Bavianen en slijkgeuzen

Kerk en kerkvolk ten tijde van Maurits en Oldenbarnevelt

XX. Eis van de baljuw van Schoonhoven tegen Thomas Cray, 21 april 1613.

Alsoo den gedaechde in desen hem vervordert heeft den persone des voorn. Daniëlis Wittii, dienaer des goddelijcken woorts alhier, nyet allenelijck seer schandelijck te lasteren ende voor een leugenaer te schelden, nemaer oock zijne leeringen ende predicatiën van valscheyt ofte ketterije te accuseren;

als namentlijck dat hij gedaechde opten XXVIII.en martii lestleden onder andere vileyne ende onbetamelijcke obtrecatiën wel stoutelijck heeft dorven uuytstroyen, dat den voorn. Wittius, predikende den vrijen wille, leerde dat men zodanige hoereerders ofte echtbrekers als Jaques Schietcat ofte zijns gelijcken waren van de taeffel des Heeren nyet en behoorde aff te houden, maer vrij acces tot selve te geven;

ende dat hij gedaechde oock vastelijck gelooffde dat den voorn. Schietcat sulckes wel toegelaten soude worden, seggende: ofter een rabaut te

[p. 398]

meer te nachtmael gaet, daer is weynich aen gelegen, Schietcat sal noch all een van de besten zijn die aen de taeffel des Heeren verschijnen sal;

presupponerende daermede dattet nyet anders als rabauwen ofte overspeelders en waren, die in de gemeente Christi alhier zijn ende ten avontmale gingen, daerbij vougende dat die van den kerckenrade deser stede als fauteurs van de dwalingen van den voorn. Wittium, sulckes ende all dat bij hem Wittio gedaen ende geleert worde, approbeerden ende toestonden;

souckende nyet anders dan den voorn. Wittium ende die van den kerckenrade mit dusdanige ende diergelijcke uuytstroyingen bij den volcke suspect ende odieus te maken, ende devotige ende simpele geruste herten van 't gehoore van Godes woort ende 't gebruyck zijnder heyliger sacramenten aff te trecken ende in een naebedencken ende ongerusticheyt te brengen;

ende also tgene voors. is zijn saken van seer quaden gevolge, streckende mede tot commotie ende perturbatie van de gemeene ruste etc. [verder als no. XIX].

(A.R.A., R.A.Z.H. Schoonhoven 2322, f. 10 vo).