Bavianen en slijkgeuzen

Kerk en kerkvolk ten tijde van Maurits en Oldenbarnevelt

XXXVIII. Poincten beraemt omme te letten ende dienende tot verseeckeringe van de staet van den lande, 1623.

1.	Off men niet verder vlijtelick ende behoorlick ondersoecken ende informatie nemen sal, off niet meer persoonen als d'alreede gejustificeerde ende geapprehendeerde aen de voors. conspiratie off een andere diergelijcke vast ofte daermede besmet sijn, ende indien, als ontwijffelijck jae, off men niet sonder aensien van persoonen de hooffden van dien en behoort te straffen nae gelegentheyt van saecken.
2.	Praemium te stellen voor alle degene die eenige aen den dach connen brengen, ende bewijsen dat communicatie van de grouwelicke conspiratie hebben gehadt, met impuniteyt voor hemselven, indien zij conscii ofte complicen daervan geweest waeren.
3.	Oick scherp ondersoeck tegen alle deselve sooveel uyt de informatiën alrede in handen wesende ofte andere hyernaer daervan eenige kennisse sal connen worden becomen, ende daertoe communicatie van de voors. informatiën te doen, oock mede naerder ondersoeck op degenen die met vertredinge van de publycke autoriteyt de... roof van de geëxecuteerden hebben gedaen, ende met meerder premie voor den aenbrenger, opdat soo moetwilligen stuck naer behooren mach worden gestraft.

[p. 421]

4.	Te houden ende verclaeren voor quade patriotten alle degeenen die sustineren dat sulcke conspirateurs metter doot niet en souden wesen straffbaer.
5.	Exacte inquisitie op de dorpen ende de inwoonderen van dyen, die voorgenomen hadden bij voorgaende conspiratie toe te loopen totte plaetsen daer beroerte gemaect soude worden.
6.	Naerstich opmerck in de steden op de communicatie, die mette gemiscontenteerde werden gehouden.
7.	Scharp verboth van alle correspondentie mette gebanne predicanten ofte andere, bij publycke sententiën als misdadige uuyt den lande gebannen, als Grotius, Utenbogaert, Stoutenburch, Van der Dussen, Cornelis Jansz. ende alle anderen.
8.	Strict verbot op alle bijeencompsten daer getracteert sal worden tot nadeel van de publycke regieringe, ofte van de religie openbaerlick aengenomen.
9.	Naerder ende stricter ordre te stellen tegen de predicanten, die uuyte landen gebannen sijn, ende echter in vilipendie van de publycke autoriteyt daerin comen, ende de gemeente niet alleen ontrusten, maer tot affkeer van de overicheyt ende conspiratiën verwecken, te weten dat deselve achterhaelt wesende, metter doot gestraft sullen worden, ende swaere peenen gestatueert met bannissement van alle degene, die deselve logieren, herbergen, huysen ofte hoven sullen, ende voortsaen tot onderhout ofte steunsel van soo een factieuse ende voor de staet van 't lant dangereuse sociëteyt eenige penningen contribueren ofte collecteren sullen, daertoe andere provintiën alrede voorgegaen sijn, als Utrecht.
10.	Dat derselver predicanten vrouwen mede sullen doen vertrecken werden, ofte tenminsten verplaetst van de plaetse daer die gestaen oft lest hun onthouden hebben.
11.	Geen gebannen predicanten te laeten innecomen sonder voorgaende affsweringe van de grouwelijcke ontdecte coniuratie, ende van alle leringen ofte propositiën daertoe streckende, ende solemnele verclaeringe geen deel te hebben aen de godtlose propositiën bij Slatius ontdect, ende dat se heur weder begeven sullen tottet gehoor van Godts woort in de publycke kercken.
12.	Naeder ende scherper verbot op 't drucken van alrehande seditieuse geschriften, ende dat degene bij dewelcke deselve bevonden werden, gehouden sullen wesen voor auteur, ten waere sij den rechten auteur wisten aen te wijsen, ofte oock den drucker, sulcx dat die in handen mochten becomen werden, ende dat sij niet en sullen mogen gestaen seggende haer deselve bij onbekende gesonden te wesen, maer soo sulcx geschiet, dat se die sullen moeten leveren aen den hooftofficier, sonder die eenichsints te mogen communiceren ofte vercopen.
13.	Ordre te stellen dat alle die van de religie geweest ofte noch sijn, ende

[p. 422]

	haer onthouden van de publijcke kercken, oock van alle publycke bedieningen sullen worden geweert.
14.	Ordre op de kerckenraeden, om alle degeene die haer onthouden hebben van de kercken weder in lieffde op te nemen, ende 't gepasseerde met een mantel der vergetentheyt te bedecken, indien deselve haer weder tot de kercke willen vervoegen, sonder deselve op haer particuliere gevoelen te scrupuleren, mits part nochte deel hebbende aen de voorgaende conspiratie ofte de godtslaterlijcke propositiën bij Slatius aen den dacht gebrocht.
15.	Off men niet behoort te formeren ende te vorderen volgende 't loffelicke exempel van de provintie van Gelderlandt, een generalen eedt over alle die in eenige off militaire off politycque regieringe, ampten, bedieninge, collegiën, gerechten ende hooffden off officiers van de schutterijen in de steden ende ten platten lande deser provintie zijn, daerbij deselve ende yder derselver den coninck van Spangien mette alle sijnen aenhanck sullen affsweren, ende verclaeren te wesen heuren erffviant deselve, mitsgaders d'voors. Arminiaensche factie beloven te helpen wederstaen met lijff ende goet, niet te attenteren nochte doen ofte oock gedoogen yet geattenteert ofte gedaen te worden in eenige manieren, directelick noch indirectelick, wes eenichsints soude mogen strecken tot nadeel off van de voors. religie die nu publyckelijck in deser provintie kercken geleert wert, ende geadmitteert es, off oock van de jegenwoordige staet ende regieringe deser landen off van zijne furstelijcke genade den prince van Orangien.
16.	Off men niet nemen sal staetsgewijs een resolutie dat men van nu voortaen niemandt admitteren noch nemen en sal tot de bedieninge van eenige offitiën, ampten des lants, nochte in der steden ofte dorpen diensten, noch oock in eenige hoven, gerechten etc., als die sijn van de voors. waere gereformeerde religie.
17.	Dat alle degeene die van nu voortsaen tot eenige publycke ampten sullen worden gestelt, bij eede te sullen moeten verclaeren te sullen mainteneren de religie tegenwoordich in de landen publyckelijck toegelaten ende geëxerceert, een affkeer te hebben van diergelijcke conspiratiën als vooren is geseyt, ende dat sij alle degeene die deselve met contribueren van gelt vorderen ofte anderssints assisteren sullen, behoorlijck sullen doen naertrachten ende straffen, gelijck mede alle degene die gelt contribueren ofte collecteren sullen totte voors. verbodene sociëteyt, ende dat se met deselve ende uuytgebannen geen correspondentie houden, nochte gedoogen sullen gedaen te worden.

(A.R.A., Hof 5229).