verbum dicendi / verbum sentiendi

Etym: Lat. verbum = werkwoord; dicere = zeggen, spreken; sentire = voelen, menen, denken.

Benaming voor het werkwoord dat een geciteerde (directe rede en indirecte rede) of een geparafraseerde passage inleidt.

Een verbum dicendi (‘werkwoord van zeggen’) kondigt een expliciete taaluiting aan; bijv.

Ze vroeg: ‘Waar blijf je dan?’
Hij mompelde dat hij zich niet lekker voelde.

Een verbum sentiendi (‘werkwoord van denken’) kondigt een onuitgedrukte mening of gedachte aan; bijv.

Ze dacht: ‘Dit hou ik niet langer vol!’
Hij vond dat ze best aardig was.

Zie ook inquit-formule.

Lit: W.P.F. de Geest, Complementaire constructies bij verba sentiendi in het Nederlands (diss., 1973²).