Bavianen en slijkgeuzen

Kerk en kerkvolk ten tijde van Maurits en Oldenbarnevelt

XIX. Eis van de baljuw van Schoonhoven tegen Daniël Cray, 21 april 1613.

Alsoo tot kennisse van d'eyscher gecomen is, dat alhoewel de gedaechde in desen t'anderen tijden den persone, leere ende leven domini Daniëlis Wittii, kerckendienaer deser stede, seer onbetamelijcken geïnjuriëert ende geobtrecteert hebbende, daerover van de heeren borgemeesteren deser stede berispt, ende verboden is geweest van gelijcken meer te doen, ende dat hij gedaechde mitsdien wel behoort hadde hemselven precise nae deselve bevelen te reguleren;

dat hij gedaechde diesnyetjegenstaende evenwel hem vervordert heeft in cleynachtinge van de voors. interdictie den persone van de voorn. Wittium nyet alleenelijck zeer atrocelijck wederomme t'injuriëren, ende hem naer te geven dat hij Wittius t'anderen tijden eens anders mans echte vrouwe mit hem wechgevoert ende mitte selve jaer ende dach gebouleert ende huys gehouden heeft;

nemaer oock zijne leeringe ende predicatiën van valscheyt ofte drijvinge van vrijen wille, bij den welcken het den menschen vrijstaen soude hoererije, overspel ofte yetwes diergelijcken te committeren, seer calumnieuselijck te beschuldigen, ende sulcx deselve zijne leeringen ende predicatiën bij den volcke suspect, verdacht ende vruchteloos te maecken, breder blijckende bij d'informatiën daervan zijnde;

ende alsoo tselve saken zijn van zeer quader consequentie, streckende

[p. 397]

tot commotie ende perturbatie van de gemeene ruste in 't generael ende van de christelijcke gemeente in 't particulier, ende sulcx anderen ten exemple ten uuytersten behooren gestraft te worden;

soo concludeert den voors. eyscher uytten name ende vanwegen de Ho. O.^t des graeflicheyts van Hollant ende Westvrieslandt, ten fine de gedaechde gecondempneert sal worden d'voors. injuriën publickelijck van der stede peuye mit luyder kelen te revoceren, ende in sijn hals te haelen, bekennende deselve erdacht, gelogen ende sulcx den voorn. Wittium buyten waerheyt, recht ende redenen daermede behangen te hebben, ende mitsdien hem gedaechde tselve van herten leedt te zijn, biddende Godt, de justitie ende de voorn. Wittium, indien hij daer present begeert te zijn, om vergiffenisse;

dat hij gedaechde voorts als een oproermaker ofte perturbateur van de gemeene ruste ende van de christelijcke gemeente... [onleesbaar door beschadiging van het papier] ter plaetse daer men gewonelijck is criminele justitie te doen, aldaer wel strengelijck te bloede toe gegeeselt ende voorts gebannen te worden uuytten lande van Hollant ende Westvrieslandt zijn leven lang geduyrende, ende middelertijt daer nyet weder inne te comen op peyne van meerder straffen, naer exigentie van der sake;

ende dat voorts alle zijne goederen verclaert zullen worden verbuyert ten prouffijte van de Ho. O. voors., ofte tot alsulcken anderen fine ende conclusie criminele als mijn E. heeren die van den gerechte der voors. stede naer merite ende exigentie van de sake bevinden sullen te behooren.

(A.R.A., R.A.Z.H. Schoonhoven 2322, f. 9 vo).