Algemeen letterkundig lexicon

pars pro toto

Etym: Lat. deel voor het geheel.

Vorm van metonymische (metonymie) beeldspraak waarbij een deel in plaats van het geheel genoemd wordt (bijv. ‘kiel’ voor ‘schip’), zoals in:

Hy wenckt ons toe alreede, en blyft versekeraer
Te vryen onsen kiel van schipbreuck, en gevaer.
(J. van den Vondel, Het lof der zee-vaert, 1623, WB-ed., dl. 2, 1929, p. 432)

Het tegenovergestelde van een pars pro toto is het totum pro parte en beide termen vallen onder het begrip betekenisfiguur.

Lit: L.C. Michels, 'Omschrijvende functie in het Middelnederlands' in R. Roemans e.a., Miscellania J. Gessler (1948), p. 896-900 • T. Favié, '"De hand" als schuldig pars pro toto in de poëzie van Armando' in L. Korthals-Altes & D. Schram (red.), Literatuurwetenschap tussen betrokkenheid en distantie (2003), p. 307-323.

paronymie zie paroniem

partie