaders van het vuytgaen vande gemaeckte wercken derselver stoffe, verclarende, omme alle fraulden voortecoomen, dat elcken moelen in 't jaer sal behoeven hondert duysent ponden calmyns ende gelycke quantiteyt van rauw cooper;

ende nae deliberatie hebben haere Ho. Mo., omme de voorschreven neringe in dese landen te trecken, voirderen ende beneficieren, elcken vande supplianten geaccordeert, ende accorderen mits desen, dat sy voirden tyt van vyff jaeren naestcommende telcken jaere, omme aen de voorschreven neeringe geemployeert te worden, tot elcken moelen sullen moegen innebrengen, vry van convoy ende licent, de quantiteyt van hondert duysent ponden rauw cooper ende hondert duysent ponden calmyns, affslaende den versochten vrydom voer den vuytvoer vande gemaecte wercken. (Eod.).

Idem. Is van gelycken gelesen de requeste van Antoni Slicher ende Herman Becx, opgerecht hebbende eenen coopermoelen gelyck de voorgaende, tot Amstelredam, ende die supplianten geaccordeert gelycken vrydom als byde voorgaende resolutie geaccordeert is. (Eod.)

Kerk te Praghe. Ontfangen ende gelesen eenen brieff, geschreven byde altesten, in namen der gantsche Luytsschen refformirten gemeyne in Praag, tot Praag den 24. Augusti lestleden, versouckende, om redenen daerinne verhaelt, een christelycke miltreycken ende hulff, daermede sy haer christelyck voornemen, tot opbouwinge van kercken ende schole tot Godes eere mogen effectueren. (Oct. 18).

Idem. Is in deliberatie geleet de subsidie, versocht by die vande gereformeerde kercke tot Praeg, maer voor als noch opgehouden daerop te resolveren. (Oct. 19).

Kerk te 's Gravenweert. Is gelesen het advis, by den raedt van state geformeert opte requeste van Henricus Hollingerus, kerckendienaer op 't fort van 's Gravenweert, den 18. Octobris, inhoudende dat haer E. alnoch van advys syn, gelyck zy haere Ho. Mo. nu een jaer geleden hebben geadverteert, dat den suppliant syn tractement soude werden vermeerdert van vier hondert vyftich guldens op sess hondert guldens tsjaers, soo ten aensien vanden grooten aenval die hy apparentelyck aldaer seer subject is, als de dierte der plaetsse, behalven den last van synen swaren dienst aldaer, nyet kunnende anders als vreempt vinden, dat die gedeputeerde des Nymeechschen quartiers op haere Ho. Mo. schryven hun excuseren, deselve vermeerderinge te doen, terwylen sy trecken ende proffiteren de generaele middelen, want zy egeen plaetsen en weeten, off de predicanten ende andere sulcke lasten en worden betaelt by diegene, die deselve middelen aldaer genieten, alsoo dat daerom 't voorsz. Nyemeechsche quartier met recht niet alleen dit cleyn verhoochde maer des suppliants geheel tractement wel behoort te dragen oft deselve middelen te laten aen de generaliteyt, die daervuyt 't voorsz. tractement ende andere lasten wel sal kunnen vervallen, daertoe huns bedunckens 't voorsz. Nyemeechsche quartier wederom ernstelyck dient vermaent, sonder den suppliant meer aff te setten, denwelcken hare Ho. Mo. tot vertroostinge soude moegen toeleggen ende accorderen twee hondert guldens eens, om hem daermede tot reddinge van zyne groote t'achterheyt te mogen eenichsints behelpen, gelyck hy de twee voorgaende jaeren oock extraordinaire heeft genoten; nae deliberatie hebben haere Ho. Mo. hun met 't voorsz. advis des raets van state geconformeert, ende geordonneert, dat men dienvolgende oock aen 't Nyemeechsche quartier sal schryven. (Oct. 19).

Anna Walcke. Is Anna Walcke omme eenige goede consideratien, boven de somme van......, by haer voor desen ontfangen, noch toegeleet tot haer vertreck twaelff gl. eens, mits dat zy haere Ho. Mo. vorder nyet en sal moeyelyck vallen. (Oct. 24).

Octroy voor Fr. Lansbergen. Opte requeste D. Francisci Lansbergii, dienaer der gemeente Jhesu Christi tot Rotterdam, is Matys Bastiaensz., bouckvercooper binnen Rotterdam, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van ses jaeren naestcomende alleene inde vereen. provincien te moegen drucken ofte doen drucken ende vuytgeven seker boeksken, genaempt Peerle der vertroostinge, eertyts beworpen van D. Petro Datheno, saliger, ende by Lansbergium voorsz. in orde gestelt ende voltrocken; verbiedende etc. (Nov. 9).

Peerden. Is gelesen eenen brieff, geschreven aen de heeren gedeputeerden 's lants van

Utrecht, gedateert den 25. Octobris, stilo antiquo, adviserende die difficulteyten dier rencontreren, om te vinden ende coopen sulcke carots- ende rypeerden, als haere Ho. Mo. begeren, om daermede te vereeren den hertogh van Lennocx, versouckende daerop te verstaen het goet believen van haere Ho. Mo.; nae deliberatie is den griffier geordonneert t'antwoorden, diewyle de saecke ende tyt soo verre is verloopen, dat men desen aengaende anders sal versien. (Nov. 12).

Tombe v. Pr. Willem I. Syn gesien eenige modellen, daernae dat men soude moegen maecken het monument, tombe, ofte begravenissplaetse van syn Excell., hoochloffelycker memorien, opten naem vande republycke van dese vereenichde Nederlanden, ten opsien ende in memorie ende erkentenisse, dat deselve syne Excell. in syn leven met lyff, goet ende bloet, door de genade Godts geleet heeft het fondament van deser landen vryheyt, diewelcke voorts byde aucthoriteyt ende middelen van haere Ho. Mo. onder het beleydt van syn Excell. Prince Maurits mette hulpe van syne Godtlycke Mat. geluckelyck vuytgevoert is, dan alsoo dese saecke nyeuwelyck voorcompt ende dat eenige verstandige naerder opte voorsz. modellen dienen gehoort ende verstaen, is dese saecke mitsgaders den voorslach gedaen van 't gene dat men van wegen het landt daertoe soude moegen contribueren, gehouden in bedencken. (Nov. 14).

Middel om de schepen te bewaren, van Sare Romen. Is mr. Adriaen Sare Romen, chirurgyn, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van vyff jaeren naestcomande alleene inde vereenichde provincien te maecken seecker substantie van peck, by hem geinventeert, omme daermede te besmeren de schepen, varende op Oost- ende Westindien, mitsgaders andere verre gelegen plaetssen, daervan de cracht is, dat het water die schepen nyet en kan beschadigen, dat de sonne het voorsz. peck nyet en kan doen smelten, die wormen nyet en kunnen dooreten, ende dat het vier ofte vlamme daorop nyet en kan vatten ofte branden; verbiedende etc. (Nov. 27).

Guicch. descrizzione. Is Piere du Mont, aen hare Ho. Mo. gedediceert hebbende seecker bouck, geintituleert: Description de touts les Pays Bas, aultrement appellez la Germaine inferieure ou basse Allemaigne, par Messire Loys Guichardin, gentilhomme Florentin maintenant reveue et augmentée plus que de la moictie par le mesme autheur, voor deselve dedicatie ende presentatie toegeleet hondert daelders, mits dat hy elcken vande presente heeren, tot seventhien toe, sal gehouden syn te geven eenen bouck, ende sulcx weygerende, wort verstaen dat men voor den gepresenteerden bouck ende dedicatie hem alleenelyck sal depescheren ordonnantie van tsestich gulden eens. (Eod.).

Dr. Simonetti. Is Bartholomeo Simonetti, Italiaens doctor inde medicynen ende chirurgyn, om eenige goede consideratien noch voor dese reyse toegeleet de somme van twee hondert guldens eens. (Nov. 29).

Inventie v. Sare Romen. Is het octroy, voorleden Woensdage geaccordeert aen mr. Adriaen Sare Roomen, chirurgyn, omme voor den tyt van vyff jaeren naestcommende alleene inde vereenichde provincien te maecken seker substantie van peck, by hem geinventeert, geamplieert ende geextendeert tot negen jaeren, ende verstaen dat den suppliant gehouden sal syn 't voorsz. peck te vercoopen ende leveren aen diegeene, die dat sullen begeren, voor eenen civilen ende redelycken prys; ende dat hy boven de weerde van 't voorsz. peck ofte materialen voor syn inventie, van elck schip van hondert lasten ende daeronder dat met 't voorsz. peck sal worden ghesmeert, sal genieten ende proffiteren vierentwintich guld. eens, ende vande meerder schepen naer advenant meer. (Nov. 29).

Kerk te Praghe. Gelesen de remonstrantie, overgegeven vuyten naem ende van wegen der gemeente der Duytsche gereformeerde kercke tot Prage, tenderende om te hebben eenige subsidien tot opbouwinge van haere kercke, is vuytgestelt daerop te resolveren. (Nov. 30).

P. Cryck, Eng. pr. Opte requeste van Maria Clercqs, weduwe van wylen Patritius

Cryck, in syn leven predicant onder het regiment van wylen den colonnell Balfour, vercregen hebbende condemnatie tot laste van David Candt, in syn leven capiteyn inden dienst van dese landen; is deselve verleent ordonnantie vande somme van vyftich guldens eens, op reeckeninge vande afreeckeninge ende het achterwesen vanden voorsz. capiteyn David Candt, ende in minderinge van 't selffde. (Eod.).

Bruyt van Schwartsenberg. Ontfangen eene missive, geschreven tot Dusseldorp den 27. Novembris deur den cheurf. Brandenburch. commissarien d'heeren van Putlitz, van Gothe ende Christoffel Sticke, ridder, drost tot Lymborch, beroerende 't vervoeren vande bruyt des heeren graven tot Schwartzenberg, daerover eenige beschuldicht werden, die in dienste van dese landen syn; is goetgevonden, dat de voorsz. missive sal werden gecommuniceert aen syne Excell. deur d'heer Joachimi, om te verstaen syne Excell. advis, wat inde voorsz. saecke te doen staet. (Dec. 2).

Idem. D'heere Joachimi heeft gerapporteert, dat hy syn Excell. heeft gecommuniceert de missive van d'heeren cheurf. Brandenburgsche commissarissen, beroerende het vervoeren vande bruyt vanden heere grave van Schwartsenbergh, ende is gelesen eenen brieff vanden heere Adriaen baron van Flodorff, heere van Lenth aen syne Excell., de voorsz. materie raeckende, geschreven ende geexhibeert eene remonstrantie vanden welgemelten heere grave ende vrouwe Margaretha van Pallandt, geboren van Reiffenberch, ende opgehouden daerop te resolveren. (Dec. 4).

Arn. Neomagus, pred. Opte requeste van Arnoldus Neomagus, kerckendienaer der gemeente Jesu Christi tot Berchambacht, versouckende augmentatie van toeleg voer de dedicatie van seecker bouck, is gepersisteert by d'eerste resolutie. (Dec. 13).

Nieuw uitgev. behangsel. Is verleent octroy voor Jacob Dircsz. de Swart, custodiemaecker van syne Excell., ende Hans le Maire, beyde burgers inden Hage, om alleene in dese vereenichde Nederlanden te moegen maecken ende vercoopen behangselen ende cleeden, van allerhanden personagen, historien, bosschagen, jachten, wilde dieren, gevogelte ende anders, soo met gout ende silver alleen, als oock met alle couleuren nae den eysch van 't werck, gedruckt op leder, satyn, armosyn, lynwaet ende andere stoffen, ende gemaeckt op eene nyeuwe maniere van wercken, noyt te vooren by yemant anders gepractiseert, ende dat voor den tyt van seven jaeren eerst-commende, mits dat het sy eene nyeuwe conste, te vooren niet gepractiseert, gelyck aengegeven is, ende dat nyemant te vooren daervan octroy en is vergunt; verbiedende etc. (Dec. 16).

Uitgev. diepmachine. Is verleent octroy aen Daniel de Blyer, van Noorwyts, ende Frederick Mathysz. van Lubbrecht, beyde burgers binnen Utrecht, om geduyrende den tyt van thien jaren eerstcommende alleene in dese vereenichde Nederlanden te moegen maecken ende gebruycken seecker instrument ofte meulen, by henlieden gepractiseert, daermede zy konnen verdiepen alle gedroochde binnenwateren ende havenen, de diepte van thien, twaelff, twintich ofte meer voeten, sonder eenichsins de schipvaert te verhinderen; item, noch eenen watermolen, mede by hen gepractiseert, seer bequaem om eenig sluysen te leggen daer veele wellen syn, al wilde men de fondamenten twintich ofte vyffentwintich voeten diep leggen etc. (Dec. 21).

Octroy voor Illustr. acad. Leyd. etc. Is Andries Clouck, ingeboren borger ende bouckverkooper binnen Leyden, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van seven jaeren naestcommende alleene inde vereenichde provincien te moegen drucken ende vuytgeven seker bouck, geintituleert: Illustris academia Lugduno-Batava, id est, clarissimorum virorum icones, Elogia, ac vitae, qui eam scriptis suis illustrarunt; verbiedende etc. (Dec. 31).


Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen


Over dit hoofdstuk/artikel

datums