Algemeen letterkundig lexicon

Mariaspel

Onder deze ruime term vallen alle spelen waarin een gebeurtenis uit het leven van de maagd Maria centraal staat. Aanvankelijk werden o.m. de geboorte van Christus, het bezoek van de drie koningen of Mariahemelvaart in een tableau vivant uitgebeeld in processies (toog) of in de kerk, maar geleidelijk ontwikkelden deze voorstellingen zich tot volledige toneelspelen. Bekende Mariaspelen zijn de zogenaamde Bliscappen van Maria (ed. Beuken, 1978²), waarvan alleen de eerste en de zevende bewaard zijn gebleven. Deze bliscappen werden jaarlijks in Brussel vanaf 1448 opgevoerd tot ver in de 16^de eeuw. In 1401 werd in Antwerpen een Spel van onser Vrouwen gespeeld en in 1428 werd in Mechelen het (wagen)spel Van onser Vrouwen opvaert vertoond. Ook later werden nog Mariaspelen geschreven, o.m. door Aloïs Walgrave een mysteriespel in twee delen onder de titel Het spel van Onze-Lieve-Vrouw, of Maria’s leven (1910).

In veel Zuid-Europese landen is het tot op heden gebruikelijk om tijdens processies in de Goede Week de dramatische ontmoeting van Maria en Jezus op de Kruisweg uit te beelden.

Lit: P. Maes, ‘Het Mariaspel’ in Hallensia 7 (1985) 3, p. 20-26 • H. Pleij, ‘De taakverdeling in het huwelijk: over literatuur en sociale werkelijkheid in de late middeleeuwen’ in Literatuur 3 (1986), p. 66-76 • W. Kuiper & R. Resoort, Maria op de markt. Middeleeuws toneel in Brussel (1995) • B.A.M. Ramakers, Spelen en figuren (1996), p. 414-422 • B.A.M. Ramakers, ‘Begin van de traditie van de jaarlijkse opvoering van een van de zeven Bliscappen in Brussel’ in R.L. Erenstein (red.), Een theatergeschiedenis der Nederlanden (1996), p. 42-49 • H. Pleij, Het gevleugelde woord. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1400-1560 (2007), p. 130-135.

Marialied

marinisme