Algemeen letterkundig lexicon

zarzuela

Etym: Sp. zarza = braamstruik.

Oorspronkelijk een Spaanse operavorm, ontstaan in de gouden 17^de eeuw. Dit muzikaal-lyrische genre ontleende zijn naam aan een gedeelte van het Pradowoud nabij Madrid waar de zarza (= braamstruik) overvloedig groeit; in dat woud werden nl., ter opluistering van aristocratische jachtpartijen, toneelgroepen uit Madrid uitgenodigd. Na een tijd van het toneel te zijn verdwenen, kwam de zarzuela weer volop in de belangstelling in het begin van de 19^de eeuw. De muziek van deze ‘Spaanse operette’ is geïnspireerd door de nationale folklore, die een rijke schat aan ritmes en melodieën kent. De zarzuela bereikte haar grootste populariteit in de vorm van eenakters waarin de kleurrijke inwoners van de volkse wijken in Madrid en in de provincie goedmoedig-karikaturaal voorgesteld worden. Enkele klassiekers van dit erg populaire genre zijn El Barberillo de Lavapies, een vurig en meeslepend politiek stukje van F.A. Barbieri (1823-1894) en Verbena de la Paloma, de ‘koningin’ van de zarzuela’s, van T. Bretón (1850-1923).

Lit: R. Mindlin, Die Zarzuela (1965) • J. Sage, ‘Nouvelles lumières sur la genèse de l’opéra et la zarzuela en Espagne’ in Baroque: revue internationale 5 (1972), p.107-114 • R. Alier, La zarzuela (1984) • C. Webber, The zarzuela companion (2002) • R. Kleinertz, Grundzüge des spanischen Musiktheaters im 18. Jahrhundert: Ópera, Comedia und Zarzuela (2003) • A. Le Duc, La zarzuela: les origines du théâtre lyrique national en Espagne (1832-1851) (2003).

zaponneren

zedenblijspel zie comédie de moeurs