XXXIII. Brief van de Gecommitteerde Raden van Holland aan Maurits, 25 augustus 1621.
Wij en twijffelen nyet off Uwe Princelicke Ex.tie en sal uut de loopende geruchten gehoort hebben, dat op gisteren eenich ongemack is geweest binnen de stadt van Rotterdamme, ende begerich sijn om de gerechte gelegentheyt daervan te verstaen. Omme dan Uwe Princelicke Ex. tie te berichten soo nae van de waere gelegentheyt als doenlick is, hebben wij op dese saecke gehoort den dijckgraeff van Schielant, Duyn Claessoon, dewelcke ons verclaert heeft dat op gisteren morgen, sijnde den principaelen dach van de kersmis, de remonstranten in tamelick getal sijn buytengegaen om te predicken;
twelck gecomen wesende tot kennisse van den voors. dijckgraeff, dat hij sijne dienaers hadde gesonden aen de Oostpoorte, daer de remonstranten mosten innecomen, om te besien off hij door aenwijsinge van sijne correspondenten den predicant soude connen becomen;
twelck oock sulcx is geschiet, in der vougen dat de voors. dienaers den predicant gewesen sijnde, die met sijn bueren seeckere weye quam overgaen, sonder mantel, ende daernaer met sijn tween, dewijle sij haer (comende bij de poorte) separeerden, is den voornompden predicant door de dienaers in de poort aengetast, tot hare hulpe roupende de soldaten, die ontrent met twintich mannen de wacht in de poort hadden, dewelcke oock hen hulp doende, den predicant in de corps de guarde hebben getrocken;
twelck siende degene die buyten geweest waeren, sijn nae de voors. corps de guarde geschooten om de soldaten den predicant t' ontweldigen, waertegen de soldaeten hen gestelt hebben.
Ondertusschen het gerucht comende, aen den voors. dijckgraeff, is gegaen naer den voors. poorte. Aldaer comende, sijn de burgers met den tijt hoe langer hoe stercker geworden, dringende naer de poorte toe, die de soldaten daer van weerden sooveel sij conden, vraegende den voors. dijckgraeff (dewijle sij geen commandeur bij haer hadden) off zij hare musquetten met scherp souden laeden. Daerop hij antwoorde, jae.
Ende dewijle sij hart met steenen begonden te werpen, ende dat sij nyet alleen de Hoochstraet door, maer oock aen beyden sijden van de wallen op de soldaten aendrongen, heeft den voors. dijckgraeff de soldaeten gelast dat sij souden schieten, ende hebben sulcx altemet een schoot met scherp gedaen, om het aendringen te verhinderen.
Ondertusschen zijn de soldaten in waepenen gecomen, waervan comende lancx de Hoochstraet sestien omme de wacht in de poort te hulp te comen, sijn deselve van de burgerije terugge gedreven, naerdat sij een charge hadden gedaen; in welck combat een burger, sijnde een arbeyder, doot gebleven is, ende verscheyden gequetst, oock eenige soldaten gequetst van de steenen, ende is daermede 't rumoer metter tijt gecesseert, latende den predicant opte poorte.
Auteursrechtelijk beschermd