Bavianen en slijkgeuzen

Kerk en kerkvolk ten tijde van Maurits en Oldenbarnevelt

[p. 416]

XXXV. Off sodanighe vrouwen, die lidtmaten der ghemeynte zijn, maer hare mannen niet, van de diaconen sullen bedient werden ofte niet, maer van de schale.

Redenen pro.

1.	Dat se lidtmaten der ghemeynte zijn, ende daerom de weldadicheyt derselven behooren te ghenieten.
2.	Dat in Christo Jesu gheen onderscheyt is tusschen man ende wijff, ja dat een ongheloovighe man geheylight werdt door een gheloovighe vrouwe, soowel als een ongheloovighe vrouwe door een gheloovige man.
3.	Dat in de recommandatiën der dienaeren tot de openbaere collecte alle arme lidtmaten begrepen werden.
4.	Dat de aelmoesen van denghenen die se gheven voor alle arme lidtmaten ghegeven werden, ende niet voor sommighen alleen.
5.	Dat de aelmoessen niet alleen van de lidtmaten, maer oock van veele toehoorders comen, ende daerom oock aen de mannen deser vrouwen behooren gegheven te werden.
6.	Dat de secten alle haere armen onderhouden, ende dat de kinderen deser eeuwe den kinderen des lichts niet behooren in barmherticheyt ende weldadicheyt te beschamen.
7.	Dat de uytsluytinghe deser vrouwen van de bedieninghe der diaconie haer seer quest ende bedroeft, haere mannen grootelijx ergert ende wederhoudt om sich tot de ghemeynte te begheven, veele ghevers der aelmoessen doet murmureren, ende secten lasterende maeckt.
8.	Dat deselve in gheene andere kercken deser landen onses wetens plaetse heeft.

Redenen contra.

1.	Dat eertijts de geheele kerckenraedt met advys ende goetvinden der E. magistraet sulx om verscheyden ghewichtighe redenen geresolveert ende besloten heeft.
2.	Dat de man het hooft des huysghesins is, ende hetselve daerom hem behoort te volghen tot de schale.
3.	Dat de diaconie gheen lichamelijcke macht heeft om den ongeschickten mannen deser vrouwen, die lueyaerts of dronckaerts zijn, te coërceren ende bedwinghen, ghelijck daerenteghen so danighe macht bij de schale is.
4.	Dat deselve gheen suffisante middelen ende incomsten heeft om sodanighe vrouwen oock te bedienen.
5.	Dat de ghewoonelijcke murmureringhe van sommigen teghen den diaconen van dat se de aelmoessen op veele plaetsen niet wel bestelden, door

[p. 417]

	haere bedieninghe van sodanighe huysen seer vermeerderen ende toenemen souden.
6.	Dat dese vrouwen niet behoeven alle weken in 't werckhuys te verschijnen om haere aelmoessen te halen, maer deselve haer wel heymelijck connen t'huys ghebracht werden.
7.	Dat de voorneemste oorsake van de misnoeginghe ende murmuringhe deser vrouwen over haere uytsluytinghe van de bedieninghe der diaconie buyten twijffel is, dat de diaconie milder gheeft dan de schale.
8.	Dat het meeste deel van de collecte der schale van de lidtmaten der ghemeynte gegheven werdt, ende derhalven dese vrouwen de weldadicheyt der ghemeynte oock in de bedieninghe van de schale ghenieten.

Quaestie.

Alhoewel de diaconen de eenighe ordinaire publycke handt zijn der ghemeynte, om haere armen lidtmaten te versorghen, off deselve nochtans sonder Godts woordt te contraveniëren, niet souden moghen om verscheyden ghewichtighe redenen toelaten, dat eenighe van deselve arme lidtmaten bedient werden door eenighe anderen, die van de christelijcke overheydt ghestelt werden, ten grooten deele uyt de gemeente ghenomen werden, ende het meeste deel van haere collecte uyt de handen der ghemeynte vergaderen?

Andere middelen om dese vrouwen te bedienen, alsoock der broederen, welckers huysvrouwen buyten de gemeente zijn.

I.	Door gedeputeerden uyt beide de collegiën. Inconveniënten: 1. dat de ordre selve suspect is, als zijnde een vermenghelinghe van de kerckelijcke ende polytycke personen. 2. Dat de politycke met de kerckelijcke uyt haet der gereformeerde religie niet sullen connen accorderen. 3. Dat de disordre in andere steden nopende dit stuck gebruyckelijck hierdoor voet gegheven werde.
II.	Dat elck collegium in tselve huys den sijnen bedienen soude. Inconveniënten: 1. dat die van de schale de handt van sodanighe huysen soude aftrecken, off deselve weynigh waernemen. 2. Dat bij denselven de opsicht op sulcke mannen sal naghelaten werden. 3. Dat de vrouwen evenwel susters der ghemeynte zijnde, haeres mans portie bij de wederpartijen der ghemeynte halen souden.

[p. 418]

III.	Dat de diaconen de bedieninghe over de geheele huysen souden hebben, mits de helf van de middelen van de schale treckende.

Inconveniënten: hierteghen connen de swaricheden genoteert in de redenen contra de bedieninghe van de voors. vrouwen door de diaconie.

Voorslaghen wat in dese sake te resolveren ende te doen zij: off het voorgaende ghebruyck niet soude moghen blijven, versoet zijnde door eenighe extraordinaire recognitie van de diaconen, ter discretie van deselve, overmits tselve de minste swaricheden ende inconveniënten schijnt te begrijpen.

(Not. Haarlem, 19 januari 1623).